وعده جدید دولت؛ ۱۰ هزار واحد استیجاری تا پایان سال

دولت قصد دارد تا پایان سال جاری، ۱۰ هزار واحد مسکونی استیجاری (واحد اجاره‌ای) را در اختیار خانواده‌ها و زوج‌های جوان قرار دهد. این واحدها از طریق خریداری آماده شده و به متقاضیان ارائه می‌شوند. اجرای طرح محدود به کلان‌شهرها و شهرهای بزرگ است و شهرهای کوچک و روستاها در اولویت قرار ندارند.

تأمین مالی این طرح عمدتاً از محل «آورده‌های داخلی وزارت راه و شهرسازی» صورت می‌گیرد و برخی از واحدهای سازمانی وزارت راه در شمال کشور فروخته خواهند شد تا منابع مالی لازم برای خرید واحدهای کوچک‌تر و مناسب جوانان فراهم شود.طرح مسکن استیجاری با همکاری بنیاد مسکن انقلاب اسلامی و سازمان ملی زمین و مسکن اجرا می‌شود و وزارت راه متعهد شده خدمات زیربنایی و روبنایی این واحدها را تأمین کند تا پروژه‌ها به‌صورت پایدار پیش بروند. بسته حمایتی دولت شامل افزایش تسهیلات قرض‌الحسنه برای دهک‌های پایین نیز است.

محدودیت‌ها و چالش‌های اجرایی

با وجود وعده ۱۰ هزار واحد، برخی کارشناسان معتقدند که این طرح در همه نقاط کشور اجرا نمی‌شود و «گستردگی محدودی» دارد.معاون وزیر راه و شهرسازی اعلام کرده که پروژه‌های مسکن استیجاری عمومی در برخی مناطق به دلیل مسائل اقتصادی، فنی یا مکانی توجیه‌پذیری لازم را نداشته‌اند.

خشایار باقرپور، رئیس اتحادیه تعاونی‌های عمرانی تهران، تأکید کرده که تحقق این طرح بدون تأمین منابع مالی مشخص و پایدار، همانند تجربه طرح‌های قبلی مسکن مهر و نهضت ملی مسکن دشوار خواهد بود.وی افزود که ورود بخش خصوصی نیز به دلیل ریسک بالای اقتصادی و بازده پایین طرح محدود است.

تجربه ناکام طرح‌های گذشته

آمار رسمی وزارت راه و شهرسازی نشان می‌دهد که طی شش سال گذشته از آغاز نهضت ملی مسکن، تنها بخش کوچکی از واحد مسکونی به‌صورت قطعی تحویل مردم شده است،

در حالی که وعده ساخت سالیانه یک میلیون واحد داده شده بود.بخش عمده منابع نهضت ملی مسکن از محل آورده مردم و تسهیلات بانکی تأمین شده و فاصله میان وعده‌ها و تحقق واقعی، بسیار چشمگیر است.این موضوع پرسش‌هایی جدی درباره ظرفیت دولت برای اجرای طرح مسکن استیجاری ایجاد کرده است.

پیش‌نیازهای موفقیت مسکن استیجاری

کارشناسان اقتصادی و مسکن معتقدند موفقیت طرح مسکن استیجاری تنها در صورت تأمین منابع مالی شفاف، حمایت‌های بلندمدت دولتی و ورود بخش خصوصی ممکن است.بهره‌گیری از مدل‌های اجاره بلندمدت، استفاده از تسهیلات کم‌بهره و مدیریت هوشمند پروژه‌های مسکونی نیز از دیگر پیش‌شرط‌های موفقیت است.

همچنین، نبود هماهنگی میان نهادهای دولتی، کندی تخصیص زمین و فقدان سیستم پایش مؤثر از جمله چالش‌هایی هستند که باید پیش از اجرای طرح حل شوند. در غیر این صورت، این برنامه نیز در مسیر طرح‌های ناکام مسکن مهر و نهضت ملی مسکن قرار خواهد گرفت.