تأثیر جنگ تعرفه‌ای بر معادلات صنعتی جهان
بدون شک نمی‌توان بدون در نظر گرفتن آثار و تبعات یک پدیده، ماهیت و کارکرد آن را تبیین کرد!
محمدحسین چشم براه
تحلیلگر ارشد حوزه صنعت و تجارت
بدون شک نمی‌توان بدون در نظر گرفتن آثار و تبعات یک پدیده، ماهیت و کارکرد آن را تبیین کرد! این قاعده کلان در خصوص جنگ اقتصادی اخیر آمریکا و دیگر کشورهای دنیا نیز صدق می‌کند. بدیهی است که جنگ تعرفه‌ای تمام‌عیاری که پس از حضور ترامپ در کاخ سفید کلید خورده ، می‌تواند معادلات صنعتی دنیا و مبادلاتی که در این حوزه صورت می‌گیرد را نیز تحت تأثیر سوء خود قرار دهد. بسیاری از مبادلات صنعتی، تابعی از قواعد و ثوابت جاری در سازمان تجارت جهانی و بازارهای بین‌المللی هستند اما زمانی که این ثوابت ( به هر دلیلی ازجمله وقوع جنگ تعرفه‌ای مزمن و دامنه‌دار) به چالش کشیده می‌شود، قطعا آثار آن محدود به مناسبات تجاری خرد و کوتاه‌مدت باقی نخواهد ماند. در این خصوص لازم است نسبت به آخرین تحولات جنگ اقتصادی و تعرفه‌ای میان آمریکا، چین و دیگر بازیگران آگاه باشیم.ابعاد و عمق جنگ تعرفه‌ای آمریکا و چین روزبه‌روز گسترده‌تر می‌شود. این گستردگی به گونه ایست که دیگر نمی‌توان در ترسیم و تحلیل جنگ اقتصادی کنونی از یک منازعه دووجهی و محدود سخن گفت! واشنگتن وپکن هر دو درصدد درگیر سازی سلبی یا ایجابی دیگر بازیگران بین‌المللی در منازعه اخیر هستند .نکته مهم‌تر اینکه نشانه‌ای دال بر کاهش سطح این منازعه حداقل در برهه کنونی به چشم نمی‌خورد. کاخ سفید قصد عقب‌نشینی از جنگ تجاری علیه چین را ندارد و در مقابل، پکن نیز در مواجهه باسیاست‌های سلبی دولت ترامپ، عملگراتر نسبت به قبل وارد میدان شده و هشدارهای صریح‌تری را به دیگر کشورها در خصوص همراهی با کاخ سفید مخابره می‌کند.دونالد ترامپ اخیراً تعرفه‌های ۱۴۵ درصدی را بر تعداد زیادی از محصولات وارداتی از چین اعمال کرده است.دولت پکن نیز در اقدامی تلافی‌جویانه، تعرفه واردات برخی محصولات آمریکایی به چین را تا ۱۲۵ درصد افزایش داد.برخی از کشورها در حال مذاکره با ایالات‌متحدۀ آمریکا برای کاهش یا حذف تعرفه‌ها پیش از ضرب‌الاجل ۹۰ روزه هستند. گزارش‌ها حاکی از آن است که دونالد ترامپ نیز قصد دارد از این مذاکرات برای جنگ تجاری خود با چین استفاده کند.صورت‌مسئله گویاست: شدت و دامنه جنگ تعرفه‌ای اخیر نسبت به آنچه در بین سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰ میلادی، یعنی دوران اول ریاست جمهوری ترامپ شاهد آن بودیم بیشتر و گسترده‌تر است. در این معادله، بازیگران میانجی مانند هند ، آفریقای جنوبی، برزیل و ژاپن نیز تبدیل به تابعی از جنگ کنونی شده و قدرت تنظیم گری این مناقشه را از دست داده‌اند. ایالات‌متحده در حال تحت‌فشار قرار دادن کشورهای دنیا جهت محدود کردن تجارت خود با چین درازای بهره‌مندی از معافیت‌های تعرفه‌ای هستند.. در طرف مقابل، چینی‌ها تأکید کرده‌اند که هر کشور یا شرکتی که در این مناقشه به واشنگتن امتیاز دهد، با واکنش سلبی پکن ( احتمالا تحریم‌های اقتصادی و محرومیت از بازار چین) مواجه خواهد شد. بنابراین در ترسیم یا به عبارت بهتر، بازترسیم جنگ اقتصادی آمریکا و چین ما با متغیرهای گسترده‌ای مواجه هستیم که آن را از مناقشه قبلی میان واشنگتن و پکن در دور نخست ریاست جمهوری ترامپ متمایز می‌سازد. در این معادله، مشخص نیست وزنه کدام بازیگر سنگین‌تر خواهد شد اما مسجل است که نظام بین‌الملل به صورتی ناخواسته، درگیر مناقشه‌ای می‌شود که از ابتدا تمایلی نسبت به ورود به آن نداشته است!