نگاهی به تاریخچه " واترپلو در ایران و جهان "

به گزارشخبرنگار ورزشی باشگاه خبرنگاران، واترپلو(Water polo) یک ورزش گروهی است که با استفاده از توپ در آب برگزار می شود. که در آن دو تیم با ۶ بازیکن و یک دروازه بان در هر تیم به همراه ۶ بازیکن ذخیره در این ورزش شرکت می کنند و در محوطه ای درون استخر به ابعاد ۲۰در ۳۰ متر بازی می کنند. بازیکنان باید با شنا کردن حرکت کنند. این بازی در ۴ زمان ۸ دقیقه ای برگزار می شود. برنده تیمی است که در این ۴ زمان توپ های بیشتری را وارد دروازهٔ حریف کند.

واترپلو در دهه ۱۸۷۰ در بریتانیا اختراع شد و نخستین قواعد آن در اسکاتلند و انگلیس ایجاد شد، اولین بازی بین المللی بین تیم های ملی این دو کشور در سال ۱۸۹۰ در لندن برگزار و با پیروزی اسکاتلند به پایان رسید. ترجمه تحت اللحفظی واترپلو به معنای «چوگان آبی» است. این رشته نخستین ورزش گروهی بود که در سال ۱۹۰۰ وارد المپیک شد که با قهرمانی بریتانیا همراه بود. حاکمیت بریتانیایی ها بر این رشته بعدها از میان رفت و کشورهایی چون مجارستان، ایتالیا، هلند و کشور های اروپای شرقی به قدرت های اول این رشته بدل شدند. ورود واترپلوی زنان به بازی های المپیک در المپیک ۲۰۰۰ سیدنی صورت گرفت. ادارهٔ این ورزش در سطح بین المللی بر عهده فدراسیون بین المللی شنا با نام اختصاری «فینا» است. طول استخر واترپلو در مسابقات بین المللی ۳۰ و عرض آن ۲۰ متر است. دروازه ها ۳ متر عرض دارند و ۹۰ سانتی متر از سطح آب ارتفاع دارند. وزن توپ هم ۴۰۰ تا ۴۵۰ گرم است. در مسابقات زنان از استخر کوچکتری به طول ۲۵ و عرض ۱۷ متر استفاده می شود.

تاریخچه واترپلو در ایران

از سال ۱۳۱۸ کمیته ای تحت عنوان کمیته شنا تشکیل شد که ریاست آن را فتح الله امیرعلائی برعهده داشت و تشکیلات ورزش شنای کشور را سرپرستی کرد. این کمیته تا سال ۱۳۲۵ پابرجا می ماند و سپس فدراسیون شنای کشور تاسیس می شود که از همان ابتدا دارای ۳ کمیته تفکیک شده شنا، شیرجه و واترپلو بود. درسال ۱۳۴۹ تیم واترپلوی ایران برای نخستین بار در بازیهای آسیایی بانکوک شرکت کرد و مقام چهارم را به دست آورد.



مهارت های اولیه

برای انجام ورزش واترپلو ورزشکار باید در بعضی کارها مهارت داشته باشد. اولین فاکتور لازم برای شروع این ورزش، مهارت در شنا است. در این ورزش، بازیکنان باید بتوانند طول ۳۰ متری استخر را بارها و بارها شنا کنند. نوع شنا کردن بازیکنان واترپلو با شنای کلاسیک متفاوت است. در این روش بازیکنان از یک استیل آزاد استفاده می کنند به طوری که هنگام شنا کردن همیشه سر آنها از آب بیرون خواهد بود تا بتوانند بر بازی مسلط باشند. مهارت دومی که بازیکنان باید به دست آورند، شیوه کنترل توپ با یک دست است. همچنین این ورزشکاران باید بتوانند توپ را با هر دو دست خود کنترل کنند. مهارت دیگری که ورزشکاران این رشته باید داشته باشند، نوعی پا دوچرخه است که در آن حرکات پا به صورت دایره وار انجام می شود. در این حرکت که ورزشکاران از آن برای نگه داشتن خود روی سطح آب استفاده می کنند، انرژی بسیار کم مصرف می شود. ورزشکاران ورزش واترپلو باید از تمرکز و سرعت عمل بالایی برخوردار باشند تا بتوانند بر تیم حریف غلبه کنند.

آموزش

مهارتهای مهم در این ورزش:

۱ - نوع شنا، به طوری که بتوانند در آب بمانند و خسته نشوند و سر از آب بیرون باشد تا به بازی مسلط باشند.
۲ - مهارت در کنترل توپ با یک و هردو دست؛
۳ - نگه داشتن خود در آب با مهارت پا دوچرخه ای؛
۴ - داشتن تمرکز و سرعت عمل بالا.


قوانین ورزش واترپلو

هر تیم از ۱۳ بازیکن تشکیل شده است که شامل هفت بازیکن اصلی و شش بازیکن ذخیره است. بازیکنان اصلی دارای یک دروازه بان و شش بازیکن زمین هستند. این شش بازیکن می توانند هم در نقش حمله و هم در نقش دفاعی ظاهر شوند و جای مخصوص به خود ندارند. یکی از قوانین مهم واترپلو این است که بازیکنان زمین اجازه ندارند توپ را با دو دست بگیرند و باید آن را فقط با یک دست کنترل کنند. در فاصله دو متری از دروازه بان های هر تیم نشانه هایی به نام خط دو متری وجود دارد. بازیکنان تیم مقابل اگر توپ نداشته باشند نباید وارد این محوطه شوند. مدت زمان بازی برای آقایان در جهار ست هشت دقیقه ای و برای خانم ها چهار ست چهار تا شش دقیقه ای است.

اندازه زمین(بین المللی) – طول ۳۰ متر و عرض ۲۰ متر و عمق آب ۲ متر(۴ پا) و نباید از ۸۰/۱ متر کمتر باشد در مسابقات داخلی سعی بر این است که شرایط فوق رعایت شود و برای بانوان ۱۷×۲۵ متر می باشد.

اندازه دروازه: طول آن ۳ متر و ارتفاع ۹۰ سانتی متر و عمق ۳۰ سانتی متر و جنس آن از چوب یا فلز و یا پلاستیک و رنگ آن سفید می باشد.

محیط توپ: بین ۶۷ تا ۷۱ سانتی متر و جنس رویه آن از چرم یا پلاستیک باشد.

وزن توپ: ۴۰۰ تا ۴۵۰ گرم و رنگ زرد می باشد.

شروع بازی: توسط حلقه ای توپ در وسط آب قرار می گیرد و یا توسط داور انداخته می شود.

تعداد تعویض: آزاد



_ فاصله نقطه پنالتی تا دروازه ۴ متر می باشد.
_ بلند کردن ۲ پرچم متوسط داور یعنی گل قبول است.
_ تعداد استراحت بعد از هر دوره به مدت ۲ دقیقه و در هر دوره دو استراحت ۱ دقیقه ای.
_ یک تیم می تواند ۳۵ ثانیه توپ را می تواند در اختیار داشته باشد.
_ از پشت ۷ متر می توان خطا را یک ضرب گل کرد.
_ چهار خط با رنگ های خط قرمز، خط زرد، خط سبز، خط سفید وجود دارد.

خط قرمز: ۲ متر بازیکن تیم مقابل اگر توپ داشته باشند نباید وارد این محوطه شود.

خط زرد: ۴ متر پنالتی – خطایی که داور تشخیص به پنالتی می دهد.

خط سفید: خط دروازه و خط نیمه

خط سبز: ۷ متر – آزاد بازیکنان در این منطقه آزاد می باشند.

کرنر: از منطقه ۲ متر و محل درست وبا خروج بازیکنان تیم حمله از این منطقه می باشد و در غیر این صورت تکرار می شود.

وقت اضافی: ۲ زمان ۵ دقیقه ای

_ اگر یک بازیکن ۳ بار اخراج شود اسیکالیفه با جایگزین – اگر بازیکن مرتکب خشونت شود. اکسکلود بدون جایگزین خواهد بود.

_ اخراج بازیکن ۲۰ ثانیه و پشت خط دروازه خودی قرار می گیرد.

_ زمان بازی – ۴ دروه(پریود) ۷ دقیقه ای مفید و فعال برای آقایان و خانم ها در چهار ست ۴ تا ۶ دقیقه ای.

خطاها:

_ زدن توپ با مشت بسته
_ تکیه کردن و یا گرفتن چوب های دروازه
_ فرو بردن توپ زیر آب در موقع حمله طرف مقابل
_ پاشیدن آب به صورت حریف
_ مانع بازی حریف شدن
_ شنا کردن روی شانه ها و پشت حریف
_ گرفتن توپ در یک لحظه با هر دو دست
_ اتلاف وقت
_ انداختن تنه روی حریف و فشار آوردن

اثرات مفید بدنی

واترپلو ورزشی آبی و تیمی است. بنابراین از یک طرف باعثبروز آثار ورزش شنا می شود و از طرف دیگر اثر مفید ورزش های توپی را به همراه دارد. بازیکنان این رشته باید از قدرت و سرعت بالایی برخوردار باشند. در این ورزش تمام اعضای بدن مانند یک زنجیر عمل می کنند. یعنی ورزشکار باید از تمام عضلات خود کمک بگیرید تا بتواند نیروی لازم را به توپ وارد کند. اعضای مختلف بدن مثل دست ها، لگن و پاها باید بتوانند حرکات چرخشی خاصی را انجام دهند. بنابراین علاوه بر قدرت، انعطاف پذیری نیز در این ورزش لازم و ضروری است. بعضی از حرکات باعثمی شوند سرعت توپ افزایش یابد مثل چرخش مناسب در ناحیه کمر و شانه و همچنین قدرت به عقب بردن بازوها و آرنج و توانایی خم کردن مچ دست. به دست آوردن مهارت در این زمینه ها نیاز به تمرین فراوان دارد. بازیکنان علاوه بر قدرت و انعطاف پذیری باید از تمرکز کافی و قدرت
طراحی نقشه برای تمرکز بر حریف هم برخوردار باشند. بنابراین به طور خلاصه می توان گفت که:

ورزش واترپلو دارای اثرهای مفید زیر است:
_ افزایش قدرت بدنی به خصوص در ناحیه عضلات ران، بازوها و مچ دست
_ افزایش انعطاف پذیری
_ افزایش سرعت عکس العمل در پاسخ به محرک ها
_ افزایش قدرت تمرکز، هماهنگی و طراحی نقشه

آسیب های ورزش واترپلو

برخی از اسیب های واترپلو ناشی از انجام این ورزش در آب است مثل حساسیت و قرمزی چشم، آفتاب سوختگی و عفونت های پوستی. اما از آسیب های شایع و مخصوص به این ورزش می توان به موارد زیر اشاره کرد:

کشیدگی تاندون های شانه: این آسیب بسیار شایع است زیرا ورزشکاران برای افزایش قدرت و سرعت پرتاپ توپ به عضلات و تاندون های این ناحیه فشار زیادی وارد می کنند و باعثکشیدگی و گاهی پارگی تاندون های این ناحیه می شوند.

آسیب به انگشتان: سرعت سریع توپ و برخورد آن با انگشتان دست ورزشکاران باعثضرب دیدگی، کبودی و حتی بروز زخم و شکستگی در این نواحی می شود.

آسیب ناحیه صورت: واترپلو ورزش پر برخوردی است و ورزشکاران به سهو یا به عمد ضرباتی را به بازیکن حریف وارد می کنند. در نتیجه کبودی زیر چشم و پارگی لب از جمله آسیب های شایع است.

عواملی که سبب بروز آسیب بیشتر می شوند:

_ نداشتن بنیه و انعطاف پذیری لازم برای این ورزش
_ بی تجربگی و مهارت ناکافی در اجرای تکنیک ها
_ استفاده نکردن از وسایل ایمنی مثل کلاه ایمنی و وسایل حفاظتی از گوش و دهان




پیشگیری از آسیب ها

_ رعایت چند نکته از بروز آسیب بدنی جلوگیری می کند:
_ منظم ورزش کنید تا بدن شما برای این ورزش قدرت و انعطاف پذیری کافی را به دست آورد.
_ علاوه بر تمرینات واترپلو، از سایر تمرین ها بدن سازی به منظور ارتقای سطح قدرت و انعطاف پذیری بدن استفاده کنید.
_ حتما " در حین و بعد از ورزش آب فراوان بنوشید.
_ قبل از ورزش بدن خود را گرم کنید.
_ بعد از خروج از آب، تمرینات کشش را فراموش نکنید.
_ از وسایل ایمنی و عینک شنا استفاده کنید.
_ اگر احساس کردید آسیب دیده اید، بلافاصله ورزش را متوقف کنید و در صورت لزوم از کمپرس یخ و بالا نگه داشتن اندان آسیب دیده استفاده کرده و به پزشک مراجعه کنید و تا بهبود کامل ورزش نکنید.

توپ واترپلو

این نوع توپ از سه قسمت اصلی، بلیدر، نخ پیچ و رویه توپ تشکیل شده است و در دو سایز ویژه مردان و زنان تولید می شود.