زنگ خطر کاهش مصرف لبنیات

براساس آمار رسمی، سرانه مصرف لبنیات در ایران از حدود ۱۳۰ کیلوگرم در سال ۱۳۸۹، به حدود ۵۵ کیلوگرم در سال ۱۴۰۳ کاهش یافته است.

براساس آمار رسمی، سرانه مصرف لبنیات در ایران از حدود ۱۳۰ کیلوگرم در سال ۱۳۸۹، به حدود ۵۵ کیلوگرم در سال ۱۴۰۳ کاهش یافته است. این رقم، در مقایسه با میانگین جهانی (۱۵۰ تا ۱۶۰ کیلوگرم) و همچنین کشورهایی نظیر فرانسه و برخی کشورهای شمال اروپا با سرانه‌ای تا سقف ۳۰۰ کیلوگرم، تفاوتی فاحش و نگران‌کننده دارد.

کارشناسان تغذیه با هشدار در این باره می‌گویند: وقتی مصرف لبنیات کاهش پیدا می‌کند افراد به سمت گروه‌های غذایی دیگر گرایش پیدا می‌کنند و معمولا نوشابه‌ها و نوشیدنی‌های شیرین به جای شیر جایگزین می‌شوند. این موضوع عمدتا در گروه‌های سنی نوجوان بسیار بارز است.

اما وقتی مصرف نوشیدنی مانند شیر به‌عنوان یک میان وعده کم می‌شود بچه‌ها نه تنها به سمت نوشابه که حتی به سمت نوشیدنی‌های شیرین، آب‌میوه‌های صنعتی و شربت‌ها گرایش پیدا می‌کنند.

آنطور که مدیر کل دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت می‌گوید: هنوز تحقیق جامعی که نشان دهد به جای شیر چه چیزی مصرف می‌شود وجود ندارد، آمارهای متعددی که از گوشه و کنار کشور به ما می‌رسد نشان می‌دهد که علی‌رغم تولید بسیار زیاد لبنیات، مصرف آن در سطح جامعه کاهش پیدا کرده است. البته قبلا نیز مصرف لبنیات در کشور نیز در حد مطلوب نبود با این حال امروز بیشتر کاهش یافته است.

کارشناسان حوزه سلامت بارها هشدار داده‌اند که کاهش مستمر مصرف لبنیات در ایران آثار گسترده‌ای بر وضعیت عمومی سلامت خواهد داشت. کمبود کلسیم، پوکی استخوان، اختلال در رشد کودکان و نوجوانان، و بروز مشکلات متعدد در سالمندان، تنها بخشی از تبعات پزشکی ناشی از این روند است.

این کارشناسان تاکید کرده‌اند طی یک دهه گذشته، دریافت شیر و لبنیات در بین گروه سنی کودکان و نوجوانان به کمتر از یک سهم در روز رسیده است. مصرف شیر و لبنیات در گروه سنی در حال رشد، مشکلات دندان و لثه، سوءتغذیه و کوتاه قدی را در پی دارد. هم چنین کاهش مصرف شیر و لبنیات در گروه سنی بالاتر، خطر کمبود بیشتر کلسیم و بیماری های استخوان نظیر پوکی و نرمی استخوان را شایع کرده است. علاوه بر این کاهش مصرف این گروه غذایی در سالمندان موجب ناتوانی عصبی و حرکتی شده است.

براساس شواهد علمی مصرف شیر و لبنیات کم‌چرب موجب پیشگیری و کنترل اضافه‌وزن و چاقی می‌شود، که با وجود کاهش این گروه غذایی در سبد خانوار و جایگزین شدن آن‌ها با مواد غذایی کم‌مغذی پرکالری ارزان نظیر مواد غذایی غنی از کربوهیدرات تصفیه شده و چربی، جامعه ایرانی را بیشتر به سمت اضافه‌وزن و چاقی و در‌نهایت بیماری‌های مزمن سوق می‌دهد.

به‌طور‌کلی کم‌بهره بودن سفره غذایی ایرانیان از محصولات غذایی سالم نظیر لبنیات عواقب مخرب بیشتری بر سلامت گروه‌های سنی مختلف از‌جمله کودکان به‌عنوان نسل آینده جامعه را به‌دنبال دارد.