نظارت بر انتخابات شوراها به شورای نگهبان واگذار می شود / نظر مساعد لاریجانی / مجلس ابزار نطارتی ندارد

به گزارش خبرنگار پارلمانیخبرگزاری فارس، امیر خجسته نماینده دوره نهم مجلس شورای اسلامی و رئیس کمیسیون سیاست داخلی و شوراها مجلس از حوزه انتخابیه همدان و فامنین در استان همدان است.

مدرس دانشگاه های همدان، تربیت معلم و سازمان حج و زیارت، معاونت فرهنگی ستاد رسیدگی به امور آزادگان در استان همدان، رئیس مرکز تربیت معلم شهید مقصودی همدان ۱۳۷۰ به مدت هشت سال، رئیس مرکز آموزش عالی ضمن خدمت فرهنگیان، نماینده مردم در اولین دوره شورای اسلامی شهر همدان، نامزد مطرح و مستقل نمایندگی مجلس شورای اسلامی در دوره های هفتم و هشتم، صاحب امتیاز و مدیر مسئول هفته نامه چشم انداز همدان و رئیس سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران استان همدان، از جمله مسئولیت هایی است که در کارنامه کاری خجسته به چشم می خورد.

سه شنبه هفته گذشته ۹ اردیبهشت ماه، خجسته به عنوان رئیس کمیسیون امور شوراهای مجلس به مناسبت روز ملی شوراها درخبرگزاری فارسحضور یافت و پس از بازدید از تحریریه، به گفت وگو با خبرنگاران فارس پرداخت.

بخش اول این گفت وگوی صمیمی از نظرتان می گذرد:

فارس: اهمیت شوراهای شهر و روستا از نظر شما به عنوان رئیس کمیسیون شوراهای مجلس چیست؟

خجسته:شوراها و مشورت گرفتن ریشه قرآنی دارد به این معنا که شورا یک بحثاعتقادی است و بحثی نیست که بگوییم در جایی مطرح شده و بعد هم آنرا جمع کنیم، در صدر اسلام در جنگ احزاب رسول گرامی دستور تشکیل یک شورا داد، هفت اصل قانون اساسی نیز صراحتاً در رابطه با شوراهاست و در قرآن هم به مشورت کردن با دیگران در امور مختلف توصیه شده است، یعنی صراحتاً در رابطه با موضوع شوراها و مشورت کردن آیات قرآنی وجود دارد و در روایات بر استفاده از نظرات دیگران تأکید شده است.

*شوراهای شهر و روستا «پارلمان های محلی و شهری» محسوب می شوند

شورا همان خردجمعی است؛ امام راحل در سال ۵۸ بر وضع قوانین شوراها تأکید داشتند. امسال شانزدهمین سالی است که شوراهای شهر و روستا در کشور ما تشکیل شده اند. شوراهای شهر و روستا به یک اعتبار همان پارلمان های محلی و شهری محسوب می شوند.

یعنی همان طور که نمایندگان در مجلس شورای اسلامی قانون گذاری می کنند در شکل کوچک آن در شورای شهر و روستا، متناسب با مقتضیات محل و مشکلات شهری، به نحوی قانون گذاری می شود و اگر در مجلس شورای اسلامی قانون و بودجه تصویب می شود در شوراهای شهر و روستا نیز بودجه و قانون به تصویب می رسد اما در ابعاد کوچکتر.

اگر در مجلس در مورد استیضاح وزیری بحثمی شود در شوراهای شهر و روستا هم شهردار به شکل کوچکتر مورد سؤال قرار می گیرد و نظارتی که به عهده مجلس است به نحوی در شکل پایین تر آن بر عهده شورای شهر و روستاست.

*لزوم تبیین جایگاه شوراهای شهر و روستا

یکی از اهدافی که پیگیری می کنیم تقویت شوراهای شهر و روستاست. اگر بتوانیم به خوبی در این زمینه فرهنگ سازی کنیم و پایگاه واقعی شوراهای شهر و روستا به درستی تبیین شود، در این شرایط هم اعضای شوراها متوجه جایگاهشان می َوند و هم مردم می توانند به خوبی مسئولیت های اعضای شوراهای شهر و روستا را درک کنند و بدانند که شوراها به عنوان یک پارلمان محلی و شهری عمل می کند و وظیفه آنان قانون گذاری و نظارت بر تعامل دستگاه های اجرایی است، اگر این موضوع به خوبی بین مردم جا بیفتد، بسیاری از مشکلات مجلس و نمایندگان حل می شود.

نمایندگان در مجلس به کارها و اموری که به آنان مربوط نمی شود و نباید در حوزه های انتخابیه به آنها بپردازند، می پردازند. وقت نمایندگان برای مسائلی صرف می شود که وظیفه شوراهای شهر و روستاست.

*وظیفه شوراها تنها انتخاب شهردار نیست

نمایندگان از آنجایی که جایگاهشان خوب تبیین نشده است، ناچارند به آن امور بپردازند. لذا تمام اموری که مجلس شورای اسلامی به عنوان قوه مقننه انجام می دهد، به نوعی دیگر همین امور در شورای شهر و روستا انجام می شود. هم اکنون اینگونه تصور می کنند که وظیفه شوراهای شهر و روستا فقط انتخاب شهردار است، در حالی که این طور نیست. این اشکال و آسیبی است که به طور جدی به شورای شهر و روستا وارد شده است.

در مجلس شورای اسلامی بعد از برگزاری این دوره از انتخابات شوراها که مسئول اجرای آن هم کمیسیون امور شوراها بود، کمیته ای تشکیل دادیم که در این کمیته نواب کمیسیون امور شوراهای مجلس، مسئول شدند در سطح ملی، وظایف شوراهای شهر و روستا را آسیب شناسی کنند.

راهکارها را از نخبگان و اهل تخصص و افرادی که ایده هایی سازنده دارند، نظرات را جمع بندی می کنند، تا انشاء الله در آینده نزدیک شرح وظایف شفاف شوراها تدوین شود.

عدم تدوین این شرح وظایف و حدود اختیارات آنان موجب پراکندگی و تشتت در قوانین شوراها شده است. هم اکنون این کمیته کار تخصصی خودش را انجام داده و در حال جمع بندی است. این وظایف در قالب یک طرح بعداً در صحن علنی مجلس برای طی مراحل قانونی و تصویب مطرح می شود که پس از تصویب نیز برای اجرا ابلاغ خواهد شد.

قانون انتخابات شوراهای شهر و روستا نیز انشاءالله اصلاح خواهد شد. در حال حاضر شوراهای شهر و روستا نمی دانند شرح وظایفشان چیست؟ شرح وظایف شوراها مفصل تر از انتخاب شهردار است و قانون گذار خوب وظایف شوراها را تعریف نکرده است که ما باید آنها را به خوبی شناسایی کنیم.

*شرح وظایف شوراها تا پایان سال تدوین می شود

برای انتخاب شوراهای شهر و روستا باید قوانینی وضع شود که جامع و کامل باشد؛ سعی می کنیم شرح وظایف شوراها در اسرع وقت تا پایان سال جاری تعیین تکلیف کنیم. شرح وظایفی شفاف، مدون و تعریف شده و پس از آن باید فرهنگ سازی کنیم که جایگاه شوراها با این شرح وظایف به خوبی تبیین شوند، آن هم به عنوان پارلمان های شهری و محلی، این اهداف هم تحقق نمی یابد مگر با مدیریت واحد شهری.

*تمام دستگاه های خدمت رسان در آینده باید زیر نظر مدیریت یکپارچه شهری باشند

هدف بعدی ما در زمینه وظیفه شوراها، مدیریت یکپارچه شهری است. با تشتتی که در شوراها وجود دارد، علیرغم خدمات زیادی که در شهرها ارائه می شود، مانند آب، برق، گاز، بیمارستان ها و آموزش و پرورش، پلیس و…، اما مدیریت یکپارچه شهری وجود ندارد که با تحقق این هدف همه این خدمات زیر نظر شهردار انجام خواهد شد. در آینده تمام دستگاه های خدمت رسان باید زیر نظر مدیریت یکپارچه شهری باشند.

فارس: کمیسیون شوراهای مجلس چه راهکارهایی برای برطرف کردن مشکل موازی کاری شوراهای شهر و روستا با فرمانداری ها در نظر گرفته است؟

خجسته:عدم وجود شرح وظایف شوراها یک خلأ قانونی است که قطعاً آنرا تدوین می کنیم، برخی قوانین موازی با یکدیگر نیز وجود دارد که باید آنها را نیز بررسی و تعیین تکلیف کنیم، بعد از انتخابات شوراها، با تمام توانمان آسیب شناسی انجام دادیم و از همه نخبگان و کارشناسان و اهل نظر برای این منظور دعوت کردیم.

هم اکنون یک آشفتگی مدیریتی را در شهر شاهدیم، لذا هدف اول ما این است که چارچوب و شرح وظایف شوراها را تدوین کنیم و در گام بعدی به دنبال مدیریت یکپارچه شهری هستیم.

*شوراها حلقه های بی واسطه بین حاکمیت و مردم هستند

در سال ۹۳ مصمم هستیم که بحثمدیریت یکپارچه شهری را به نتیجه برسانیم، اگر موضوع وظایف شوراها به خوبی جا بیفتد، در آینده شاهد شوراهایی کارآمد خواهیم بود، شوراها حلقه های بی واسطه بین حاکمیت و مردم هستند و تبلور مردم سالاری به معنای واقعی در شوراهای شهر وجود دارد و مردم سرنوشت خودشان را دست خودشان می گیرند.

فارس: گفته می شود شوراهای شهر و روستا بروکراسی اداری را افزایش دادند، شما با این ظر تا جه حد موافقید؟

خجسته:بروکراسی موجود است اما با وضع قوانین شفاف و شرح وظایف دقیق و شفاف می تواند به حداقل برسد.

فارس: چه دستگاهی بر عملکرد شوراهای شهر و روشتا نظارت می کند؟

خجسته:هم اکنون هیأت نظارت بر عملکرد مجلس شورای اسلامی نظارت می کند که چنین هیأتی هم باید به عملکرد شوراهای شهر و روستا نظارت کند.

*باید بر عملکرد شوراهای شهر و روستا نظارت شود

این هیأتی هم اکنون وجود ندارد و ما از این جهت دارای خلأ قانونی هستیم. نظارت بر شورای شهر و روستا باید وجود داشته باشد. تمام مواردی که بر روند عملکرد شوراها آشفتگی ایجاد کرده است را مورد بررسی قرار خواهیم داد و تعیین تکلیف می کنیم.

*شوراها نباید بی خاصیت باشند

شوراها نباید بی خاصیت باشند، باید درباره شوراها طبق قانون اساسی عمل کرد، قانون تمام دولتی ها را ملزم کرده که به قوانین وضع شده از سوی شوراها عمل کنند. امسال وضعیت شوراها را از نظر قانونی و جایگاه تعیین تکلیف می کنیم.

اشکالات زیادی در سیستم فعلی وجود دارد، کمیسیون شوراهای مجلس در گذشته کمیسیونی ساکت بود و بحثی نداشت اما امروز کمیسیون شوراها یکی از فعال ترین کمیسیون های مجلس است.

آقای لاریجانی رئیس مجلس نیز می گفت «این کمیسیون به اندازه چند سال کار کرده است»؛ ما امروز در بررسی تمام طرح ها و لوایح ارجاعی به کمیسیون نه تنها اصلاً عقب نیستیم بلکه از برنامه نیز جلوتر هستیم.

*به دنبال احیای مدیریت یکپارچه شهری هستیم

*احتمال انتخاب شهرداران توسط مردم

در آینده قانون گذار و کمیسیون مدیریت شهری و روستایی را تعیین می شود. ما می خواهیم مدیریت یکپارچه شهری را احیا کنیم و کلید آن به شهرداران بدهیم و شاید انتخاب شهرداران را نیز به مردم واگذار کنیم که البته این موضوع یکی از مسائلی است که فعلاً مورد بحثاست.

اما در رابطه با روستاها، بیش از ۲۰ دستگاه خدمت رسان داریم که کسی نیست آنان را مدیریت کند. دهیاری ها می توانند به عنوان شهرداران روستاها با انتخاب شورا کارشان را آغاز کنند اما جایگاهشان مشخص نیست. این موضوع یک بار در صحن علنی بحثشده ولی برخی نمایندگان نکاتی مطرح کردند که طرح در صحن علنی متوقف شد.

اعضای شوراهای روستاها حقوق دریافت نمی کنند شاید به همین دلیل بسیاری از روستاها برای تشکیل شورا استقبال نکردند الان روستاهایی وجود دارند که شورا ندارند.

*شوراها حق دخالت در امور اجرایی شهرداری ها را ندارند

شوراها حق دخالت در امور اجرایی شهرداری ها را ندارند. اگر دخالت کنند تشتت ایجاد می شود و اختلاف به وجود می آید. ما به عنوان قانون گذار حق دخالت در امور اجرایی را نداریم البته بر عملکرد قوه مجریه نظارت می کنیم اما حق دخالت نداریم. در آینده نیز به طور جدی از دخالت شوراها در امور شهرداری ها جلوگیری خواهیم کرد.

در حال حاضر اگر شهرداران خلاف میل شوراها اقدامی انجام دهند، شوراها او را استیضاح می کنند. شوراها باید بر عملکرد شهرداری ها نظارت کنند و اگر ضعیف بود می توانند شهردار را استیضاح کنند.

فارس: مجلس در زمینه نظارت بر انتخابات شوراهای شهر و روستا چه اقداماتی می خواهد انجام دهد؟

*مخالف نظارت مجلس بر انتخابات شوراهای شهر و روستا هستیم

خجسته:در این زمینه، خودمان به جد با این بحثمخالف هستیم که مجلس بخواهد بر انتخابات شوراهای شهر و روستا نظارت کند چرا که مجلس نه ابزار نظارتی دارد و نه سلاحی برای اینکه نظارت، اصلاً مجلس اهرمی برای نظارت بر انتخابات شوراهای شهر و روستا ندارد.

*در این دوره از انتخابات شوراهای اتفاقات بدی افتاد

در این دوره از انتخابات شوراهای شهر و روستا یکسری اتفاقات افتاد که خوشآیند نیست و من نباید آنها را در اینجا مطرح کنم.

باید بگویم هم اکنون افرادی که برای عضویت در شوراهای شهر و روستا کاندیدا می شوند، همه تأیید صلاحیت می شوند، یا اگر من به عنوان نماینده مجلس بخواهم، از جایگاه خودم استفاده می کنم و فرد تأیید صلاحیت نمی شود و ردّ صلاحیت می شود که این عدالت نیست.

*با آقای جنتی برای واگذاری مسئولیت نظارت بر انتخابات شواها صحبت کردیم

*نظر مثبت لاریجانی برای واگذاری این مسئولیت

ما در این دوره از انتخابات شوراهای شهر و روستا شاهد موضوعات خوبی نبودیم و در این زمینه با آیت الله جنتی و شورای نگهبان صحبت کردیم و در حال کار کردن روی این موضوع هستیم که نظارت بر انتخابات شورهای شهر و روستا به شورای نگهبان واگذار شود، در این باره با آقای لاریجانی نیز صحبت کردیم. در سیاست های کلان نظام هم مطرح کردیم تا این وظیفه به شورای نگهبان واگذار شود چون اصلاً کار شورای نگهبان همین است.

قبل از انتخابات شوراهای شهر و روستا، با آقایان جنتی و کدخدایی صحبت کردم ولی زیر بار نرفتند و می گفتند زمان نیست و کار سنگینی است و مواردی از این دست را مطرح می کردند.

ما مصمم هستیم که نظارت بر انتخابات شوراهای شهر و روستا را به شورای نگهبان واگذار کنیم.

فارس: نظر شورای نگبهان در این باره چیست؟

خجسته:ما در این باره صحبت و مقدمات آن را ایجاد کردیم، نظر آقای لاریجانی هم همین است که انتخابات شوراهای شهر و روستا مانند سایر انتخابات توسط شورای نگهبان برگزار شود، چون وظیفه شورای نگهبان همین است.

بنده به عنوان نماینده مجلس مگر چقدر کار نظارتی انجام دادم که بروم وظیفه نظارتی را بر عهده بگیرم. من در این دوره تازه وارد مجلس شدم و اطلاعات نظارتی کاملی هم ندارم، اگر کسی از خطوط قرمز عبور کند، باید تعیین تکلیف شود. ما در حال تدوین مقدمان این امر هستیم.

فارس: مردم تصور می کنند مجلس با واگذاری مسئولیت نظارت بر انتخابات شوراهای شهر و روستا به شورای نگبهان مخالف است، آیا این نظر درست است؟

*مصمم هستیم نظارت بر انتخابات شوراها را به شورای نگهبان واگذار کنیم

خجسته:این درست نیست، ما مصمم هستیم که نظارت بر انتخابات شوراهای شهر و روستا را به شورای نگهبان واگذار کنیم، چون مجلس ابزار نظارتی ندارد، شورای نگهبان سال هاست انتخابات مختلفی را برگزار می کند و با قدرت کار کرده و تسلط دارد و نیروها و ابزارهای لازم را داراست.

انتخابات ریاست جمهوری با شوراهای شهر و روستا و انتخابات مجلس خبرگان رهبری با مجلس شورای اسلامی برگزار خواهد شد، شورای نگهبان هم که قرار است در این دوره کار نظارتی بر انتخابات ریاست جمهوری را انجام دهد، لذا می تواند تنها با افزودن نیرو بر انتخابات شوراهای شهر و روستا نیز نظارت کند.

در این دوره از انتخابات شوراهای شهر و روستا در برخی از حوزه ها، اتفاقات بدی افتاد که آنها را مطرح نمی کنم.

- - - - - - - - - - - - - - - - - -

گفت وگو از زهرا عبدالمحمدی

- - - - - - - - - - - - - - - - - -

انتهای پیام /