چه کسانی برای انتخابات بعدی مشغول فعالیت هستند؟

به گزارشامیدبه نقل از تابناک، ادامه حواشی انتخاب شهردار تهران و ابقای قالیباف و آینده سیاسی وی، برنامه‌های گروه‌های گوناگون برای انتخابات بعدی مجلس و ریاست‌جمهوری، مسائل سوریه و تغییر در فراکسیون‌های مجلس شورای اسلامی، مهم‌ترین مطالب روزنامه‌های امروز است.

چه کسانی برای انتخابات بعدی برنامه دارند؟

اعتماد خبر داده‌ که اصلاح‌طلبان با عبور از ایستگاه شهرداری تهران با یک درس بزرگ در اندیشه انتخابات مجلس روبه‌رو هستند. این روزنامه نوشته: «پایبندی به تشکیلات» مفهومی است که این روز‌ها با اتفاقاتی که در جریان انتخاب شهردار رخ داد محل بحثفعالان سیاسی اصلاح‌طلب شده است. فارغ از این که رأی الهه راستگو که با حمایت اصلاح‌طلبان وارد شورای شهر تهران شد به کدام نامزد شهرداری تهران بوده است اظهارات روز گذشته او و برخی فعالان سیاسی جای بحثدارد. بلافاصله پس از مشخص شدن عدم پایبندی راستگو به نظر اصلاح‌طلبان در انتخاب شهردار برخی اعضای حزب اسلامی کار که راستگو عضو آن است از اخراج وی سخن گفتند. اما آنچه امروز باید برای اصلاح‌طلبان در دستور کار قرار گیرد عبور از اتفاقی است که رخ داد. انتخابات مجلس شورای اسلامی پیش رو است و توقف بیش از این در ایستگاه شهرداری تهران جایز نیست. فرصت انتخاب شهردار اصلاح‌طلب از دست رفت و با پرداختن بیش از حد به این موضوع نه آن فرصت احیا می‌شود و نه می‌توان از فرصت‌ها و ظرفیت‌های پیش رو استفاده کرد. حال باید برای انتخاب نمایندگان مجلس ساز و کار دقیق تری چیده شود تا این تجربه مجال بروز دوباره نیابد.

آنچه سال‌هاست به عنوان فقدان تحزب و رفتار تشکیلاتی از آن یاد می‌شود، باید توسط بزرگان اصلاح‌طلب درمان شود. اگر امروز جریان اصلاحات از این اتفاق درس نگیرد در آینده نه چندان دور باید تبعات آن را در انتخابات مجلس نیز بپذیرد. چنین رفتارهایی در نظام‌های تمام حزبی هم گاهی دیده می‌شود و طبیعت سیاست بده و بستان‌هایی است که امروز به زیان اصلاح‌طلبان تمام شده است. آسیب‌شناسی این مسأله از این جهت اهمیت دارد که همه افراد دخیل در جریان انتخاب لیست باید به اندازه قدرالسهم خود مسئولیت آن را بپذیرند. شورای مشورتی، جبهه هماهنگی اصلاحات و رهبران این جریان هر کدام باید میزان مسئولیت خود قبول را کنند و اگر لازم شد از مردم عذرخواهی کنند از انجام آن ابایی نداشته باشند. حال که اقبال مردم دوباره فرصت مجال یافته نباید با رفتارهای فردی و تک روی‌های بی‌مورد آن را از دست داد و لازم است برای آینده برنامه‌های دقیق تری تدارک دید.

ابتکار همچنان مخالفان دیدگاه‌های خود را، تندرو می‌داند و در مطلبی با تیتر «قطار تندرو‌ها مسیر عوض کرده!» به قلم محمدعلی وکیلی نوشته: انتخاب دکتر حسن روحانی و موج گفتمان اعتدال، ترمز قطار تندرو‌ها را کشید ولی همه می‌دانستند که این توقف موقتی و کوتاه مدت است. سال‌هاست که نان عده‌ای در تندروی می‌باشد. آنان آنچنان در این سال‌ها برای خود اعتبار و منابع انباشته‌اند که با این مقدار توقف، تحلیل نروند و بی‌خرج نشوند. خوشبختانه از آنجا که میانه روی و اعتدال بر خواسته از نهاد آدمیان است و آرامش و عقلانیت شرط توسعه و نیاز آحاد جامعه می‌باشد، بنابراین افکار عمومی در مقابل حرکت‌های افراطی و تند‌روی‌های عقل ستیز، حساسیت پیدا کرده است.

از این روی، تندرو‌ها مسیر عوض کرده‌اند و سعی دارند از تقابل رسمی و علنی با گفتمان اعتدال پا عقب کشند و فاز فعالیت سلبی در مقابل دولت را از روی صحنه به پستوهای برنامه‌ریزی منتقل نمایند. علائم و قرائن حکایت از آن دارد که سناریوی فعال سازی نهادهای مدنی سنتی از قبیل هیات‌ها و مساجد و برخی پایگاه‌ها به عنوان بستر اصلی فاز فعالیت‌های جدید در دستور کار قرار گرفته است. فعال سازی شبکه‌های سنتی به منظور تحریک افکار متدینان و نیرو‌های جوان و دلسوخته و استفاده از علائق دینی و مذهبی محور برنامه‌ریزی‌هاست.

به نظر می‌رسد کانون اصلی برنامه‌ریزی‌های جدید قم می‌باشد و سلسله نشت‌های توجیهی در مشهد مقدس در دستور کار قرار دارد. صنوف مختلفی در این برنامه‌ریزی‌ها مورد نظر می‌باشند استفاده از ظرفیت تریبون‌های سنتی یک بار دیگر به کمک گرفته شده است. هدف کوتاه مدت برنامه‌ریزی اتاق‌های فکر تندرو‌ها بازیابی قدرت تحلیل رفته و انسجام بخشی به نیرو‌ها و هواداران و به فراموشی سپردن آثار شکست انتخابات اخیر می‌باشد. هدف میان مدت آنان تسخیر مجلس دهم است. در نگاه برنامه ریزان جریان تندرو، مجلس نهم اگر چه با اکثریت اصولگراست ولی در مقیاس تندرو‌ها مجلس میانه رو‌ها می‌باشد. بر این اساس مجلس دهم به عنوان کانونی‌ترین جایگاه برای فشار و تقابل با دولت تدبیر و امید هدف میان مدت بحساب می‌آید. شناسایی نیرو‌ها با ظرفیت رأی آوری در شهرستان‌ها در دستور کار آنان است.

و اما همه این فعل و انفعال به هدف ناکام گذاشتن دولت کنونی و از کار انداختن آن و چهار ساله کردن دولت روحانی می‌باشد. طبیعی است در این مسیر اختلافات اردوگاه اصولگرایی کم رنگ خواهد شد و نگاه تسامحی در آن رواج می‌یابد. حمایت رسانه‌هایی چون کیهان برغم اختلافات گذشته از انتخاب مجدد محمد باقر قالیباف به عنوان شهردار تهران در همین مسیر ارزیابی می‌شود. به هر روی آرامش کنونی در فضای عمومی موقتی است و توپخانه‌های تندرو‌ها در حال تدارک و روغن کاری و مهمات گذاری و هدف گذاری می‌باشند. پیش بینی بمباران افکار عمومی با سوژه سازی‌ها و بهانه جوئی‌های مرسوم ظرف سه ماه آینده و پس از پایان بحران سوریه قابل پیش بینی است. آنچه برای دولت تدبیر و امید مهم است اینکه با هوشمندی در کمند کین افراطیون گرفتار نیاید و به حاشیه‌ها تن در ندهد و بر مسیر اعتدال و عقلانیت پای بفشارد و خدمت بی‌منت و صادقانه به مردم را همچنان در سر لوحه خود داشته باشد. بی‌شک رفتار عقلانی و صداقت با مردم باطل السحر افراطیون خواهد بود.

رهروان از اکثریت می‌افتد؟

بهار چالش یارکشی در مجلس همزمان با تشکیل فراکسیون اعتدال را مورد توجه قرار داده و سخنان کاظم جلالی را مورد توجه قرار داده که: از «رهروان» بروید، اکثریت نخواهیم بود. بهار نوشته است: مجلس تا هفتم مهر جلسه علنی نخواهد داشت، با این حال در سایه این تعطیلی‌ها، رسمی شدن فراکسیون اعتدال با هدف تحکیم رابطه دوطرفه مجلس با دولت، تقویت تعامل بهارستان و پاستور و ارتقای اعتدال در تصمیمات مجلس همچنان پیگیری می‌شود و با توجه به جدی‌تر شدن موضوع رسمیت این فراکسیون در چند روز گذشته، شکل مخالفت‌ها با تشکیل فراکسیون اعتدال رنگ و بوی جدی‌تر و متفاوت‌تری در مقایسه با گذشته به خود گرفته است و به‌نظر می‌رسد «اعتدال‌طلبان» مجلس راه چندان سختی تا رسیدن به مقصد خود ندارند.

طرح این فراکسیون در پی اختلاف‌های درونی فراکسیون اکثریت مجلس در جلسات بررسی صلاحیت وزرای پیشنهادی شکل جدی به خود گرفت و به گفته بعضی از نمایندگان این اختلافات بسترساز تشکیل فراکسیون اعتدال بود. با این حال همچنان اعضای شورای مرکزی فراکسیون اعتدال منکر این اختلاف می‌شوند و بر این نظر هستند که فراکسیون اختیار را به اعضا واگذار کرده تا به هرکسی می‌خواهند رأی بدهند؛ ادعایی که با شاخصه‌های اصلی یک فراکسیون فاصله دارد. روز گذشته کاظم جلالی، رییس فراکسیون رهروان ولایت و رییس مرکز پژوهش‌های مجلس در مصاحبه‌ای ضمن تاکید بر مخالفتش با تشکیل فراکسیون اعتدال صراحتا اعلام کرده است: «در صحبتی که با آقای دکتر روحانی داشتم وی گفته بود که ما با تشکیل فراکسیونی به نام فراکسیون دولت موافق نیستیم و دو فراکسیونی که وجود دارند، کار خود را انجام می‌دهند‌».

این نقل‌قول به روشنی بیان‌ می‌کند که اعضای فراکسیون رهروان مخالفت‌های خود در مقابله با تشکیل فراکسیون اعتدال را کارآمد ندانسته‌اند و شکل مخالفت‌های خود را می‌خواهند تغییر بدهند؛ تغییری که اگر نتیجه‌بخش نباشد، هزینه سنگینی را برای فراکسیون رهروان خواهد داشت و به قول معروف امتیاز «حرف آخر» را از آنان می‌گیرد.

او همچنین در ادامه سخنان خود مطرح کرده است: «ما اعضای فراکسیون که در کنار هم هستیم، با یکدیگر برادریم و همه اعضا نیز می‌دانند که ما اگر در کنار هم بایستیم، دارای وزنی تأثیرگذار هستیم و اگر قرار باشد جدا باشیم، به چند فراکسیون اقلیت تبدیل می‌شویم، بدون فراکسیون اکثریت در داخل مجلس. ضمن این‌که داشتن یک فراکسیون اکثریت در داخل مجلس کار مجلس را راحت‌تر و روان‌تر می‌کند‌»؛ این سخنان جلالی به وضوح مشخص می‌کند که فراکسیون اعتدال به مراحل جدی خود نزدیک شده و همین چند روز فرصت نهایی مخالفان فراکسیون اعتدال خواهد بود؛ فراکسیونی که علاوه بر تحلیل قدرت فراکسیون رهروان باعثمی‌شود مجلس از ماهیت دوقطبی خود خارج شود و توازن قدرت در مجلس را برهم بزند.

دوقطبی بودن مجلس در جلسات بررسی رأی اعتماد به نوعی توام با لجاجت شده بود و بعضا در گوشه و کنار صحن به راحتی مشخص می‌شد که بعضی از نمایندگان در جواب و موضع‌گیری از یک نماینده دیگر به جایگاه نطق می‌رود و به اسم مخالفت با یک وزیر به مخالفت با یک جریان یا یک عده از نمایندگان نطق می‌کند، بنابراین خروج مجلس از دوقطبی بودن می‌تواند کلید یکی از درهای بسته راه اعتدال در مجلس و تقویت تعامل بهارستان با پاستور باشد.

حال چه عده‌ای دوست داشته باشند و چه ‌نداشته باشند فراکسیون اعتدال در تلاش است در جلسات رأی اعتماد وزرای باقی مانده دولت یازدهم حضور داشته باشد، بلکه بتواند از تندروی‌ بعضی از نمایندگان بکاهد و توازن قدرت مجلس را معتدل و متناسب کند. به گفته بعضی از نمایندگان مجلس، همچنان قدرت‌هایی در مجلس حضور دارند که مانع تشکیل رسمی این فراکسیون هستند، با این وجود فراکسیون در جلسات غیررسمی که داشته سیاست‌های کلی خود را برای تشکیل فراکسیون تعریف کرده و به دنبال فعالیت رسمی خود است.

تعداد اعضای فراکسیون اعتدال بنا به امضاهایی که تاکنون جمع شده است چیزی بین ۸۰ تا ۱۰۰ نفر پیش‌بینی می‌شود و در صورتی که افراد امضا‌کننده به عهد خود در پیوستن به فراکسیون اعتدال وفادار باشند، فراکسیون رهروان ولایت که تا پیش از این به عنوان فراکسیون اکثریت مجلس مطرح بود، از اکثریت خارج خواهد شد و قدرت اولیه خود را از دست می‌دهد؛ نکته‌ای که کاظم جلالی رییس فراکسیون رهروان و دیگر اعضای شورای مرکزی این فراکسیون به آن توجه داشته‌اند و در اظهارنظرهای متعدد خود به مخالفت با تشکیل فراکسیون اعتدال پرداختند ولی در‌‌نهایت با جدی‌تر شدن این موضوع تصمیم به عقب‌نشینی مشروط بر عدم خروج اعضای این فراکسیون گرفتند.

پیام‌هایی با آمریکا ردو بدل شده است

قانون سخنان وزیر خارجه درباره سوریه را مورد توجه قرار داده و نوشته است: ظریف در پاسخ به پرسشی درباره احتمال مذاکره ایران و آمریکا در رابطه با سوریه اظهار داشت: فعلا چنین قصدی نیست، پیام‌هایی در رابطه با سوریه رد و بدل شده که اگر نیاز باشد به همین شکل عمل می‌شود. وزیر امور خارجه در پاسخ به سوالی در رابطه با ابراز تمایل ویلیام هیگ وزیر امور خارجه انگلیس برای گفت‌و‌گو با وی و احتمال از سرگیری روابط دو کشور تصریح کرد: اظهار تمایلی از سوی وزیر امور خارجه انگلیس برای ملاقات هم به صورت غیرعلنی و هم علنی مطرح شده و ما مشکلی با این دیدار نداریم و اگر اراده سیاسی ببینیم که روابط با احترام متقابل دنبال خواهد شد و اگر ببینیم آن‌ها آمادگی دارند نوع دیگری از روابط را داشته باشند در چهارچوب مقررات جمهوری اسلامی‌ایران اقدام خواهد شد.

اعتماد مسأله سوریه را از زوایه انرژی مورد توجه قرار داده و در مطلبی با تیتر«نگاه انرژیک به بحران سوریه»نوشته است: برخی کار‌شناسان در تحلیل عوامل و اهداف امریکا از جنگ جدید در خاورمیانه بار دیگر مولفه انرژی را مطرح می‌کنند. هر چند برخی افزایش موقت قیمت نفت را به عنوان عامل بازدارنده جنگ مطرح می‌کنند اما برخی اتفاقا این شرایط را مطلوب امریکا و متحدان عربش ارزیابی می‌کنند. جالب توجه است که می‌توان به نقش انرژی در رویکرد نظامی آمریکا در منطقه، عمیق‌تر و تاریخی‌تر نگاه کرد که در آن سوریه هم نقش مهمی دارد. بشار اسد رئیس‌جمهور سوریه در سال ۲۰۰۹ استراتژی ۴ دریا را مطرح کرد، هدف این استراتژی ایجاد یک شبکه بزرگ انرژی از طریق اتصال ۴ دریای مدیترانه، سیاه، خزر و خلیج فارس، بود.

این ایده زیر‌مجموعه استراتژی نگاه به شرق بود که از سوی برخی از کشور‌ها همچون چین، روسیه، ایران و سوریه دنبال می‌شد و بخش عمده بازارهای نفت و گاز و مواد خام در حوزه تولید انرژی دریای خزر را نیز پوشش می‌داد. حتی این طرح شامل منطقه حایل مابین ایران و روسیه(یعنی آسیای مرکزی) هم بود که با بالارفتن تنش در خاورمیانه به عنوان یک جایگزین نگاه می‌شود و چین نیز در آن منافع اقتصادی گسترده یی دارد. این منطقه در استراتژی اسد منظور شده بود و می‌توانست تاثیری عمیق بر امریکا و اروپا و دیگر هم پیمانانش بگذارد. ایده اسد بر روابط بین سوریه و ترکیه تاثیر فراوانی گذاشت زیرا در مرکز این استراتژی رابطه اقتصادی با ترکیه و کشورهای صاحب گاز و نفت برای بسط شبکه خط لوله خود بود. به همین جهت آنکارا و دمشق برنامه یی برای اتصال خط لوله خود به خط لوله گازی عرب که از مصر شروع و از اردن، سوریه و لبنان و ترکیه می‌گذشت داشتند.

استراتژی بزرگ سوریه حتی به خط لوله ناباکو که نفت خزر را به ترکیه و سپس اروپا می‌رساند چشم داشت. ایران نیز کامل کننده پروژه بود و دریای خزر را به خلیج فارس متصل می‌کرد در نتیجه روابط آینده ایران و سوریه نقش مهمی در اهمیت منطقه بازی می‌کرد. بشار اسد در سال ۲۰۰۹ اعلام کرد یک بار دیگر فضای اقتصادی بین سوریه، ترکیه، عراق و ایران ایجاد شده است ما باید مدیترانه، دریای خزر، سیاه و خلیج فارس را به یکدیگر متصل کنیم. ما می‌توانیم این ۴ دریا را به یکدیگر برسانیم، ما تقاطع اجباری همه دنیا برای سرمایه گذاری و حمل و نقل هستیم. اما چنین طرحی قطعا نمی‌توانست مطلوب امریکا و به ویژه اسراییل باشد. هر چند اسرائیل همواره تلاش می‌کند منبع تأمین انرژی خود در روسیه و قفقاز جنوبی یعنی آذربایجان را از دست ندهد.

قالیباف به دیدار خاتمی رفت

اعتماد خبر داده ‌که شهردار تهران دیروز به دیدار سید محمد خاتمی رفته است. این روزنامه نوشته: این دیدار یک روز پس از ابقای محمدباقر قالیباف در شهرداری تهران برای بار سوم صورت گرفت. با وجودی که مسوولان شهرداری از وقوع این دیدار، ابراز بی‌اطلاع کردند، محمد کریم ایازی، سخنگوی شهرداری تهران به «اعتماد» گفت: «با‌شناختی که از آقای قالیباف داریم، بعید نیست او به دیدار اشخاص مختلف برود و با آن‌ها گفت‌و‌گو کند.» قالیباف روز یکشنبه نیز در صحن علنی شورا از محسن هاشمی رقیب خود به نیکی یاد کرد و گفت: «از وجود آقای هاشمی در مدیریت شهری تهران استفاده خواهد شد.» اینچنین که مشخص است شهردار تهران با وجود داشتن اکثریت قاطع آرای شورای چهارم، به ارزش تعامل با اصلاح‌طلبان به خوبی پی برده و دیدار دیروز او با خاتمی در همین راستا ارزیابی می‌شود.

دیروز همچنین محمد سالاری، نایب رئیس فراکسیون اصلاح‌طلبان شورا نیز به «اعتماد» اظهار کرد دوران رقابت تمام شده و با انتخاب شهردار جدید، دوران رفاقت آغاز شده است. قالیباف همچنین گفته بود بنده آمادگی همکاری خود را با اعضای ۳۱ نفره شورای شهر اعلام می‌کنم و به دور از هرگونه نگاه سیاسی آماده همکاری با یکدیگر هستیم. شهرداری تهران نیز آمادگی هر نوع همکاری را با دولت جناب آقای روحانی دارد‌».

شرق هم رابطه قالیباف با انتخابات سال ۹۶ را مورد توجه قرار داده و نوشته است: اگرچه این توپ از امروز تا چهار سال دیگر گردش‌های فراوانی در هوا خواهد داشت ولی برای اصولگرایان تا اینجای کار، شهرداری و قالیباف روزنه‌های امید برای خیز ۹۶ هستند. احمد مسجدجامعی رئیس جدید شورای شهر با هوشمندی به ضرورت تخصصی‌کردن کارهای شهردار و پرهیز از سیاسی‌کاری تاکید کرد و گفت: «در نخستین قدم، می‌خواهیم کسی را برای سمت شهردار انتخاب کنیم که دلش نخواهد رئیس‌جمهور شود» ولی تحولات بعدی و رفتار ناصواب دو عضو حاضر در فراکسیون اصلاح‌طلبان در انتخاب شهردار نشان داد هنوز این منصب همچنان به‌ شدت سیاسی است. شاید بهترین گزینه برای تحقق ایده‌ای که رییس شورای شهر مطرح کرد اعمال نظارت جدی شورای شهر در دوره جدید بر دخل و خرج شهرداری است تا اینکه این پست و منصب حتی‌الامکان از اغراض سیاسی مصون نگه داشته شود و مالیات‌ها و شهر فروشی سکویی برای تحقق آمال و آرزوهای سیاسی نشود.