10 هزار و 414 قربانی تصادف تنها در 6 ماه نخست 1404
یک کارشناس ایمنی معتقد است: در کشورهایی با آمار پایین تصادفات، خودرو نقش اصلی را در کاهش تلفات ایفا می‌کند؛ اما در ایران خودروها در بهترین حالت فقط حرکت می‌کنند و انگار هیچ گزینه‌ای برای حفاظت از جان سرنشینان در آنها وجود ندارد.
در شش ماه ابتدایی سال ۱۴۰۴، تعداد ۱۰ هزار و ۴۱۴ نفر در کل کشور جان خود را در اثر تصادفات رانندگی از دست داده‌اند، که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳/۳ درصد رشد نشان می‌دهد. همچنین ۲۰۲ هزار و ۱۴۵ نفر در سال ۱۴۰۴ مصدوم شده‌اند که نسبت به شش ماه اول سال قبل ۱/۲ درصد افزایش داشته است.
این در حالی است که به گفته رئیس پلیس راهور بیش از 60 درصد تصادفات منجر به فوت مربوط به خودروهای ناایمن داخلی است.
از طرف دیگر عدم رعایت نکات ایمنی هم یکی دیگر از عمده دلایل تصادفات منجر به فوت است. بنا به آمارهای رسمی در 6 ماهه نخست سال 1404 تصادفات فوتی در تهران افزایش چشمگیری داشته و 47 درصد این تصادفات مربوط به موتورسیکلت سواران است. بنا بر اعلام پلیس راهور تهران 3 اتوبان امام علی، همت و آزادگان مرگبارترین اتوبان‌های تهران برای موتورسواران شناخته شده‌اند.
مسئولان فکر می‌کنند با اجرای طرح‌های ضربتی و زودگذر می‌توانند ضعف‌های مزمن را بر طرف کنند
حسن مهدوی، کارشناس ایمنی در حوزه حمل‌ونقل در این باره می‌گوید: مساله اینجاست که مسئولان فکر می‌کنند با اجرای طرح‌های ضربتی و زودگذر می‌توانند ضعف‌های مزمن را بر طرف کنند. ما سه ضعف مزمن در زیرساخت‌های حمل‌ونقل داریم که اگر بر طرف نشود آمار تصادفات همچنان افزایشی خواهد بود.
ریشه تصادفات در ایران ترکیبی از سه عامل است: راننده، جاده و خودرو
او می‌افزاید: ریشه تصادفات در ایران ترکیبی از سه عامل است: راننده، جاده و خودرو. ما در هر سه بخش دچار ضعف مزمن هستیم. راننده‌ها آموزش کافی نمی‌بینند، جاده‌ها سال‌هاست بدون استانداردسازی رها شده‌اند و خودروهای داخلی عملاً توان مقاومت در برابر تصادف را ندارند. نتیجه این می‌شود که کوچک‌ترین خطا، به حادثه‌ای مرگبار تبدیل می‌شود.
این کارشناس ایمنی در ادامه اظهار می‌دارد: اختلاف سرعت در بزرگراه‌ها، فقدان خط‌کشی مناسب، نبود روشنایی کافی در برخی مسیرها و فرسودگی ناوگان از مهم‌ترین دلایل وقوع تصادفات جاده‌ای است.
مرگ انسان‌ها در تصادفات رانندگی تنها به اعداد و ارقام خلاصه می‌شود
مهدوی در ادامه به بی‌توجهی مسوولان در مورد آمارهای مرگ و میر تصادفات اشاره کرده و می‌گوید: متاسفانه مرگ و میر در تصادفات جاده‌ای و شهری سال‌هاست که در کشور ما به عدد و رقم‌هایی تبدیل شده که انگار هیچ تاثیری بر مسئولان ندارد و عامل محرکی برای جلوگیری از افزایش این مرگ و میرها نیست.
هیچ اراده‌ای برای بهبود وضعیت وجود ندارد
او می‌افزاید: هزینه‌ای که مرگ یا جرح هر فرد در تصادفات رانندگی برای دولت‌ها ایجاد می‌کند بسیار بیشتر از آن چیزی است که آنها باید برای بهبود زیرساخت‌های حمل و نقل و کاهش آمار تصادفات پرداخت کنند. اما متاسفانه با اینکه کارشناسان در حوزه‌های مختلف بارها و بارها به این امر اشاره کرده‌اند هیچ اراده‌ای برای بهبود وضعیت وجود ندارد.
ایمنی خودروهای داخلی سال‌هاست محل انتقاد کارشناسان است
این کارشناس ایمنی در ادامه تاکید می‌کند: ایمنی خودروهای داخلی سال‌هاست محل انتقاد کارشناسان است؛ اما با وجود وعده‌های دولت‌ها و خودروسازان، تغییر جدی رخ نداده است. خودروسازان همچنان از اعمال استانداردهای جهانی در ساخت خودروهای داخلی سر باز می‌زنند و در مقابل هم هیچ قانون بازدارنده‌ای برای جلوگیری از ورود خودروهای ناایمن به بازار وجود ندارد.
مهدوی در پاسخ به این سوال که دلایل بی‌توجهی خودروسازان به هشدارهای ایمنی که پلیس ابلاغ می‌کند چیست، اظهار می‌دارد: مهم‌ترین مساله انحصار و نبود رقابت است. هیچ رقابتی در این بازار وجود ندارد تا شرکت‌ها را مجبور کند کیفیت را افزایش دهند. در غیاب رقیب خارجی، تولیدکنندگان داخلی می‌دانند مشتری چاره‌ای جز خرید همین محصولات ندارد.
تست‌های ایمنی خودوردها شفاف نیست و مردم از نتایج این تست‌ها با خبر نمی‌شوند
او می‌افزاید: از سوی دیگر مساله نظارت بر استاندارد سازی نیز مطرح است که عمدتا نهادهای نظارت یا قدرت کافی ندارند یا تحت فشارهای اقتصادی و سیاسی قادر به اعمال استانداردهای سختگیرانه نیستند. در کنار آن تست‌های ایمنی خودوردها نیز شفاف نیست و مردم از نتایج این تست‌ها با خبر نمی‌شوند.
مهدوی آخرین عامل در استاندارد نبودن خودروهای داخلی را اولویت داشتن تیراژ بر کیفیت دانسته و اذعان می‌کند: خودروسازان برای کنترل هزینه‌ها و حفظ سودآوری، به جای ارتقای فناوری و ایمنی، افزایش تیراژ تولید را در اولویت قرار می‌دهند. در نتیجه خودروهایی با بدنه ضعیف، ترمزهای ناکارآمد و امکانات ایمنی حداقلی، سال‌ها روی خط تولید باقی می‌مانند.
خودرو نقش اصلی را در کاهش تلفات ایفا می‌کند
این کارشناس ایمنی در پایان می‌گوید: در کشورهایی با آمار پایین تصادفات، خودرو نقش اصلی را در کاهش تلفات ایفا می‌کند؛ اما در ایران خودروها در بهترین حالت فقط حرکت می‌کنند و انگار هیچ گزینه‌ای برای حفاظت از جان سرنشینان در آنها وجود ندارد.
پایانی که همچنان باز می‌ماند
افزایش آمار تصادفات جاده‌ای در تهران و کشور، دیگر یک هشدار ساده نیست؛ این یک بحران ماندگار است. در حالی که کشورهای جهان با فناوری‌های جدید، قوانین سختگیرانه و استانداردهای ایمنی مدرن، توانسته‌اند مرگ‌ومیر ناشی از تصادفات را به میزان قابل توجهی کاهش دهند، ایران همچنان درگیر چرخه‌ای از ضعف زیرساخت، خودروهای ناایمن و نظارت ناکافی است.
تا زمانی که خودروهای داخلی ایمن نشوند، آموزش رانندگی به‌روز نشود و استانداردسازی جاده‌ها در اولویت قرار نگیرد، هر سال باید منتظر آمارهای جدیدی از جان‌هایی باشیم که قربانی کوتاهی و بی‌توجهی می‌شوند. آماری که می‌تواند بسیار کمتر از آن‌چه هست باشد، اگر تصمیم‌گیران بخواهند.