بودجه، در راه بهارستان

آیت الله رییسی در جلسه علنی مجلس شورای اسلامی به ارائه توضیحاتی درباره ویژگی‌های لایحه بودجه ۱۴۰۱ پرداخت و سپس این لایحه را تقدیم محمدباقر قالیباف رییس مجلس شورای اسلامی کرد.

رئیسی: با تمام اقداماتی که برای توسعه یافتگی شهرها و روستاها در انقلاب انجام شده اما با مشکلات جدی در حوزه مسائل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مواجه هستیم و نیازمندیم یک حرکت جهادی صورت گیرد. ابتدا لازم می دانم تشکری از دولت مخصوصا تیم اقتصادی دولت که توانسته اند لایحه بودجه را در وقت مقرر به مجلس شورای اسلامی تحویل دهند و امیدوارم که نمایندگان در کمیسیون تلفیق و کمیسیون بودجه این لایحه را تکمیل کنند تا بودجه در شان کشور تصویب شود. در این سالهای انقلاب اسلامی کارهای زیادی در جهت توسعه یافتگی مسئله در حوزه برق، آب، گاز، کشاورزی، آموزش و پرورش انجام شده است و با تمام اقداماتی که برای توسعه یافتگی شهرها و روستاها انجام شده اما مواجهه با مشکلات جدی هم در حوزه مسائل اقتصادی و مسائل اجتماعی و فرهنگی نیازمند یک حرکت جهادی است و باید یک برنامه پیشروی همه دولتمردان قرار گیرد تا مشکلات را از پیش پای مردم بردارد.

همچنین با اشاره به تاکیدات مقام معظم رهبری نسبت به اصلاح ساختار بودجه افزودند: رهبری همواره بر ارتقای سرمایه‌گذاری و اشتغال تاکید کرده اند و امروز اشتغال یکی از مسائل مهم کشور در استان‌هایی است که به آن سفر می‌کنیم.

در آسیب شناسی ‌ اقتصادی وقتی به شرایط نگاه می‌کنیم، شاهد بی ثباتی اقتصاد و تورم فزاینده، نامتوازن بودن توسعه در سرزمین و نهایتا کیفیت نامناسب بودجه ریزی هستیم. اینها اقتضا می‌کند به آنچه انجام شده و برنامه‌ برای آنچه که انجام بشود نگاه و بازنگاهی داشته باشیم.

اشکال جدی که در قبل همه را رنج می‌داد، این بود که اقتصاد را به اراده بیگانگان گره زده بودند و کاری که می‌شد با استفاده از ظرفیت‌های فراوان کشور به ویژه نیروی انسانی متراکم و ذخایر ارزشمند انجام داد، انجام نمی‌شد. امروز رشد اقتصادی در حد ۴ دهم درصد، افزایش هزینه‌های ۱۰ برابری مردم، و مشکلات مردم نمایندگان و کسانی که این شرایط را می‌بینند، رنج می‌دهد.

رییس جمهور نخستین هدف در  بودجه ۱۴۰۱ را ثبات اقتصادی عنوان کرد: اقتصاد باید از ثباتی برخوردار باشد که برای تولید کننده، مصرف کننده و بازار اطمینان بخش باشد. لازمه ثبات اقتصادی این است بودجه ای ارائه کنیم که کسری بودجه نداشته باشیم کسری بودجه ریشه بسیاری از مشکلات در کشور است.

در بودجه استقراض از بانک مرکزی و افزایش پایه پولی خط قرمز است و برنامه این است که بتوانیم کشور را بدون استقراض از بانک مرکزی اداره کنیم تا وضعیت تورمی کشور رو به کاهش باشد. اینکه تا چه زمانی به تورم یک رقمی برسد باید در این زمینه کار شود. اما امید داریم که تورم دورقمی کاهش یابد.

آیت الله رئیسی با طرح این سوال که رشد اقتصادی ۸ درصدی چگونه امکان پذیر است، گفت: این که افزایش بهره وری ۳.۵ درصد و ۴.۵ درصد افزایش سرمایه گذاری اتفاق بیفتد که البته با کار و تلاش و برنامه ریزی امکان پذیر است. بنابراین هدف دوم تضمین رشد اقتصادی در بودجه تقدیمی است. هدف سوم این بودجه مسئله عدالت در توزیع ظرفیت‌ها و امکانات در کشور است. توزیع ما توزیع ناعادلانه است و باید متوازن شود. محور بودن عدالت هم برای مجلس و هم دولت و بخش‌های مختلف مهم است که باید به این سمت حرکت کنیم و توسعه را توسعه متوازن در بخش‌های مختلف انجام دهیم.

اساس این بودجه بر برنامه‌محوری است به نحوی که بودجه ساده و قابل فهم، نظارت پذیر، نتیجه گرا و کمک کننده به رشد و ثبات اقتصادی در کشور باشد.بنای بودجه سال آینده بر این است که اختیاراتی را به مسئولان استان، وزارتخانه‌ها و دستگاه‌هایی که بودجه می گیرند بدهد و آنها را نسبت به آنچه که از بودجه در اختیار دارند پاسخگو کند.

رییس جمهور گفت: پیش بینی سامانه یکپارچه مدیریت مالی بخش عمومی به نحوی که بودجه در بستری واحد و نظارت پذیر باشد و با شناسه مشخص به دست ذینفع نهایی برسد این هم از مشخصات این بودجه است.

یکی دیگر از مشخصات این بودجه عادلانه کردن پرداخت‌های پرسنلی است. یکی از نکاتی که همه را رنج می‌دهد یک نظام ناعادلانه پرداخت در بخش های مختلف است. باید به یک نظام عادلانه تبدیل شود که با افزایش حقوق طبقات پایین و محدود کردن رشد حقوق طبقات کاملا امکان‌پذیر است. کاهش ۱۵ درصدی هزینه‌های دولت به غیر از حقوق است که البته حقوق بخش خود را دارد. باید از پرخرج بودن دولت بکاهیم.

مساله دیگر اصلاح ساختار بودجه است. در این بودجه کاهش کسری تراز عملیاتی از ۴۶۴ هزار میلیارد تومان به ۲۷۱ هزار میلیارد تومان، کاهش خالص استقراض دولت از ۲۴۵ هزار میلیارد تومان به ۴۷ هزار میلیارد تومان، کاهش خالص استقراض دولت از بازار سرمایه به منفی ۴۰ هزار میلیارد تومان، افزایش نسبت مالیات به تولید ناخالص از ۵.۴ درصد به ۶.۹ درصد، کاهش رشد هزینه های دولت از ۱۱۴ درصد در قانون بودجه سال جاری به ۵ درصد در لایحه بودجه سال آینده است که اینها از ویژگی‌های قابل توجه بودجه است.

همچنین مساله تولید و اشتغال را محور بودجه ۱۴۰۱ عنوان کرد و گفت: امسال، سال حمایت از تولید و موضوع همه استانها نگرانی از مساله بیکاری است، بنابراین تولید و اشتغال، محور بودجه است. تعیین اهداف رشد اقتصادی برای بخش‌ها و استان‌ها و تعیین سهم هر شهرستان و مسئولیت پذیر کردن مسوولان و وزرا و استانداران برای تحقق این رشد اقتصادی است. تبدیل صندوق کارآفرینی به صندوق عدالت و پیشرفت و تشکیل صندوق‌های استانی و تامین ۲ هزار میلیارد تومان سرمایه برای هر استان و اجازه به استان‌ها برای واریز مازاد دریافت مالیاتی، ‌ فروش اموال مازاد دولتی و بهره مالکانه از معادن از دیگر اهداف بودجه است. این صندوق استانی می‌تواند زمینه برای جلب مشارکت بخش خصوصی را فراهم کند و می‌تواند در جهت تولید و اشتغال در استان نقش آفرینی کند.

رییس‌جمهور با تأکید بر اینکه باید دولت زمینه مشارکت بخش خصوصی و نهادهای عمومی را در تولید و اشتغال در استان‌ها فراهم کند، افزود: این صندوق‌ها در همه استان‌ها می‌توانند نقش مهمی داشته باشند و نگرانی نمایندگان و مردم نسبت به مسأله اشتغال و اتمام پروژه‌های نیمه‌تمام در استان‌ها را برطرف کنند. ما پروژه نیمه‌تمام بسیاری در کشور داریم که ده‌ها سال است بر زمین مانده‌اند. اما باید اولویت‌سنجی و بر اساس اولویت‌ها برای این پروژه‌ها بودجه‌ها اختصاص داد که این اولویت‌سنجی وظیفه شورای برنامه‌ریزی استان است.

نکته مهم مساله مدیریت نقدینگی است که از مسائل و مشکلاتی است که همواره نسبت به آن تاکید می‌شود و نقدینگی باید مدیریت شود. نبود نظام حمایتی صحیح در بازار ارز موجب می‌شود که ارز به دست مردم نرسد و به جای رفتن به سفره مردم به دست دلالان برسد. زمانی که برخی پول‌ها را ردیابی می‌کنیم نتیجه این می‌شود که این پول‌ها به جای اینکه به سفره و زندگی مردم برود، در دلالی از بین رفته و سوداگران نگذاشته‌اند این پولها به دست مردم برسد که باید برای جلوگیری از این مسأله برنامه‌ریزی کرد.باید بودجه دولت را با استحکام هم در نوشتن و تصویب کردن و هم در اجرا دنبال کنیم که این اتفاق نیفتد و لازم باشد با تعدادی از افراد برخورد شود و پیگیری شود.