اقتصاد نرم زمینه ‌ساز رفع مشکلات کردستان

در این مطلب آمده است: مقام معظم رهبری 9 سال پیش و در چنین روزهایی در سفر تاریخی خویش به استان کردستان در بین اقشار مختلف مردم سنندج از کردستان به عنوان استانی فرهنگی یاد کردند و به ظرفیت‌های ویژه حوزه فرهنگ و هنر این دیار برای توسعه همه‌ جانبه اشاره کردند ولی با گذشت حدود یک دهه از مطرح شدن این مبحث مهم تاکنون اقدامی عملی برای توسعه اقتصاد هنر و استفاده از ظرفیت‌های فرهنگ و هنر استان صورت نگرفته است.
در این ارتباط با کاوه خداکرمی مدیرعامل گروه بین‌المللی فای و مشاور اقتصادهای نرم و برندینگ که از موفق ‌ترین مجموعه ‌های حوزه اقتصاد نرم و تولید محتوا در استان کردستان و حتی کشور به شمار می‌ آید، مصاحبه ایی انجام داده‌ایم که در ادامه می آید.

**توسعه اقتصادی به چه معناست و اقتصاد نرم در این عرصه چه جایگاهی دارد؟
اقتصاد 2 تعریف دارد و هر مدل اقتصادی که در هر جای جهان تعریف می شود بر 2 مبناست که یکی از آنها اقتصاد سرمایه ‌داری و یکی هم اقتصاد سوسیالیستی است.
هم‌ اکنون در سطح جهانی به این نتتیجه رسیده‌اند که تنها راه نجات بحران‌های بزرگ اقتصادی حذف اقتصاد سوسیالیستی و تبدیل آن به نظام اقتصاد سرمایه داری بر اساس تقسیم عدالت سرمایه در جامعه است.
در برخی کشورها هم اقتصاد میکس که در بر گیرنده 2 مبنای اقتصاد سرمایه داری و سوسایالیستی است مدنظر قرار گرفته است.
در اقتصاد سوسیالیستی ارایه یکسری خدمات به مردم بر اساس یارانه‌های دولتی انجام می‌ گیرد و نقش دولت پر رنگ است چون این خدمات ارزش افزوده‌ای برای بخش خصوصی ندارد که در این خصوص می‌ توان شبکه ریلی آمریکا که بزرگترین شبکه ریلی دنیاست را مثال زد که برای بخش خصوصی زیانده است.
در کشورهای جهان سوم نیز چون دولت‌ها سیاست‌های مهندسی و تحقیق بازار نداشته ‌اند بسوی زیان دهی حرکت می‌ کنند به عنوان مثال تعداد کارمندان ما در ایران 15 برابر میانگین جهانی است و این امر هزینه‌های بسیاری را بر دولت تحمیل کرده است به گونه‌ ای که بیش از نیمی از درآمد نفتی کشور هزینه پرداخت دستمزد کارکنان می‌شود لذا هر کسی که رئیس جمهور شود این ساختار نمی‌ گذارد رشد درستی در اقتصاد داشته باشد.
راهکار برای رفع این مشکل داشتن نگاه ویژه به اقتصاد محلی و توجه به ظرفیت‌های بخش خصوصی است.
پس از انقلاب برخی مسئولان بیش از 90 درصد صنعت دام و طیور کشور را به 2 استان قم و اصفهان بردند بدون اینکه پیش بینی محدودیت منابع آب و بیماری‌های واگیر را داشته باشند در حالیکه مکان یابی آنان اشتباه بود، همین نگاه انحصاری به استان‌های محدود هنوز وجود دارد و موجب صدمات بسیاری به اقتصاد ملی شده است.
بدون شک صنعتی‌ شدن همه استان های کشور امری مناسب و درست نیست بلکه باید بر اساس برنامه ‌های موفق کشورهای توسعه یافته به توسعه اقتصاد محلی و حمایت از سرمایه گذاران بخش خصوصی بپردازیم.

** تا پایان برنامه بیست ساله توسعه و چشم انداز 1404 تنها هفت سال باقی مانده است اما آیا به تمامی اهداف مان دست پیدا کرده ایم؟
اگر برنامه‌ های توسعه پایدار بر اساس ظرفیت‌های محلی در استان ‌های مختلف تدوین نشود نخواهیم توانست به رشد اقتصادی و رفع دغدغه اشتغال و سرمایه گذاری دست پیدا کنیم.
اگر برنامه محلی در استان‌ ها نداشته باشیم از برنامه توسعه کلی بیشتر عقب می‌ مانیم چرا که هم اکنون بسیاری از بخش‌ها مرکز محوز هستند و منتظر سیاست‌های کلان سازمان مدیریت و برنامه ریزی و تیم اقتصادی دولت هستند ولی با وصف همه اینها ما درخواست داریم که کردستان به عنوان خواستگاه فرهنگ و هنر مطرح شود.
همه فعالان عرصه اقتصادی و فرهنگی که در بدنه دولت برای کردستان تلاش می‌ کنند تاکنون به این نتیجه نرسیده‌اند که فرهنگ و هنر یک زیرساخت اصلی برای درآمد پایدار در دنیا است.
به عنوان یک کارشناس اقتصادهای نوظهور که سال‌هاست در عرصه برندسازی تلاش کرده‌ام و مشاور بیش از 20 هلدینگ بزرگ ایران بوده‌ و محصولات آنها در بازارهای جهانی وجود دارد اعلام می کنم اقتصاد فرهنگ و هنر در کردستان می‌ تواند زیربنای توسعه اقتصادی این استان باشد.
تعریف اقتصاد شهر به شهر و خانه به خانه متفاوت است و متاسفانه از ظرفیت‌های فرهنگ و هنر استان تاکنون استفاده نشده است و هنوز مسئولان و مدیران استان کردستان از منویات رهبری در سال 88 که کردستان را به عنوان یک استان فرهنگی معرفی کردند، تنها چاپ هزاران متر بنر را دریافت کرده‌اند.
پیشنهاد می ‌کنم مدیران ما به مطالعه بیشتری در این خصوص بپردازند و منویات رهبری را در خصوص فرهنگی بودن کردستان مورد توجه قرار دهند.
هم ‌اکنون شاهد جشنواره ‌زدگی در حوزه فرهنگ و هنر هستیم و سازمان‌ها و دستگاه‌های مختلف مسیر را اشتباه می ‌روند و با کنداکتور مشابه، مجریان، مهمانان، آیتم‌های تکراری و واژه‌های پوپولیستی اقدام به اجرای برنامه‌هایی می ‌کنند که نقشی در توسعه اقتصادی استان نداشته و حتی بار اقتصادی آن نیز از بین رفته است.

** آیا کشورهای اروپایی در حوزه گردشگری با ودیعت ‌گرفتن از فرهنگ محلی خویش اینچنین عمل می‌ کنند یا اقتصاد هنر را در نظر گرفته ‌اند؟
بدون شک اقتصاد هنر زیرمجموعه اقتصادهای نرم و نوظهور است و پیشنهاد می ‌کنیم مدیران ارشد استان با اعتماد به بخش خصوصی در راستای زنده ‌کردن اقتصاد هنر گام بردارند و با رصد تجربیات موفق همسایگان داخلی و خارجی اقداماتی عملی انجام دهند.

** امسال شاهد پررنگ شدن برنامه ‌ها و کارناوال‌های نوروزی بودیم اما آیا به سرمایه‌گذاری بخش فرهنگ و هنر و اشتغال‌ های پایدار این عرصه توجه کرده‌ایم؟
آمار و مستندات داریم که هر گونه سرمایه گذاری در حوزه فرهنگ هم زودبازده، هم پایدار و هم منظقی ‌تر است و هم متناسب با فرهنگ مردم ما است ضمن اینکه سودآوری و ارزش افزوده این بخش از بسیاری حوزه های دیگر بالاتر است.
به عنوان مثال این امر را مطرح می‌ کنم که آیا تعداد شاغلین ما در حوزه رقص کُردی (هه‌ لپه‌ رکی) را رصد کرده‌ایم و میزان درآمدزایی و کشش این عرصه را در حوزه اقتصادی در نظر گرفته ایم؟ آیا ظرفیت بخش فرهنگ و هنر استان را در حوزه اشتغالزایی مدنظر داشته ‌ایم؟ بدون شک هر چه اقتصاد هنر گسترش یابد توسعه فرهنگ و هنر را نیز خواهیم داشت.
در کردستان بیشترین آمار هنرمندان کشور را داریم و این ظرفیت بسیار بزرگی برای توسعه اقتصادی استان بر مبنای اقتصاد هنر و اقتصادهای نرم و نوظهور است.
هر کدام از منازل کردستانی ‌ها و سنندجی‌ ها می تواند یک کارگاه هنری باشد اما آیا تاکنون توانسته ‌ایم شهر سنندج و استان کردستان را به عنوان برندی جهانی در حوزه اقتصاد هنر به جهانیان بشناسانیم.
در قالب دپارتمان اقتصاد نرم استان می ‌توانیم ظرفیت‌های هنر را در راستای توسعه اقتصادی استان بکار گیریم.
متأسفانه در این اوضاع اقتصادی شاهد بیمار شدن نظام اجتماعی هستیم و این ناامیدی های اجتماعی نباید موجب شود که مسئولان بحث توسعه را فراموش کنند چرا که اقتصاد نرم می ‌تواند زیربنای توسعه باشد.
اگر صنعت چوب استان را در نظر بگیریم می توانیم ادعا کنیم که پایتخت تولیدات نفیس چوبی در جهان هستیم اما طبق آمار رسمی گمرک سالانه نزدیک به 20 میلیارد تومان تخته نردهای چوبی و پلاستیکی چینی وارد کشور می‌ شود در حالیکه مشکلات بسیاری سر راه صادرات تخته نرد کردستان به عنوان یک اثر هنری و ارزآور وجود دارد.
حوزه‌های مختلف تولید محتوا در این عرصه بسیار مهم است و باید جشنواره‌ها و فستیوال ‌های ملی و بین‌ المللی که در استان برگزار می‌ شود را از نظر اقتصادی در نظر گرفته و از تجارب اینگونه برنامه ها در کشورهای مختلف دنیا برای برگزاری بهتر کمک بگیریم.
به عنوان مثال جشنواره پرتاب گوجه فرنگی در بارسلون اسپانیا علاوه بر فضای شور و نشاط حدود 600 هزار نفر گردشگر را به خود جذب می ‌کند و ارزش افزوده فراوانی برای این منطقه بوجود آورده که در پایداری اقتصاد آن منطقه و حفظ جایگاه گردشگری اسپانیا تاثیرگذار است.
از هیچ کسی قبول نمی‌ کنیم که کردستان ظرفیت توسعه ندارد و اگر کسی این ادعا را بکند باید به مردم پاسخ دهد.
این را هم قبول نمی کنیم که ما به عنوان بخش خصوصی در این شرایط نمی ‌توانیم کار کنیم بلکه حاضریم هم ایفای نقش کرده و هم مشارکت مردمی را همراه کنیم.
مسئولان استان تاسیس دپارتمان اقتصادهای نرم و نوظهور را مدنظر داشته باشند و در هر مرحله ای که می‌ خواهند کار کنند از اولین مرحله مطالعات، تحقیق بازار، شناسایی بازاهای هدف، پتاسنیل‌ های موجود، اولویت‌ بندی پتانسیل و تولید محتوا یا تولید کالا و خدمات تا رسیدن به تدوین برنامه جامعه به عنوان مشاور، ناظر و طراح آماده همکاری هستیم چون می‌خواهیم در روند توسعه استان به عنوان یک کردستانی ایفای نقش کنیم.
منبع: ماهنامه کورده واری