تربیت اقتصادی درست برای فرزندان
یکی از مهمترین مسائل در تربیت کودکان پول تو جیبی است که باید با توجه به سن آنها در نظر گرفته شود.
به گزارشافکارنیوز، با توجه به وضعیت اقتصادی خانواده ها در سال های اخیر، تربیت مالی فرزندان به یک دغدغه اساسی برای خانواده ها تبدیل شده و آرامش شان را به هم زده است. اینکه از چه زمانی و به چه اندازه باید به فرزندان پول تو جیبی داد و تا چه اندازه نیازهای مالی یا خواسته هایشان را برطرف کرد نیاز به دقت بسیار دارد. در این زمینه با خانم دکتر کتایون خوشابی فوق تخصص روانپزشک کودکان گفتگو کرده ایم. دکتر خوشابی سال هاست به ارزیابی بالینی کودکان دچار مشکل و خانواده آنها می پردازد، همچنین دارای تالیفات و ترجمه های
گوناگون در این زمینه هستند. ایشان در زمینه تحلیل انواع اختلالات روانشناختی کودکان از جمله اختلالات بیش فعالی، کمبود توجه، اوتیسم، اختلالات استرسی، افسردگی و… فعالیت دارند. همچنین با ارائه مشاوره به خانواده ها در مورد روش های فرزندپروری، سهمی اساسی در تربیت صحیح کودکان دارند.
به سن فرزندتان توجه کنید
یکی از مهمترین مسائل در تربیت کودکان پول تو جیبی است که باید با توجه به سن آنها در نظر گرفته شود. تا قبل از سه سالگی کودک خیلی از مسائل را متوجه نمی شود و از حدود سه سالگی به بعد مفاهیمی چون پول و خرید را می فهمد. پول تو جیبی بهتر است از پنج سالگی به بعد برای بچه ها در نظر گرفته شود زیرا در این سن است که کودک توجهش به خریدن و به دست آوردن جلب می شود. در سنین پیش دبستانی بچه ها هنوز بوفه ای برای خرید ندارند که نیاز باشد پول تو جیبی قابل توجهی بگیرند اما در دبستان بهتر است پول تو جیبی داشته باشند.
کودک یا نوجوان، باید قدر پولش را بداند
بچه ها باید یاد بگیرند که قدر پول شان را بدانند و بسیار مهم است که فرزند شما قدردان پول که دریافت می کنند باشند و از آن به بهترین شکل ممکن استفاده کنند. این پول تو جیبی می تواند روزانه، هفتگی و یا ماهانه باشد اما باید به دقت برنامه ریزی شود که چه مقدار پول و به چه نحوی به بچه ها داده می شود. در هر موقعیت سنی فرزند شما نیازهای خاص و ویژه ای دارد که باید به آن رسیدگی شود. وقتی نیازها زیاد شوند باید به او یاد داد که برخی از آنها را می شود انجام داد و برخی را نمی شود، اگر وسیله مورد نیاز او را با همراهی خودش تهیه کنید که بداند چقدر برای این وسیله هزینه می شود، تاثیر تربیتی بهتری خواهد داشت. اگر هم نمی توانید تهیه کنید به او توضیح دهید که وسیله ای که می خواهد گران قیمت است یا از توان مالی خانواده خارج است و نمی توانید به زودی آنچه می خواهد را برایش بخرید.
بسیاری از روانشناسان افتتاح حساب بانگی از سن ۱۰ سالگی برای دخترها و ۱۲ سالگی برای پسرها را ضروری دانسته و آن را شیوه ای عملی برای آموزش پس انداز و کنترل و تنظیم دخل و خرج می دانند؛ اما در این سن رفع نیازهای مورد علاقه کودک باید مقدم بر پس انداز قرار بگیرد تا کودک به خساست عادت نکند. حتی باید به او آموخت که باید برای خرید هدیه تولد دوستان یا اعضای خانواده پس انداز کرد. در حقیقت آموزش ها باید تعادلی منطقی میان پس انداز و خرج کردن برقرار کند. به بیان دیگر، همان طور که به او پس انداز کردن را یاد می دهید، خرید کردن و درست خرید کردن را هم آموزش دهید.
جدی باشید
همان طور که گفته شد، مبلغ پول تو جیبی باید طوری تعیین شود که فرزندان بتوانند علاوه بر رفع نیازهای ضروری خود مبلغی را به خرید آنچه دوست دارند، اختصاص دهند. بنابراین از ارائه مبلغ اضافه بپرهیزید و بگذارید به آنچه برایش مقرر شده است، عادت کرده و برنامه زندگی خود را با همان مبلغ تنظیم کند. روانشناسان توصیه می کنند، برای جلوگیری از اینکه کودک به دلیل نیاز برای تهیه پول مورد نیازش دست به رفتارهای نادرست بزند، می توانید به او پول قرض بدهید، نه آنکه به او پول بدهید. به این معنی که به او بگویید این پول را به تو قرض می دهم و تو باید با پس انداز، این مبلغ را به من برگردانی. این رفتار به او می آموزد که اولاً درآمد یا پول تو جیبی خود را به درستی خرج و پس انداز کند و در ثانی در صورت نیاز فقط می تواند از فردی مطمئن پول قرض کرده و در اسرع وقت قرض خود را ادا کند. رفتار قاطعانه در مقابل فرزند باعثمی شود تا اقتصاد صحیح را آموخته و برای آینده بدرستی برنامه ریزی کند.
همه نیازهای فرزندتان را برآورده نکنید!
حتی اگر از وضعیت مالی بسیار خوبی برخوردار هستید بهتر است همه خواسته های فرزندتان را برآورده نکنید یا کمی فاصله میان گفتن او و انجام شدن خواسته اش ایجاد کنید. اگر او همیشه عادت داشته باشد که خواسته هایش بلافاصله و بی کم و کاست انجام شود، در زندگی آینده اش با مشکلات بسیاری روبرو خواهد شد و آسیب های بسیاری خواهد دید. این کار برای پدر و مادر هم دردسرهایی نظیر زیاده خواهی فرزندان ایجاد می کند.
فرزندتان باید بتواند پولش را پس انداز کند
چگونه باید پولش را پس انداز کند؟ برای پس انداز، برنامه ریزی درستی برای فرزندتان داشته باشید و بر کار او به طور دقیق اما غیر مستقیم نظارت کنید، به درخواست هایی که دارد یا پاسخ مثبت می دهید و یا منفی، در صورتی که جواب تان منفی است به او بگویید که برای خرید این وسیله باید پول جمع کند. برای این کار یک قلک برای او تهیه کنید و به او یاد بدهید که برای خرید وسیله مورد نظرش باید چه مقدار پول در قلکش داشته باشد. گاهی همراه او مبلغ جمع شده در قلکش را بشمارید که بداند چقدر باید تلاش کند تا به چیزی که می خواهد برسد، اینگونه هدف گذاری کردن برای رسیدن به خواسته هایش در زندگی را هم یاد می گیرد.
زمانی که به فرزندان خود پول تو جیبی می دهید قدری اضافه تر بدهید تا تشویق به پس انداز کردن شوند. کودک تان را به بانک ببرید و برایش حساب باز کنید. با او به خرید بروید و نحوه صحیح خرید کردن را آموزش دهید. همچنین به جوانان خود اجازه دهید تا برای خرج کردن پول هایشان خودشان تصمیم بگیرند. وقتی فرزندتان کمی بزرگتر شد، خطرات قرض کردن و بدهی های سنگین را به آنها توضیح دهید. بگویید که در قبال خرید اقساطی اجناس چگونه درصدی به عنوان بهره پول تعیین می شود. همیشه یک انتخاب جذاب برای خرج کردن پول و انگیزه لازم برای پس انداز کردن در اختیار کودک قرار دهید.
فرزندتان باید برای پولش برنامه ریزی داشته باشد
برای خرج کردن پول برنامه ای داشته باشید که هزینه ها را چطور باید انجام بدهید و نحوه خرج کردن پول توسط فرزندتان را با دقت زیر نظر بگیرید. از ۶ یا ۷ سالگی و در سال های ابتدای دبستان که شاید کودک، خودش به مدرسه برود و با توجه به اینکه دوست دارد در بوفه خوراکی بخرد، بهتر است برای همراهی با فرزندتان پول تو جیبی به طور روزانه برای او در نظر گرفته شود زیرا با این روش می تواند خرج کردن را بیاموزد و نحوه درست آن را یاد بگیرد. این مبلغ می تواند تا حدی باشد که کودک بتواند بعضی از نیازهای خود مانند خرید لوازم التحریر، لوازم شخصی نه چندان گران قیمت مثل وسایل زینتی، کتاب و برخی خوراکی های مورد علاقه را برطرف کند، اما نباید به حدی باشد که به او امکان خرید اقلام گران قیمت را بدهد. برای نوجوانان بهتر است از روش هفتگی استفاده کنید تا بتواند هزینه هایش را برآورده و از پولش به درستی استفاده کند. در مقطع راهنمایی، بهترین شیوه تعیین مقرری هفتگی است.
روانشناسان معتقدند در پایان ماه در صورتی که کودک پول هفتگی اش را به درستی خرج یا پس انداز کرده باشد، می توان مبلغی را به عنوان جایزه ویژه علاوه بر مبلغ پول تو جیبی به او هدیه کرد تا متوجه شود که رفتار درست او مورد توجه والدین قرار گرفته است و به تکرار رفتار خوب خود تشویق شود.
دادن پول تو جیبی به صورت ماهانه دو ایراد کلی دارد: نخست اینکه کودک با در اختیار داشتن مبلغ زیادی پول به صورت یکجا، خریدهای نامناسبی کرده یا به راه های نامناسب کشیده می شود و این به دلیل کاهش کنترل والدین روی پول پرداختی به او است و دوم اینکه اگر پول پرداختی پیش از پایان ماه تمام شود و از والدین پول طلب کند، پرداختن یا نپرداختن پول به او تبعات ناخوشایندی را به دنبال دارد. بنابراین پرداخت پول تو جیبی به صورت هفتگی بیشتر توصیه می شود. برای تعیین مبلغ پول تو جیبی باید ابتدا خرج های ضروری مثل هزینه رفت و آمد و خرید برخی لوازم ضروری در نظر گرفته شده و پول به صورتی تعیین شود که مقداری برای پس انداز و خریدهای اضافه به دلخواه کودک باقی بماند. در دوران دبیرستان می توانید به صورت هفتگی و ماهانه پول تو جیبی بدهید.
نکته مهم این است که فراموش نکنیم کودکانی که برای رفت و امد یا خریدهای مختلف خود نیازی به پول ندارند مثلاً با سرویس مدرسه یا با والدین به مدرسه رفته و بر می گردند و کلیه لوازم مورد نیاز آنها توسط والدین خریداری می شود، باز هم به پول تو جیبی نیاز دارند تا احساس استقلال و کنترل دخل و خرج را تجربه کرده و فرا بگیرند. مسلماً با افزایش سن کودک، باید مبلغ پول تو جیبی افزایش یابد. این افزایش باید پیش از اینکه کودک پول تو جیبی خود و همسالانش را مقایسه کرده و از والدین درخواست کند تا پول او را افزایش دهند، صورت بگیرد.
زندگی ایرانی / شماره ۵۳ / اسفند ماه ۹۲ / صفحه ۴۸
به سن فرزندتان توجه کنید
یکی از مهمترین مسائل در تربیت کودکان پول تو جیبی است که باید با توجه به سن آنها در نظر گرفته شود. تا قبل از سه سالگی کودک خیلی از مسائل را متوجه نمی شود و از حدود سه سالگی به بعد مفاهیمی چون پول و خرید را می فهمد. پول تو جیبی بهتر است از پنج سالگی به بعد برای بچه ها در نظر گرفته شود زیرا در این سن است که کودک توجهش به خریدن و به دست آوردن جلب می شود. در سنین پیش دبستانی بچه ها هنوز بوفه ای برای خرید ندارند که نیاز باشد پول تو جیبی قابل توجهی بگیرند اما در دبستان بهتر است پول تو جیبی داشته باشند.
کودک یا نوجوان، باید قدر پولش را بداند
بچه ها باید یاد بگیرند که قدر پول شان را بدانند و بسیار مهم است که فرزند شما قدردان پول که دریافت می کنند باشند و از آن به بهترین شکل ممکن استفاده کنند. این پول تو جیبی می تواند روزانه، هفتگی و یا ماهانه باشد اما باید به دقت برنامه ریزی شود که چه مقدار پول و به چه نحوی به بچه ها داده می شود. در هر موقعیت سنی فرزند شما نیازهای خاص و ویژه ای دارد که باید به آن رسیدگی شود. وقتی نیازها زیاد شوند باید به او یاد داد که برخی از آنها را می شود انجام داد و برخی را نمی شود، اگر وسیله مورد نیاز او را با همراهی خودش تهیه کنید که بداند چقدر برای این وسیله هزینه می شود، تاثیر تربیتی بهتری خواهد داشت. اگر هم نمی توانید تهیه کنید به او توضیح دهید که وسیله ای که می خواهد گران قیمت است یا از توان مالی خانواده خارج است و نمی توانید به زودی آنچه می خواهد را برایش بخرید.
بسیاری از روانشناسان افتتاح حساب بانگی از سن ۱۰ سالگی برای دخترها و ۱۲ سالگی برای پسرها را ضروری دانسته و آن را شیوه ای عملی برای آموزش پس انداز و کنترل و تنظیم دخل و خرج می دانند؛ اما در این سن رفع نیازهای مورد علاقه کودک باید مقدم بر پس انداز قرار بگیرد تا کودک به خساست عادت نکند. حتی باید به او آموخت که باید برای خرید هدیه تولد دوستان یا اعضای خانواده پس انداز کرد. در حقیقت آموزش ها باید تعادلی منطقی میان پس انداز و خرج کردن برقرار کند. به بیان دیگر، همان طور که به او پس انداز کردن را یاد می دهید، خرید کردن و درست خرید کردن را هم آموزش دهید.
جدی باشید
همان طور که گفته شد، مبلغ پول تو جیبی باید طوری تعیین شود که فرزندان بتوانند علاوه بر رفع نیازهای ضروری خود مبلغی را به خرید آنچه دوست دارند، اختصاص دهند. بنابراین از ارائه مبلغ اضافه بپرهیزید و بگذارید به آنچه برایش مقرر شده است، عادت کرده و برنامه زندگی خود را با همان مبلغ تنظیم کند. روانشناسان توصیه می کنند، برای جلوگیری از اینکه کودک به دلیل نیاز برای تهیه پول مورد نیازش دست به رفتارهای نادرست بزند، می توانید به او پول قرض بدهید، نه آنکه به او پول بدهید. به این معنی که به او بگویید این پول را به تو قرض می دهم و تو باید با پس انداز، این مبلغ را به من برگردانی. این رفتار به او می آموزد که اولاً درآمد یا پول تو جیبی خود را به درستی خرج و پس انداز کند و در ثانی در صورت نیاز فقط می تواند از فردی مطمئن پول قرض کرده و در اسرع وقت قرض خود را ادا کند. رفتار قاطعانه در مقابل فرزند باعثمی شود تا اقتصاد صحیح را آموخته و برای آینده بدرستی برنامه ریزی کند.
همه نیازهای فرزندتان را برآورده نکنید!
حتی اگر از وضعیت مالی بسیار خوبی برخوردار هستید بهتر است همه خواسته های فرزندتان را برآورده نکنید یا کمی فاصله میان گفتن او و انجام شدن خواسته اش ایجاد کنید. اگر او همیشه عادت داشته باشد که خواسته هایش بلافاصله و بی کم و کاست انجام شود، در زندگی آینده اش با مشکلات بسیاری روبرو خواهد شد و آسیب های بسیاری خواهد دید. این کار برای پدر و مادر هم دردسرهایی نظیر زیاده خواهی فرزندان ایجاد می کند.
فرزندتان باید بتواند پولش را پس انداز کند
چگونه باید پولش را پس انداز کند؟ برای پس انداز، برنامه ریزی درستی برای فرزندتان داشته باشید و بر کار او به طور دقیق اما غیر مستقیم نظارت کنید، به درخواست هایی که دارد یا پاسخ مثبت می دهید و یا منفی، در صورتی که جواب تان منفی است به او بگویید که برای خرید این وسیله باید پول جمع کند. برای این کار یک قلک برای او تهیه کنید و به او یاد بدهید که برای خرید وسیله مورد نظرش باید چه مقدار پول در قلکش داشته باشد. گاهی همراه او مبلغ جمع شده در قلکش را بشمارید که بداند چقدر باید تلاش کند تا به چیزی که می خواهد برسد، اینگونه هدف گذاری کردن برای رسیدن به خواسته هایش در زندگی را هم یاد می گیرد.
زمانی که به فرزندان خود پول تو جیبی می دهید قدری اضافه تر بدهید تا تشویق به پس انداز کردن شوند. کودک تان را به بانک ببرید و برایش حساب باز کنید. با او به خرید بروید و نحوه صحیح خرید کردن را آموزش دهید. همچنین به جوانان خود اجازه دهید تا برای خرج کردن پول هایشان خودشان تصمیم بگیرند. وقتی فرزندتان کمی بزرگتر شد، خطرات قرض کردن و بدهی های سنگین را به آنها توضیح دهید. بگویید که در قبال خرید اقساطی اجناس چگونه درصدی به عنوان بهره پول تعیین می شود. همیشه یک انتخاب جذاب برای خرج کردن پول و انگیزه لازم برای پس انداز کردن در اختیار کودک قرار دهید.
فرزندتان باید برای پولش برنامه ریزی داشته باشد
برای خرج کردن پول برنامه ای داشته باشید که هزینه ها را چطور باید انجام بدهید و نحوه خرج کردن پول توسط فرزندتان را با دقت زیر نظر بگیرید. از ۶ یا ۷ سالگی و در سال های ابتدای دبستان که شاید کودک، خودش به مدرسه برود و با توجه به اینکه دوست دارد در بوفه خوراکی بخرد، بهتر است برای همراهی با فرزندتان پول تو جیبی به طور روزانه برای او در نظر گرفته شود زیرا با این روش می تواند خرج کردن را بیاموزد و نحوه درست آن را یاد بگیرد. این مبلغ می تواند تا حدی باشد که کودک بتواند بعضی از نیازهای خود مانند خرید لوازم التحریر، لوازم شخصی نه چندان گران قیمت مثل وسایل زینتی، کتاب و برخی خوراکی های مورد علاقه را برطرف کند، اما نباید به حدی باشد که به او امکان خرید اقلام گران قیمت را بدهد. برای نوجوانان بهتر است از روش هفتگی استفاده کنید تا بتواند هزینه هایش را برآورده و از پولش به درستی استفاده کند. در مقطع راهنمایی، بهترین شیوه تعیین مقرری هفتگی است.
روانشناسان معتقدند در پایان ماه در صورتی که کودک پول هفتگی اش را به درستی خرج یا پس انداز کرده باشد، می توان مبلغی را به عنوان جایزه ویژه علاوه بر مبلغ پول تو جیبی به او هدیه کرد تا متوجه شود که رفتار درست او مورد توجه والدین قرار گرفته است و به تکرار رفتار خوب خود تشویق شود.
دادن پول تو جیبی به صورت ماهانه دو ایراد کلی دارد: نخست اینکه کودک با در اختیار داشتن مبلغ زیادی پول به صورت یکجا، خریدهای نامناسبی کرده یا به راه های نامناسب کشیده می شود و این به دلیل کاهش کنترل والدین روی پول پرداختی به او است و دوم اینکه اگر پول پرداختی پیش از پایان ماه تمام شود و از والدین پول طلب کند، پرداختن یا نپرداختن پول به او تبعات ناخوشایندی را به دنبال دارد. بنابراین پرداخت پول تو جیبی به صورت هفتگی بیشتر توصیه می شود. برای تعیین مبلغ پول تو جیبی باید ابتدا خرج های ضروری مثل هزینه رفت و آمد و خرید برخی لوازم ضروری در نظر گرفته شده و پول به صورتی تعیین شود که مقداری برای پس انداز و خریدهای اضافه به دلخواه کودک باقی بماند. در دوران دبیرستان می توانید به صورت هفتگی و ماهانه پول تو جیبی بدهید.
نکته مهم این است که فراموش نکنیم کودکانی که برای رفت و امد یا خریدهای مختلف خود نیازی به پول ندارند مثلاً با سرویس مدرسه یا با والدین به مدرسه رفته و بر می گردند و کلیه لوازم مورد نیاز آنها توسط والدین خریداری می شود، باز هم به پول تو جیبی نیاز دارند تا احساس استقلال و کنترل دخل و خرج را تجربه کرده و فرا بگیرند. مسلماً با افزایش سن کودک، باید مبلغ پول تو جیبی افزایش یابد. این افزایش باید پیش از اینکه کودک پول تو جیبی خود و همسالانش را مقایسه کرده و از والدین درخواست کند تا پول او را افزایش دهند، صورت بگیرد.
زندگی ایرانی / شماره ۵۳ / اسفند ماه ۹۲ / صفحه ۴۸
ارسال نظر