انحصار در موسیقی نواحی/ وقتی منافع ملی فدای منافع شخصی شد

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا ، چند روزی است که برگزاری یازدهمین جشنواره موسیقی نواحی در کرمان به پایان رسیده و پرونده‌ی دیگری از این جشنواره‌ی مهم بسته شد.

از آنجایی که جشنواره موسیقی فجر به تکرارِ بیهوده‌ی کنسرت‌های سالیانه تبدیل شده و کمترین خروجیِ مثبت برای موسیقی را دارد؛ شاید بتوان گفت که جشنواره موسیقی نواحی در کنار جشنواره موسیقی جوان، مهمترین رویدادهای هنری در عرصه موسیقیِ ایران هستند.

جشنواره موسیقی جوان چند سالی است که به دست صاحبانِ اصلیش رسیده و دلسوزان و بزرگان بسیاری بر آن نظارت دارند. به همین دلیل هم راه درستی را در پیش گرفته است که بی شک ثمرات بسیاری برای موسیقی ایران خواهد داشت.
اما جشنواره موسیقی نواحی در سراشیبیِ سقوط قرار گرفته است.

انحصار و مافیا

انحصار در هر کاری موجبِ فساد می‌شود. متاسفانه حمایت از موسیقی نواحی به برگزاری چند جشنواره در طول سال محدود شده و همین چند جشنواره هم در دست عده‌ای خاص پاسکاری می‌شود.

احمد صدری امسال هم دبیرِ جشنواره موسیقی نواحی بود. او که سال گذشته کارنامه‌ی قابل قبولی از خود ارائه داد، امسال در دامِ رابطه‌ها افتاد و با وارد کردنِ افرادی غیرمتخصص به بدنه‌ی جشنواره، لطمه‌ی بسیاری به این جشنواره وارد کرد.

صدری در اقدامی غیرحرفه‌ای صادق چراغی را مدیر روابط عمومی جشنواره موسیقی نواحی کرد و این همان از چاله به چاه افتادن بود.

البته چراغی هم در اقدامی متقابل احمد صدری را به عنوان داور و مسئول، وارد جشنواره «سرناوا» کرده بود. جشنواره سرنانوازی، امسال در ایلام برگزار شد و دبیرش صادق چراغی بود.

در واقع همان تیمی که جشنواره «سرناوا» را در ایلام برگزار کرد، یازدهمین جشنواره موسیقی نواحی را در کرمان به ورطه‌ی سقوط کشاند. صدری و چراغی در مقام‌ها و جایگاه‌های متفاوت دو جشنواره‌ی موسیقی نواحی و سرناوا را برگزار کردند و جالب اینکه هیچ کسی هم از آنها نپرسید که چرا شما دو تن باید بر موسیقی نواحی ایران سلطه داشته باشید.

مگر نه این که انحصار در هر کاری فساد به وجود می‌آورد.

سرناوا ایده‌ی چه کسی بود؟

شنیده‌های خبرنگاران در دهمین دوره‌ی جشنواره موسیقی نواحی که سال 1396 در کرمان برگزار شد، نشان می‌دهد که ایده‌ی برگزاری جشنواره سرنانوازی از آنِ یکی از فعالان رسانه بوده است. ایده‌ی برگزاری این جشنواره را، نخستین بار همین فعال رسانه‌ایِ کم‌ادعا مطرح کرد اما در نهایت دبیر جشنواره آقای چراغی شد و ایده‌پرداز اصلی با وعده‌های پوچ به حاشیه رانده شد.(خبرنگار تسنیم این موضوع را در هفته‌های به شکلی مفصل واکاوی خواهد کرد.)

صندلی‌های خالی در اجراهای جشنواره

شاید مهمترین ضعفی در برگزاری دهمین جشنواره موسیقی نواحی به چشم می‌آمد، صندلی‌های خالی در زمان اجراهای جشنواره بود. تقریبا تمام اجراهایی که سال گذشته در سالن‌های کرمان روی صحنه رفت، اجرای هنرمندان برای خودشان بود و خبری از مخاطبان نبود. امسال هم گویی همین مشکل در جشنواره وجود داشته و خبرنگاران حاضر در کرمان، گزارش داده‌اند که یازدهمین دوره جشنواره موسیقی نواحی هم از نبود مخاطبان رنج می‌برده است.
این یعنی مسئولان برگزاری این جشنواره برای حل این مشکل و تبلیغات بیشتر، در طول یک سالی که فرصت داشته‌اند، هرگز دست به هیچ کاری نزده‌اند.

امکاناتی ضعیف برای گروه‌ها

خبرنگاران حاضر در یازدهمین دوره جشنواره موسیقی نواحی از امکانات ضعیف برای گروه‌های موسیقی خبر داده‌اند. به گفت‌وگوی خبرنگار ایسنا با دو هنرمند حاضر در این جشنواره توجه کنید:

سرپرست گروه «مازرون» از مازندران که برای اجرا به شهرهای ریگان، سیرجان و فهرج رفته بودند گفت: زمانی که به ریگان رسیدیم، با کمترین امکانات به صحنه رفتیم. برای گروه ما تنها یک میکروفن بود و محرومیت زیادی در این شهر دیده می شد اما استقبال خوبی از جشنواره شد و در نهایت من از شهردار آنجا تشکر کردم زیرا مردم آنجا واقعا به شادی نیاز داشتند.

محمد علیزاده- سرپرست گروه دالغین اردبیل- نیز که خودشان را جوان‌ترین گروه شرکت‌کننده در این دوره از جشنواره معرفی می‌کند، بیان کرد: انجمن موسیقی اردبیل ما را به جشنواره معرفی کرد. ما در شهر زرند اجرا کردیم که استقبال چندان خوبی نشد. البته دلیل استقبال نکردن را جشن نیمه شعبان عنوان کردند و چون مراسم عروسی و جشن در سطح شهر زیاد بود، کمتر کسی از جشنواره استقبال کرد. گویا چون سال گذشته مردم زرند استقبال خوبی از اجراها داشتند، امسال هم این شهرستان یکی از جاهایی بود که باید جشنواره در آن اجرا می‌شد.
او با بیان این‌که من نمی‌توانم درباره سطح جشنواره صحبت کنم، گفت: من از حضور در این دوره از جشنواره موسیقی نواحی راضی بودم.

صحبت‌های هنرمندان نشان می‌دهد که امکانات در جشنواره در پایین‌ترین سطح ممکن بوده است. در عین حال هنرمندان حاضر در جشنواره با ترس و حراس از سطح کیفیِ جشنواره صحبت می‌کنند، چرا که به خوبی می‌دانند، انتقاد از جشنواره برابر است با حذف آنها از دوره‌های بعدیِ جشنواره موسیقی نواحی.

نداشتنِ یک خط سابقه خبری و روابط عمومی

صادق چراغی که در یازدهمین دوره جشنواره موسیقی نواحی به عنوان مدیر روابط عمومی فعالیت داشت، حتی یک بار هم سابقه‌ی مدیریت روابط عمومی در یک جشنواره یا یک مجموعه را نداشته است.

متن زیر، سابقه‌ی هنریِ صادق چراغی است که از سوی خودِ ستاد خبریِ جشنواره موسیقی نواحی منتشر شده است:

«صادق چراغی پژوهشگر، آهنگساز و سرپرست گروه موسیقی «ایل»، تجربه فعالیت در حوزه موسیقی را دارد و در سوابق کاری وی، مدرک درجه 2 هنری از وزارت ارشاد،‌ تهیه‌ و تولید برنامه پژوهشی ایل بانگ در زمینۀ موسیقی ایرانی از رادیو فرهنگ (در حال حاضر)، ساخت بیش از 100 قسمت از موسیقی مستند ایران به کارگردانی «حمید مجتهدی»،‌ انتشار آلبوم‌های «از خشت و خاک» و «روی در آفتاب» با صدای علیرضا قربانی، عضویت در شورای سیاست‌گذاری رادیو در سال‌های 90 و 91، ساخت و تولید موسیقی سریال «تفنگ سرپُر» و نمایش‌های «شیخ صنعان» و « بانوی خیال» و مشاور و کارشناس برنامه موسیقی اقوام شبکه تلویزیونی سحر به چشم‌ می‌خورد.

همچنین اجراهای گوناگون داخلی و خارجی گروه موسیقی «ایل»، از جمله اجرا در مقر اروپایی سازمان ملل در ژنو، اجرا در مقر اصلی یونسکو در پاریس، اجرا در کنسرواتوار برن (سوئیس)، کنسرواتوار چایکوفسکی کی یف (اکراین)، فستیوال گفتگوی فرهنگ‌ها در تالانژ فرانسه و اجراهایی در چک (پراگ)، اتریش (وین و سالزبورگ)، هند (دهلی‌نو) و شناساندن موسیقی ایرانی در برنامه تلویزیونی فرانسه، بخشی از اجراهای این آهنگساز کشورمان است.»

حال پرسش این است که با اتکا به کدام سابقه‌ی صادق چراغی در عرصه رسانه و روابط عمومی، چنین سِمت مهمی به او داده شده است. چراغی پیش از این روابط عمومیِ کدام رویدادِ مهمِ عرصه موسیقی در ایران بوده است.

شاید چراغی در عرصه مستندسازی، آهنگسازی یا سرپرستی گروه «ایل» موفق بوده باشد، اما هیچ کدام از اینها دلیل بر موفقیت او در جایگاه روابط عمومیِ یازدهمین جشنواره موسیقی نواحی نیست.

شاید احمد صدری برای ادای دینش به صادق چراغی، مجبور شده تنها جایگاهِ خالی مانده در جشنواره موسیقی نواحی را به دوستش تعارف کند و او هم بدون توجه به اینکه، چنین تخصصی دارد یا خیر، این پیشنهاد را پذیرفته است.

حذف بزرگان از داوری و اجرا

داوریِ یازدهمین جشنواره موسیقی نواحی برعهده‌ی کسانی بود که بیشتر از هر چیزی سابقه‌ی دانشگاهی دارند و در جشنواره‌های مختلف هم حضور داشته و دارند. اما در میان داوران این جشنواره جای خالیِ بزرگانی که مویی در عرصه موسیقی نواحی سپید کرده‌اند، دیده میشد. هنرمندانی که شاید تنها جایگاه برای کسبِ درآمد مالی برایشان، همین جشنواره‌های دولتی است. اما احمد صدری و دوستانش حتی در داوری‌ها هم کمترین جایگاه را به بزرگان عرصه موسیقی نواحی دادند.

بی شک بسیاری از چهره‌های مطرح موسیقی نواحی حسرت بودن در یازدهمین دوره جشنواره موسیقی نواحی در دلشان ماند و این گناهی بزرگ بر گردنِ مسئولان برگزاری جشنواره است.

حذف رسانه‌های منتقد

وقتی روابط عمومی و ستاد خبریِ یازدهمین دوره جشنواره موسیقی نواحی به شکلی کاملا آماتور عمل کردند و جشنواره موسیقی نواحی را به حاشیه راندند؛ برخی از خبرنگاران به اوضاع موجود اعتراض کردند.

ستاد خبریِ یازدهمین دوره جشنواره موسیقی نواحی حتی به خود زحمتِ تایپِ پیامِ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به جشنواره را نداد. آنها از پیامِ وزیر عکسی گرفتند و آن را برای خبرنگاران ارسال کردند.

برای برگزاری نشست خبریِ جشنواره موسیقی نواحی، ستاد خبریِ این جشنواره هیچ لیستی از خبرنگارانِ حوزه موسیقی نداشت تا آنها را دعوت کند.

بسیاری از خبرنگاران حوزه موسیقی به شکلی اتفاقی متوجه زمان برگزاری نشست خبریِ جشنواره شدند و در این نشست هم حضور یافتند.

اما انتقادهای خبرنگاران به شیوه‌ی کارِ مسئولان ستاد خبریِ جشنواره باعث شد که صادق چراغی اقدام به حذف این خبرنگاران در مراحل بعدیِ برگزاری جشنواره کند.

منافع ملی فدای منافع شخصی

جشنواره موسیقی نواحی رویدادی ملی است و نباید با نگاه‌های شخصی آن را به تباهی کشاند. اهالی موسیقی نواحی از زحمت‌کشانِ عرصه هنر هستند و آنچه آنها در موسیقی‌شان ارائه می‌کنند، ریشه در اصالت‌های کشورمان دارد. بی‌شک موسیقی نواحی ایران، سرچشمه‌ی موسیقی اصیل ایرانی است.

حال باید از مسئولان برگزاری جشنواره موسیقی نواحی پرسید، آیا مصلحت است که منافع ملی را اینگونه فدای منافع شخصی کنید.

آیا در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کسی نظارتی بر انتخاب افراد برای جایگاه‌های موجود در جشنواره‌ها ندارد؟

آیا در هر دوره افراد می‌توانند بیایند و هر طور که خواستند با جشنواره موسیقی نواحی برخورد کنند و با آوردنِ دوستانشان منافع خودشان را تامین کنند و بروند؟

آیا در دوره‌ی آینده هم کسانی بر جشنواره موسیقی نواحی سلطه دارند که همه چیز را به دوستانشان تقدیم می‌کنند؟ آیا در دوازدهمین دوره‌ی جشنواره موسیقی نواحی، باز هم بزرگان و موسپیدانِ این عرصه غریبانه و از دور حسرتِ حضور در جشنواره را می‌خورند.