خواص حجامت برای بدن+فیلم
حجامت، نوعی خونگیری در طب سنتی است که دانشمندانی مانند رازی و بوعلی سینا از آن به عنوان روشی برای پیشگیری از بیماریها و درمان آنها استفاده میکردند.
حجامت، از قدیم جایگاهی ویژه در بین روشهای طب سنتی ایرانی داشته است. این روش درمانی، دارای سابقهای هفت هزارساله و در درمان بعضی بیماریها، بسیار مفید است.
حجامت، نوعی خونگیری در طب سنتی است که دانشمندانی مانند رازی و بوعلی سینا از آن به عنوان روشی برای پیشگیری از بیماریها و درمان آنها استفاده میکردند. این روش درمانی، حتما باید توسط یک متخصص طب سنتی انجام شود. این کار، باعث خارج شدن سموم از بدن میشود؛ اما برای اثربخشی بیشتر آن، باید و نبایدهایی هم وجود دارد که حتما باید رعایت شوند.
حجامت یکی از روشهای درمانی تاریخی است که در طب سنتی چین، ایران، یونان و بسیاری از کشورهای دیگر وجود داشته است. امروزه این روش درمانی مجدداً بر سر زبانها افتاده است و طرفداران جدیدی پیدا کرده است؛در این مطلب به بررسی تاریخچۀ این روش درمانی میپردازیم و در پایان فواید آن را بررسی میکنیم.
حجامت چیست ؟
حجامت یکی از رایجترین روشهای درمانی در طب سنتی و طب اسلامی است. در این روش، با تکنیکهای خاص، از قسمتهای مشخصی از بدن، خونگیری انجام میشود.
حجامت کردن، خون آلوده و غیرقابل استفاده را از بدن خارج میکند. خون آلوده، به دلایل مختلفی از جمله؛ سبک زندگی غلط و استفاده از مواد غذایی نامناسب، به مرور زمان، در پشت و برخی دیگر از نقاط بدن جمع میشود. اگرچه این خون به تدریج توسط خود بدن دفع میشود، اما عملکرد بدن برای تصفیه این خون آلوده کند است. به علاوه، رعایت نکردن رژیم غذایی سالم هم باعث بیشتر شدن این آلودگیها میشود. استفاده از مواد غذایی مفید و صافکنندههای طبیعی خون مثل زرشک و عناب به روند تصفیه خون از مواد آلوده کمک میکنند. با توجه به این موارد، نیاز به حجامت، امری ضروری به نظر میرسد.
در روایات متعددی از پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) هم به امر حجامت توصیه فراوان شده است؛ به طوری که حجامت کردن در روزهای خاصی از سال، بسیار مورد سفارش بوده است.
امروزه کشورهای بسیاری با آگاهی از فواید حجامت، از این روش درمانی استفاده میکنند. به زبان علمی، از حجامت با تعابیری مانند drycuppinq ،scarification ،wetcuppinq یا bloodiettinq یاد میشود. حجامت کردن هم اکنون در ۴١ کشور جهان به رسمیت شناخته شده و در حال انجام است. بسیاری از کشورهای دیگر هم همچنان، در حال مطالعه و پژوهش دربارهی فواید این روش درمانی هستند.
در واقع حجامت به بدن کمک میکند تا با مکانیسمهای مختلفی، از ابتلا به انواع بیماریها، پیشگیری کند. بعضی از این مکانیسمها عبارتند از:
- تنظیم ترکیبات شیمیایی و هورمونی خون
- تنظیم سیستم اعصاب
- تنظیم سیستم ایمنی بدن
- علاوه بر این، حجامت، کاربردهای درمانی هم دارد. به کار بردن این روش، در درمان برخی بیماریها مانند سردردهای عصبی و میگرنی، بیماری دیابت، اوره و چربی خون، سنگ کلیه و کیسهی صفرا بسیار موثر است.
حجامت چگونه انجام می شود؟
حجامت توسط شعله، ماساژ پوست و یا برش آن انجام می شود. این عمل با ایجاد خلاء در داخل فنجان، پوست زیر فنجان را بلند میکند. به این ترتیب گردش خون در بافت افزایش پیدا کرده و گردش لنف(limph) بهبود خواهد یافت. همچنین گرما از بدن خارج شده و اکسیژن و مواد مغذی زیادی به پوست میرسد. برای طیف وسیعی از بیماری ها از جمله استرس، درد عضلانی، آرتروز، سرماخوردگی و تب و حتی برخی از بیماری های پوستی استفاده میشود.
فنجان های پلاستیکی و شیشههای رایج ترین موادی است که امروزه مورد استفاده قرار میگیرد. دهانه فنجان حجامت ممکن است از اندازه 2.5-7.5 سانتی متر متغیر باشد.
تاریخچه حجامت
در دوران یونان باستان، بقراط (حدود ۴۰۰ سال قبل از میلاد)، از بادکش برای بیماریهای داخلی و مشکلات ساختاری استفاده کردهاست. این روش که ادعا میشود توسط پیامبر اکرم محمد مصطفی بسیار توصیه شده، توسط مسلمانان توسعه داده شده و جزئیات بیشتری به آن افزوده شدهاست. اولین گزارشهای استفاده از بادکش در چین باستان به دوران جی هونگ گیاهشناس و کیمیاگر تائویست بازمیگردد (۲۸۱ تا ۳۴۱ قبل از میلاد). بادکش همچنین در کتاب ابن میمون در مورد سلامتی آمدهاست و از آن در جوامع یهودی اروپای شرقی استفاده شدهاست. در اوایل قرن بیستم، ویلیام آسلر، پزشک کانادایی آن را برای درمان سینه پهلو تجویز کردهاست. بادکش درمانی از دهه ۱۹۵۰ میلادی در بیمارستانهای چین تحت عنوان طب سنتی چینی استفاده میشود.
استفاده از حیوانات برای ایجاد اثر مَکِشی روی پوست جزو اولین روشهای ابداعی بشر در امر درمان است. سادهترین کاربرد آن مکش چرک یا سم و نیش حیوانات بودهاست. شواهد این نوع کاپینگ در تمامی نقاط جهان یافت شدهاست. اما قدیمیترین شواهد مستند مبتنی بر استفاده از کاپینگ در پزشکی به مصر باستان (۱۵۰۰ قبل میلاد) بازمیگردد. پس از آن شواهد این روش درمانی در نوشتههای چینی در هزار سال قبل از میلاد یافت شدهاست. کاپینگ به عنوان بخشی از طب سنتی چین و در قلمرو طب سوزنی امروزه نیز کاربرد دارد. در قرن هفتم قبل از میلاد در لوحههای خط میخی یافت شده از امپراتوری آشور نیز از کاپینگ یاد شدهاست و پس از آن بقراط در قرن پنجم قبل از میلاد از این روش درمانی نام بردهاست.
انواع حجامت
در کشور های غربی حجامت تقریباً با 10 روش انجام می شود، ولی در طب سنتی ایران حجامت به طور کلی به دو دسته حجامت خشک ( بادکشی Dry cupping) و حجامت تر (خونگیری Wet cupping) تقسیم می شود:
- حجامت خشک (بادکش درمانی)
نوعی حجامت است که در آن خونی از بدن خارج نمی شود، بلکه تنها عمل مکش ( Suction) روی پوست انجام می شود. حجامت خشک خود بر دو قسم است: سرد و خشک و گرم و خشک.- حجامت سرد و خشکدر این نوع از حجامت عملیات بادکشی از طریق دستگاه مکش یا همان ساکشن انجام می گیرد.- حجامت گرم و خشکدر فرهنگ عامه اصطلاحاً به کوزه یا لیوان گذاری( باآتش) معروف می باشد. حجامت گرم و خشک در نقاط مختلفی از بدن انجام می شود و در درمان بسیاری از دردها و بیماریها نقش موثری دارد. اینگونه حجامت موجب انبساط عروق و رفع انسداد آنها و تحریک دیواره مویرگها می شود و در افزایش توان سیستم ایمنی بدن نقش مهمی دارد.
- حجامت تر
این نوع از حجامت با خارج نمودن مقداری از خون بیمار همراه می باشد. مواضع توصیه شده جهت انجام حجامت تر در مکاتب مختلف طب سنتی متفاوت می باشد . اما در طب اسلامی مواضع زیر بیشتر تأکید شده است.- حجامت عامبین دو کتف، حدود مهره های سوم و چهارم سینه ای T3 و T4 انجام می شود و در احادیث و روایات با عنوان (حجامت نافع) نام برده شده است. حجامت عام در فصل بهار و پائیز بر همه مزاجها تأثیر دارد و در فصول تابستان و زمستان باید طبق نیاز بعضی مزاجها در صورت نیاز انجام گردد. خصوصاً در زمستان مزاجهای سرد نباید حجامت کنند و در بهار و پاییز جهت تازه شدن خون، پیشگیری از ازدیاد خون و تقویت سیستم ایمنی و کاهش حساسیت فصلی و دیگر بیماریهای سال می توان انجام داد که برای همگان توصیه می شود. بیشترین توصیه انبیاء و اولیاء و دانشمندان طب سنتی به انجام حجامت در همین نقطه از بدن است یعنی حجامت های ناحیه تنه.خواص حجامت عامحجامت عام جایگزین فصد باسلیق است. بعضی حتی آن را جایگزین فصد باسلیق و اکحل می دانند. طیف اثر حجامت عام بسیار گسترده است و در صورت کاربرد صحیح در رفع مشکلات زیر فایده خواهد داشت:✅ تصفیه عمومی خون و تنظیم ترکیبات بیوشیمیایی آن.✅تنظیم ترشحات غدد داخلی و هورمون ها✅تنظیم آنزیم ها و درمان اختلالات کبدی✅ درمان خفقان✅ امتلاء✅ فشار خون✅ دیابت✅ چربی خون. بالا بودن اسید اوریک و نقرس✅ غلظت خون✅ هموپتیزی( سرفه خونی)✅ طپش قلب✅ دوران سر که ناشی از سنگینی معده باشد✅ درد های مزمن مثل درد کلیه، مثانه و رحم✅ باز کردن قاعدگی✅ درمان آکنه و جوش✅میگرن و سر درد های مزمن✅ اضطراب و پرخاشگری به ویژه در نوجوانان✅دردهای گردن✅ شانه کتف ها و حلق✅ سل و تنگی نفس✅ انواع عفونت های حادّ ویروسی(اوریون، آنفلوآنزا، سرخک، آبله مرغان، …)✅ ضعف عمومی دستگاه ایمنی و ابتلای مکرّر به بیماری های عفونی.✅ کهیر✅ پسوریازیس و بسیاری دیگر از بیماری های پوستی✅ انواع مسمومیت های دارویی و غذایی و گزش ها و…عوارض حجامت عامتنها عارضه احتمالی این حجامت، ضعف دهانه معده است که البته در صورتی این عارضه رخ می دهد که لیوان حجامت، پایین تر از محل صحیح خود قرار داده شود.2 ویژگی حجامت عام:فراگیر ترین اثر را در بین تمام انواع حجامت داراست و در خروج اخلاط فاسد از کلّ بدن تاثیر به سزایی دارد. به همین دلیل، در حجامت های پیشگیرانه و یا برای شروع فرایند درمانی با حجامت، معمولا به عنوان اوّلین گزینه، مدّنظر پزشک قرار می گیرد. حجامت های ناحیه تنه.حجامت عام، رایج ترین نوع حجامت است.
-
حجامت سرمحل این حجامت یک وجب شخص حجامت شونده از نوک بینی تا فرق سر می باشد. این گونه از حجامت با تکنیک خاصی انجام می شود و در روایات با عنوان (حجامت نجات بخش) نامیده شده است. از فواید حجامت سر میتوان به درمان بیماریهای اعصاب و جنون، تقویت چشم و تقویت مغز اشاره کرد. از مضررات حجامت سر و موضع گردن میتوان به بروز کاهش فهم و فراموشکاری در فرد اشاره نمود.پیامبر اکرم صل الله علیه و آله فرمودند:حجامت سر، باعث درمان بیماری های دیوانگی، شب کوری، جذام، پیسی و سر درد می شود.نکته: جهت آماده سازی بهتر موضع حجامت سر (جهت حصول نتیجه بهتر از حجامت نوع خشک یا تر) میتوان موضع حجامت را با روغنهای طبیعی نظیر روغن زیتون، روغن سیاهدانه، روغن کنجد و یا گل بنفشه چرب نمود.
-
حجامت ساق هاحجامت ساقین هم از حجامت های اندام تحتانی است که در ناحیه پشت هر دو ساق پا؛ به فاصله یک وجب دست هر کس براى پاى خودش از قوزک پا به سوى برجستگى پشت ساق پا و به عبارتی ۴ انگشت باز (وجب کوچک) از زیر زانو و روی عضلات پشت ساق انجام می گیرد.روش اجرای حجامت ساقین:بهتر است لیوان حجامت ، کمی متمایل به خارج پا گذاشته شود. روش مناسب برای انجام حجامت ساقین این است که شخص ابتدا باید روی ساق ها، چند دقیقه ای آب داغ بریزد و پس از آن ساعتی راه برود تا خون این ناحیه رقیق شود. سپس او را روی صندلی نشانده ۳۰ مرحله بادکش متناوب انجام داده سپس در حال ایستاده اقدام به خون گیری می کنیم. ایستاده بودن شخص در هنگام خروج خون، هر چند خطر غش کردن (faint) دارد و باید احتیاط کرد اما بسیار مهم است چرا که موادّ ردّیه(فضولات) رو به پایین نزول می کنند.نکته: این که در کتب طبّ قدیم به ضرورت حمّام رفتن قبل از این حجامت اشاره شده است، منظور، همین ریختن آب داغ روی ساق هاست و حمّام سنگین از حدّاقل ۱۲ ساعت قبل از حجامت، ممنوعیت دارد.خواص حجامت ساقیناین حجامت مانند فصد دو ورید صافن یا فصد دو ورید پاشنه پا عمل می کند. ابن سینا اعتقاد دارد که در زنان سفیدرو که پوست متخلخل و خون رقیق دارند، حجامت ساقین بهتر از فصد صافن است. خواص حجامت ساقین برای بدن بسیار مفید است و البته این نوع حجامت نیازمند تخصص می باشد.✅ تصفیه کلّی خون و کاهش امتلاء✅ درمان بیماری هایی چون سرگیجه؛ صرع؛ مالیخولیا؛ سکته؛ سرسام یا مننژیت✅ تاریکی چشم؛ نابینایی ناشی از ضربه و خونریزی چشم✅ فشار خون✅ جوش ها، دمل ها و بثورات پوستی✅ خارش های عمومی بدن(انواع جرب و قوبا و حکّه)✅ برخی بیماری های قلبی✅ ورم عمومی بدن✅ بیماری های کبدی✅ نقرس✅ بواسیر✅ دردهای کلیه، رحم و مثانه✅باز نشدن خون قاعدگی (آمنوره)✅پسوریازیس✅ کمر درد و درد های سیاتیکی✅ اسپاسم ساق پاها✅ خواب رفتگی، بی حسّی یا سردی پاها✅واریس پاها✅ سندروم ساق پای بی قرار✅خار پاشنه✅ترک اعتیادبسیاری از آثار درمانی مترتّب بر این حجامت، ناشی از آن است که موادّ ردّیه(فضولات) را از سوی سر به سوی مخالف آن می کشد و همچنین بسیاری از مواد سمی حساسیت زا و ناخالصی های خون بخصوص در مشاغلی که ساعتهای زیادی سرپا هستند تحت تاثر جاذیه زمین در عروق ساق پا باقی می مانند.عوارض حجامت ساقیناین حجامت می تواند بدن را ضعیف کند یا ضعف و غش شدید ایجاد کند و لذا طبیب باید احتیاطات لازم را به عمل آورد. امام رضا(ع) می فرماید: حجامت ساقین، امتلاء کلیه ها، مثانه و رحم را کم می کند و خون قاعدگی را جاری می سازد اگرچه بدن را ناتوان می کند و غشوه (کاهش بینایی همراه با آبریزش از چشم) شدید از آن حاصل می شود ولی برای افرادی که دچار بثور(دانه ها یا جوش های پوستی) و دمل هستند مفید است».(على بن موسى، امام هشتم علیه السلام، طبّ الإمام الرضا علیه السلام (الرساله الذهبیه) – ایران ؛ قم، چاپ: اول، ۱۴۰۲ق. ؛ النص ؛ صص۵۶ و ۵۷) .مردى از خارش بدن نزد امام صادق(علیه السّلام) شکایت کرد، حضرتشان فرمودند: «سه بار دو پایت را در فاصله بین قوزک تا زیر زانو حجامت کن.»آن شخص انجام داد و خارش برطرف شد. شخص دیگرى نیز در این مورد شکایت کرد؛ فرمودند: «سه مرحله یک از پاشنه ها یا دو ساقت را حجامت کن انشاءالله برطرف مى شود.» در یک وجب بالاتر از قوزک، پشت دو ساق انجام می شود.
-
حجامت نقرهیکی دیگر از انواع حجامت، حجامت نقره است که در ناحیه گودی گردن انجام می شود و مختص اطفال می باشد. انجام این گونه از حجامت برای بزرگسالان به علت احتمال ایجاد فراموشی نهی شده است. نُقره، گودى وسط گردن در ناحیه پشت است که در برخى از کتب، مغاک نیز نامیده شده است. محلّ دقیق حجامت نقره ، در گودی محل اتّصال جمجمه به ستون فقرات گردنی، در مقابل مهره های سوّم و چهارم گردنی است.روش انجام حجامت نقرهاین حجامت باید پس از استفراغ(پاکسازی) کامل بدن انجام شود. اگرچه در اطفال زیر دو سال، حجامت نقره، حجامت انتخابی است امّا با توجّه به عارضه مهمّ این حجامت در بزرگسالان، یعنی ایجاد فراموشی، در سنین بالاتر، تنها در موارد خاص و با تجویز پزشک انجام می شود. در این موارد می توان موضع حجامت را کمی پایین تر گرفت تا این عارضه به حدّاقل برسد.خواص حجامت نقرهحجامت نقره جایگزین فصد اکحل است اگرچه آثار درمانی آن بر بیماری های سر و صورت، بیش از فصد اکحل است. حجامت نقره در برخی منابع طب سنتی مانند التصریف، به عنوان جانشین فصد قیفال هم ذکر شده است. خواص حجامت نقره برای رفع سنگینی ناحیه ابروها و چشم ها؛ درمان گل مژه؛ جرب چشم؛ دردها و آماس های گوش؛ بوى بد دهان؛ درمان حملات اضطرابی، توهّمات مختلف روانی و P.T.S.D(تداعی مکرّر یک خاطره بد یا ترسناک) مفید است. به طور اختصاصی در اطفال، رطوبت های زیادی بدن را کاهش داده حرارت بدن را تعدیل می کند.همچنین برای درمان ترک اعتیاد و تداعی خاطره.عوارض حجامت نقرهدر بزرگسالان؛ کند ذهنی و فراموشی موقت و زودگذر ایجاد می کند. اگرچه در برخی منابع، تکرار این حجامت را باعث فراموشی می دانند امّا تجربه نشان می دهد که حتّی یک بار انجام حجامت نقره هم در بزرگسالان، می تواند این مشکل را ایجاد کند. این عارضه در مواردی که دماغ(مغز) سرد است و یا بیمار مبتلا به نزله است بسیار شدیدتر است ولذا در افراد کهنسال یا کسانی که دچار بیماری های سرد در سر هستند، اجتناب از حجامت نقره بسیار موکّدتر است.روایات مربوط به حجامت نقره : امام رضا(ع): «حجامت نقره برای سنگینی سر مفید است.»(على بن موسى، امام هشتم علیه السلام، طبّ الإمام الرضا علیه السلام (الرساله الذهبیه) – ایران ؛ قم، چاپ: اول، ۱۴۰۲ق. النص ؛ ص۵۵) . امام صادق علیه السّلام می فرمایند: «وقتی کودک چهار ماهه شد، همه ماهه او را حجامت نقره کن که رطوبت او را می خشکاند و حرارت سر و بدنش را فرو می نشاند».(کلینى، محمد بن یعقوب، کافی (ط – دار الحدیث) – قم، چاپ: اول، ق۱۴۲۹. ج۱۱ ؛ ص۴۵۸).یادآوری مهم: درباره نحوه عمل به این روایت شریف اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد. درمجموع به نظر می رسد:متن حدیث، منفعت این کار را کاهش رطوبت و حرارت زیاد کودک می داند و لذا در کودکان خشک مزاج یا سردمزاج(که متاسفانه تعداد آنها در این زندگی ماشینی رو به افزایش است) شاید بهتر باشد به نحو دیگری عمل شود.قوای بدنی کودکان امروزی به نحوی است که در صورت اجرای ماهانه حجامت و خون گیری از ایشان، اغلب دچار مشکل می شوند. لذا شاید بهتر باشد توصیه به حجامت اطفال را منحصر به یکی دو بار در سال(ترجیحا بهار و پاییز) کنیم.به گفته اغلب صاحب نظران، در حجامت کودکان و به ویژه اطفال زیر دو سال، خون گیری به شیوه مرسوم بزرگسالان مدّنظر نیست و تنها ایجاد چند خراش در موضع حجامت و خروج چند قطره خون، فواید درمانی موردنظر را حاصل می کند. پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله و سلّم می فرمایند: «حجامت نقره فراموشی می آورد» (مجلسى، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوار (ط – بیروت) – بیروت، چاپ: دوم، ۱۴۰۳ ق. ج۵۹ ؛ ص۱۲۷).همچنین حضرتشان، صلّی الله علیه و آله و سلّم فرموده اند: «ای علی! نُه چیزند که فراموشی می آورند: خوردن سیب ترش و گشنیز و پنیر و پس مانده موش ؛ خواندن سنگ قبرها؛ راه رفتن بین دو زن و شپش افکندن و حجامت نقره و ادرار کردن در آب راکد؛ (در احادیث دیگر، نگریستن به دارآویخته و شب بیداری هم ذکر شده است)»
-
حجامت چانه
حجامت زیر چانه یا تحت الذقن یا زیر زنخدان، دقیقا در زیر چانه انجام می گیرد، به صورتی که لبه جلویی لیوان روی لبه پشتی استخوان فک زیرین قرار می گیرد.خواص حجامت زیر چانهمتخصصان این رشته فواید زیر را برای حجامت زیر چانه برشمرده اند. البته قابل ذکر است که اثرات درمانی انواع حجامت هیچ گاه به تایید علمی نرسیده است و در بیشتر موارد به عنوان درمان مکمل استفاده می شود.✅ پاکسازی خون از سر، فک ها و لثه ها✅ درمان زخم ها و دانه هاى ریز دهانی (قلاع) ازجمله آفت✅ فساد یا خون ریزی لثه✅ بیماری ها و عفونتهای دهان و دندان✅ بهبود وضعیت گردن✅ بهبود رنگ رخسار✅ درمان بیماری های گلو از جمله آدنوپاتی(بزرگی غدد لنفی)های گردنی؛ خنّاق(دیفتری)؛ خروسک؛ بیماری های تیروئید( به عنوان درمان تکمیلی)✅سستی و فروهشتگی زبان✅درمان لکنت زبان✅درمان فلج عصب صورتی✅درمان جوش صورت✅درمان هیرسوتیسم(پرمویی صورت بانوان)از حجامت زیر چانه در روایات برای دردهای دهان و فساد لثه مفید شناخته شده است. از امام رضا (ع) نقل شده است: وَ قَدْ یُحْتَجَمُ تَحْتَ الذَّقَنِ لِعِلَاجِ الْقُلَاعِ فِی الْفَمِ وَ فَسَادِ اللِّثَهِ وَ غَیْرِ ذَلِکَ مِنْ أَوْجَاعِ الْفَمِ:زیرچانه برای درمان قلاع(زخم های) دهانی، فساد لثه و بیماری های دیگر دهان حجامت می شود. -
حجامت پشت گوش
یکی از معروف ترین انواع حجامت، حجامت پشت گوش روی برجستگی استخوان پشت گوش ها معروف به استخوان ماستوئید در هر دو طرف سر انجام میشود و به همین خاطر به حجامت ماستوئید نیز معروف است.خواص حجامت پشت گوشخواص حجامت پشت گوش باعث درمان مشکلاتی از قبیل سرگیجه ، بی عقلی و پیری زودرس ، جلوگیری از سفید شدن مو ها ، درمان بیماری های چشم نظیر عفونت ها ، گل مژه ، ریزش مژه و ابرو ها . همچنین در بهبود سکته مغزی ، درمان نازایی ، جوشهای مقاوم صورت و … کاربرد دارد. یکی از علل شایع نازایی در زوجین کاهش تحرک اسپرم (نطفه مرد) است. برای افزایش تعداد و تحرک اسپرم درمان های متعددی در طب سنتی وجود دارد که یکی از درمان های شگفت انگیز، انجام حجامت ماستویید یعنی حجامت و خونگیری از برجستگی استخوانی پشت گوشها می باشد. جالب است که حجامت پشت گوش در مدت کوتاهی باعث افزایش تعداد و تحرک و بهبود مورفولوژی یا شکل اسپرم مردان می شود. خوشبختانه تاکنون موارد متعددی درمان نازایی ناشی از افت تعداد اسپرم های متحرک و زایا از طریق داروی گیاهی و خواص حجامت پشت گوش درمان شده اند.در کتاب قانون بوعلی سینا اشاره شده که در مردان رگی که مولد سلولهای جنسی میباشد از ناحیه پشت گوشها عبور میکند البته این موضوع در طب کلاسیک هنوز به اثبات نرسیده اما انجام حجامت در این موضع توانسته به طور موثری نازایی را درمان نماید. ججامت پشت گوش یا (ماستوئید) همچنین در درمان عفونت گوش و جوشهای مقاوم صورت و گاهی مشکلات دهان و دندان و بعضی سردرد ها کاربرد دارد.ازحجامت لاله گوش برای درمان زردی فیزیولوژیک نوزادان استفاده می شود. -
حجامت ساکرال یا کمر
حجامت ساکرال در محدوده گودی کمر ، حدود مهره S1 انجام می شود و از آن در روایات با نام (حجامت رهاننده) یاد شده است. حجامت ساکرال (حجامت کمر) معروف به حجامت رهاننده که به حجامت پهنه، حجامت قطن، حجامت سه بند ، حجامت چهاربند، حجامت بین الورکین ، حجامت چمابند نیز گفته می شود، یک حجامت تخصصی است که فواید بسیاری برای آن شمرده شده پس بهتر است بجا و توسط فرد با تجربه و مسلط بر طب سنتی انجام گیرد.محل دقیق حجامت گودی کمر :حجامت گودی کمر یا حجامت ساکرال از حجامت های ناحیه تنه می باشد که موضع آن میان دو باسن در انتهای ستون فقرات و روی استخوان خاجی(ساکروم) می باشد. در واقع این حجامت که به آن حجامت چاربند نیز می گویند از وسط گودی بالای باسن و روی موضع لومبار (lumbar) گرفته می شود و عمدتاً بیماری های قسمت میانی تن را درمان می نماید . یعنی درد های کمری ، درد های کلیوی، درد های مثانه و پروستات. بعضا این اعتقاد وجود دارد که بهتر است این حجامت، کمی پایین تر از مهره های کمری و کاملا بین دو باسن انجام شود که در این حالت، عملا فرقی بین حجامت چهاربند و عصعص (دنبالچه) لحاظ نمی شودخواص حجامت ساکرال (گودی کمر)خواص حجامت ساکرال در درمان اسپاسم کمر، انواع کمر درد و دردهای سیاتیکی؛ درمان جوش و دمل های کمر و باسن و ران؛ خارش پشت، خارش ران، خارش رحم و خارش بیضه ها؛ درمان التهابات و ریاح رحم، تخمدان ها و مثانه،کیست تخمدان و فیبروم رحم، بعضی انواع خونریزی زیاد عادت ماهیانه بانوان، درمان قاعدگی های دردناک، هیرسوتیسم(پرمویی زنانه)، ترشحات واژینال (لوکوره)، کاهش عوارض یائسگی و از جمله گرگرفتگی، سوزش ادرار، عفونت های ادراری و وجود خون در ادرار(هماچوری)؛ نقرس، بیماری های مقعد (بواسیر، شقاق، ورم، خارش، …)، اسهال های همراه با دل پیچه، سوء مزاج گرم کلیه، آماس گرم بیضه، هماتواسپرمی(بودن خون در منی) و واریکوسل، ترومبوز وریدهای عمقی پاها ( DVT )، داء الفیل(فیل پایی یا الفانتیازیس)، کیست پیلونیدال(کیست مویی)، مشکلات پروستات و … مفید است. رفع غلظت خون در کمر و گرفتگی سیاتیکی، التهاب رحم ضعف تخمدان اختلال عملکرد مثانه، نقرس تورم پروستان و خارش پشت، جوش و دمل چرکی در ناحیه پایین تنه، واریس پا و ورم پا، رفع عوارض یائسگی و گر گرفتگی، درمان فشار خونعوارض حجامت ساکرال و گودی کمرعارضه اصلی این نوع حجامت، کاهش قوای جنسی در انجام بی رویه این حجامت است و لذا تکرار آن در جوانانی که مشکل زیاد بودن شهوت را دارند و توانایی ازدواج نیز ندارند؛ می تواند مفید باشد. البته یادآوری میگردد که تشخیص ضرورت و برنامه ریزی جهت اجرای هر نوع حجامت به عهده پزشک مسلط بر طب سنتی و حجامت است و این مطالب جهت آشنایی علاقه مندان با انواع حجامت است و به هیچ وجه مجوز و توصیه ای برای افراد غیر مجاز و همچنین خود درمانی نیست، چرا که ممکن است عواقب و عوارض جبران ناپذیری داشته باشد.حجامت ساکرال قدرت فوق العاده ای در کاهش فشار خون به ویژه در موارد اورژانسی دارد. این قدرت می تواند گاهی به عنوان یکی از نکات منفی، باعث کاهش فشار خون شدید بیمار شود و که طبیب طب سنتی حتما موارد احتیاطی را در نظر خواهد گرفت. ضعف و کوچک شدن کلیه ها نیز می تواند از عوارض حجامت چهاربند غیر اصولی و خود درمانی باشد.
حجامت در اسلام
از حجامت برای درمان بیماریهای فراگیر و مهمی مانند؛ سکته قلبی، مالیخولیا، سردردهای میگرنی و بخشی از بیمایهای پوستی بهره میبرند. در طب اسلامی و منابع مذهبی نیز توصیههای فراوانی به انجام حجامت شده است. رسول اکرم (ص) و ائمه اطهار (ع) خود حجامت میکرده اند و روش انجام آن را بیان فرموده اند و ویژگیهای درمانی آن را برشمرده اند.
-
رسول اکرم (ص) و ائمهاطهار (ع) خود حجامت میکرده اند و روش انجام آن را بیان فرمودهاند و ویژگیهای درمانی آن را برشمرده اند. در این زمینه بیش از پانصد روایت مطرح است که در کتاب «حجامت از دیدگاه اسلام» جمع آوری شده است.
-
یکی از مهمترین روایاتی که در زمینه حجامت در منابع معتبر روایی ذکر شده و در ذیــــل آیه یک ســــوره مبارکه اسرأ در تفسیر المیزان و برخی از تفاسیر دیگر آمده است، حدیث زیر است:
-
پیامبرخدا (ص): اگر خون درونتان به جوش میآید، حجامت کنید، چرا که خون، گاه ممکن است دردرون شخص، طغیان کند و وی را بکشد.
-
پیامبر اکرم در روایتی در نهج الفصاحه آمده پنج چیز را از سنتهای پیامبران الهی معرفی کرده اند که عبارتند از : ” خمْسٌ مِنْ سُنَنِ الْمُرْسَلینَ: اَلْحَیاءُ وَ الْحِلْمُ وَ الْحِجامَهُ وَ السِّواکُ وَ التَّعَطُّرُ“ پنج چیز از سنتهای پیغمبران است: حیا، حلم، حجامت، مسواک و عطر زدن. نهج الفصاحه ص۴۶۲ ، ح ۱۴۶۳
-
پیامبر خدا (ص) فرموده: درد، سه چیز است و درمان نیز سه چیز. اما درد، عبارت است از: خون، تلخه و بلغم. درمان خون، حجامت است، درمان بلغم، حمام است، و داروی تلخه نیز راه رفتن.
-
امام حسن عسکری (ع) فرموده: پس از انجام حجامت، انار بخور، اناری شیرین؛ چرا که خون را فرو مینشاند و خون را فرو مینشاند و خون را در درون، تصفیه میکند.
-
امام صادق (ع) فرموده: بهترین چیزی که با آن به مداوا میپردازید، حجامت کردن، دوا را بر بینی ریختن، حمام نمودن و حقنه کردن (وارد کردن داروی مایع از طریق رکتوم) است.
-
پیامبر (ص) فرموده: هر وقت خون یکی از شماها به جوش آمد، حجامت کند، که او را نمیکشد. سپس فرمود: کسی از اهل بیت خودم را نمیبینم که در آن اشکالی ببیند.
-
حضرت علی (ع) فرموده: همانا حجامت بدن را سالم و عقل را استوار مینماید.
-
پیامبر خدا (ص) فرموده: اگر در چیزی شفا باشد، در تیغ حجام و در خوردن عسل است.
-
امام رضا (ع) فرموده: باید حجامت کردن بعد از خوردن غذا صورت گیرد، چونکه وقتی انسان سیر شد، سپس حجامت کرد، خون جمع شده و بیماری خارج میگردد و اگر با شکم گرسنه کسی حجامت کند، خون خارج میشود، ولی بیماری (در بدن) باقی میماند.
-
امام صادق (ع) فرموده: حجامت کردن در سر موجب شفاء و بهبودی هفت بیماری است: جنون، خوره (جذام)، پیسی (کک و سفیدی در بدن)، خواب آلودگی، درد دندان، ضعف بینائی و سر درد شدید.
-
پیامبر (ص) فرموده: در حجامت کردن شفاء و بهبودی از بیماری است.
-
امام صادق (ع) فرمود: پیامبر خدا (ص) سه گونه حجامت میکرد: یکی حجامت در سر که آنرا " متقـدمه " مینامید، و یکی بین دو کتف که آنرا " نافعه " مینامید و یکی بین دو کفــل (سرین) و بالای ران که آنــــرا " مغیثه " مینامید.
-
امام حسن عسگری (ع) فرموده: بعد از حجامت، انار شریرین بخور که (جریان) خون را آرام و آنرا تصویه میکند.
-
رسول خدا (ص) فرموده: وقتی خون به هیجان آمد، حجامت کنید، چون خون وقتی به تردد و هیجان آمد، صاحبش را میکشد.
-
حضرت صادق (ع) فرمود که حجامت را در آخر روز بجا آورید.
حجامت در ایران
با گسترش پزشکی نوین، به خاطر روشهای غیر بهداشتی قدیمی حجامت، این کار تا حدی مهجور شد. در ایران برخی پزشکان به دلیل آنچه آن را خطراتی از قبیل انتقال عفونت و خونریزی و اثبات نشده بودن علمی حجامت معرفی میکنند با این کار مخالفت میکنند. آنان خون دادن را جایگزین علمی حجامت میدانند. با مصوبهٔ معاونت درمان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در مورخ ۲۳ شهریور ۱۳۷۷، انجام حجامت بدست پزشکان در مطبها ممنوع شد که این بخشنامه به دلیل مغایرت با شرع بر اساس نظر فقهی شورای نگهبان با حکم دیوان عدالت اداری در ۱۷ تیر ۱۳۸۰ لغو شد.
در مقابل برخی دیگر از پزشکان انجام حجامت با وسایل استریل و بهداشتی را به دور از خطرات یاد شده دانسته و بر اثرات عملی فراوان حجامت تأکید میکنند. اینان، خون دادن را جایگزین حجامت نمیدانند. مؤسسه تحقیقات حجامت ایران برای پژوهش در این زمینه دایر گردیده و تحقیقاتی در این زمینه کرده است.
حجامت برای چه افرادی توصیه نمیشود ؟
در افراد زیر نباید حجامت کرد:
- کودکان از بدو تولد تا چهارماهگی
- زنان باردار تا ماه چهارم بارداری
- زنان در زمان عادت ماهیانه
- افراد دارای علائم پایین بودن پلاکت خون
- افرادی که دچار فشارخون مقطعی بالا هستند (در این افراد ابتدا باید با استفاده از حجامت گرم و خشک به طریق مخصوص فشار خون راکاهش داده و سپس اقدام به حجامت کرد.)
حجامت نوزاد برای زردی
زردی نوزاد، والدین را نگران میکند ولی انجام حجامت در نوزاد برای کاهش زردی، به هیچ عنوان این کار توصیه نمیشود.
کلیه افراد بشر در شرایط عادی از بدو تولد تا پایان سن رشد برای تامین رشد و نمو و سلامتی بدنی و روحی بیش از سنین دیگر احتیاج مبرم به انواع مواد غذائی، ویتامین ها، املاح ، آنزیم ها و غیره دارند تا رشد اندام ها و ارگانها و استخوانها و اعصاب و روان به طور کامل و صحیح صورت گیرد.
هم در علم پزشکی و هم در عرف عامیانه در این دوره سنی نه تنها توصیه به از دست دادن خون نمی کنند بلکه موکدا منع می نمایند. از طرفی چنانچه طفل معصوم به خاطر باورهای بی پایه در دوران نوزادی که بسیار حساس و شکننده است با روح لطیف خود در برابر عمل ترسناک و وحشت آور حجامت توسط چند نفر به زور و جبر چهار دست و پای اورا بگیرند …
حجامت برای کبد چرب
عوامل زیادی وجود دارد که سبب ایجاد کبد چرب میشود.
از جمله مهمترین آنها میتوان به اضافه وزن، مصرف حجامت مشروبات الکلی، نداشتن فعالیت و تحرک، مصرف مواد غذایی چرب مثلاً استفاده از روغنهای سرخ کردنی، فشار خون بالا و سوء تغذیه، بارداری و همچنین مصرف داروهایی مانند آسپرین، تتراسایکلین و استامینوفن که باعث ایجاد کبد چرب در افراد میشود، اشاره کرد.
یکی از بهترین درمانها برای کبد چرب، حجامت کبد است.
در حجامت، خون کثیف و غیر ضروری از بدن خارج میشود.
همچنین حجامت سبب دفع سایر سموم از بدن نیز میگردد.
همانطور که گفته شد، کبد منبع سموم بدن است و نیاز به پاکسازی دارد.
کبدهای چرب به سختی این پاکسازی را انجام میدهند و میتوانند با استفاده از حجامت کبد،
تمام سموم را از بدن دفع نمود. حتی اگر این سموم وارد خون فرد شده باشد، با حجامت خون کثیف نیز خارج میشود.
پس از اتمام حجامت کبد پزشک، محل حجامت را با عسل پانسمان میکند.از جمله مواردی که بعد از حجامت کبد باید پرهیز کنید، عبارتند از:
- استعمال دخانیات
- ورزش سنگین
- خوردن غذاهای سرد مزاج
- مصرف ترشی و ماهی تا 12 ساعت
- پرهیز از شستشوی محل با آب تا 12 ساعت
فواید حجامت برای پوست صورت
یکی از تاثیرات مهم حجامت برای پوست، کم شدن التهابات پوستی است. پس کسانی که آلرژی و التهابات پوستی دارند بهتر است با مشورت با پزشک حجامت را انجام دهند. از جمله مهمترین فواید دیگر حجامت برای پوست میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- بر طرف شدن جوش های زیر پوستی
- کاهش جوش و آکنه
- کاهش جوشهای هورمونی و دردناک
- از بین رفتن جوشهای سر سیاه
- کم شدن چین و چروک
- از بین رفتن لکهای پوستی ناشی از بالا رفتن سن یا بارداری
- شفاف و روشن کردن پوست
- از بین بردن جای جوش
- صاف شدن پوست
- درخشندگی پوست
- افزایش گردش خون
- تقویت پوست
- افزایش گردش اکسیژن در لایههای پوستی
- توقف تنشهای عضلانی
- تحریک سلولهای کلاژن ساز
- کاهش ظاهر زخمها، خطوط ریز
- جذب بهتر مواد مغذی و مناسب پوست
- تنظیم چربی پوست
حجامت برای افزایش قد
حجامت ساقین که روی عضلات پا و حجامت خشک از طریق بادکش گذاری در نقاط مختلف بدن انجام میپذیرد. در حجامت برای افزایش قد گفته می شود که افراد از طریق تصفیه خون با استفاده از خروج خون از بدن آنها موجب تحریک بیشتر خون سازی و گردش هورمون ها در بدن و افزایش ترشح هورمون ها در بدن می گردد و برخی از سموم از بدن خارج می شود.
در نتیجه بدن مجبور می شود تا نسبت به ترمیم و بازسازی مواد از دست رفته فعالیت خود را بیشتر نماید. درمان کوتاهی قد با حجامت در افرادی که مورد آزمایش قرار گرفته اند نشان داده است که این روش، روشی موثر بوده است.
این روش توانسته است افرادی که از ۳ تا ۸ جلسه اقدام به حجامت نموده بودند در طول ۱۸ ماه به اندازه ۱ الی ۲ سانتی متر افزایش قد داشته باشند.
گروه آزمایشی دیگری که از روش هایی مانند طب مدرن و ورزش هایی مانند بدنسازی و کششی، مکمل های غذایی، ویتامین ها و همچنین از هورمون ها و مواد شیمیایی استفاده کرده بودند به غیر از دو نفر که افزایش قد محدودی داشتند در سایر افراد تاثیر مثبتی مشاهده نشده بود.
حجامت برای افزایش قد معمولاً عوارض خاصی در نوجوانان و جوانان ایجاد نمی کند و بسیار کم هزینه است و ضرری هم ندارد. علاوه بر این ممکن است موجب افزایش قد کودک شود. همچنین از برخی عوارض دیگر نیز در کودکان جلوگیری می نماید و می تواند برای آنها بسیار مفید باشد.
خواص حجامت
از خواص حجامت میتوان به افزایش گردش خون در ناحیه قرارگیری فنجانها اشاره کرد. این ممکن است تنش عضلانی را کاهش دهد، که میتواند جریان خون را بهبود بخشد و باعث ترمیم سلول شود. همچنین ممکن است به تشکیل بافتهای پیوندی جدید و ایجاد رگهای خونی جدید در بافت کمک کند. در ادامه مقاله خواص حجامت برای تقویت سیستم ایمنی بدن و درمان بیماریهای مختلف بررسی میکنیم.
- حجامت گردش خون را افزایش میدهد
مکش فنجانها باعث افزایش گردش خون در ناحیه قرارگیری فنجانها میشود. جریان خون اضافی در آن منطقه میتواند به کاهش تنش عضلانی کمک کرده و باعث ترمیم سلول شود. افزایش گردش خون همراه با حجامت به کاهش ظاهر سلولیت نیز کمک می کند.
- حجامت باعث دفع سموم از بافتها میشود
بله، شما اندامهایی دارید که سموم را از خون دفع میکند. اما سبک زندگی مدرن بدن شما را با سموم زیاد میکند. حجامت (phlebotomy) باعث دفع این سموم از بدن میشود. جریان خون متمرکز با دفع سموم ساخته شده از طریق سیستم لنفاوی به بدن شما کمک میکند. (سیستم لنفاوی شما مسئول از بین بردن سموم و مواد زائد بدن شما است.)
- حجامت اضطراب را کاهش میدهد
وقتی مکش توسط فنجانها روی سطح پوست شما انجام شود، سیستم عصبی پاراسمپاتیک درگیر میشود. این باعث آرامش عمیق برای حرکت در کل بدن میشود. (سیستم عصبی پاراسمپاتیک باعث کاهش ضربان قلب، کمک به هضم غذا و افزایش فعالیت روده و غدد میشود).
- حجامت میتواند علائم کشیدگی و زخم ها را کاهش دهد
افزایش جریان خون، بدن شما را قادر میسازد سموم را دفع کند، گردش خون لنفاوی را بازیابی و به از بین بردن ورم (مایعات اضافی) و کاهش زخم کمک میکند. مطالعات نشان داده است که حجامت بر روی علائم کشیدگی و جای زخم حتی در مناطقی که از ناحیه استفاده از لیوانها فاصله زیادی دارند، اثرات مثبت دارد.
- حجامت میتواند رگهای واریسی و رگهای عنکبوتی را بهبود بخشد
رگهای واریسی دقیقاً در زیر پوست، مانند رگهای متورم و مایل به آبی دیده میشوند. آنها هنگامی اتفاق میافتند که دریچههای داخل رگ به درستی کار نمیکنند – دریچهها به طور موثری خون را از عضله به قلب نمیرسانند، بنابراین خون متراکم میشود و رگها پیچ خورده و برآمده میشوند. حجامت با بازگشت جریان خون و اکسیژن تازه به مناطق مشکل دار کمک میکند. متوجه خواهید شد که رگهای واریسی بعد از اولین جلسه سبک تر به نظر میرسند، اگرچه یک سری جلسات حجامت طول میکشد تا نتایج ماندگار داشته باشید.
- حجامت میتواند گرفتگی را برطرف کرده و به درمان آسم کمک کند
احتقان (تجمع مایعات یا بلغم در ریههای شما) ناشی از سرماخوردگی، برونشیت یا حتی آسم با حجامت قابل درمان است. با مکش فنجانها احتقان از بین رفته و دفع میشود. این ماده خون و لنف غنی از اکسیژن را به سمت ریهها و سایر عضلات تنفسی شما میآورد. فنجانها را معمولاً به پشت می گذارند، اما ممکن است روی سینه نیز قرار بگیرند. درمانگر شما ممکن است فنجانها را در جای خود ثابت نگهدارد، یا ممکن است آنها را به آرامی با یک حرکت رو به بالا بلغزاند تا حرکت مایع لنفاوی را تسهیل کند. از حجامت صورت می توان برای رفع انسداد سینوسها نیز استفاده کرد.
- حجامت میتواند انسداد روده بزرگ را از بین ببرد و به هضم غذا کمک کند
حجامت به درگیر شدن سیستم عصبی پاراسمپاتیک کمک می کند، که باعث افزایش جریان خون در دستگاه گوارش میشود. حجامت ملایم بر روی شکم باعث تحریک داخلی اندامهای گوارشی شما میشود. این ماده به حالت پریستالسیس کمک میکند (انقباضاتی که غذا را از طریق دستگاه گوارش به شما فشار میدهد)، به پاک شدن انسداد روده بزرگ کمک میکند، خون و مایعات بدن را به حرکت در اندامهای بدن ترغیب کرده و به رفع سوءهاضمه کمک میکند.
عوارض حجامت
هرچند فواید حجامت (phlebotomy) در درمان بیماریهای مختلف و تقویت سیستم ایمنی تقریبا ثابت شده است و اما ممکن است انجام این روش درمانی طب سنتی برای برخی از افراد عوارض جانبی داشته و برای برخی دیگر از افراد توصیه نشود. حجامت ممکن است باعث درد، تورم، سوختگی، سرگیجه، سبکی سر، غش کردن، تعریق، رنگدانه سازی پوست و یا حالت تهوع شود . حجامت همچنین باعث ایجاد علائم گرد بنفش یا کبودیهای دایرهای روی پوست میشود. این علائم ممکن است پس از چند روز کمرنگ شوند اما میتوانند برای دو تا سه هفته باقی بمانند. شناخته شده است که جای زخم و سوختگی پس از حجامت وجود دارد.
توصیههایی برای قبل از زمان حجامت
- با شکم گرسنه و سیر این عمل را انجام ندهید.
- دوازده ساعت قبل از حجامت سیگار نکشید.
- یک ساعت قبل از حجامت انار یا شربت آب انار میل کنید تا از غلظت خون کاسته شود. همچین میتوانید عسل، ماء الشعیر یا مایعات فراوان بنوشید.
- از با تجربه بودن شخصی که می خواهد شما را حجامت کند اطمینان داشته باشید.
توصیههایی برای بعد از زمان حجامت
- تا دوازده ساعت سیگار نکشید.
- تا 24 ساعت ورزش یا کار سنگین نکنید.
- تا 24 ساعت ماهی و لبنیات و غذای شور و غذاهای سرد و تند و تیز مصرف نکنید.
- حداقل تا 12 ساعت بعد از آن جهت جلوگیری از عفونت زخم، استحمام نکنید.
- قبل و بعد از این عمل خوردن انار توصیه شده است. همچنین برای جبران ضعف احتمالی، نوشیدن شربتی از عسل پس از آن توصیه میشود.
- تا 12 ساعت قبل و بعد، رابطه جنسی صورت نگیرد.
- طی شش ساعت اول پس از حجامت خوردن شربت عسل (یک قاشق عسل + یک لیوان آب ولرم + کمی گلاب) توصیه میشود.
ارسال نظر