پول نفت در پسابرجام به کجا می رود؟

به گزارش امیدنیوز و به نقل از خبرگزاری مشرق، در سالگرد یکسالگی برجام، چهارمین گزارش فصلی وزارت خارجه از روند اجرای برجام و تحقق اهداف آن صبح امروز در اختیار نمایندگان مجلس شورای اسلامی قرار گرفت.

براساس آنچه در این گزارش آمده است، ایران در ۹ ماه گذشته بالغ بر ۲۹ میلیارد دلار نفت صادر کرده و پول آن را نیز بدون هیچ مشکلی دریافت نموده است.

در بخش دوم گزارش برجامی وزارت خارجه که به آخرین تحولات در حوزه رفع تحریم ها می‌پردازد، آمده است:

متعاقب رفع تحریم های مرتبط با صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، تولید نفت ایران بر اساس آخرین آمار اعلام شده از سوی وزارت نفت، به ۳ میلیون و ۹۵۰ هزار بشکه در روز رسیده است.

همچنین عواید حاصل از فروش نفت بدون مشکل عمده ای از طریق شبکه بانکی بین المللی دریافت می گردد. طی ۹ماهه نخست سال ۱۳۹۵، حدود ۲۹ میلیارد دلار نفت به فروش رفته و در زمینه نقل و انتقال وجوه حاصله مشکلی وجود نداشته است. بخشی از رشد اقتصاد کشور طی یک سال گذشته ناشی از همین امر است.

این آمار در حالی در گزارش وزارت خارجه منعکس شده است که بسیاری از کارشناسان و فعالین اقتصادی، همکاری نکردن بانک های خارجی با ایران را یکی از ضعف های اصلی در برجام می‌دانند.

در این رابطه می‌توان به افزایش جهشی قیمت ارز در پسابرجام و مخصوصا در یک ماه اخیر اشاره کرد که یکی از دلایل آن، محدودیت در دسترسی به منابع فروش نفت عنوان شده است.

سیدحسن حسینی شاهرودی عضو هیئت رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس با بیان اینکه برای قسمتی از پول نفت فروش رفته کشور امکان بازگشت به داخل وجود نداشته است، گفت: این چالش علاوه بر مشکل کاهش بهای نفت از جمله علتهایی است که سیستم ارزی کشور را با مشکل رو به رو کرده است.

چندی پیش سرلشگر محمدحسین باقری رئیس ستاد کل نیروهای مسلح نیز با انتقاد از بازنگشتن پول های فروش نفت گفته بود: در ایام پس از برجام که تحریم های فروش نفت برداشته شده، هنوز پول های نفت های فروخته شده دریافت نشده است.

سرلشکر باقری افزود: پیش بینی مسئولان این بود که پول های نفت های فروخته شده از بهمن سال گذشته تا شهریور امسال دریافت شود اما اینگونه نشد.

از سوی دیگر مسئولان بانک مرکزی، بیان می‌کنند که پول فروش نفت به حساب های کشور واریز می‌شود که جای سوال دارد اگر مشکلی برای مبادلات مالی وجود ندارد چرا این پول‌ها مستقیم وارد نمی‌شوند؟

حمید قنبری، معاون رئیس دایره تحقیقات، دعاوی و قراردادهای بین‌المللی بانک مرکزی درباره فرآیند دریافت پول نفت به شانا می گوید: بانک مرکزی در برخی کشورهای جهان دارای حساب است که پول نفت به آن واریز می شود و در صورتی که بانک مرکزی در کشوری که به آن نفت فروخته است حساب نداشته باشد برای دریافت پول مقدماتی را فراهم می کند تا پول نفت به کشورهای که دارای حساب است واریز شود.

از این صحبت اینطور برداشت می‌شود که هنوز برای انتقال پول به کشور مشکلات جدی وجود دارد و این مشکلات در بزنگاه‌ها بر خلاف پیش بینی مسئولان باعثافزایش قیمت ارز در بازار می‌شود. براساس اطلاعات موجود, عواید فروش نفت ایران همچون دوران تحریم در خارج از کشور ذخیره شده و در ۱۲ حساب بانکی خارجی وجود دارد که آلمان، ایتالیا، ژاپن، ترکیه، امارات، سویس، چین، و نیز در شعب خارجی سه بانک ایرانی و دویچه بانک آلمان و بانک RBSانگلستان از جمله آن‌ها هستند.

رئیس‌جمهور طی دو ماه گذشته همواره از تأثیر مثبت برجام در فروش نفت و بازگشت ایران به ظرفیت سابق خود گفته و آن را مهم‌ترین ویژگی برجام دانسته است در حالی که فروش نفت بدون پول کار چندان سختی نیست و در دوران تحریم هم امکان اینگونه اقدامات وجود داشت.