عوامل و راه های کاهش استرس

بسیاری از افراد در مقطعی از زندگی خود نوعی اضطراب و استرس را تجربه می‌کنند. این افراد گاهاً در حلقه‌ای از تفکرات بیش از حد گیر می‌افتند و دائماً در حال فکر کردن به مسائل مختلف استرس‌زا هستند. بر اساس گزارش انجمن اضطراب و افسردگی آمریکا، در واقع اضطراب شایع‌ترین بیماری روانی در ایالات متحده است که بیش از 40 میلیون بزرگسال در این کشور را تحت تاثیر قرار می‌دهد. شاید در این شرایط به طور باورنکردنی منزوی شوید، اما اگر از اضطراب یا یک اختلال اضطرابی رنج می‌برید، تنها نیستید، چرا که احتمالاً ممکن است همین حالا شخص دیگری در ایران، کانادا، آمریکا و… نیز دارای اختلال اضطراب تشخیصی باشد، اما اصلاً درباره آن صحبتی هم نکند. اما آیا مهم است که بدانید چند نفر مانند شما دچار اختلال اضطرابی هستند؟ در پاسخ به این سوال باید گفت: دانستن این موضوع به احتمال زیاد احساس اضطراب شما را که می‌تواند بر سلامت روان‌‌تان تاثیر بگذارد، متوقف نخواهد کرد. چیزی که در اینجا مهم است همان نتیجه‌ی مثبتی است که از این موضوع می‌گیریم.

نتیجه مثبتی که از رایج بودن اضطراب می‌توان گرفت این است که جای نگرانی ندارد، چرا که تحقیقات بسیار زیادی در این مورد انجام شده است. با این اوصاف می‌توان گفت که بسیاری از روش‌های مقابله‌ای اثبات شده برای افراد مبتلا به اضطراب وجود دارد. اگرچه هر روش مقابله ای برای همه افراد مبتلا به اضطراب کارساز نیست، اما مطمئناً می‌تواند مفید باشد، به خصوص برای کسانی که ممکن است به طور منظم با حملات پانیک زندگی می‌کنند. ما در ادامه این مقاله به چند روش جهت مقابله با اضطراب اشاره کرده‌ایم که می‌توانید هر یک از آن‌ها را امتحان کنید و ببینید کدام یک برای بهبود سلامت روان‌ شما بهترین روش است. اما قبل از روش‌های مقابله با اضطراب، لازم است بدانید که اضطراب چیست تا بتوانید آن را تشخیص دهید.

اضطراب چیست؟

براساس گفته‌ی کلینیک مایو، اضطراب “نگرانی شدید، بیش از حد و مداوم و ترس در مورد موقعیت‌های روزمره است.” اما باید گفت اضطراب یک احساس بسیار طبیعی است زیرا مغزتان در تلاش است تا شما را در برابر برخی اتفاقات ایمن نگه دارد. اما باید توجه کنید تا یک حد نرمالی اضطراب همیشه طبیعی است و نگرانی بیش از حد می‌تواند نشانه‌ای از داشتن یک اختلال اضطرابی باشد.

برخی از علائم فیزیکی اضطراب می‌تواند شامل: احساس گرفتگی هوا، تعریق، لرزش، افزایش ضربان قلب و احساس خطر قریب الوقوع باشد. برخی با دیدن این علائم تصور می‌کنند دچار یک اختلال اضطرابی شده‌اند که این تفکر کاملاً اشتباه است، چرا ممکن است فقط در اثر یک اضطراب و استرس کاملاً طبیعی با این علائم روبرو شده باشید. اما از کجا متوجه شوید که دچار یک اختلال اضطرابی شده‌اید؟ بهتر است جهت کسب اطلاعات بیشتر از یک مشاور و درمانگر دارای مجوز، مانند مشاورین هوکات در کانادا، آمریکا، ایران، لس آنجلس و… کمک بگیرید. اگر مشکوک به اختلال اضطراب هستید باید به طور حرفه‌ای تشخیص داده شود. یک مشاور می‌تواند قبل از اینکه وضعیت‌تان بدتر شود، توصیه‌های پزشکی را برای تشخیص بیماری به شما ارائه دهد که سبب بهبود و بهتر شدن سلامت روان شما شود.

به طور کلی چندین اختلال اضطرابی مختلف وجود دارد که فرد می‌تواند به آن مبتلا شود. براساس گزارش وزارت بهداشت و خدمات انسانی ایالات متحده، امروزه پنج اختلال اضطرابی مختلف وجود دارد که عبارتند از:

1. اختلال اضطراب فراگیر (GAD) که در ادامه کاملاً درباره آن توضیح داده‌ایم.
2. اختلال وسواس اجباری (OCD)
3. اختلال هراس
4. اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
5. اختلال اضطراب اجتماعی (SAD)

هر یک از اختلالات اضطرابی بالا دارای علائم مختلفی هستند و هریک از آن‌ها محرک‌های و روش‌هایی برای کنترل دارند. این بدان معناست که اختلالات اضطرابی مختلف روش‌های مقابه بهتری خواهند داشت که یکی از آن‌ها درمان‌های گفتاری است. یکی از بهترین روش‌ها جهت تشخیص اختلال اضطرابی و نوع آن این است که از یک مشاوره پزشکی (متخصص تشخیص) کمک بگیرید.

چگونه با اضطراب فراگیر مبارزه کنیم؟

اختلال اضطراب فراگیر (GAD) یکی از اختلالات اضطرابی است که پزشکان نسبت به آن کاملاً آگاهی دارند و می‌توانند آن را به راحتی تشخیص و یا درمان کنند. فردی که مبتلا به اضطراب فراگیر است حتی در شرایط عادی نیز اضطراب و نگرانی شدیدی دارد. برخی از علائم این نوع اضطراب عبارت است از: مشکل در تمرکز، بی‌قراری، تحریک‌پذیری، احساس بیماری و تنفس در سراسر بدن، تپش قلب. در صورتی که فرد اقدام به درمان نکند، ممکن است این اضطراب منجر به حملات قلبی ویرانگری در او شود. این اضطراب می‌تواند شبیه به اختلال هراس باشد، زیرا هردوی آنها نیاز به عاملی برای احساس اضطراب و هراس ندارند.

اگر از اضطراب فراگیر رنج می‌برید نکات ذکر شده در زیر را برای کاهش علائم و بهبود سلامت روان امتحان کنید. نکته مهم در مورد این نکات این است که آنها هیچ عارضه جانبی ندارند که بتوانند منجر به بدتر شدن اضطراب شما شود. همچنین، هنگامی که آنها را امتحان می‌کنید سطح اضطراب خود را در طول روز یادداشت کنید.

مطالعات نشان داده است که روزنامه‌نگاری در درمان و کاهش اضطراب و افسردگی معجزه می‌کند. روزنامه‌نگاری به عنوان یک ابزار به فرد کمک می‌کند تا احساسات منفی خود را به جای گسترش دادن در ذهنش، تخلیه کند. این موضوع می‌تواند به شما کمک کند تا متوجه شوید که کدام روش موثر بوده و کدام روش موثر نیست؟

به اندازه کافی خوابیدن

کمبود خواب می‌تواند تاثیر زیادی بر سطح اضطراب شما داشته باشد. طبق مقاله‌ای از PsychCenter، کمبود خواب با اختلالات اضطرابی بسیار رایج و همچنین نگرانی بیش از حد رابطه مستقیم دارد.

با بی‌خوابی و یا کم خوابی هورمن استرس، کورتیزول در بدن شما می‌تواند سر به فلک بکشد که همین امر می‌تواند موجب ایجاد حملات اضطرابی عمومی شود. علاوه بر این هورمن، درون مغز هر فردی آمیگدال وجود دارد که دقیقاً مرکز عاطفی مغز است و نقش مهمی را در هنگام خواب بازی می‌کند. بنابراین هنگامی که فرد دچار بی‌خوابی و یا کم‌خوابی می‌شود و برنامه منظمی برای خواب خود ندارد، این هورمن بهم ریخته و در نتیجه فرد به بی‌ثباتی عاطفی دچار خواهد شد که در پی این اتفاق پاسخ به محرک‌ها و عوامل منفی در ذهن بیشتر و اضطراب تشدید پیدا خواهد کرد.

پس خواب کافی یکی از روش‌های به نسبت ساده‌ایست که اضطراب را کمتر خواهد کرد. قطعاً این روش بسیار ساده ارزش امتحان کردن را دارد. حتی پزشک یا درمانگر شما بهتان توصیه می‌کند که هر شب به اندازه کافی بخوابید، حتی اگر اضطراب نداشته باشید.

یک راه آسان برای پیاده‌سازی خواب بیشتر در برنامه روزانه خود، تعیین ساعت خواب است. اگر مجبورید هر روز صبح برای سرکار زود از خواب بیدار شوید، محاسبه کنید چه ساعتی باید بخوابید تا حداقل هشت ساعت خوابیده باشید. سپس سعی کنید 30 دقیقه قبل از آن زمان در رختخواب باشید. اگر در هنگام خواب افکار مسابقه‌ای دارید، مصرف مکمل ملاتونین ممکن است مفید باشد که عوارض جانبی کمی دارد. فراموش نکنید مثل همیشه قبل از مصرف این مکمل از پزشک خود سوال کنید. اما به طور کلی مصرف آن برای اکثر بیماران خوب است. دوز کمتر از یک تا دو میلی گرم می‌تواند چیزی باشد که برای به خواب رفتن سریع در شب نیاز دارید. به این نکته توجه کنید که خواب بهتر به معنای سلامت روانی بهتر است.

مصرف کافئین را به حداقل برسانید

 

 

 

 

 

اگرچه یک فنجان قهوه گرم در صبح دقیقاً همان چیزی است که شما برای تقویت روحیه و بالا بردن سطح انرژی خود به آن نیاز دارید، اما می‌تواند به بیشتر شدن اضطراب نیز کمک کند. کافئین یک محرک است و روی ذهن شما تأثیر می‌گذارد. به طوری که با مصرف کافئین مغز شما به سرعت به کار میفتد و همین امر می‌تواند باعث افزایش اضطراب شود. با توجه به این تغییرات و بالا رفتن سطح انرژی، ترک کافئین برای بسیاری از افراد کار بسیار دشواری است اما با توجه اینکه استرس و اضطراب را کاهش می‌دهد ارزش خواهد داشت.

اگر شما هم عاشق قهوه یا چای هستید، سعی کنید مصرف خود را به یک یا دو فنجان در روز محدود کنید یا می‌توانید چای یا قهوه بدون کافئین را امتحان کنید تا ببینید آیا سطح انرژی شما را تامین می‌کند یا خیر؟ با این حال، اگر بعد از حذف مصرف کافئین تفاوتی در سطح اضطراب خود مشاهده نکردید، ممکن است ارزش نداشته باشد که آن را کاهش دهید. قهوه و چای هر دو فواید سلامتی شگفت‌انگیزی دارند. بنابراین، چند هفته قبل از حذف کامل کافئین، علائم خود را کنترل کنید.

همان‌طور که گفته شد، علائم افسردگی مزمن می‌تواند خفیف، متوسط یا شدید باشد. بسیاری از این علائم در افسردگی غیر مزمن مانند اختلال افسردگی اساسی (MDD) نیز وجود دارد. بااین‌حال، قسمت‌هایی که به‌عنوان بخشی از اختلال افسردگی اساسی رخ می‌دهند، دارای علائم مختلفی مانند احساس بی‌ارزشی، احساس گناه، داشتن افکار مرگ، خودکشی یا اقدام به خودکشی هستند. DSM-5 افکار یا اعمال خودکشی را به‌عنوان بخشی از علائم افسردگی مزمن در نظر نمی‌گیرد؛ زیرا رواج کمتری دارد.

هرگز وعده‌های غذایی را حذف نکنید

ممکن است در هنگام اضطراب به شدت دچار حالت تهوع شوید به طوری نتوانید غذایی بخورید. در این حالت باید کاری کنید که سریعاً حالت تهوع خود را کنترل و کاهش دهید. زیرا بسیار مهم است که در این شرایط هرگز وعده‌های غذایی خود را حذف نکنید. مشابه خواب کافی، نداشتن غذای کافی می‌تواند بدن شما را در حالت وحشت قرار دهد که برای سلامت روان بسیار خطرناک است. حذف یک وعده غذایی می‌تواند باعث کاهش قند خون شود که بدن را مجبور به تولید اپی نفرین می‌کند که به آدرنالین نیز معروف است. این هورمون «جنگ یا گریز» است که کبد را مجبور می‌کند تا گلوکز بیشتری تولید کند تا بدن وارد عمل شود. هنگامی که این اتفاق می افتد، بدن شما کورتیزول بیشتری تولید خواهید کرد زیرا تحت تاثیر استرس قرار می‌گیرد. به همین دلیل ممکن است هنگام گرسنگی اضطراب بیشتری داشته باشید و یا ممکن است افراد در هنگام اضطراب «گرسنه» شوند. مهم است که وعده‌های غذایی را حذف نکنید به خصوص زمانی که از قبل مضطرب هستید.

 

سعی کنید یاد بگیرید کدام غذاها در کوتاه مدت شما را آرام می‌کنند. شاید یک دستور غذایی خانوادگی وجود داشته باشد که با خاطرات خوش دوران کودکی همراه باشد. یا شاید غذایی هست که دوستش دارید و همیشه حس شگفت‌انگیزی در شما ایجاد می‌کند. شاید این غذا برای شما مغذی نباشد اما باز هم خوردن آن از نخوردن و حذف یک وعده غذایی بهتر است. حتی اگر تنها چیزی که باعث می‌شود مریض نشوید، گرانولا است، آن را بخورید. هرآنچه که به شما کمک می‌کند تا تمام وعده‌های خود را بخورید و سطح کورتیزول و استرس را کاهش می‌دهد، انجام دهید.

مصرف داروهای اضطراب

 

 

 

پس از صحبت با یک درمانگر یا مشاور، ممکن است برای شما داروهای اضطراب تجویز شود تا به شما در کاهش علائم یا دوره‌های اضطراب کمک کند. در سناریوی بدتر، ممکن است با برخی از عوارض جانبی دارو مواجه شوید، اما این دلیلی برای متوقف کردن آن نیست. اگر اثرات نامطلوبی از داروهای خود را تجربه کردید، مهم است که آنها را با درمانگر خود در میان بگذارید تا آنها بتوانند تشخیص پزشکی را ارائه دهند و دوز مناسب را برای شما بیابند. فراموش نکنید آنها سعی می‌کنند به شما کمک کنند، نه اینکه حال شما را بدتر کنند.

محرک های خود را پیدا کنید

برای اختلالات اضطرابی به غیر از اختلال هراس و اختلال اضطراب فراگیر، معمولاً محرک‌های خاصی وجود دارد که باعث ایجاد اضطراب در فرد می‌شوند. این محرک‌ها می‌تواند دیدن یک شخص باشد یا ممکن است چیزی باشد که موقعیت وحشتناکی را که قبلاً اتفاق افتاده، برایتان یادآوری کند. هنگامی که با یکی از محرک‌های خود مواجه می‌شوید، از تکنیک‌های آرام‌سازی استفاده کنید تا ذهن خود را از آن مورد و اضطراب ناشی از آن دور کنید.

اگر نمی‌دانید که چه چیزی محرک اضطراب شماست، زمانی که دچار اضطراب می‌شوید دلیل آن را در یک دفترچه یادداشت کنید. این کار می‌تواند برایتان بسیار مفید باشد تا بفهمید چرا دچار حملات اضطرابی می‌شوید. یادداشت کنید چه کسی با شما بود، کجا بودید و چه می‌کردید. سپس یادداشت‌های خود را ارزیابی کنید تا ببینید آیا ارتباط مستقیمی با حملات اضطرابی شما وجود دارد یا خیر؟ اینکار به شما کمک می‌کند تا متوجه شوید محرک‌های شما چیست تا بتوانید در آینده برای سلامت روان بهتر از آنها اجتناب کنید.

 

 

اینجا بخوانید:

10 قدرت پنهان درون گرایی که شما را موفق می کند

 

 

چگونه با حملات اضطراب مبارزه کنیم؟

برای افرادی که دارای اضطراب دوره‌ای یا سایر اختلالات اضطرابی هستند، ترفندهای ذکر شده در بالا کمک ‌کننده است. نکات ذکر شده در بالا می‌تواند به افراد مبتلا به هر نوع اختلال اضطرابی کمک کند، اما این ترفندها برای افرادی که دارای اضطراب فراگیر یا اختلال هراس هستند، بسیار مفیدتر هستند. چرا که اختلال اضطراب فراگیر و هراسی نیاز به عامل خاصی ندارند به همین دلیل همیشه درمان طبیعی این نوع اختلالات کمی دشوارتر است. برخی از افرادی که مبتلا به OCD هستند، ممکن است برایشان نکات بالا مفید باشد اما در کنار آنها افرادی هم هستند که به اختلالات اضطرابی دیگری مبتلا هستند و نکات بالا برایشان مفید نیست. از این رو آنها باید روش‌های ذکر شده در زیر را امتحان کنند تا ببینند آیا برایشان موثر است یا خیر؟

ذهن خود را دوباره متمرکز کنید

هنگامی که می‌خواهید با اضطراب خود مبارزه کنید باید در ابتدا یاد بگیرید چگونه ذهن خود را دوباره متمرکز کنید. متمرکز کردن مجدد ذهن در هنگام حمله اضطراب یک روش فوق‌العاده مفیدی است. اگرچه گفتن این کار بسیار ساده‌تر از انجام آن است، اما امکان‌پذیر است. اختلالات اضطرابی ممکن است باعث شوند شما احساس کنید هیچ کنترلی بر ذهن خود ندارید و این برایتان یک احساس ترسناک است. با این حال شاید متمرکز شدن مجدد برروی ذهن کمی دشوار به نظر برسد و به سادگی نباشد اما با وجود پاسخ‌هایی مناسب به محرک‌های استرس‌زا شما می‌توانید بر ذهن و افکارتان کنترل پیدا کنید. برای اینکار فقط کمی تمرین لازم است اما به شما در مبارزه با اضطراب بسیار کمک می‌کند.

یک نکته برای تمرکز مجدد ذهن این است که به چیزی نگاه کنید. این می‌تواند به معنای واقعی کلمه هر چیزی باشد. به شی نگاه کنید و آن را بررسی کنید. در نظر بگیرید که از چه چیزی ساخته شده است، چه احساسی دارد و چه بویی می‌دهد. این عمل همان چیزی است که زمینه‌سازی در نظر گرفته می شود. ایده این است که وقتی روی یک شی تمرکز می‌کنید و آن را مورد بررسی قرار می‌دهید، ذهن شما از پاسخ به استرس دور می‌شود. بنابراین این کار به سرعت ذهن شما را آرام می‌کند. کار دیگری که می‌توانید انجام دهید این است که به دویدن بروید. زیرا در این صورت در هنگام پاسخ به استرس، پاسخ پرواز فعال خواهد شد. دویدن می‌تواند به مغز شما کمک کند تا از اضطراب عبور کند. با این حال، این روش همیشه زمانی که بیرون از خانه هستید یا شب است امکان پذیر نیست.

به خود یادآوری کنید که حمله پایان خواهد یافت

یکی از بهترین نکات برای مبارزه با اضطراب این است که به یاد داشته باشید که یک حمله از بین خواهد رفت. یکی از رایج‌ترین مشکلات اضطرابی این است که باور کنید برای همیشه در یک حالت وحشت زده خواهید ماند. خوشبختانه، بیشتر حملات اضطراب و پانیک 10 تا 30 دقیقه بیشتر طول نمی‌کشند، توجه کنید که این فقط درصد کمی از روز است. بنابراین هنگامی که به شما اضطراب دست می‌دهد در میانه این حمله به خود یادآوری کنید و اطمینان دهید که این یک حمله است و حمله پایان خواهد یافت.

امیدواریم تمامی روش‌هایی که در بالا ذکر کردیم برای شما بسیار مفید باشد و به اختلالات اضطرابی شما پایان دهد. به محض اینکه متوجه شدید که ممکن است اختلال اضطرابی داشته باشید، به دنبال تشخیص یا درمان باشید. انتظار طولانی مدت یا تلاش برای نادیده گرفتن مشکل نه تنها علائم شما را بدتر می‌کند، بلکه ممکن است بعداً تمایل به درمان را برای شما دشوارتر کند. این چیزی نیست که شما به تنهایی با آن زندگی کنید، به خصوص وقتی منابع زیادی وجود دارد که به شما کمک می‌کند بر این لحظات چالش‌برانگیز در زندگی خود غلبه کنید.

به خود یادآوری کنید که حمله پایان خواهد یافت

یکی از بهترین نکات برای مبارزه با اضطراب این است که به یاد داشته باشید که یک حمله از بین خواهد رفت. یکی از رایج‌ترین مشکلات اضطرابی این است که باور کنید برای همیشه در یک حالت وحشت زده خواهید ماند. خوشبختانه، بیشتر حملات اضطراب و پانیک 10 تا 30 دقیقه بیشتر طول نمی‌کشند، توجه کنید که این فقط درصد کمی از روز است. بنابراین هنگامی که به شما اضطراب دست می‌دهد در میانه این حمله به خود یادآوری کنید و اطمینان دهید که این یک حمله است و حمله پایان خواهد یافت.

امیدواریم تمامی روش‌هایی که در بالا ذکر کردیم برای شما بسیار مفید باشد و به اختلالات اضطرابی شما پایان دهد. به محض اینکه متوجه شدید که ممکن است اختلال اضطرابی داشته باشید، به دنبال تشخیص یا درمان باشید. انتظار طولانی مدت یا تلاش برای نادیده گرفتن مشکل نه تنها علائم شما را بدتر می‌کند، بلکه ممکن است بعداً تمایل به درمان را برای شما دشوارتر کند. این چیزی نیست که شما به تنهایی با آن زندگی کنید، به خصوص وقتی منابع زیادی وجود دارد که به شما کمک می‌کند بر این لحظات چالش‌برانگیز در زندگی خود غلبه کنید.

استرس و اضطراب جزو احساسات رایجی است که شاید در طول زندگی بارها تجربه کنیم. اما هنگامی که استرس شدید، قوی و از کنترل خارج شود، می‌تواند مشکلاتی را در سلامت روحی و جسمی ما ایجاد کند. به همین دلیل یافتن راه‌های کاهش استرس و اضطراب برای بازگرداندن آرامش روحی و سلامت جسمی لازم است. ولی پیدا کردن یک داروی ضد استرس که در هر شرایطی برای شما مناسب باشد، آسان نیست. فهرستی که در اینجا برای شما تهیه کردیم، مجموعه‌ای کامل از روش‌های مختلف برای رسیدن به آرمش درونی و یک زندگی ضد استرس و تنش است.

فراموش نکنید، درست است که احتمالا در زمانی که افکارتان بهم ریخته‌ حوصله مدیتیشن کردن را ندارید. اما مدیتیشن یکی از راه‌های اصلی تسکین استرس است. ممکن است گاهی دچار استرس‌هایی در روابط خود شوید و به دلیل مشکلاتی که در لحظه برای شما ایجاد شده، حس کنید نمی‌‌توانید به سراغ تمرین تنفس بروید. ولی تمرین تنفس یکی از روش‌های بسیار موثر برای کاهش استرس و اضطراب است. پس این مطلب را تا انتها بخوانید و تلاش کنید در هر شرایطی که قرار داشتید، از این روش‌ها به عنوان راه‌های موثر برای کاهش استرس استفاده کنید.

 ورزش کردن

 

 

ورزش یکی از بهترین راه‌های کاهش استرس است. شاید به نظر متناقض بیاید اما ایجاد استرس فیزیکی در بدن با استفاده از ورزش، باعث کاهش استرس ذهنی می‌شود. فواید ورزش برای کاهش استرس با تمرین منظم و روتین حتی بیشتر هم می‌شود. افرادی که به طور منظم ورزش می‌کنند، به چند دلیل کمتر از کسانی که ورزش نمی‌کنند دچار اضطراب می‌شوند.

کاهش هورمون‌های استرس

ورزش باعث کاهش هورمون‌های استرس‌ بدن مثل کورتیزول (Cortisol) می‌شود. ورزش همچنین به تولید هورمون اندورفین (Endorphin) کمک می‌کند. اندورفین نوعی ماده شیمیایی در بدن است که باعث بهبود روحیه می‌شود و مانند یک مسکن طبیعی عمل می‌کند.

بهبود کیفیت خواب

ورزش باعث بالا رفتن کیفیت خواب می‌شود. کیفیت خواب ممکن است به علت استرس و اضطراب به شدت افت کند.

افزایش اعتماد به نفس

وقتی به صورت منظم ورزش می‌کنید، بیشتر احساس شایستگی و اعتماد به نفس خواهید کرد و این موضوع باعث افزایش سلامت ذهنی و روحی شما می‌شود.

سعی کنید یک ورزش روتین یا فعالیتی مثل پیاده‌روی، رقصیدن، صخره‌نوردی یا یوگا برای خود پیدا کنید که از آن لذت می‌برید. فعالیت‌هایی مانند پیاده‌روی یا دویدن که به صورت مکرر گروه بزرگی از عضلات را درگیر می‌کنند، مشخصا تاثیر خوبی در کاهش استرس دارند.

استفاده کردن از مکمل‌های غذایی

مکمل‌‌های غذایی زیادی هستند که باعث کاهش استرس و اضطراب می‌شوند. در اینجا به طور خلاصه به چند مورد از‌ آن‌ها اشاره می‌کنیم که تاثیر خیلی خوبی در کاهش استرس دارند.

فرنجمشک (Lemon Balm)

فرنجمشک یا وارنگ بو، گیاهی از خانواده نعناییان است که به دلیل خواص ضد استرس مورد بررسی و مطالعه قرار گرفته.

اسید‌های چرب امگا ۳

تحقیقی نشان داد دانشجویان پزشکی که مکمل امگا ۳ دریافت کرده بودند تا ۲۰ درصد کاهش استرس و اضطراب داشتند.

گیلاس زمستانی (Ashwagandha)

گیلاس زمستانی یا پنیرباد خواب‌آور اسم‌های متعددی دارد. این گیاه دارویی در طب آیورودا که طب کهن هندی است برای درمان استرس و اضطراب استفاده می‌شده. تحقیقات زیادی تاثیر مثبت این گیاه را ثابت کرده‌اند.

چای سبز

 

 

چای سبز میزان زیادی آنتی‌اکسیدان‌های پلی‌فنل دارد که خواص آن‌ها در بهبود سلامت فرد است. این آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند باعث کاهرش استرس و اضطراب و افزایش میزان سروتونین در بدن شوند.

سنبل‌الطیب (Valerian)

سنبل‌الطیب یا علف گربه نام گیاهی است که به دلیل تاثیر آرام‌بخش و خواب‌آور بسیار معروف است. سنبل‌الطیب دارای اسید والرنیک است که باعث تغییر گاما آمینوبوتیریک اسید (GABA) می‌شود که نتیجه آن کاهش استرس است.

کاوا (Kava Kava)

کاوا یکی از اعضای فعال کننده روان در خانواده نعناییان است. در گذشته به دلیل خاصیت آرام‌بخشی از آن استفاده می‌شد و امروزه در اروپا و امریکا از خواص ضد استرس و اضطراب آن به صورت گسترده‌ استفاده می‌کنند.

نکته: برخی از این مکمل‌ها ممکن است با داروهایی که مصرف می‌کنید تداخل یا در برخی از شرایط عوارض جانبی داشته باشند. به همین جهت اگر در حال حاضر دارویی مصرف می‌کنید پیش از استفاده از این مکمل‌ها حتما با پزشک خود مشورت کنید.

نوشتن

یکی از راه‌های کاهش استرس نوشتن است. ثبت کردن آن‌چه که باعث استرس شما شده مرحله اول است. بعد از آن نوشتن آن‌چه که از داشتن‌ آن راضی هستید و قدردانی از آن در قالب یک چرک‌نویس می‌تواند مفید باشد. حس قدردانی می‌تواند با جهت دادن ذهن‌تان به سمت چیزهای مثبتی که در زندگی دارید، به طرز عجیبی باعث کاهش استرس شود.

درمان استرس کودکان و نوجوانان

این روزها استرس یکی از پرکاربردترین واژه‌های زندگی همه‌ی ما شده است. استرس کاری، استرس در روابط خانوادگی و هزار و یک استرس دیگر که بی‌رحمانه ابعاد مختلف زندگی ما را احاطه کرده‌اند. در این میان استرس در نوجوانان مقوله‌ای به شدت حساس و مهم است. بر اساس نظرسنجی و پژوهشی که در سال ۲۰۱۴ در ایالت متحده امریکا صورت گرفت، انجمن روان‌شناسی امریکا اعلام کرد استرس در نوجوانان بیش از بزرگسالان رواج دارد. چنین خبری زنگ هشداری جدی برای والدین است. استرس در تمام رده‌های سنی از جمله نوجوانی عجیب و دور از ذهن نیست اما به شدت نیاز به بررسی و رسیدگی دارد. در واقع زمانی که اوضاع هنوز چندان وخیم نشده باید آن را جدی گرفت و درمان کرد. دلایل استرس در نوجوانان متنوع و گوناگون است و اگر والدین برای رفع آن کمی صبر و حوصله به خرج بدهند، مشکل به سادگی از بین خواهد رفت. با ما همراه باشید تا ابعاد مختلف استرس در نوجوانان را بررسی و مرور کنیم.

استرس در نوجوانان دقیقا به چه معناست؟

خب می‌خواهیم ببینیم که استرس چیست؟ فرض کنید فرزندتان هفته‌ی آینده امتحانی مهم در پیش دارد و حتما باید نمره‌ی عالی کسب کند. او یک هفته‌ی کامل برای آمادگی و مطالعه زمان در اختیار دارد. در طول این هفته فرزند شما و احتمالا خودتان، حالاتی چون تشویش، نگرانی، افزایش ضربان قلب، کج خلقی و زودرنجی، عصبانیت و مواردی از این دست را تجربه می‌کنید. درست قبل از امتحان نیز فرزند بینوای شما دچار آشفتگی و دل‌آشوب می‌شود؛ بله این چیزی نیست به جز استرس.

استرس در واقع واکنش و پاسخ بدن به تجربه‌ای خطرساز و دشوار است. وقتی برای انجام کاری تحت فشار هستید یا باید با موقعیتی سخت روبه‌رو شوید، استرس به سراغ‌تان می‌آید. نوجوانان نیز از این قاعده مستثنی نیستند و در صورت مواجهه با چنین شرایطی دچار استرس می‌شوند. استرس در نوجوانان نتیجه‌ی نگرانی و اضطرابی مداوم است. پسران و دختران نوجوان نسبت به استرس واکنش‌های مختلفی دارند. در بعضی از موارد استرس به شکلی جدی و شدید بروز می‌یابد و در سایر موارد نوجوان راحت‌تر با استرس‌ خود کنار می‌آیند.

کدام رده‌ی سنی بیشترین میزان استرس را تجربه می‌کند؟

شاید فکر کنید دانش‌آموزان نوجوان بیشترین میزان استرس را تجربه می‌کنند، اما باید گفت که سخت در اشتباه هستید. طبق مطالعات انجمن روان‌شناسی امریکا، افراد ۱۸ تا ۳۳ ساله که به نسل هزاره مشهورند، بیشترین میزان استرس را در تمام رده‌های سنی تجربه می‌کنند. اگر در مقیاس‌بندی میزان استرس، بیشترین حد را با عدد ۱۰ و کمترین حد را با عدد ۱ نشان بدهند، این رده‌ی سنی به طور متوسط عدد ۵.۴ را به خود اختصاص می‌دهند.

علائم و نشانه‌های استرس در نوجوانان

استرس می‌تواند خود را به صورت‌های مختلفی نشان دهد. البته بیشتر اوقات نمود آن به صورت احساسی و جسمانی است. شیوه‌ی رفتار افراد نیز تا حدودی وجود و میزان استرس را در او مشخص می‌کند. تأثیرات استرس در نوجوانان گسترده است، تعدادی از این تأثیرات به این قرار است:

۱. علائم احساسی

افراد دچار استرس، چندان هیجان‌زده نمی‌شوند. آنان به وضوح ناراحتند و احتمالا افسرده به نظر می‌رسند. نوجوانانی که با استرس درگیرند مشوش، گوشه‌گیر، کج‌خلق و آشفته به نظر می‌آیند. آنها با چیزهای ساده عصبانی و برافروخته می‌شوند. پس اگر دیدید نوجوان شما بی‌ هیچ دلیلی ناگهان عصبانی و آشفته می‌شود بدانید به احتمال قوی دچار استرس شده است.

۲. علائم جسمانی

علائم جسمانی استرس در نوجوانان به شکل خستگی، سردرد، یبوست، تهوع و سرگیجه، تپش قلب و کم‌اشتهایی بروز می‌کند. یا ممکن است نوجوان تمایلی به فعالیت‌های جسمانی و ورزش نشان ندهد.

علائم رایج استرس به شکل تغییر در عادات خواب و خوراک نمود پیدا می‌کند. مثلا میزان خواب و خوراک نوجوان به شدت زیاد یا به شدت کم می‌شود. احتمال اینکه استرس باعث شکل‌گیری عادات عصبی بشود نیز وجود دارد. عاداتی که بی‌قراری نوجوان را در قالب جویدن ناخن‌ها، پرسه زدن و راه رفتن با بی‌قراری و موارد دیگر نشان می‌دهد.

۴. علائم شناختی

استرس در نوجوانان می‌تواند برخی از توانایی‌های شناختی را نیز تحت تأثیر قرار دهد، مثلا روی حافظه‌ی آنها اثر بگذارد. گاهی احساس می‌کنید نوجوان شما انجام وظایفی که در منزل بر عهده‌ی اوست، پشت گوش می‌اندازد یا در انجام آنها بی‌دقتی به خرج می‌دهد، در حالی‌که این فراموشی نشانه‌ی تأثیر استرس بر حافظه‌ی اوست. سایر علائم شناختی شامل مواردی چون: عدم توانایی در تمرکز، نگرش و دیدگاه منفی یا قضاوت‌های نادرست و اشتباه است.

دیگر علائم استرس در نوجوانان:

• غیرمنطقی شدن؛
• تغییرات چشم‌گیر در وزن؛
• احساس ناامیدی و بی‌پناهی؛
• تغییر در زمان عادت‌ماهیانه‌ی دخترها؛
• بی‌توجهی به ظاهر.

گاهی‌اوقات، تفاوت میان حالات متدوال نوجوانی و استرس کمی دشوار می‌شود. در این مواقع آزمون استرس می‌تواند به شما کمک کند. تست‌ها و آزمون‌های شناخت استرس به صورت آنلاین یا به کمک اولیای مدرسه قابل استفاده هستند. یادتان باشد نوجوان را برای انجام این تست‌ها تحت فشار قرار ندهید و به شکلی نامحسوس و در قالب تفریح و شادی آن را برگزار کنید. مثلا برنامه‌ای مفرح ترتیب بدهید که در آن تمام اعضای خانواده در این آزمون شرکت کنند.

برخلاق عقیده‌ی عموم، اگر استرس به ایجاد انگیزه برای بهبود فعالیت‌ها کمک کند، مفید نیز خواهد بود. و در ضمن می‌تواند به شناسایی مشکلی زیربنایی بینجامد. تنش و استرس روانی در نوجوانان به راحتی قابل مدیریت است، البته تنها در صورتی که علت آن را به درستی کشف کنید.

۱۳ علت استرس در نوجوانان

هر چیزی در طول روز می‌تواند عامل ایجاد استرس باشد. فهرستی از این عوامل در ادامه آمده است:

۱. استرس ناشی از شرایط تحصیلی

یکی از رایج‌ترین عوامل استرس مربوط به عملکرد علمی و آموزشی است. نوجوانان معمولا نگران انجام تکالیف، پروژه‌ها و گزارش کارهایشان هستند. شرکت در کنکور و مطالعه برای امتحانات هم که در ایجاد استرس جای خود را دارند. این نوع از استرس تا زمانی که نوجوان را به سمت بهبود عملکرد ببرد بسیار خوب و مثبت خواهد بود، اما اگر سلامت و توانایی‌های شناختی نوجوان تحت تأثیر این استرس قرار بگیرد باید مسئله را به طور جدی پیگیری کرد.

۲. استرس ناشی از تغییرات جسمانی

تعییرات جسمانی یکی دیگر از عوامل ایجاد استرس در نوجوانان است. تغییرات احساسی و جسمانی در هنگام بلوغ باعث استرس می‌شود. نوجوان نمی‌داند در بدنش چه اتفاقی در حال وقوع است و دلیل تغییرات احساسی‌ خود را نمی‌شناسد. چنین استرس‌هایی موجب تشویش و نگرانی او می‌شوند. فشار جسمانی بیش از حد نیز نوجوان را خسته و از نظر روحی و روانی دچار استرس می‌کند.

۳. استرس ناشی از زندگی اجتماعی

زندگی اجتماعی اهمیت زیادی برای نوجوانان دارد. آنها تمایل دارند عضو گروه‌های معروف و شاخص جمع خود باشند و هم سن و سال‌هایشان آنها را به خوبی بپذیرند و قبول کنند. در این سن معمولا نوجوانان به دوستان خود بیشتر از خانواده بها می‌دهند و تمایل زیادی به معاشرت با آنها دارند. آنان دوست دارند به شیوه‌ای خاص لباس بپوشند و از اصطلاحات رایج نوجوانان استفاده کنند. در یک کلام خیلی دوست دارند باحال و جذاب به نظر برسند یا در اصطلاح خودمانی این روزها تمایل زیادی دارند تا «شاخ» به نظر برسند. این موقعیت، حساس و دشوار است، زیرا نوجوان تصمیم می‌گیرد کسی باشد که نیست. او خود واقعی‌اش را نادیده می‌گیرد و وانمود می‌کند فرد دیگری است. چنین تجربه‌ای استر‌س‌زا خواهد بود.

علاوه بر این، مشکلات با دوستان، تحت زورگویی و قلدری دوستان و دیگران قرار گرفتن و روابط احساسی و عاشقانه نیز از دلایل عمده‌ی ایجاد استرس در نوجوانان هستند.

۴. استرس ناشی از شرایط خانواده

هر آنچه بر خانواده تأثیر بگذارید، مستقیما بر نوجوانان نیز اثر می‌گذارد. انتظارات غیرمنطقی والدین، اختلافات زناشویی میان پدر و مادر، مریضی و بیماری یکی از اعضای خانه یا اختلاف و روابط سست میان خواهر و برادرها از عوامل خانوادگی ایجاد استرس در نوجوانان هستند. مشکلات مالی نیز نقش مهمی در استرس نوجوانان دارد.

۵. استرس ناشی از شرایط مالی

پول فقط برای بزرگ‌ترها مهم نیست. نوجوانان بینوا نیز در بحران‌های مالی آسیب زیادی می‌بینند زیرا جز حس کردن مشکل کاری از دست‌شان برنمی‌آید. مطالعات نشان می‌دهد، کودکانی که در خانواده‌های کم‌درآمد رشد می‌کنند، همیشه دچار استرس هستند و در نوجوانی و بزرگسالی با مشکل رو‌به‌رو می‌شوند. مثلا یکی از دغدغه‌های اصلی نوجوانان در مورد پرداخت شهریه و هزینه‌ی تحصیل‌ است. شما به عنوان سرپرست و والدین باید نوجوانان را تنها تا حدی در جریان امور مالی خانواده قرار بدهید.

۶. رویدادهای ناگوار

رویدادهای ناگهانی و ناگوار مانند تصادف، بیماری، مرگ آشنایان و نزدیکان، تعرض و سؤاستفاده‌های روحی و جسمی اثرات فراوانی روی بچه‌ها دارد. مثلا مرگ، حس فقدان و از دست دادن همه‌چیز و همه‌کس را در نوجوان ایجاد و استرس را به درد و رنج او اضافه می‌کند.

در رده‌های سنی بالاتر ممکن است مسائل عاطفی نیز به عامل مهمی برای ایجاد استرس تبدیل شود. مثلا جدایی از فرد مورد علاقه و مواردی از این قبیل. در این موقعیت‌ها باید به شدت مواظب نوجوان و روحیه او باشید.

۷. تغییرات جدی در زندگی

نوجوانان به سادگیِ بزرگسالان تغییرات را هضم و تحمل نمی‌کنند. تغییرات اساسی مانند نقل مکان به منزل یا شهری جدید یا اضافه شدن فردی به اعضای خانواده (ناپدری/ نامادری، ناخواهری/برادری) از جمله تغییرات دشوار برای نوجوانان هستند. در این مواقع ناآگاهی نوجوانان از شیوه‌ی برخورد با این تغییرات یا چگونگی برآورده کردن انتظارات والدین و معلمان و باعث بروز استرس می‌شود.

 

 

اینجا بخوانید:

چند راهکار برای بالا بردن اعتماد بنفس

 

۸. روابط احساسی و عاشقانه

در مقطع دبیرستان، نوجوانان معمولا به ارتباط با جنس مخالف تمایل پیدا می‌کنند و از اینکه می‌بینند دوستان‌شان چنین روابطی دارند و آنها تنها هستند کمی نگران می‌شوند. بحران‌ها و استرس‌های اجتماعی و تحصیلی رفع نشده، مشکلات و استرس‌های عاطفی هم اضافه می‌شوند. رابطه با جنس مخالف یا فکر کردن و دل‌مشغولی نسبت به ابعاد مختلف آن در این سن بسیار چالش‌برانگیز و دشوار است.

۹. عزت‌ نفس اندک

نوجوانان پرسش‌ها و تردیدهای گوناگونی درباره تغییرات احساسی و جسمانی خود دارند. شک و شبهه درباره‌ی خود و عزت‌نفس اندک یکی از بدترین و دشوارترین چالش‌های پیش روی آنهاست. شیوه‌ی رفتار والدین با نوجوانان به رفع مشکل کمبود اعتماد و عزت‌نفس کمک شایانی می‌کند.

۱۰. فشار محیط و هم‌سن‌وسالان

در سنین نوجوانی افراد بیشتر درگیر محیط پیرامون خود و زندگی اجتماعی می‌شوند و تلاش می‌کنند تا به روابط پیچیده‌ی اطراف خود معنا بخشند. میل به پذیرفته شدن از سوی هم‌سن‌و‌سال‌ها گاهی باعث می‌شود به سوی تجربه‌های تازه مثل سیگار، الکل و مواد مخدر بروند. نوجوانی سنی حساس است، سنی که فرد می‌خواهد هویت خود را بیابد. در این میان، آنان می‌خواهند وجهه‌ی اجتماعی مطلوبی برای خود بسازند و برای حفظ آن به خود فشار زیادی می‌آورند. تلاش برای ایجاد تعادل میان خود واقعی و این تصویر، کاری به شدت سخت و پراسترس‌ است.

 ۱۱. رقابت‌های ناسالم 

رقابت میان نوجوانان در مدرسه امری رایج و عادی است. مثلا نوجوانان در زمینه درسی، فعالیت‌های فوق‌برنامه یا ورزشی با هم به رقابت می‌پردازند. اما یادتان باشد رقابت تا جایی مفید و پسندیده است که باعث بهبود عملکرد و نمرات و… بشود. اگر رقابت به تولید احساسات منفی نظیر حسادت و نفرت منجر شود پشیزی ارزش ندارد و به یکی از عوامل ایجاد استرس تحصیلی بدل می‌شود.

۱۲. رقابت با خواهر و برادرها

تفاوت میان فرزندان خانواده بسیار طبیعی است. اما اگر این تفاوت‌ها به جنگ و دعوا و اختلافات شدید بینجامد، نتیجه چیزی جز استرس برای اعضای خانواده نخواهد بود. یکی از احساسات منفی رایج میان نوجوانان، احساس حسادت فرزندان بزرگ‌تر نسبت به کوچک‌ترهاست که توجه بیشتری از والدین می‌گیرند. در واقع هر گونه عدم تعادل و رفتار متفاوت با فرزندان منجر به بروز احساسات منفی در آنان خواهد شد.

۱۳. ضعف در مدیریت زمان

یکی از شکایات همیشگی نوجوانان این است که وقت ندارند و نمی‌توانند به همه‌ی کارهایشان برسند. آنها معمولا وقت و زمان کافی برای خوردن صبحانه، انجام تکالیف مدرسه یا رسیدن به کارهای منزل ندارند. ضعف در مدیریت زمان یکی از عوامل مهم ایجاد استرس در نوجوانان است. رسانه‌های مختلف، تکنولوژی و اینترنت به سادگی حواس نوجوانان را پرت می‌کنند و وقت آنها را هدر می‌دهند و نوجوان عزیز وقتی به خود می‌آید که زمان لازم برای انجام کارهای مختلف را از دست داده است و در نتیجه دچار استرس می‌شود.

۷ نکته برای مدیریت استرس در نوجوانان

چه فایده‌ای دارد اگر استرس فرزند نوجوان‌تان شما را هم دچار استرس کند. به یاد داشته باشید این شمایید که می‌توانید با راه‌حل‌های ساده به آنان کمک کنید از پس استرس خود بربیایند.

۱. خواب کافی

به خاطر مدرسه، فعالیت‌های اجتماعی و خانوادگی در منزل و موارد دیگر، معمولا نوجوان نمی‌تواند به‌اندازه‌ی کافی بخوابد. او باید تا دیروقت بیدار باشد و صبح زود هم از خانه بیرون بزند. در چنین وضعی استراحت برای از بین بردن استرس‌های مختلف ضروری است. وقتی بدن استراحت کافی داشته باشد ذهن نیز آرام و قبراق می‌شود. خواب کافی به نوجوان کمک می‌کند با استرس روبه‌رو شود. چرت کوتاه میان فعالیت‌های مختلف نیز می‌تواند استرس‌ را کاهش دهد.

۲. فعالیت جسمی

یکی از بهترین راه‌کارهای کاهش استرس برای نوجوانان، فعالیت‌های جسمی است. هیچ چیز مثل دویدن استرس را کاهش نمی‌دهد. اگر نوجوان‌ دچار استرس شده است، او را به پیاده‌روی یا رفتن به باشگاه ورزشی تشویق کنید. ورزش، ذهن و جسم را از استرس تهی می‌کند.

۳. رژیم غذایی سالم

تغذیه‌ی سالم برای از بین بردن استرس‌ در بدن لازم و ضروری است. رژیم غذایی متعادل شامل میوه، سبزی، لبنیات و پروتئین است. وقتی نوجوانان دچار استرس می‌شوند به خوردن هله‌هوله و غذاهایی مانند پیتزا و برگرها، هات‌داگ و تنقلاتی چون بستنی روی می‌آورند. سعی کنید نوجوانان به جای این مواد غذایی، خوراکی‌های سالمی مثل توت، شکلات تلخ، شیر و گوشت بوقلمون میل کنند.

۴. حمایت والدین

مدیریت نوجوان کمی دشوار است حال اگر نوجوان دچار استرس هم باشد که دیگر شرایط دشوارتر نیز می‌شود. والدین باید هوای نوجوانان را داشته باشند. نباید با تنبیه و سرزنش وضعیت را آشفته‌تر کنند. اگر قصد دارید استرس فرزند خود را کم کنید، باید همواره پشتیان آنان و در کنارشان باشید.

۵. تمرکز بر نقاط مثبت

هنگام استرس، بیشتر به مشکلات و نقاط منفی متمرکز می‌شویم. بیشتر به آنچه نداریم و انجام دادنش در توان‌مان نیست، فکر می‌کنیم. استرس نتیجه‌ی افکار منفی و تمرکز بر اشتباهات و مشکلات است، و شرایط را بدتر می‌کند. البته مثبت‌ اندیشی در اوج بحران‌ها و مشکلات کمی دشوار است ولی باید به فرزند خود بیاموزید در بحران‌ها بر توانایی‌های خود تمرکز کند و با تکیه بر همین نقاط قوت، شرایط را بهبود بخشد.

به نوجوان بیاموزید چگونه با الگوهای فکری مخرب که هنگام استرس ظاهر می‌شوند مبارزه کند، زیرا این روش یکی از راه‌های مؤثر مدیریت استرس است.

۶. گفتگو درباره‌ی استرس

فرزند خود را تشویق کنید تا از مسائل و مشکلات خود حرف بزند. درباره نگرانی‌های خود صحبت کند. گفتگو درباره‌ی نگرانی‌ها و دلمشغولی‌ها یکی از بهترین راه‌ها برای کاهش استرس است. وقتی درباره‌ی مسائل و مشکلات خود حرف می‌زنید، سریع‌تر راهی برای حل آنها پیدا خواهید کرد. به عنوان والدین یک نوجوان مهم‌ترین وظیفه‌ی شما گوش سپردن به حرف‌ها و درد دل‌های فرزندتان است. به او گوش کنید و ببینید چطور می‌توانید مشکلات را برای او ساده‌تر کنید.

۷. انجام کارهای شادی‌آفرین

هر آنچه شما را خوشحال می‌کند از استرس‌‌تان می‌کاهد. اجازه بدهید نوجوان‌ به کارهای مورد علاقه‌اش بپردازد تا از استرس‌هایش کم شود. دلخوشی‌های کوچک و شادی‌آور به سادگی گوش دادن به موسیقی مورد علاقه، بازی یا تماشای فیلم بسیار مفیدند.

فعالیت‌هایی برای درمان استرس در نوجوانان

نوجوانان و جوانان می‌توانند برای مدیریت استرس از این توصیه‌ها و تمرینات استفاده کنند:

۱. تمرینات تنفسی

تنفس عمیق شکمی، ذهن و جسم را آرام می‌کند. تمرینات تنفسی باعث بازگشت تعادل به سیستم عصبی می‌شود و ذهن را هوشیاتر می‌کند.

۲. هوشیاری

هوشیاری، هنر تمرکز بر زمان حال و لحظه‌ی اکنون است. وقتی مورد هجوم احساسات و افکار خود قرار می‌گیرید، نفسی عمیق بکشید و به اطراف خود نگاهی بیندازید. سعی کنید به هیچ چیز فکر نکنید و تنها بر آنچه می‌بینید تمرکز داشته باشید. یکی دیگر از تمرینات افزایش هوشیاری کار روی تنفس صحیح، تسلط بر احساسات بدن و آنچه می‌شنوید است. این تمرینات ساده باعث می‌شود از استرس و تشویش دور شوید و آرامش به روح و روان‌تان بازگردد.

 

 

اینجا بخوانید:

10 خاصیت شگفت انگیز روغن کرچک

 

 

۳. تجسم خلاق

تجسم خلاق یکی از بهترین روش‌ها برای نجات از افکار منفی است. در نقطه‌ای آرام و بی سروصدا در اتاق‌تان بنشینید، چشم‌ها را ببندید و به صداهای اطراف گوش بسپارید. سعی کنید هوشیاری را در خود بیدار کنید. حال فرض کنید شرایط ایده‌ئال چگونه می‌توانست باشد. ببینید در این حالت چه می‌کردید و چه می‌گفتید. سعی کنید حالتی را که متصور شده‌اید برای دقایقی در ذهن خود حفظ کنید. پس از گشودن چشمان‌تان، دوباره به دنیای واقعی قدم می‌گذارید ولی این بار با نگرشی تازه و بهتر.

۴. دردِ‌ دل و اشتراک‌ افکار و عواطف

 

 

وقتی شما و دوستان‌تان دچار استرس می‌شوید، بهتر است با هم صحبت کنید و احساسات و افکار خود را با یکدیگر به اشتراک بگذارید. این روش ساختاریافته به شما کمک می‌کند و مهارت‌های شنیدن را در شما افزایش پیدا می‌دهد.

۵. بازی توپ بی‌صدا

این تمرین در قالب یک بازی طراحی شده است. می‌توانید توپی سبک تهیه کنید و چند نفری به بازی با آن بپردازید. به این صورت که هرگاه توپ برای دریافت یا پرتاب در دستان‌تان قرار گرفت، سکوت کنید. هرکس که حرفی بزند یا توپ را بیندازد می‌بازد. این بازی باعث می‌شود تمرکزتان برای حفظ توپ بالا برود و در نتیجه از شر افکاری که چون خوره آزارتان می‌دهد، دور شوید.

۶. بازی مجسمه

این تمرین نیز یک بازی است که به کاهش استرس شما کمک می‌کند، در ضمن مفرح و شاد نیز هست. برای انجام این بازی باید افراد با پخش موسیقی برقصند یا حرف بزنند و حرکات عادی خود را داشته باشند اما به محض قطع شدن صدای موسیقی در همان حالت مانند مجسمه بی‌حرکت و بی‌صدا بایستند. این بازی نیز به کاهش فشار و استرس کمک می‌کند.

آمار و حقایقی درباره‌ی استرس نوجوانان

بیش از ۲۵ درصد نوجوانان در سال‌های تحصیل دچار استرس شدید می‌شوند. بر اساس پژوهش‌های انجمن روان‌شناسی آمریکا ۳۱ درصد نوجوانان امریکایی به خاطر استرس دچار غم و افسردگی شدید هستند.

• ۵۹ درصد نوجوانان ضعف در مدیریت زمان را عامل اصلی استرس خود می‌دانند.
• ۴۰ درصد نوجوانان به خاطر استرس خشمگین و عصبانی هستند.
• ۳۵ درصد از نوجوانان دچار اختلال خواب در شب و ۲۳ درصد دچار بی‌اشتهایی ناشی از استرس هستند.
• مشکلات و تغییرات جسمانی نیز به خاطر استرس در نوجوانان شایع است؛ ۳۶ درصد به خستگی و ۳۲ درصد به سردرد و ۲۱درصد به مشکلات معده دچار هستند.
• در دختران ظاهر یکی از عوامل اصلی استرس است. ۶۸ درصد دختران به خاطر مسائل مرتبط با ظاهر و چهره دچار استرس می‌شوند ولی این آمار برای پسران ۵۵ درصد است.
• در ۴۸ درصد نوجوانان امریکایی بازی‌های ویدیویی و کامپیوتری اولین انتخاب برای کاهش استرس است و در ۴۳ درصد وبگردی راهکار پرطرفدار بعدی است.
• ۲۸ درصد نوجوانان برای مدیریت استرس خود ورزش‌های تیمی انجام می‌دهند و ۳۷ درصد نیز به انجام تمرینات ورزشی می‌پردازند.

شاید این آمارها نشان می‌دهند که نوجوانان به شدت تحت فشار هستند، اما روان‌شناسان معتقدند این استرس نتیجه وادار کردن نوجوانان به کارهایی است که در دایره‌ی میل و علاقه‌ی آنها قرار نمی‌گیرد. به عبارت دیگر این نوع استرس قابل مدیریت است.

یادتان باشد تمام این نکات و توصیه‌ها به‌طور کلی نمی‌توانند استرس را از بین ببرند. بلکه تنها به مدیریت بهتر اوضاع کمک خواهند کرد. هر چقدر توانایی مدیریت و مواجهه با استرس‌ در نوجوانان بهتر و بیشتر رشد کند و تقویت بشود، آینده‌ای سالم‌تر و بهتر را در پیش رو خواهند داشت.

استرس دختران نوجوان با پسران متفاوت است و به علت وضعیت جسمی و حالات روحی و روانی خاص آنها را بسیار اسیب پذیر نموده است. به همین علت در دوران نوجوانی اضطراب و استرس و بیماری افسردگی در دختران بسیار بیشتر خواهد بود. این مسئله میتواند به علت تغییرات فیزیکی و جسمی و تحریک پذیری دختران باشد.

اضطراب در دختران محسوس تر است، به طور کلی استرس بر دو نوع است حاد یا کوتاه مدت و مزمن یا بلند مدت و معمولاً دختران مضطرب تر از پسران هستند اگرچه اختلاف معنی داری بین اضطراب آن ها وجود ندارد، اما با توجه به این که پسران کمتر مانند دختران ترس های خود را بروز می دهند نمی توان به یقین در این مورد حرفی زد.

 

علایم استرس دختران نوجوان

- دختران نوجوان به دلیل تغییرات فیزیولوژیکی و جسمانی، همچنین بروز عادت های ماهیانه و علایم اولیه و ثانویه بلوغ، تحریک پذیر، عصبی و مضطرب می شوند.

 

- بلوغ زودرس و حتی بلوغ دیررس منجر به مسایل خاص خویش می شود.

 

- آن ها امکان دارد قادر به تمرکز و توجه به مسایل درسی نباشند.

 

- در بین دختران نوجوان توجه به وزن و شاخص توده بدنی بسیار شایع است که منجر به علایم اختلال بی اشتهایی عصبی می شود.

 

- دختران نوجوان از بعضی فعالیت های خانوادگی و یا اجتماعی پرهیز می کند و گاهی گوشه گیر و منزوی می شوند.

 

- دختران نوجوان امکان دارد ارتباط های جدید عشقی با جنس مخالف را به صورت زود هنگام تجربه نموده و گاهاً منجر به حاملگی ناخواسته و بروز دیگر اسیب های اجتماعی شود.

 

 

هرچند دوران بلوغ و نوجوانی به خودی خود استرس زا هستند و شخص را با چالش های جدیدی روبرو می کنند، ولی این استرس ها زمانی بیشتر می شود که نوجوان به نوعی دچار نشخوار فکری می شود. نشخوار فکری، مُدلی از فکر کردن است که شخص را دربرابر ابتلا به بیماری افسردگی اسیب پذیر می کند. درواقع نوعی اسیب شناختی است که طبق آن میتوان احتمال ابتلا شخص به بیماری افسردگی را پیش بینی کرد.

 

هر موقع شما زمان زیادی را برای فکر کردن به جنبه های مختلف یک مسئله یا رابطه ای که توان تغییرش را ندارید صرف کنید خویش را در معرض نشخوار فکری و به دنبال آن بیماری افسردگی قرار داده اید.

 

بنابراین نوجوانانی که دچار استرس های شدید روزانه هستند بیش از دیگر گروه ها سنی در معرض بیماری افسردگی یا دیگر مشکلات شناختی قرار دارند. ولی اختلاف جنسیتی در این مسئله کاملا محسوس است برای این که میزان ابتلا دختران به بیماری افسردگی در چنین شرایطی بیش از پسران است.

 

واقعیت این است که نوجوانان مخصوصاٌ دختران توانایی مدیریت کردن استرس های خویش را ندارند، همین مسئله نه تنها باعث بروز مشکلات ذهنی می شود بلکه حتی گاهی اختلال های ژنتیکی را هم بوجود می آورد.

 

راههای کاهش استرس در نوجوانان دختر :

- دختران نوجوان برای کاهش استرس و  پرهیز از آن باید ارتباطات مثبت و سازنده اجتماعی و خانوادگی داشته باشند.

- مدیریت زمان را بیاموزید

- به موقع بخوابید و به موقع بیدار شوید

- موارد استرس آور را کم کنیم

- از افرادی که انرژی منفی هستند دوری کنید.

- پیروی از یک رژیم غذایی سالم

 

هیچوقت در هنگام اینکه نوجوان از عوامل اضطراب خویش سخن می گوید آغاز به نصیحت کردن و پند و اندرز نکنید، به صحبت های وی با شوق گوش دهید و اجازه دهید مشکلات خویش را بیان کند، تجربه های خطرناک خویش را که قبلاً داشته اید به او انتقال دهید، ورزش، موسیقی و دیگر فعالیت های گروهی راهنمایی برای تسکین اضطراب هستند، عکس‌العمل های سالم و مناسب را شناسایی نموده و به وی کمک کنید آنها را جایگزین کارهای ناسالم کند و هیچوقت نوجوانان را بخاطر اضطرابش تحقیر نکنید.

روش غلبه بر استرس امتحانات

باز هم زمان عذاب‌آور امتحان فرا رسیده است؛ فرقی نمی‌کند چند بار با ناامیدی در سالن امتحان نشسته و به ساعت خیره شده باشید، امتحان‌ها ساده‌تر نمی‌شوند. بیشتر دانشجوها با این احساس آشنا هستند؛ سر جای‌تان می‌نشینید تا امتحان بدهید و احساس می‌کنید ضربان قلب‌تان بالا می‌رود و دچار دل‌پیچه می‌شوید. تعاریف و فرمول‌ها را در ذهن‌تان مرور می‌کنید، یک نفس عمیق می‌کشید و قلم‌تان را با دستی لرزان برمی‌دارید. حالا اگر ناگهان ذهن‌تان خالی شود چه؟ اگر احساس کردید دارید از هوش می‌روید چطور؟ این احساس‌ها برای‌تان آشناست؟ اگر چنین است پس تجربه‌ی استرس امتحان را دارید، نوعی اضطراب که قبل از امتحان ایجاد می‌شود.

دکتر رُی استفانیک (Roy Stefanik)، استادیار بالینی در دپارتمان روان‌پزشکی دانشکده‌ی پزشکی دانشگاه جرج‌تاون می‌گوید: «همه قبل از امتحان دچار اضطراب می‌شوند. کمی اضطراب کمک می‌کند تا برای امتحان آماده باشیم و تمرکز کنیم،‌ اما اضطراب بیش از حد می‌تواند عواقب بدی به دنبال داشته باشد.» اضطراب امتحان دانشجویان زیادی را درگیر می‌کند؛ بیشتر از آنچه که فکرش را بکنید، اما موضوعی است که به زیاد به آن پرداخته نمی‌شود. اگر فکر می‌کنید شما هم اضطراب امتحان دارید، بدانید که تنها نیستید. در مدرسه همیشه نکاتی را به ما گوشزد کرده‌اند اما بیایید روراست باشیم، هیچ‌کدام از ما توجهی به این نکات نکرده‌ایم. در این مطلب برای شما دستورالعملی داریم تا بتوانید از پس امتحانات‌تان بربیایید، نکاتی که برای هر دانشجویی می‌تواند مفید باشد تا احساس آرامش و اعتماد به‌نفس کند.

برای غلبه بر استرس امتحان، بیایید ببینیم دلیل این اضطراب چه می‌تواند باشد. اضطراب امتحان، دلایل بالقوه‌ی زیادی دارد و فهمیدن اینکه چه چیزی برانگیزاننده‌ی این اضطراب است می‌تواند به شما کمک کند تا بهترین راه غلبه بر آن را پیدا کنید. باید حتما یادتان باشد که اضطراب معمولا می‌تواند از والدین‌تان به شما منتقل شده باشد. دکتر استفانیک می‌گوید: «اضطراب اغلب یک مؤلفه‌ی ژنتیکی دارد که به‌خصوص از مادران مضطرب به بچه‌ها منتقل می‌شود. اگر خواهر و برادر یا پدر و مادرتان با اضطراب امتحان یا اضطراب عملکرد دست و پنجه نرم می‌کنند، این می‌تواند توجیه‌کننده‌ی اضطراب شما هم باشد.»

اگر از آن دسته آدم‌ها هستید که ترس از شکست دارید و فکر می‌کنید باید در هر چیزی سرآمد باشید، اضطرابِ امتحانِ شما می‌تواند نتیجه‌ی این باشد که می‌ترسید کارتان را درست انجام ندهید. دکتر استفانیک می‌گوید: «هرچند وسواس داشتن می‌تواند نمرات امتحانی‌تان را بالاتر ببرد، اما می‌تواند عوارض مخربی برای وضعیت روحی و هیجانی‌تان هم داشته باشد، و ترس از شکست می‌تواند موجب اضطراب امتحان شود.»

اگر افکار قبل از امتحان‌تان چیزی شبیه این است که : «اگر این امتحانم را خوب ندهم، معدل این ترم من اُفت خواهد کرد، و بعد معدل نهایی من کم خواهد شد، و بعد هم جزو رتبه‌های برتر نخواهم بود و در نتیجه نمی‌توانم شغل مورد علاقه‌ام را داشته باشم و …»، پس شما ترس از شکست دارید، که باعث می‌شود به طرز وحشتناکی دچار اضطراب شوید.

همچنین اگر تجربه‌ی تلخ و بسیار بدی از امتحان در گذشته داشته باشید، مثلا عدم موفقیت در امتحان میان‌ترم، می‌تواند خاطره‌ی بدی در ذهن شما بسازد و برای تمام امتحانات بعدی‌تان، اضطراب شدیدی در شما ایجاد کند. دکتر استفانیک هم می‌گوید این اضطراب تشدید می‌شود: «مخصوصا اگر عدم موفقیت در امتحان، تأثیر بسیار زیادی روی عملکرد آکادمیک فرد، به عنوان معیاری جهت ارزش‌های فردی‌اش داشته باشد.»

اضطراب امتحان می تواند شیوه‌ای باشد که مغز شما برای اجتناب از ضربه‌ی روحی به کار می‌گیرد. آخرین دلیل متداول دیگر برای اضطراب امتحان، عدم آمادگی است. اگر می‌دانید که باید شب قبل از امتحان را بیدار بمانید و مرور کنید اما به هر دلیلی این کار را انجام نمی‌دهید، فردای آن روز سر جلسه‌ی امتحان، خودتان را در معرض اضطرابی بیشتر از حد معمول قرار می‌دهید. احساس آماده نبودن برای امتحان اتفاقی است که کم و بیش برای بیشتر دانشجوها روی می‌دهد، اما اگر شما قبل از همه‌ی امتحانات‌تان این احساس را دارید و تقریبا همیشگی است، پس دلیلش باید عدم مهارت در مطالعه یا سبک مطالعه‌تان باشد.

علائم و نشانه‌های اضطراب امتحان

پیش از اینکه به علائم اضطراب امتحان بپردازیم، باید بدانیم بین دلهره‌‌ی معمولی که بیشتر دانشجوها قبل از امتحان تجربه‌اش می‌کنند و اضطراب واقعی امتحان که فلجکننده است، تفاوت وجود دارد. دکتر استفانیک می‌گوید: «هر چند هیچ DSM رسمی‌ای (راهنمای تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی) برای تشخیص اضطراب امتحان وجود ندارد، اما پدیده‌ای بسیار واقعی و محسوس است. وقتی نگرانی، تشویش، ترس یا اضطراب بیش از حد در مورد نتیجه‌ی یک امتحان داشته باشید، تا جایی که عملکردتان را تحت تأثیر قرار دهد یا کیفیت زندگی‌تان را پایین بیاورد، به یک معضل تبدیل می‌شود.»

اگر نگرانی شما در مورد امتحانی که پیش رو دارید، مانع خواب شبانه‌تان شود، روی اشتهای‌تان اثر بگذارد یا شما را از فعالیت‌های مورد علاقه‌تان باز دارد، به احتمال زیاد، دچار اضطراب امتحان هستید. طبیعی است که شب قبل از امتحان کمی خواب‌تان مختل شود، اما اگر به طور مداوم برای خوابیدن مشکل داشته باشید و این اتفاق، شب‌های متمادی قبل از امتحان روی دهد، احتمالا مشکل بزرگ‌تری نزدیک است.

هر چند هیچ نوع تشخیص رسمی برای اضطراب امتحان وجود ندارد اما پزشک شما یا مشاور دانشکده‌تان می‌تواند تشخیص دهد که آیا طبق علائم، شما دچار اضطراب امتحان هستید یا نه. علامت شایع اضطراب امتحان، خالی شدن ذهن موقع امتحان است؛ انگار هر چه که می‌دانستید از مغزتان محو شده است و نمی‌توانید هیچ کلمه‌ای را به خاطر بیاورید. احساس «خالی شدن ذهن» یکی از متداول‌ترین علائم اضطراب امتحان است که اغلب بیشترین عامل تشویش و اختلال در دانشجویان است.

علاوه بر خالی شدن ذهن، علائم فیزیکی اضطراب امتحان می‌تواند شامل سردرد، تهوع، شکم‌درد، تعریق زیاد، افزایش ضربان قلب و احساس گیجی و سردرگمی باشد. اگر قبل از امتحان، احساس دل‌آشوبه داشته باشید تا حدودی عجیب نیست اما اگر شدید باشد یا احساس کنید ممکن است غش کنید، پس مشکل جدی‌تری در میان است.

علائم روانی یا هیجانی مانند خشم زیاد، ترس، ناتوانی یا افکار منفی، همگی می‌توانند نشان‌دهنده‌ی اضطراب شدید مربوط به امتحان باشند. حتی ممکن است دچار حمله‌ی هراس (پانیک) بشوید که می‌تواند هیچ علامت بیرونی نداشته و فقط باعث شود احساس ترس یا ناراحتی شدید بکنید.

دکتر استفانیک می‌گوید: «پانیک، احساسی است که انگارمی‌گوید حادثه‌ی بدِ ناشناخته‌ای در راه است. علائم فیزیکی این احساس، در کنار احساسات هیجانی بسیار بد، می‌تواند هراس‌برانگیز باشد مانند درد قفسه‌ی سینه، تنگی نفس، کرختی، مورمور شدن، تهوع یا احساس گیجی و آشفتگی.»

بعضی از دختران در شرایط استرس برانگیز، دچار حملات پانیک می‌شوند، اما اگر شما این حملات را قبل از هر امتحانی تجربه می‌کنید، به احتمال زیاد مربوط به اضطراب امتحان است.

چطور بر استرس امتحان غلبه کنیم

تغذیه‌ی سالم داشته باشید

قرار است ساعات طولانی مشغول درس و مطالعه باشید، پس مهم است که سالم باشید و انرژی بدن و مغزتان را حفظ کنید! قبل از مطالعه، یک میان‌وعده‌ی پُر پروتئین و کم چرب مثل ماست یونانی، جوجه‌کباب یا یک تکه پنیر پیتزای کم‌چرب بخورید. این میان‌وعده‌ها به شما انرژی لازم را می‌دهند تا بدون احساس گرسنگی یا افت انرژی، روی درس‌تان تمرکز کنید.

همچنین باید بدن‌تان آب کافی داشته باشد تا سرحال باشید و دچار خستگی نشوید، پس سعی کنید روزانه ۸ تا ۱۰ لیوان آب بنوشید.

به اندازه‌ی کافی بخوابید

 

 

 

 

حالا که تغذیه‌ی سالمی دارید و آب کافی هم به بدن‌تان می‌رسانید، وقت آن است که باید عادات خواب‌تان را هم اصلاح کنید! هرچند شب قبل از امتحان معمولا وسوسه می‌شوید که بیدار بمانید و خودتان را برای امتحان آماده کنید، اما خیلی بهتر است برای غلبه بر استرس امتحان، به اندازه‌ی کافی استراحت کنید و شب قبل از امتحان خواب کافی و خوبی داشته باشید. شب قبل از امتحان درس‌هایتان را مرور کنید اما حواس‌تان باشد چه زمانی وقت خواب است!

دکتر استفانیک می‌گوید: «شما باید ۸ ساعت خواب شبانه داشته باشید، مخصوصا شب قبل از امتحان. ضمنا اگر تمام شب را بیدار بمانید، صبح روز بعد خسته و کسل خواهید بود و احتمال اینکه سراغ قهوه یا نوشابه‌های پرکالری بروید بیشتر است. مراقب باشید و برای غلبه بر استرس امتحان، از چنین نوشیدنی‌هایی پرهیز کنید چون نوشابه‌های کافئین‌دار، اضطراب‌تان را بیشتر می‌کنند!»

اگر از برنامه‌ای که برای مرور مطالب‌تان ریخته‌اید پیروی کنید، نیازی نیست شب قبل از امتحان به خودتان بی‌خوابی بدهید.

گر اهل ورزش نیست، بسیار خوب است حالا که قصد غلبه بر استرس امتحان را دارید، چند تمرین سبُک را به برنامه‌ی روزانه‌تان اضافه کنید تا به ذهن‌تان فرصت تمرکز کردن روی چیزی غیر از درس و مطالعه را بدهید. دکتر استفانیک یوگا را پیشنهاد می‌کند تا اضطراب‌تان کمتر شود. همچنین ورزش کردن موجب افزایش اندورفین شده، شما را شادتر و سرحال‌تر و از استرس‌تان کم می‌کند. هر وقت برای مطالعه دچار مشکل شدید، برای یک پیاده‌روی تُند یا دویدن بیرون بروید تا حواس‌تان از چیزهایی که به شما استرس می‌دهد کمی پرت شود.

از مشاور دانشگاه کمک بگیرید

همان‌طور که سالم نگه داشتن جسم مهم است، باید به فکر حفظ سلامت ذهن و روان‌تان نیز باشید. اگر دچار اضطراب امتحان هستید، خیلی خوب است که به مرکز مشاوره‌ی دانشگاه‌تان مراجعه و با یک فرد مناسب گفت‌وگو کنید. مشاوران دانشگاه می‌توانند به شما کمک کنند تا برای امتحان پایان‌ ترم برنامه‌ریزی خوبی داشته باشید. بیشتر مشاوران دانشگاه را می‌توانید هر زمانی که نیاز دارید ملاقات کنید، چه یک بار در هفته یا فقط پیش از امتحان میان‌ترم یا پایان‌ترم.

اگر با مشاورتان گفت‌وگو کردید و دیدید باز هم مکررا دچار اضطراب امتحان می‌شوید، شاید لازم باشد داروهای ضد اضطراب مانند قرص کلردیازپوکساید مصرف کنید. دکتر استفانیک می‌گوید: «اگر نیاز داشته باشید برای غلبه بر استرس امتحان، داروی ضداضطراب مصرف کنید، مصرف این داروها حتما برای‌تان مفید خواهد بود. مثلا، داروهای مهارکننده‌ی بتا که برای درمان فشارخون و کاهش علائم فیزیکی اضطرب کاربرد دارند مفید هستند.» البته حتما قبل از مصرف هر دارویی با پزشک‌تان مشورت کنید!

هوشمندانه مطالعه کنید

برای اینکه به خودتان زمان کافی برای آماده شدن جهت امتحان بدهید و بر استرس امتحان غلبه کنید، برنامه‌‌ی درسی‌تان را دقیقا مرور کنید و تاریخ هر امتحان مهمی را زودتر از موعد به برنامه‌تان اضافه کنید. هدف‌تان را روی این بگذارید که دست‌کم یک هفته قبل از امتحان برای امتحان آماده شوید، اما هر چه وقت بیشتری برای آماده شدن داشته باشید بهتر است. مثلا اگر دو هفته قبل از امتحان آماده شوید، می‌توانید یک هفته قبل از امتحان برای مطالعه‌ی دقیق وقت بگذارید و در نتیجه از استرس‌های دقایق آخرتان بکاهید.

در مورد مهارت‌های مطالعه هم، باید چند تکنیک متفاوت را امتحان کنید تا ببینید کدام‌شان برای شما مناسب است. نکات مهم را کُدگذاری کنید یا برای‌شان فلش کارت بسازید، می‌توانید نکات مهم را با صدای بلند بخوانید یا از یک دوست بخواهید فلش‌ کارت‌هایتان را برای شما بخواند تا مطالب و نکات را با صدای بلند بشنوید. خودتان هم نکات را مرور کرده و مطالب مهم را هایلایت کنید و یک راهنمای خلاصه شده برای مطالعه تهیه کنید. داشتن یک یا دو صفحه از مطالب بسیار مهم، خیلی کمتر از ورق زدن ۲۰ صفحه از نکات شلوغ و درهم، تشویش‌برانگیز است!

امتحان دادن را تمرین کنید

همان اندازه که مطالعه و مرور کردن اهمیت دارد، بهترین شیوه‌ی آماده شدن برای امتحان، تمرین کردن است! با پیدا کردن سؤالات از پیش تعیین نشده و نوشتن‌شان، امتحان تمرینیِ خودتان را خلق کنید. خیلی از اساتید هم معمولا یک آزمون تمرینی یا لینکی از آزمون‌های پیشین را به طور آنلاین در اختیار دانشجوها قرار می‌دهند که می‌توانید از آنها هم بهره ببرید.

دکتر استفانیک توصیه می‌کند برای غلبه بر استرس امتحان، اگر برای‌تان امکان دارد، در فضایی شبیه جلسه‌ی امتحان، آزمون تمرینی بدهید، با همان الزامات و محدودیت‌ها.» درست مانند زمان امتحان، تلفن همراه‌تان را خاموش کنید و تنها باشید، به خودتان فقط همان اندازه زمان بدهید که در امتحان واقعی‌تان مجاز خواهید بود. همان طور رفتار کنید که سر جلسه‌ی واقعی امتحان هستید.

شما به هر حال باید سر جلسه‌ی امتحان بنشینید

فرقی نمی‌کند شما مرتبا خودتان را فریب دهید که امتحانی در کار نیست یا آروز کنید برف سنگینی ببارد یا آنفلوآنزا شیوع پیدا کند، به هر حال امتحان، اتفاقی است که می‌افتد. خیلی غیرعاقلانه است که خودتان را گول بزنید که تا زمان امتحان خیلی مانده است یا بخواهید آن را کاملا از ذهن‌تان بیرون کنید؛ این شیوه به هیچ ‌کس کمک نمی‌کند. زمان امتحان می‌رسد چه آن را دوست داشته باشید و چه نه، بالاخره مجبورید سر جلسه‌‌ی امتحان بنشینید. وقتی این واقعیت را پذیرفتید، می‌توانید از پس‌ آن بربیایید.

همه‌ یکجور نیستند

بعضی‌ها دوست دارند صبحِ زود بیدار شوند و دروس را مرور کنند، بعضی دیگر هم شب‌ را ترجیح می‌دهند و دوست دارند تا دیروقت بیدار بمانند و درس بخوانند. زمان‌تان را طبق کاری که دیگران انجام می‌دهند تنظیم نکنید. شما زمانی را برای مطالعه و درس خواندن انتخاب می‌کنید که احساس می‌کنید بهترین عملکرد و بازدهی را دارید؛ مهم همین است.

بعضی‌ها دوست دارند به شما استرس وارد کنند!

همه‌ی ما میان دوستان‌مان کسی را داریم که ادعا می‌کند ۲۰ ساعت در روز درس می‌خواند؛ حتی شاید در دوران دبیرستان و پیش از دانشگاه هم چنین دوستی داشته‌اید. اگر روراست باشیم باید بگوییم آنها واقعا چنین کاری نمی‌کنند و اگر هم واقعا این‌طور است پس خوش به حال‌شان! منظور آنها چه این باشد که بخواهند به شما استرس وارد کنند یا اینکه فقط می‌خواهند خودشان را باهوش و دارای اعتمادبه‌نفس جلوه دهند، به هر حال نگرانی و اضطراب در مورد میزان تلاش آنها کمکی به شما نمی‌کند، پس نگران نباشید.

بعضی‌ها دوست دارند وانمود کنند که درس نمی‌خوانند!

از طرفی دیگر، همیشه کسانی هستند که بگویند از پس امتحان بر نخواهند آمد چون درس‌‌ها را دوره نکرده‌اند و هیچ‌چیزی بلد نیستند. اینجا هم اگر روراست باشیم باید بگوییم اگر آنها اهل درس و مطالعه نبودند الان در دانشگاه نبودند و اگر هم راست می‌گویند پس باید در امتحان رد شوند. ماجرا وقتی جالب می‌شود که وقتی آنها در تمام امتحانات‌شان مردود می‌شوند باز هم عبرت نمی‌گیرند و فکر می‌کنند درس نخواندن و برای امتحان آماده نشدن اصلا مهم نیست!

شما نمی‌توانید هر روز، تمام وقت درس بخوانید

هرچند کاملا معلوم است که مرور درس‌ها در روزهای آمادگی برای امتحانات، اهمیت بسیار زیادی دارد، اما نمی‌توانید تمام روز را در حال درس خواندن باشید. اگر برای تماشای فیلم به سینما رفتید یا کمی تفریح کردید، احساس گناه نکنید. وقتی این توانایی را دارید که برنامه‌ی درستی برای مطالعه تنظیم کنید و می‌دانید از پس مدیریت زمان‌تان برای رسیدن به همه‌ی کارهایی که باید انجام دهید بر می‌آیید، پس این حق شماست که زمانی برای تفریح و استراحت هم داشته باشید.

جای مطالعه‌تان را تغییر بدهید

 

اینکه در کتابخانه همیشه یک جای ثابتی بنشینید یا روی زمین اتاق‌تان پُر باشد از کاغذهای زیادی که احاطه‌تان کرده‌اند، و مدت زمان طولانی یک جا باشید، کسل‌کننده است و می‌تواند فوبیای بودن در یک جای تنگ و تاریک را ایجاد کند. اگر جای مطالعه‌تان را عوض کنید، شگفت زده خواهید شد که چطور کار به این سادگی می‌تواند به شما احساس تجدید قوا و دوباره آماده شدن و انرژی گرفتن برای مطالعه را بدهد.

برنامه داشته باشید

همیشه به شما توصیه می‌شود برای مطالعه و بازبینی دروس، برنامه‌ریزی و جدول زمانی داشته باشید. همه‌ی ما باید زمان‌مان را جوری تنظیم کنیم که با عادات و نیازهای ما تناسب داشته باشد. یک روز قبل از شروع مرور درس‌ها، بررسی کنید و ببینید قرار است هر روز چطور برای مطالعه زمان اختصاص دهید، خواهید دید از اینکه یک بار خیلی سنگین از دوش‌تان برداشته شده چه احساس خوبی دارید چون به این باور رسیده‌اید که می‌توانید امتحانات‌تان را مدیریت کنید و بر استرس امتحان غلبه می‌کنید.

بیرون بروید

 

 

 

ممکن است نیم ساعت به باشگاه بروید یا فقط تا فروشگاه قدم بزنید و میان‌وعده‌هایی را که برای زمان مطالعه نیاز دارید بخرید، به هر حال هوای تازه واقعا برای‌تان مفید خواهد بود. قبل از اینکه ذهن‌تان تلنباری از اطلاعات بشود، حتما آن را پاکسازی کنید؛ به پیاده‌روی رفتن، راهی بدون هزینه و فوری برای این کار است. حتی می‌توانید با یک دوست در مورد امتحان گفت‌وگو کنید یا همدیگر را محک بزنید، یا فقط باهم گپ بزنید تا کمی از حال و هوای درس خواندن دور باشید و در نتیجه از استرس امتحان کم کنید.

چیزی را که آرام‌تان می‌کند پیدا کنید

خیلی‌ها دوش گرفتن را انتخاب می‌کنند. ممکن است به موسیقی مورد علاقه‌تان گوش بدهید یا نان شکلاتی بپزید، یادتان باشد حتما فعالیتی انجام دهید که واقعا این امکان را به شما بدهد تا برای مدت کوتاهی از فکر و هوای امتحان فاصله بگیرید. با این کار وقتی دوباره مطالعه و درس خواندن را شروع کنید، نه تنها یک ساعت از وقت‌تان را تلف نکرده‌اید بلکه انرژی کسب کرده و آماده‌اید تا با کتاب‌ها و جزوه‌های‌تان دست و پنجه نرم کنید.

روز امتحان آرام و خونسرد باشید

روز امتحان، قبل از اینکه از رختخواب‌تان خارج شوید، نفس عمیق بکشید و بدن‌تان را ریلکس کنید تا برای روزی که در پیش دارد آماده شود. می‌توانید اپلیکیشن‌های مدیتیشن هدایت‌شده را امتحان کنید. یا اینکه می‌توانید با یک موسیقی آرامش‌بخش یا صدایی آرام مثلا صدای اقیانوس یا باران و یا صدای جریان رودخانه، مدیتیشن کنید. قبل از امتحان در مورد آن با هیچ‌کس صحبت نکنید. اگر با یکی از همکلاسی‌هایتان برخورد کردید که می‌گوید اصلا نگران امتحان نیست و استرس ندارد، شاید احساس کنید به خودتان مطمئن نیستید یا گیج شوید، البته صحبت با کسی که از استرس امتحان، بی‌قرار است هم فقط می‌تواند ترس‌ شما را از امتحان بیشتر کند، پس به هر حال، گفت‌وگو با همکلاسی‌ها فقط استرس‌برانگیز است، بنابراین اصلا با کسی حرف نزنید!

خیلی خوب است که قبل از امتحان، کمی در سکوت باشید و با خوشبین بودن، به خودتان اعتمادبه‌نفس بدهید تا بر استرس امتحان غلبه کنید. می‌توانید قبل از شروع امتحان، افکار مثبت و تشویق‌کننده‌تان را روی کاغذ بیاورید، شاید کار ساده‌ای به نظر برسد اما تاثیر مثبتی روی امتحان‌تان خواهد داشت. نوشتن افکار انگیزه‌بخش و مثبت مانند: «تو می‌توانی!» یا «من خیلی خیلی نگرانم اما تا جایی که می‌توانستم سعی خودم را کرده‌ام و بهترین کاری را که می‌توانم در امتحانم انجام خواهم داد!» به شما کمک می‌کند تا احساس اضطراب و تشویش‌ از شما دور شود و بتوانید روی برگه‌ای که جلوی‌تان قرار می‌گیرد متمرکز بمانید.

نفس کشیدن را فراموش نکنید

وقتی وارد جلسه‌ی امتحان می‌شوید یادتان باشد نفس بکشید! معمولا اضطراب باعث می‌شود نفس‌هایتان بسیار تند و سطحی شوند، یعنی ریه‌هایتان به اندازه‌ای که باید، از هوا پُر نمی‌شوند. دکتر استفانیک توصیه می‌کند برای غلبه بر چنین حالتی، تنفس دیافراگمی داشته باشید. چشم‌هایتان را ببندید و یک دست‌تان را روی شکم‌تان و دست دیگر را روی سینه‌تان بگذارید و پنج نفس آرام و عمیق بکشید، هنگام نفس کشیدن، باید شکم‌تان بالا و پایین برود و سینه‌تان تا جایی که امکان دارد بی‌حرکت باشد. قبل از شروع مطالعه و مرور دروس و همچنین درست پیش از شروع امتحان این کار را انجام دهید تا تمرکزتان را به‌دست آورید و بر استرس امتحان غلبه کنید.

هیچ دلیلی ندارد بعد از امتحان نگران و آشفته باشید

بالاخره امتحان‌تان را داده‌اید اما بعد از امتحان هم می‌تواند درست به اندازه‌ی قبل از امتحان استرس‌برانگیز باشد. دوستان‌تان در مورد چیزهایی که در برگه‌ی امتحان نوشته‌اند حرف می‌زنند و نگرانی شما هیچ فایده‌ای ندارد، حتی یک ذره! اینکه هفته‌ها بعد از امتحان، یعنی وقتی که حتی یادتان نمی‌آید سؤال‌ها چه بودند، بخواهید به خودتان بقبولانید که مردود شده‌اید، واقعا کار خوبی نیست. شما تمام تلاش‌تان را کرده‌اید و دیگر نمی‌توانید چیزی را تغییر دهید، پس استرس ایجاد کردن برای خودتان، تنها وقت تلف کردن است.

بعد از امتحان با خودتان مهربان باشید

بعد از امتحان هم یک نفس عمیق بکشید و خودتان را تشویق کنید، چون امتحان‌تان را داده‌اید! با خودتان مهربان باشید، می‌توانید یک هدیه بخرید، به خودتان برسید یا حتی خودتان را به یک شام خوشمزه دعوت کنید!