تصمیم ترامپ درباره سوریه

دو تن از مقامات بلندپایه دولت آمریکا روز جمعه اعلام کردند که «دونالد ترامپ» رئیس جمهور این کشور در نشستی با حضور مشاوران خود خواستار خروج فوری نیروهای نظامی آمریکا از خاک سوریه شده است؛ موضعی که در تقابل با مواضع بسیاری از مقامات بلندپایه آمریکا است. این مقامات بلندپایه دولت آمریکا که خواستند نامشان فاش نشود، در گفتگو با رویترز بیان کردند که سخنان روز گذشته ترامپ در اوهایو بازتاب رایزنی های وی با مشاورانش است که طی این رایزنی ها همواره از تداوم حضور نیروهای نظامی آمریکا در سوریه ابراز تعجب کرده است.

یکی از این مقامات آمریکا گفت که ترامپ به وضوح گفته است «به محض آنکه داعش و بقایای آن نابود شوند، آمریکا بی صبرانه در پی وادار ساختن کشورهای منطقه به ایفای نقشی فعالتر در تضمین امنیت است».

یکی دیگر از این دو مقام آمریکایی گفت که مشاوران امنیت ملی ترامپ به وی گفته اند که به منظور اطمینان یافتن از حفظ دستاوردهای کنونی علیه تروریستها و تضمین اینکه سوریه به پایگاه دائمی ایران تبدیل نشود (!)، شمار اندکی از نیروهای آمریکا باید دست کم چندین سال در خاک سوریه باقی بمانند. با این حال این مقام آمریکایی گفت که «تاکنون ترامپ هیچگونه دستوری برای خروج نیروها صادر نکرده است».

بررسی این موضوع از زوایای مختلف قابل بحث است. دونالد ترامپ در این جملات خود زمانی برای خروج از سوریه مشخص نکرد و هدر ناوئرت سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم در واکنش به پرسش خبرنگاران در این زمینه گفت او از این موضوع اطلاعی ندارد. نیروهای دمکراتیک سوریه هم که متحدان مسلح آمریکا در سوریه هستند از برنامه آمریکا در این زمینه ابراز بی اطلاعی کردند. رایان دیلون سخنگوی نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا ضد داعش هم اگرچه گفته درباره عملیات آتی صحبت نمی کند اما تاکید کرده است که همچنان داعش دو منطقه در سوریه یکی در حاشیه رود فرات و دیگری در نزدیکی مرز سوریه با عراق را در اختیار دارد.

فارغ از اینکه سخنان ترامپ درباره خروج نظامیان این کشور از سوریه تا چه حد عملی شود اینکه رئیس جمهور آمریکا از خروج نظامیان این کشور از سوریه سخن می گوید به مثابه اذعان به شکست طرح های آمریکا در سوریه و منطقه اینکه رئیس جمهور آمریکا از خروج نظامیان این کشور از سوریه سخن می گوید به مثابه اذعان به شکست طرح های آمریکا در سوریه و منطقه است پس از شکست ادوات واشنگتن و مزدوران آنها در برابر ارتش سوریه محسوب می شود.

در واقع ادعای ترامپ درباره علت حضور نیروهای آمریکایی در سوریه پوشالی است زیرا اولا حضور این نیروها ناقض حاکمیت سوریه و منشور سازمان ملل است و در ثانی بر اساس گزارش های میدانی و اطلاعاتی، آمریکا از گروههای تروریستی در سوریه حمایت کرده و مواضع ارتش سوریه را هدف قرار داده است.

ترامپ گفت:« ما داریم بر داعش غلبه می کنم و به زودی از سوریه خارج می شویم،‌ بگذارید حالا بقیه به این موضوع رسیدگی کنند. خیلی زود ...خیلی زود... ما صد درصد آنچه که به آن خلافت یا سرزمین می گویند را خیلی زود پس می گیریم، و از آنجا خارج می شویم و به کشورمان بازمیگردیم، ‌جایی که به آن تعلق داریم و می خواهیم آنجا باشیم».

این سخنان ترامپ به منزله نا امیدی از واقع میدانی و پیروزی های گسترده ارتش سوریه به ویژه پس از بیرون راندن تروریستها از غوطه شرقی دمشق است.

به اعتقاد برخی ناظران امور؛ تصمیم ترامپ به منزله تنها گذاشتن ادوات آمریکا پس از استفاده ابزاری از آنها در راستای تامین منافع واشنگتن است و اینکه این تصمیم به منزله اعتراف به شکست سیاست های آمریکا در منطقه محسوب می شود.

رای الیوم در این زمینه می نویسد: «احتمالاتی در ورای تصمیم ناگهانی ترامپ درباره خروج نیروهایش از سوریه وجود دارد. ترامپ گفته است که کشورش بیش از هفت تریلیون دلار در خاورمیانه هزینه کرده و دستاوردی نداشته است.

بهانه ای که ترامپ برای توجیه خروج نیروهای آمریکایی مطرح می کند این است که نیروهای آمریکایی داعش را شکست داده اند در حالی که واقعیت مغایر با آن است. آمریکا به همان دلیلی نیروهایش را از سوریه خارج می کند که قبلا از عراق خارج کرد؛ یعنی شکست بزرگ پس از جنگ فرسایشی آمریکا به همان دلیلی نیروهایش را از سوریه خارج می کند که قبلا از عراق خارج کرد؛ یعنی شکست بزرگ پس از جنگ فرسایشی. ترامپ به عنوان یک رئیس جمهور تاجر باید که میزان سود و زیان را در نظر بگیرد. وی به خطراتی که در کمین نظامیان این کشور در سوریه قرار دارد، آگاه است.

سخنان ترامپ با ابهام زیادی روبرو است. از سویی وی اعلام کرده که ماموریت را به دیگران می سپارد و مشخص نکرده است که این دیگران آیا روسیه و ایران است یا ترکیه یا کشورهایی مانند عربستان، قطر و امارات؟

۴ احتمال درباره سخنان ترامپ قابل طرح است؛

۱- اینکه رئیس جمهور آمریکا فعلا به دنبال اجرای سیاست ها و برنامه های انتخاباتی خود در بُعد داخلی است و از دخالت نظامی خارجی دست برداشته و مطابق شعارهایش اوضاع داخلی آمریکا را در اولویت قرار داده است.

۲- به دنبال گشودن جبهه جنگی دیگری شاید علیه ایران پس از طرح قصد خود برای خارج شدن از برجام است و نمی خواهد که نیروهایش در سوریه و عراق به لقمه آسانی در صورت جنگ با ایران تبدیل شود.

۳- نوعی توافق میان قدرتهای بزرگ یعنی روسیه و آمریکا ایجاد شده است که آمریکا سوریه را به روسیه واگذار کند و در مقابل روسیه در برابر حضور آمریکا در عراق با مناطق دیگر منطقه سکوت کند.

۴- دولت ترامپ با ترکیه برای خروج نیروهایش در شمال سوریه به توافق رسیده است تا عملیات شاخه زیتون ترکیه در منطقه بدون اینکه برخوردی با آمریکا ایجاد شود ادامه یابد.

اینکه ترامپ از هزینه 7 میلیون دلاری بدون دستاورد سخن می گوید به مثابه اذعان به شکست است و قصد دارد که این زیان را کم یا متوقف کند».

دیدگاه کارشناسان

«عقیل محفوض» کارشناس سیاسی سوری در این باره به المیادین گفت: « اینکه ترامپ از خروج از سوریه دم می زند درست نیست زیرا وقایع روزهای اخیر گواه آن است که آمریکا از سوریه خارج نخواهد شد. دخالت آمریکا در سوریه ادامه دارد.

وی با اشاره به سخنان محمد بن سلمان ولیعهد سعودی مبنی بر ضرورت حضور نیروهای آمریکایی در سوریه گفت: بن سلمان به حضور آمریکا در سوریه امید زیادی بسته است. ریاض با به کارگیری کردها ضد ترکیه و ایران و ضد دمشق در سوریه نقش آفرینی می کند».

«نضال السبع» کارشناس لبنانی نیز به اسپوتنیک گفت: «این تصمیم ترامپ به منزله شکست آمریکاست. درباره دلایل این تصمیم باید گفت که علت های مختلفی دارد از جمله؛ شکست داعش در دیرالزور به دست ارتش سوریه، عملیات شاخه زیتون در عفرین، شکست معارضان در غوطه شرقی و نیز نگرانی ترامپ از هدف قرار گرفتن نظامیان آمریکایی در شمال سوریه.

وی افزود: این تصمیم آمریکا، کردها را به سوی رایزنی با دمشق سوق می دهد به ویژه که آمریکا استراتژی در سوریه ندارد و معارضان سوری در موقعیت ضعیف نظامی و سیاسی هستند».

این در شرایطی است که برخی دیگر از ناظران امور این موضع گیری دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا را با هدف فشار بیشتر بر سعودی ها با هدف ریختن پولهای بیشتر به خزانه آمریکا می دانند به ویژه که این موضع گیری به فاصله اندکی پس از دیدار ترامپ و محمد بن سلمان ولیعهد عربستان اتخاذ شد.

ترامپ به خوبی به اهمیت پرونده سوریه برای سعودی ها واقف است و می داند که تحقق اهداف ریاض در سوریه منوط به حضور آمریکا در سوریه است و با توجه به این؛ ب برخی تحلیلگران این موضع گیری ترامپ را در راستای باج گیری از سعودی ها در ازای ماندن در سوریه می دانند رخی تحلیلگران این موضع گیری ترامپ را در راستای باج گیری از سعودی ها در ازای ماندن در سوریه می دانند. به نظر می رسد که پولهایی که تاکنون ترامپ از سعودی ها گرفته، برای رئیس جمهور آمریکا کافی نیست.

به هر حال این موضع گیری ترامپ با ابهام فراوانی روبرو است زیرا جزییاتی بیان نکرده و به موعد و زمان خروج نظامیان آمریکایی از سوریه اشاره نکرده و فقط گفته که این نیروها به زودی از سوریه خارج خواهند شد و اعلام نکرده که این خروج جزیی است یا کلی. از سویی تجارب قبلی واشنگتن نشان داده که چندان به وعده های آمریکایی ها نمی توان توجه کرد.

این تصمیم مخالفان و موافقانی دارد؛ موافقان از آن به عنوان تصمیمی در راستای تقویت اقتصاد آمریکا نام می برند و مخالفانی مانند جان بولتون مشاور امنیت ملی جدید ترامپ، تیلرسون وزیر خارجه سابق و مایک پمپئو جانشین تیلرسون این خروج را به نفع آمریکا نمی دانند.