چه کسانی بر صندلی شهردار تهران نشسته‌اند؟

به گزارشامیدبه نقل از تهران پرس، از ۱۰۵سال پیش در سال ۱۲۸۷ شمسی بود که میرزا عباس خان مهندس باشی ملقب به مشاور الدوله بر مسند ریاست احتسابیه تهران با نام امروزی شهرداری نشست تا به امروز، تهران ۵۷ شهردار را به خود دیده است که از این میان ۱۵ شهردار در سالهای پس از انقلاب اسلامی ایران بر مسند شهرداری کلانشهر تهران تکیه زده اند و در این گزارش مروری بر حضور این ۱۵ شهردار داشته ایم.

«محمد توسلی» اولین شهرداری بود که از پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران به عنوان شهردار تهران انتخاب شد.

وی که عضو شورای مرکزی و رئیس دفتر سیاسی نهضت آزادی بود در سال ۴۱ برای تحصیل در رشته حمل‌ونقل و ترافیک به آلمان رفت. سپس برای ادامه تحصیل در رشته راه و ترافیک به آمریکا رفت و قبل از پیروزی انقلاب مسئول تبلیغات ستادهای راهپیمایی و ستاد استقبال از امام خمینی بود و با روی کار آمدن دولت موقت به عنوان شهردار تهران برگزیده شد.

شهرداری توسلی دو سال بیشتر به طول انجامید تا اینکه اسفند ماه سال ۵۷ سید، رضا زواره‌ای جانشین او شد اما عمر شهرداری زواره ای به یک ماه هم نرسید و در روزهای پایانی سال ۵۹ سید کمال الدین نیک روش جانشین او شد.

سومین شهردار تهران پس از انقلاب از مردم خواست راضی نشوند که دولت وجوهی را که باید در دورافتاده ترین نقاط کشور مصرف شود، صرف شهروندان(تهرانی) کند اما تهران آلوده تر از گذشته که با مهاجرت بیش از ۳۰۰ هزار روستایی(که به امید خانه دار شدن به شهر آمده بودند) نیاز به خدمات رسانی بیشتری داشت. هنوز بیش از شش ماه از فعالیت نیک روش در شهرداری تهران نگذشته بود که با ورود به کابینه عمر شهرداری خود را پایان بخشید تا غلامحسین دلجو جایگزینش شود.

دلجو چهارمین شهردار تهران پس از انقلاب، در آغاز قول داد تمامی انبارهای بزرگ عمومی و خصوصی را به خارج شهر منتقل کند، اما بیش از همه، سخنرانیش به زبان عربی در اجلاس شهرداران پایتخت های کشورهای اسلامی در ذهن ها باقی ماند.

او در بازگشت به تهران در پاسخ به خبرنگاران اجتماعی روزنامه ها که سوژه قابل تأملی یافته بودند و در این باره از او سؤال می کردند گفت «زبان دوم ما در این کنفرانس به دلایل مکتبی و سیاسی زبان عربی بود که این عمل نتیجه مثبتی به همراه داشت!». دلجو سرانجام پس از ۱۳ ماه نشستن بر مسند شهرداری تهران جای خود را به محمدکاظم سیفیان داد.

سیفیان متولد سال ۱۳۱۴ تحصیلاتش را تا مقطع کارشناسی ارشد معماری ادامه داده بود اما عمر شهرداری اش تنها ۹ ماه طول کشید و کرسی شهر تهران به حسین بنکداری رسید که در دوره طاغوت به دلیل مخالف با رژیم سلطنت محمدرضا شاه زندانی شده بود رسید و در نهایت بنکداری هم تنها توانست ۴ ماه از شهریور تا دی ماه سال ۹۲ شهردار بماند و پس از او محمدنبی حبیبی لقب هفتمین شهردار تهران پس از انقلاب اسلامی ایران را از آن خود کرد، شهرداری که به نسب سایر همتایان خود توانست مدت بیشتری بر مسند شهرداری تهران تکیه بزند و از دی ماه سال ۶۲ تا شهریور سال ۶۶ به مدت ۴ سال شهردار کلانشهر تهران بود.

شهریور سال ۶۶ بود که سید مرتضی طباطبائی به عنوان هشتمین شهردار تهران پس از انقلاب بر مسند ریاست شهر نشست و ۱۶ ما بعد، تهران را به جنجالی ترین شهردار شهر یعنی غلامحسین کرباسچی سپرد.

جنجالی ترین شهردار

غلامحسین کرباسچی نهمین و جنجالی ترین شهرداری بود که شهر تهران به عمرش دید. کرباسچی که تحصیلات حوزوی داشت در دروان هشت ساله جنگ تحمیلی نماینده حضرت امام خمینی در ژاندارمری جمهوری اسلامی بود و پس از پایان جنگ در سال ۶۸ زمانی که گمانه زنی های بسیاری بر سر انتقال پایتخت شنیده می شد، به عنوان شهردار تهران انتخاب شد.

وی در ابتدای مدیریتش با کنار گذاشتن پیشنهادات انتقال پایتخت، طرح جامع شهر تهران را زنده کرد و در طول ۸ سال مدیریت خود به تکمیل شبکه بزرگراهى تهران، ارتقاى کیفیت محیط زیست، بهبود وضعیت مالى شهردارى و تقویت جایگاه شهردارى در تصمیمات ادارى پرداخت.

از بدعت های دوران او این بود که برای اولین بار شهردار تهران توانست در کابینه دولت حضور پیدا کند. در دوران مجلس پنجم بود که کرباسچی به همراه عده ای دیگر از وزرا و معاونان رئیس جمهوری وقت(حجة الاسلام هاشمی رفسنجانی) حزب کارگزاران سازندگی را تاسیس کرد.

از دیگر فعالیت های خبری دوره شهرداری کرباسجی تاسیس موسسه همشهری و انتشار روزنامه همشهری و نشریات و ویژه نامه های وابسته به آن بود، روزنامه ای که این روزها لقب یکی از پرسودترین بنگاه های اقتصادی کشور نیز نام گرفته است.

ساخت متروی شهر تهران، راه اندازی فرهنگسراها و خانه های فرهنگ در تهران از دیگر اقدامات کرباسچی بود اما در نهایت و در سال ۱۳۷۷ در دومین سال دورۀ اول ریاست جمهوری سید محمد خاتمی، کرباسچی به همراه عده دیگری از معاونانش و شهرداران مناطق تهران توسط حفاظت اطلاعات نیروی انتظامی به اتهام جرایم مالی محاکمه و به ۳ سال حبس و محرومیت از مشاغل دولتی و جزای نقدی محکوم شدند و جلسات دادگاه های مداوم کرباسچی مانند سریال ها شبانه به آنتن شبکه یک تلویزیون می رفت.

شهرداران پس از کرباسچی

دهمین شهردار تهران پس از انقلاب اسلامی ایران و جانشین کرباسچی، مرتضی الویری بود که از ۱۳۷۸ به مدت ۳۲ ماه ماه بر صدر شهرداری کلانشهر تهران جای گرفت، کسی که پس از عقبه فعالیت سیاسی در دوره پهلوی، پس از پیروزی انقلاب به مجلس شورای اسلامی راه یافت و در دوره ای هم رییس سازمان مناطق آزاد تجاری و سفیر ایران در اسپانیا بود.

الویری هم در سال ۱۳۸۰ جای خود را به محمد حسن ملک مدنی یازدهمین شهردار تهران داد، شهرداری که علاوه بر شهرداری اصفهان، یکی از مشاورین عالی کرباسچی هم بود.

هنوز یک سالی از شهرداری ملک مدنی نگذشته بود که با کنار رفتن او تعیین نشدن شهرداری جدیدی، محمد حسین مقیمی در ماه های پایانی سال ۱۳۸۱ الی ۱۳۸۲ به مدت ۴ ماه سرپرست شهرداری تهران شد.

مقیمی پیش از این او در سال ۱۳۵۸ شهردار خمین و در سال ۱۳۶۸ قائم مقام معاون اجرایی رئیس جمهوری وقت(آیت الله هاشمی رفسنجانی) بود و مدیریت عامل و رییس هیات مدیره شرکت های عظیم فولاد و ذوب آهن اهواز استانداری خوزستان، کرمانشاه، معاونت عمرانی وزارت کشور، رییس سازمان شهرداری ها و دهیاری های کشور را در کارنامه خود به ثبت رسانده بود. در نهایت اما محمود احمدی نژاد در سال ۸۲ جایگزینش شد.

احمدی نژاد که پیش از این فرماندار ماکو، خوی استاندار استان اردبیل را هم در کارنامه خود به ثبت رسانیده بود تا زمانی که به عنوان رئیس جمهور بر صدر دولت کشور نشست، شهردار تهران بود یعنی تا سال ۸۴.

پس از او هم علی سعیدلو از تیر تا شهریور همان سال لقب شهردار را به خود گرفت تا اینکه محمد باقر قالیباف بر مسند شهرداری شهر تهران نشست.

شهرداری که در شاید به جرئت بتوان لقب محبوب ترین شهردار تهران را به او اختصاص داد. این روزها هم در راستای انتخابات شورای شهر همه گمانه زنی ها بر سر شهردار جدید است.

شهرداری که تهران را با این همه آلودگی و ترافیک و مشکلات تمام نشدنی در دست خواهد گرفت چه کسی خواهد بود و آیا می توان نقطه پایانی بر معضلات ادامه دار تهران بگذارد؟