علت سرگیجه در بارداری همراه با درمان خانگی آن

 

علل و محرک‌های سرگیجه

گوش داخلی شامل دو قسمت متفاوت است:

• حلزون که ارتعاشات صدا را به تکانه‌های عصبی تبدیل می‌کند، و مغز ‌آن را صدا تعبیر می‌کند.
• سیستم دهلیزی که اطلاعاتی در مورد موقعیت بدن ارائه می‌دهد و در تعادل و هماهنگی نقش اساسی دارد. آن از لابیرنت استخوانی، لابیرنت غشایی و مجاری نیم‌دایره‌ای تشکیل شده است.

سرگیجه وضعیتی خوش‌خیم هنگامی اتفاق می‌افتد که بلورهای کربنات کلسیم که معمولا در لابیرنت غشایی دیده می‌شوند، به یک یا چند مجاری نیم‌دایره‌ای حرکت می‌کنند.

وقتی بلورهای کربنات کلسیم به اندازه کافی ایجاد می‌شود، حرکت مایعات از طریق مجاری نیم‌دایره‌ای را مختل می‌کند و باعث تغییر در سیگنال‌هایی می‌شوند که به مغز می‌روند.

حرکت سر می‌تواند باعث سرگیجه شود زیرا بلورهای جامد به نیروی جاذبه پاسخ می‌دهند. موقعیت و حرکات زیر می‌تواند سرگیجه را در افرادی که مبتلا به BPPV هستند تحریک کند:

• چرخاندن سر
• هنگام دراز کشیدن در رختخواب
• غلتیدن در رختخواب
• خم کردن سر به جلو
• تکیه دادن سر به عقب

​

علل بیماری‌های مرتبط با اختلال سرگیجه

در حالت کلی دو دسته اختلالات سرگیجه وجود دارند. سرگیجه محیطی که در نتیجه مشکلی در گوش داخلی یا عصب تعادلی رخ می دهد. بخشی که عصب تعادلی گوش داخلی را به مغز متصل می کند. و سرگیجه مرکزی، هنگامی رخ می دهد که مشکلی در مغز به ویژه مخچه وجود داشته باشد. مخچه قسمتی از پس مغز است که هماهنگی حرکات و تعادل را کنترل می کند.

- دلایل اختلال سرگیجه محیطی

در حدود ۹۳ درصد از موارد سرگیجه‌ها ناشی از سرگیجه محیطی هستند. در چنین شرایطی یکی از دلایل زیر ممکن است عامل ایجاد سرگیجه باشد:

 

• سرگیجه وضعیتی خوش خیم ناگهانی (BPPV)​

این نوع از سرگیجه حالتی است که با تغییراتی خاص در موقعیت سر ایجاد می شود. این سرگیجه از بلورهای کلسیمی که در کانال های نیم دایره گوش شناور هستند، ناشی می شود.

​سرگیجه وضعیتی حمله‌ای خوش‌خیم (Benign paroxysmal positional vertigo) یکی از علل شایع سرگیجه است. این حالت هنگامی رخ می‌دهد که بلورها از یک قسمت گوش داخلی به قسمت دیگری منتقل می‌شوند و سیگنال‌ها ارسالی به مغز را مختل می‌کنند.

وقتی فردی سرگیجه را تجربه می‌کند، ممکن است احساس کند که محیط اطراف خود در حال چرخش است و یا محیط ثابت است و خودش می‌چرخد.

سرگیجه وضعیتی خوش‌خیم (BPPV) ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد، اما این بیماری معمولا افراد بالای 50 سال را مبتلا می‌کند. سرگیجه وضعیتی خوش‌خیم در زنان شایع‌تر از مردان است.

- علائم سرگیجه وضعیتی خوش‌خیم

1. سرگیجه

2. گیجی

3. احساس سبکی‌سر

4. از دست دادن تعادل

5. حالت تهوع یا استفراغ

6. مشکلات بینایی

7. نیستاگموس، وضعیتی که باعث ایجاد حرکات سریع و غیرارادی چشم می‌شود

علائم سرگیجه وضعیتی خوش‌خیم در افراد از نظر شدت و مدت زمان متفاوت است. تغییر جزئی در وضعیت سر ممکن است در بعضی از افراد علائم شدید ایجاد کند، درحالی‌که در دیگران حرکت سریع یا شدید سر ممکن است فقط علائم خفیفی ایجاد کند.

سرگیجه معمولا کمتر از یک دقیقه طول می‌کشد، اما سایر علائم ممکن است برای چند روز یا هفته ادامه یابد.

 

• بیماری Meniere

منییر(menieres) یک بیماری گوش داخلی است که در آن حجم مایعات گوش داخلی به طور غیرطبیعی افزایش می‌یابد. در بسیاری از مواقع تنها یک گوش دچار بیماری منییر می‌شود. مهم‌ترین عامل جمع شدن مایعات در گوش داخلی، تخلیه نامناسب مایعات به دلیل ناهنجاری آناتومیک، عفونت‌های ویروسی، آلرژی، ضربه به سر و میگرن است. این بیماری می‌تواند انجام فعالیت‌های روزانه را مختل کند و باعث بروز سرگیجه، کم شنوایی(hearing loss)، وزوز یا احساس پری گوش شود.

سرگیجه‌های منییر از 20 دقیقه تا چند ساعت (گاهی چند روز) طول می‌کشد. به طوری که قادر به انجام فعالیت‌های روزمره نیستید. تعریق شدید که ممکن است چند روز طول بکشد، همراه با تهوع و استفراغ از دیگر علائم ابتلا به این بیماری است.

اگر فکر می‌کنید دلیل سرگیجه‌های شما بیماری منییر است، باید سایر علائم آن را هم در نظر بگیرید. به طور کلی علائم این بیماری عبارتند‌از:

 

برای تشخیص اینکه آیا سرگیجه‌های شما به بیماری منییر مربوط می‌شود، باید به حالت آن هم توجه کنید. سرگیجه‌ها در این بیماری فقط از یک قسمت سر شروع شده و بعد از مدتی کاملا ناپدید می‌شوند. بعد از مدتی، سرگیجه در ناحیه دیگری شروع می‌شود.

 

• وستیبولوپاتی حاد محیطی (APV)
  این نوع از سرگیجه نیز ناشی از التهاب گوش داخلی است که باعث شروع ناگهانی سرگیجه می شود.

دلایل دیگری نیز وجود دارند که سبب ایجاد سرگیجه محیطی می‌شوند. هر از گاهی این نوع از سرگیجه ممکن است ناشی از یکی از موارد زیر نیز باشد:

• فیستول پری لنفاوی یا ارتباط غیر طبیعی بین گوش میانی و گوش داخلی
• ساییدگی کلستاتاتوما یا ساییدگی ناشی از یک کیست در گوش داخلی
• اتواسکلروز یا رشد غیر طبیعی استخوان در گوش میانی

​​​​

- دلایل اختلال سرگیجه مرکزی

در صورتی که سرگیجه از نوع سرگیجه مرکزی باشد، ممکن است ناشی از یکی از عوامل زیر باشد:

• سکته مغزی
• وجود تومور در مخچه
• میگرن
• مالتیپل اسکلروزیس (ام اس)

​

علائم بیماری مرتبط با اختلال سرگیجه

سرگیجه بسیار شبیه به بیماری حرکت یا حسی است. در این بیماری مانند این است که اتاق در حال چرخش است. علائم بیماری‌های مرتبط با سرگیجه عبارتند از:

• حالت تهوع
• استفراغ
• سردرد
• تلو تلو خوردن به هنگام راه رفتن

تشخیص بیماری مرتبط با سرگیجه

تشخیص بیماری مرتبط با سرگیجه تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار دارد که برخی از مهمترین این عوامل عبارتند از :

•  آیا سرگیجه واقعی دارید؟
• دلیل سرگیجه، محیطی است یا مرکزی؟
• آیا عوارض خطرناکی برای سرگیجه وجود دارند؟

هر چند علائم بسیار مشابه هم است. اما پزشکان می توانند با پرسیدن یک سؤال ساده سرگیجه را از احساس سبکی در سر تفکیک کنند. آن سوال این است که “آیا دنیا دور سرتان می‌چرخد یا شما سرتان سبک است؟” اگر به نظر شما دنیا دور سرتان می‌چرخد، شما سرگیجه واقعی دارید. اما اگر سرتان سبک شده باشد، این احساس فقط حالت گیجی است.

انجام برخی از آزمایش‌ها می‌تواند به شما کمک کند تا به موقع نوع سرگیجه را تعیین کنید. این آزمایش‌ها عبارتند از:

۱) آزمون رانش سر

در این آزمایش بیمار به بینی آزمون‌گر نگاه می‌کند و آزمون‌گر سرش را به سرعت به طرفی حرکت می دهد. سپس به دنبال حرکت درست چشم می گردد.

۲) آزمون رومبرگ

در این آزمون بیمار باید با چشم‌های بسته و پاهای روی هم گذاشته بایستد. سپس چشم‌هایش را ببندد و سعی کند تا جای ممکن تعادل خود را حفظ کند.

۳) آزمون Fukuda-Unterberger

در این آزمایش از بیمار خواسته می شود تا در حالی که چشم‌هایش بسته است، بدون این‌که به پهلوها حرکت کند، در جا بزند.

۴) آزمون دیکس- هالپایک

در این آزمون بیمار در حالی که روی میز معاینه قرار دارد، به سرعت از موقعیت نشسته به موقعیت خوابیده می‌رود. در حالی که سرش اندکی به سمت راست و یا اندکی به سمت چپ خم است. در این میان پزشک حرکات چشم‌ها را بررسی می کند تا بیشتر به علت سرگیجه پی ببرد.

۵) آزمون‌های تصویربرداری

در برخی مواقع آزمون‌های تصویربرداری بهترین گزینه برای تشخیص هستند. از جمله پرکاربردترین آزمون‌های تصویربرداری برای بیماری مرتبط با سرگیجه عبارتند از:

• سی تی اسکن
• ام آر آی

 

علائم هشدار برای اختلال سرگیجه

اگر با اختلال سرگیجه دست و پنجه نرم می‌کنید، بهتر است علائم هشدار زیر را جدی بگیرید:

• سرگیجه ناگهانی که تحت تأثیر تغییر موقعیت نباشد.
• سرگیجه همراه با علائم عصبی مانند عدم هماهنگی شدید عضلات یا ضعف شدید.
• سرگیجه همراه با ناشنوایی و عدم وجود سابقه بیماری Meniere

درمان بیماری مرتبط با سرگیجه

درمان بیماری‌های مرتبط با سرگیجه به علت پدید آمدن آن بستگی دارد. داروهای مسدود کننده گوش داخلی (VBAها) معروف ترین داروهایی هستند که استفاده می شود. عوامل مسدود کننده گوش داخلی عبارتند از :

• آنتی هیستامین ها (پرومتازین، بتاهیستین)
• بنزودیازپین ها (دیازپام، لورازپام)
• ضد تهوع ها (پروکلروپرازین، متوکلوپرامید)

در بسیاری از مواقع درمان علل خاص سرگیجه شامل موارد زیر است:

• حمله حاد سرگیجه
  استراحت، استفاده از داروهای VBA و داروهای ضد میکروبی
• BPPV
  تلاش برای تغییر موقعیت Epley، حرکتی خاص که کریستال های کلسیم را نرم می کند و آنها را از کانال گوش پاک می کند
• وستیبولوپاتی حاد محیطی
  استراحت، استفاده از داروهای VBA
• بیماری Meniere
  استراحت، داروهای ضد تهوع، داروهای ادرارآور و VBA​

 

عوامل مرتبط با سرگیجه

برخی از عوامل هستند که خطر ابتلا به سرگیجه را در فرد افزایش می‌دهند. عواملی که ریسک این بیماری را در شما افزایش می دهند عبارتند از:

• بیماریهای قلبی عروقی به ویژه در افراد مسن
• عفونت گوش، که باعث عدم تعادل در گوش داخلی می شود
• سابقه ضربه به سر
• داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی و ضد روان پریشی

 

​سرگیجه و کمبود آب بدن

کاهش شدید قند خون یا هیپوگلایسمی