خشکی دهان هشداری برای 9 بیماری که باید جدی گرفت

خشکی دهان یک بیماری آزار دهنده است و زمانی که این خشکی تشدید پیدا کند می تواند به شما آسیب برساند. ابتدا علت خشکی دهان و سپس روش های درمان آن را در امیدنیوز بخوانید.

علائم خشکی دهان

اگر غدد بزاقی در دهان فرد به میزان کافی بزاق نسازد، این علائم را دائما یا اغلب اوقات خواهد داشت:

• خشک‌شدن یا احساس چسبندگی در دهان
• بزاقی که به نظر می‌رسد غلیظ و چسبنده است.
• تنفس دشوار
• جویدن، بلع کردن و صحبت کردن دشوار
• گلو درد یا خشکی گلو و صدای خشن
• زبان خشک یا شیاردار
• مشکل در استفاده از دندان مصنوعی
• به علاوه خشکی دهان باعث چسبیدن رژ لب به دندان‌ها می‌شود.
• تشنگی مکرر
• زخم یا شکاف پوست در گوشه‌های دهان
• بوی بد دهان

عوارض خشکی دهان

کاهش ترشح بزاق در طولانی‌مدت ممکن است منجر به عوارض زیر شود.

• افزایش خرابی دندان و بیماری‌های لثه
• زخم دهان
• عفونت قارچی دهان (برفک)
• زخم یا ترک پوست در گوشه دهان یا ترک لب‌ها
• تغذیه ضعیف به دلیل مشکل در جویدن و بلع
• ایجاد مشکل در استفاده از دندان مصنوعی

علل خشکی دهان چیست ؟

بسیاری از افراد بر این باورند که خشکی دهان یک بخش طبیعی از روند پیری است در صورتی که این نمی‌تواند علت اصلی باشد. در واقع خشکی دهان به دلایل مختلفی اتفاق می‌افتد. مهم ترین و محتمل ترین علت خشکی دهان مواردی هستند که در ادامه بررسی شده اند:

مصرف برخی داروها

یکی از عوارض جانبی مصرف داروها خشکی دهان است. از جمله داروهایی که خشکی دهان را باعث می‌شوند داروهای مربوط به دستگاه گوارش، فشار خون، بیماری‌های روانی و افسردگی، داروهای شل کننده عضلات، داروهای پارکینسون و داروهای شیمی درمانی برای درمان سرطان هستند.

اگر یکی از عوارض داروی مصرفی شما نیز خشکی دهان است با پزشک خود مشورت کرده و در رابطه با تغییر آن صحبت کنید. در این مورد استفاده از آدامس‌های بدون قند برای تحریک بزاق دهان بی تاثیر نیست.

کم آبی بدن

مصرف کافی آب در طول روز فواید بسیاری را به همراه دارد و عدم مصرف کافی آن نیز دردسرهایی به دنبال دارد. یکی از دلایل خشکی دهان، کاهش مقدار آب در بدن است که در اکثر افراد اتفاق می‌افتد. کاهش آب بدن منجر به کاهش ترشح بزاق می‌شود و در نتیجه خشکی دهان رخ می‌دهد. از این رو، توصیه می‌شود که به میزان کافی آب مصرف کنید تا بدنتان همواره آب مورد نیاز خود را در اختیار داشته باشد و خشکی دهان را کاهش دهد.

تغییرات آب و هوایی

خشکی دهان می‌تواند به علت میزان رطوبت موجود در هوا نیز ایجاد شود. خشکی هوا می‌تواند باعث خشک شدن غشاهای مخاطی شده و خشکی دهان را در پی داشته باشد. بنابراین تا جایی که ممکن است فضایی که در آن قرار دارید را مرطوب نگه داشته تا از ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها از جمله آنفلوآنزا، سرماخوردگی و آلرژی‌ها در امان باشید.

بالا رفتن سن

با بالا رفتن سن تغییرات زیادی در سیستم بدن ایجاد شده که یکی از آنها کاهش ترشح بزاق دهان است. افراد سالمند به دلایل متعدد بیشتر در معرض خشکی دهان هستند. از جمله این دلایل می‌توان به مصرف بیشتر دارو، تغییر در رژیم غذایی و دریافت مواد مغذی و مشکلات سلامتی اشاره کرد.

مشکلات تنفسی

افرادی که به علت بیماری ‎‌های چون انحراف تیغه بینی و یا پولیپ‌های بینی و مشکلات سینوس‌ها ممکن است با دشواری در تنفس مواجه شوند. در این شرایط تنفس از راه بینی سخت بوده و فرد مجبور است از راه دهان نفس بکشد و این خود باعث خشکی می‌شود.

خروپف

تنفس از طریق دهان باعث تبخیر بزاق می‌شود و به ایجاد این عارضه کمک می‌کند. افرادی که خروپف با دهان باز دارند، دچار همین مشکل شده و احتمالا بعد از بیدارشدن از خواب خشکی در گلو و دهان خود احساس می‌کنند.

خشکی دهان و دیابت

یکی از علائم شایع دیابت خشک شدن دهان است. پزشکان احتمال می‌دهند، افزایش قند خون روی تولید بزاق تاثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به دیابت اغلب دچار کم‌آبی می‌شوند. همچنین این بیماران از داروهایی استفاده می‌کنند که عارضه خشکی دهان را در پی دارند.

برفک دهان

برفک دهان نوعی عفونت قارچی دهان است. عفونت قارچی باعث التهاب بافت دهان می‌شود. این التهاب روی غدد بزاقی تاثیر گذاشته و به آن‌ها آسیب وارد می‌کند. به همین دلیل تولید بزاق با مشکل روبرو می‌شود.

فیبروز کیستیک

فیبروز کیستیک یک بیماری ژنتیکی است که به سیستم گوارشی و تنفسی آسیب وارد می‌کند. این بیماری بر عملکرد بزاق تاثیر منفی گذاشته و باعث خشک شدن دهان می‌شود. همچنین داروهایی که برای درمان و مدیریت فیبروز کیستیک تجویز می‌شوند، خشکی را تشدید می‌کنند.

اختلالات خودایمنی

در اختلالات خودایمنی سیستم ایمنی بدن به‌اشتباه به بدن حمله می‌کند. سندرم شوگرن نوعی بیماری خودایمنی است که روی غدد بزاقی تاثیر گذاشته و باعث التهاب آن‌ها می‌شود. بیماری‌های خودایمنی دیگری نیز ممکن است باعث خشکی دهان شوند، مانند ایدز و آرتریت روماتوئید.

بیماری آلزایمر

بیماری آلزایمر می‌تواند روی هیدراته ماندن بدن تاثیر منفی داشته باشد. همچنین زمانی که برای این افراد داروی خشکی دهان تجویز می‌شود، در مصرف آن دچار مشکل شده و عارضه برطرف نمی‌شود.

درمان سرطان

افرادی که در طی درمان بیماری سرطان و شیمی درمانی هستند مطمعنا خشکی دهان را تجربه کرده‌اند. در طی درمان سرطان استفاده از داروهای شیمی درمانی، پرتو درمانی سر و گردن باعث آسیب به غدد بزاقی شده و نهایتا ترشح بزاق را کاهش می‎‌دهد.

پوسیدگی دندان

پوسیدگی دندان نیز یکی از دلایل ایجاد خشکی دهان است. یک رژیم غذایی نامناسب و سرشار از قند و بهداشت نامناسب دهان و دندان منجر به پوسیدگی دندان می‌شود. پوسیدگی تدریجی دندان کاهش ترشح بزاق را به همراه داشته و در نهایت به خشکی دهان منجر می‌شود.

آسیب های عصبی

در بیشتر موارد به علت آسیب دیدگی شدید در ناحیه گردن یا سر به اعصاب غدد بزاقی صدمه وارد می‌شود. در این صورت اعصاب برای تولید بزاق نمی‌توانند به خوبی پیام ارسال کنند و با کاهش بزاق و در نتیجه خشکی دهان مواجه می‌شویم.

علاوه بر موارد گفته شده به دلایل بسیاری دیگر نیز رخ می‌دهد که در ادامه به این موارد اشاره می‌کنیم.

• مصرف توتون و تنباکو و کشیدن سیگار
• بیماری‌های خود ایمنی مانند بیماری کرون یا سندرم شوگرن
• خروپف کردن
• خوابیدن با دهان باز
• بیماری‌های چون تیروئید، دیابت، پارکینسون، ایدز و آلزایمر
• اختلالات اضطرابی و افسردگی
• ورزش در هوای گرم

بیماری های گوارشی

از آنجا که سیستم گوارشی با دهان در ارتباط است ممکن است برخی شرایط پیش آمده در این سیستم باعث تغییر بو و علائم در دهان شوند. در واقع ثابت شده که بیماری های مثل ریفلاکس معده و یا سوء هاضمه و … می توانند در تغییر بو و خشکی دهان تاثیر بگذارند. بنابراین معده و خشکی دهان با هم مرتبط هستند. به علاوه مشکلات کبد نیز می تواند تاثیرات مشابهی روی دهان داشته باشد.

درمان‌ های خانگی و گزینه‌ های درمانی برای خشکی دهان چیست ؟

به طور معمول، بیماران می‌خواهند احساس راحتی کنند و از این مشکل خلاص شوند. چهار نوع درمان وجود دارد:

• نفس کشیدن از طریق بینی: همانطور که گفته شد نفس کشیدن از راه دهان نیز خودش از علت‌های خشک شدن زبان و حلق است. پس بهتر است که نسبت به نوع نفس کشیدن خود تجدید نظر کنید. زمانی که از راه بینی نفس بکشید تا حد زیادی باعث می‌شود که این مشکل شما تا حد زیادی برطرف گردد.
• اجتناب از الکل، کافئین و تنباکو: الکل و تنباکو که همان سیگار است باعث می‌شود کهدهان خشک شود. کسانی که زیادی سیگار مصرف می‌کنند در طول زمان دچار این مشکل می‌شوند. از سوی دیگر نوشیدن الکل نیز باعث کم آبی بدن و خشک شدن دهان خواهد شد. نوشیدنی‌های کافئین‌دار هم مثل قهوه یا نسکافه در کوتاه‌ترین زمان باعث این مشکل و کم آبی بدن می‌شوند. پس بهتر است که در طول روز از این نوشیدنی‌ها به مقدار کمتری استفاده کنید تا با عارضه‌‎های ناشی از این مشکل مواجه نشوید.
• با استفاده از رطوبت ساز
• اجتناب از داروهای ضد احتقان بدون نسخه
• بیشتر آب بنوشید: به میزانی که شما در طول روز مقدار استفاده از آب را زیاد کنید بدن‌تان به اندازه کافی آب و مایعات دریافت خواهد کرد. در نهایت این آب‌ها در تولید بزاغ نیز نقش خواهد داشت. پس این مشکل شما نیز برطرف می‌شود و شما از عارضه‌های خشکی دهان در امان خواهید بود.
• مکیدن تراشه‌های یخ: قطعه‌های یخ نیز می‌تواند موجب تحریک و فعال کردن غدد بزاقی باشد. البته نباید یخ‌ها را با دندان‌تان گاز بگیرید. زیرا که می‌تواند موجب آسیب به دندان‌ها شود.
• مرطوب کننده لب با وازلین: لب‌های خودتان را با انواع مرطوب کننده‌ها نرم کنید. خشکی لب‌ها نیز باعث ترک لب‌ها و احساس دایم نیاز برای مرطوب کردن آن‌ها در شما ایجاد کند.
• تحریک بزاق: می‌توانید با خوردن انواع ترشیجات غدد را تحریک کنید که بزاق ترشح کنند.
• جویدن آدامس بدون قند
• خوردن آب نبات‌های سفت بدون قند
• برخی از داروها می‌توانند به تولید بزاق کمک کنند: البته این داروها را باید زیر نظر متخصصین استفاده کنید. برای مثال بهتر است که به دندان پزشک یا پزشک عمومی مراجعه کنید و از آن ها بخواهید که در صورت نیاز داروهای مورد استفاده برای درمان خشکی دهان را برای شما تجویز کنند.

علت خشکی دهان در شب

ممکن است برای بسیاری از افراد این اتفاق پیش بیاید که در هنگام خواب با خشکی دهان و یا گلو مواجه شوند. به همین دلیل نیز از خواب بیدار گردند.  در نظر داشته باشید که نحوه تنفس افراد در هنگام شب می‌تواند یکی از علت‌های اصلی خشکی دهان باشد. تنفس با دهان سبب می‌شود که این ناحیه خشک شده و مشکلات زیادی برای افراد به وجود بیایند. این افراد باید بتوانند در طول روز بر روی نفس کشیدن خود کنترل داشته و از راه بینی تنفس کنند تا در هنگام شب نیز به این ترتیب نفس کشیده و بر روی تنفس خود کنترل کامل داشته باشند. همچنین افرادی که خروپف‌های شدید می‌کنند با مشکلات خشکی در این ناحیه مواجه می‌شوند‌. تنها کافیست که نوع تنفس خود را تغییر دهید تا بتوانید این مشکل را نیز در هنگام شب رفع کنید.

علت تلخی و خشکی دهان چیست ؟

اگر سلامت دندان‌ها و بهداشت آن‌ها به خوبی رعایت نشود، ممکن است که آسیب‌های زیادی به آنها برسد. یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که ممکن است مسواک نزدن و نخ دندان نکشیدن برای دندان‌های شما ایجاد کند، این است که بر روی دندان‌های شما پلاک ایجاد شود. اما پلاک چیست؟

هنگامی که آلودگی در دهان شما جمع پیدا کند، میکروب‌ها بر روی دندان‌ها و بین آنها شرع به رشد می‌کنند. با رشد خود در اجتماع‌هایی به نام پلاک جای می‌گیرند. پلاک‌ها سخت هستند و به سختی از روی دندان کنده می‌شوند. معمولا این مرحله از آلودگی و عدم بهداشتی بودن دندان، باید به دندان‌پزشکی سپرده شود و نیاز به شستشوی تخصصی دارد.

تجمع پلاک و باکتری در دهان تنها بر روی دندان‌ها نیست. وقتی که پلاک‌ها بر روی زبان هم قرار می‌گیرند، باعث ایجاد طعم تلخی در دهان می‌شوند. این حالت می‌تواند همراه با خشکی دهان باشد.

گاهی نیز از عوارض داروهایی است که مصرف می‌کنید. همچنین ممکن است که تلخی دهان هم از عوارض دارو باشد. البته هنگامی که دهان شما خشک می‌شود نمی‌توانید به خوبی مزه‌ها را احساس کنید و همین سبب تلخی دهان هم می‌شود.

علت خشکی دهان در صبح چیست ؟

خشکی صبحگاهی دهان به دلیل عدم تولید کافی بزاق است. دلایل مختلفی باعث ایجاد این مشکل می‌شوند. آپنه خواب، مصرف برخی داروها، پیری و درمان سرطان از دلایل خشکی در صبح هستند.

راه‌ های جلوگیری از خشکی دهان

• نوشیدن آب کافی در طول روز
• مصرف کم نمک و شکر
• پرهیز از دخانیات یا مصرف الکل
• استفاده از مرطوب کننده لب هنگام خواب
• جویدن آدامس بدون قند

مسواک زدن و نخ دندان کشیدن روزانه و معاینه دندان دو بار در سال نیز مهم است. مراقبت خوب از دهان می‌تواند به جلوگیری از پوسیدگی دندان و بیماری لثه که می تواند در اثر خشکی دهان ایجاد شود، کمک کند.