آخرین وضعیت مالیات بر عایدی سرمایه و فرصتی برای تحول اقتصادی

مالیات بر عایدی سرمایه (CGT) یکی از مفاهیم نوین مالیاتی است که در بسیاری از کشورهای دنیا به‌عنوان ابزاری برای تنظیم بازارهای مالی و کاهش نابرابری‌های اقتصادی به کار گرفته می‌شود. این مالیات به درآمدی اطلاق می‌شود که افراد از سرمایه‌گذاری‌های خود به‌دست می‌آورند، مانند سود ناشی از فروش ملک، سهام، اوراق بهادار، و سایر دارایی‌ها. در سال‌های اخیر، طرح مالیات بر عایدی سرمایه در کشورمان نیز به عنوان یک ابزار مهم برای تنظیم بازار و کاهش سوداگری‌های غیرمولد در دستور کار قرار گرفته است. این طرح به‌ویژه در شرایط کنونی اقتصاد کشور که با چالش‌های اقتصادی متعددی مواجه است، به‌عنوان ابزاری برای افزایش عدالت مالیاتی و بهبود توزیع درآمدها در نظر گرفته می‌شود. اما در عین حال، روند اجرای آن با چالش‌هایی مواجه است که می‌تواند بر تحقق اهداف پیش‌بینی‌شده تأثیرگذار باشد. این گزارش به بررسی آخرین وضعیت اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه، مزایای آن و چالش‌های موجود در روند اجرایی می‌پردازد.

آخرین وضعیت طرح مالیات بر عایدی سرمایه

با توجه به آخرین اتفاقاتی که در خصوص طرح مالیات برعایدی و روند تبدیل آن به قانون تاکنون رخ داده است باید گفت که این طرح در سال ۱۴۰۲ در صحن مجلس به تصویب رسید اما با ایراد شورای نگهبان مواجه شد. با آغاز به کار دولت چهاردهم، همتی وزیر اقتصاد، درخواست فراهم شدن فرصت جهت اظهار نظر در خصوص طرح مالیات برعایدی سرمایه را داشت. برهمین اساس نیز کمیسیون اقتصادی به دولت فرصت داد. پس از چهار ماه از این فرصت و در ابتدای بهمن ماه دولت با کلیات طرح مالیات برعایدی سرمایه موافقت کرد. با این وجود این طرح همچنان در کمیسیون اقتصادی مجلس باقی مانده و در انتظار اعمال تغییرات مورد نظر شورای نگهبان است. به گزارش تسنیم، باید به این نکته توجه شود که در قانون مالیات برعایدی سرمایه معافیت‌های بسیار گسترده‌ای در نظر گرفته شد تا اکثر مردم و معاملات معمول تحت تاثیر مالیات قرار نگیرد. ضمن اینکه اجرای آن می‌تواند شفافیت بسیار خوبی در زمینه معاملات برخی کالاهای سرمایه‌ای مانند طلا، ارز و … ایجاد کند. در ادامه به شرح بیش‌تر مزایای مالیات بر عایدی سرمایه خواهیم پر‌داخت که در ادامه می‌خوانید.

کاهش سوداگری و افزایش عدالت اقتصادی: یکی از مهم‌ترین مزایای طرح مالیات بر عایدی سرمایه، کاهش سوداگری و فعالیت‌های غیرمولد اقتصادی است. در شرایط کنونی، بسیاری از افراد و شرکت‌ها با خرید و فروش دارایی‌هایی مانند مسکن، زمین و سهام به‌دنبال کسب سودهای کوتاه‌مدت هستند. این روند باعث افزایش قیمت‌ها در برخی بازارها شده و به نابرابری‌های اقتصادی دامن می‌زند. با اعمال این مالیات، انگیزه برای سرمایه‌گذاری در بازارهای غیرمولد کاهش یافته و سرمایه‌ها به سمت فعالیت‌های مولد و تولیدی هدایت می‌شود.

افزایش درآمدهای مالیاتی دولت: مالیات بر عایدی سرمایه می‌تواند به‌عنوان یک منبع جدید درآمد برای دولت به شمار رود. با اعمال این مالیات، دولت قادر خواهد بود بخشی از درآمدهای خود را از طریق اخذ مالیات از عایدی‌های سرمایه‌ای تأمین کند. این درآمد می‌تواند به تأمین منابع مالی برای پروژه‌های زیرساختی و اقتصادی کشور اختصاص یابد.

تقویت شفافیت اقتصادی: با اعمال این نوع مالیات، نیاز به ثبت و گزارش دقیق‌تری از فعالیت‌های اقتصادی و مالی افراد و شرکت‌ها ایجاد می‌شود. این امر می‌تواند به تقویت شفافیت اقتصادی کمک کند و از فساد و تخلفات مالیاتی جلوگیری نماید. با شفاف‌تر شدن وضعیت مالی افراد و شرکت‌ها، دولت می‌تواند بهتر از منابع مالی استفاده کند.

کمک به کاهش شکاف طبقاتی: در بسیاری از کشورها، افراد و گروه‌های کم‌درآمد قادر به بهره‌برداری از درآمدهای ناشی از سرمایه‌گذاری‌های بزرگ نیستند. مالیات بر عایدی سرمایه می‌تواند به کاهش شکاف طبقاتی کمک کند، زیرا این مالیات به طورعمده از ثروتمندان و صاحبان سرمایه‌های کلان دریافت می‌شود که به طورمعمول بیشترین بهره را از سرمایه‌گذاری‌ها می‌برند.

چالش‌های اجرایی طرح مالیات بر عایدی سرمایه چیست؟

ابهام در نحوه محاسبه عایدی سرمایه: یکی از چالش‌های اصلی در اجرای این طرح، ابهاماتی است که در نحوه محاسبه عایدی‌های سرمایه‌گذاری وجود دارد. به عنوان مثال، در بازار مسکن، تعیین دقیق میزان سود ناشی از افزایش قیمت ملک، پس از کسر هزینه‌ها و قیمت خرید اولیه، مسئله‌ای پیچیده است. همچنین در بازار بورس و سایر دارایی‌ها نیز محاسبه دقیق عایدی و تعیین نرخ مالیات به‌طور شفاف و دقیق، نیاز به روش‌های پیشرفته حسابداری و نظارتی دارد.

مقاومت در برابر اجرای طرح: بسیاری از فعالان اقتصادی و سرمایه‌گذاران، به ویژه در بازارهای مسکن و بورس، نسبت به اجرای این مالیات مقاومت نشان داده‌اند. این گروه‌ها معتقدند که این مالیات می‌تواند به‌طور منفی بر فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه‌گذاری‌ها تأثیر بگذارد و باعث کاهش جذابیت بازارهای سرمایه‌گذاری شود. این مقاومت‌ها ممکن است روند اجرایی طرح را با تأخیر روبه‌رو کند.

ضعف زیرساخت‌های نظارتی و فنی: یکی دیگر از چالش‌های عمده در اجرای این طرح، ضعف زیرساخت‌های نظارتی و فنی برای کنترل و محاسبه دقیق عایدی‌ها است. سازمان امور مالیاتی کشور هنوز به‌طور کامل آماده برای نظارت دقیق بر فعالیت‌های اقتصادی و محاسبه مالیات‌های مربوط به عایدی سرمایه نیست و این امر می‌تواند باعث عدم شفافیت در اجرای طرح شود.

خطر ایجاد فشار بر بازارهای مالی: برخی از تحلیلگران اقتصادی هشدار می‌دهند که اجرای نادرست و بی‌توجه به شرایط اقتصادی، می‌تواند باعث ایجاد فشار بر بازارهای مالی و سرمایه‌گذاری شود. در صورتی که این مالیات به‌طور نامناسب و در شرایط نامناسب اقتصادی اعمال شود، ممکن است با کاهش انگیزه سرمایه‌گذاران برای ورود به بازارها و کاهش جریان سرمایه به سمت بخش‌های مولد و کارآفرینی، منجر به رکود اقتصادی شود.

سخن پایانی

طرح مالیات بر عایدی سرمایه به‌عنوان یکی از سیاست‌های مالیاتی جدید می‌تواند نقش مهمی در بهبود شفافیت اقتصادی، کاهش سوداگری و افزایش عدالت اقتصادی در کشور ایفا کند. با این حال، اجرای صحیح و موثر این طرح نیازمند تدابیر دقیق در خصوص نحوه محاسبه عایدی‌ها، تقویت زیرساخت‌های نظارتی و مدیریت مقاومت‌های موجود است. در صورتی که چالش‌های اجرایی این طرح به‌خوبی مدیریت شوند، می‌توان انتظار داشت که این سیاست در نهایت به بهبود وضعیت اقتصادی کشور و کاهش نابرابری‌ها منجر شود.