علائم خشکی چشم و روش های خانگی درمان آن

خشکی چشم یکی بیماری های شایع چشمی می باشد که هنگام مطالعه یا کار با کامپیوتر علائم آن بیشتر خودشان را نشان می دهند. عدم توجه و درمان آن می تواند آسیب های شدید تری به چشم ها وارد کند. امیدنیوز علائم و راهکارهای درمان خشکی چشم را در اختیارتان قرار داده است.

خشکی چشم چیست ؟

خشکی چشم یا سندروم خشکی چشم (به انگلیسی Dry Eye Syndrome) یکی از انواع بیماری چشم در میان کودکان و بزرگسالان است. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که اشک بسیار سریع تبخیر شود، یا هنگامی که غده‌های چشمی، اشک بسیار کمی تولید می‌کنند. خشکی چشم ممکن است در یک یا هر دو چشم ایجاد شود و منجر به عفونت شود. کراتیت سیکا (Keratitis sicca) و کراتوکانجوکتیویس سیکا (Keratoconjunctivitis sicca) نیز برای توصیف خشکی چشم در پزشکی استفاده می‌شوند.

سندرم خشکی چشم می‌تواند در هر سنی و در افرادی که از نظر بیماری‌های دیگر سالم هستند، اتفاق بیفتد. با این حال، در سنین بالاتر که چشم اشک کمتری می‌سازد و همچنین در خانم‌ها نسبت به آقایان، شایع‌تر است. به علاوه خشکی چشم در مناطقی که سوء تغذیه باعث کمبود ویتامین A می‌شود نیز، بیشتر رخ می‌دهد.

نشانه های خشکی چشم

• تولید اشک بیش از حد
• سوزش و خارش چشم ها
• احساس وجود جسمی مانند شن ریزه در چشم ها
• تولید مخاط خارش آور در اطراف چشم ها
• تاری دید
• قرمزی چشم ها
• حساسیت چشم
• حساسیت بیش از حد چشم به دود و غبار
• حساسیت به استفاده از لنزها
• حساسیت و تحریک چشم ها به نور شدید
• سخت شدن رانندگی در شب

شایع ترین علت های خشکی چشم چیست ؟

موارد زیر به مهم‌ترین دلایل بروز خشکی در چشم می‌پردازند:

عدم تناسب در مخلوط اشک

صفحه‌ی اشکی از سه لایه تشکیل شده است.

• سطحی ترین لایه: این لایه از چربی است و باعث کاهش سرعت تبخیر می‌شود. اختلال در میزان چربی باعث تبخیر سریع تر اشک می‌شود. همچنین عفونت در لبه‌های پلک (که محل ترشح چربی هستند) که بلفاریت نامیده می‌شود، می‌تواند باعث بسته شدن مسیر ترشح چربی‌ها شود.

• لایه میانی: این لایه از آب و نمک تشکیل شده و ضخیم ترین لایه است. اختلال در آن می‌تواند باعث ناپایداری صفحه اشکی شود. غدد اشکی این لایه را تولید می‌کنند. این لایه چشم را تمیز می‌کند. اگر لایه آبی خیلی نازک باشد، لایه چربی و موکوسی بهم متصل شده و منجر به ترشحات چسبنده‌ای می‌شود که نشانه اصلی خشکی چشم است.

• لایه زیرین: این لایه از موکوس است که باعث می‌شود اشک به طور یکسانی روی سطح چشم پخش شود. اختلال عملکرد این لایه می‌تواند باعث ایجاد لکه‌های خشکی روی قرنیه شود.

کاهش تولید اشک

موارد زیر باعث کاهش تولید اشک می‌شوند:

• سن: از عوامل تشدید کننده احتمال بروز خشکی چشم، افزایش سن است. بعد از ۴۰ سالگی، تولید اشک کاهش می‌یابد. هنگامی که تا مقدار مشخصی پایین بیاید، چشم خشک می‌شود و به راحتی تحریک شده و عفونت می‌کند.
• یائسگی: کاهش تولید اشک، در خانم‌ها و علی الخصوص بعد از یائسگی، احتمالا به دلیل اختلالات هورمونی، شایع تر است.
• بیماری: کاهش تولید اشک می‌تواند به دلیل بیماری‌های خودایمنی، مانند سندرم شوگرن، لوپوس، اسکلرودرما، آرتریت روماتوئید، یا رادیوتراپی، دیابت، کمبود ویتامین A، جراحی‌های انکساری چشم مانند LASIK یا به علت بیرون زدگی چشم باشد که احتمال خشکی چشم را افزایش می‌دهند، اما علائم معمولا موقتی هستند.

مشکلات پلک چشم

اغلب افراد تقریبا پنج بار در دقیقه پلک می‌زنند، هر بار که فرد پلک می‌زند، پلک لایه نازکی از اشک را روی سطح چشم پخش می‌کند. مشکلات پلک می‌توانند در حرکات پلک زدن اختلال ایجاد کنند. مشکلات پلک می‌توانند شامل اکتروپیون که پلک به سمت بیرون چرخیده یا انتروپیون که پلک به سمت داخل چرخیده، باشند. همچنین التهاب لبه پلک نیز می‌تواند یکی از اختلالات مرتبط با علت قرمزی چشم باشد.

دارو های ایجاد کننده خشکی چشم

داروهایی که می‌توانند باعث خشکی چشم شوند شامل موارد زیر هستند:

• برخی از دیورتیک‌ها
• مهارکننده‌های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACEI)
• ضدحساسیت‌ها
• ضداحتقان‌ها
• برخی قرص‌های خواب آور
• برخی داروهای کنترل بارداری
• برخی ضدافسردگی‌ها
• برخی داروهای آکنه: مخصوصا داروهای نوع ایزوترتینوئین
• مسکن‌های اپیوئیدی و مورفین..

عوامل محیطی خشکی چشم

فاکتورهای آب و هوایی شامل آب و هوای خشک، خورشید، باد، و سایر انواع آب و هوای داغ و خشک مانند کابین هواپیما، باعث خشکی چشم می‌شود. ارتفاع بالا، سیگار کشیدن، و استفاده از لنزهای تماسی نیز ریسک فاکتور هستند.

• استفاده از لنز های تماسی: تشخیص اینکه آیا لنزهای تماسی باعث بروز خشکی چشم شده اند یا اینکه خشکی باعث ایجاد ناراحتی چشم هنگام استفاده از لنزهای تماسی می شود، را بسیار دشوار کرده است. بسیاری از افراد به خاطر خشکی چشمشان مجبور می شوند تا دیگر از لنز استفاده نکنند زیرا معایب لنز چشم در مواردی بیشتر از مزایای آن است.
• محیط داخل منزل: استفاده از دستگاه های تهویه، پنکه های خانگی و سیستم های گرمایشی رطوبت داخل منزل را کاهش داده و در نتیجه باعث تبخیر بیشتر اشک از سطح چشم ها خواهد شد.
• محیط بیرو‌ن از منزل: افرادی که در شهرهای گرم و خشک زندگی می کنند یا محل کارشان ایجاب می کند که مدت زمان طولانی ای در معرض نور خورشید باشند بیش از دیگران در معرض خشکی چشم قرار دارند.
• مسافرت با هواپیما: هوای داخل کابین های هواپیما بیش از حد خشک بوده و در صورت استفاده بیش از حد و سفرهای هوایی بی شمار، فرد ممکن است دچار خشکی چشم شود.
• سیگار کشیدن: سیگار کشیدن ارتباط مستقیمی با بروز بیماری های چشمی مثل خشکی چشم، آب مروارید، دژنراسیون وابسته به سن ماکولا شود.
• رژیم غذایی نامناسب: خوردن رژیم غذایی کم ویتامین A (که در کبد ، هویج و کلم بروکلی یافت می‌شود) یا کمبود اسیدهای چرب امگا ۳ (در ماهی، گردو و روغن‌های گیاهی)، می‌تواند به کاهش تولید اشک و خشکی چشم بیافزاید.

استفاده‌ زیاد از چشم ها

استفاده از مانیتور کامپیوتر، خواندن یا رانندگی وسایل نقلیه که با افزایش تمرکز بینایی باعث کاهش سرعت پلک زدن و خشک شدن چشم می‌شود. دو مورد شایع افزایش تبخیر اشک، موتورسواری و استفاده زیاد از سیستم کامپیوتری است.

بیماری‌ های زمینه ای

بیماری هایی نظیر زونا و فلج بل و لنفوم چشم نیز می‌توانند باعث خشکی چشم شوند. علائم اولیه سرطان چشم نیز باید در این موارد توسط پزشک بررسی شود. افرادی که ناخنک دارند، با عمل ناخنک چشم درمان می‌شوند که در آن رشته‌های سرطانی از چشم جدا می‌شود.

در برخی افارد که علائم سندروم شوگرن را دارند نیز این اتفاق رخ می‌دهد. این سندروم نوعی بیماری خود ایمنی است که در آن بدن به سلول‌های چشم حمله می‌کند.

کرونا و خشکی چشم

درحالی‌که اقدامات محافظتی برای مقابله با گسترش کووید-۱۹ ضروری است، اما پدیده جدید افزایش موارد ابتلا به خشکی و ناراحتی چشم نیز در حال ظهور است.

خشکی چشم مرتبط با ماسک: اصطلاح خشکی چشم مرتبط با ماسک (MADE) اولین بار توسط چشم‌ پزشکی در ماه ژوئن ۲۰۲۰ توصیف شد. مشاهده شد که افراد مبتلابه بیماری خشکی چشم، علائم شدیدتر را گزارش می‌کنند و یا تعداد زیادی از افراد، برای اولین بار آن را تجربه می کنند.

درمان خانگی خشکی چشم

در جدول زیر، روش‌های درمان خانگی خشکی چشم را برای شما قرار دادیم.

درمان خشکی چشم با دارو

• دارو برای کاهش التهاب پلک: وجود التهاب در لبه پلک می‌تواند از ترشح چربی به داخل اشک جلوگیری کند. گاهی‌اوقات، پزشک از آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی یا موضعی برای رفع التهاب کمک می‌گیرد.
• قطره‌ چشم برای کنترل التهاب قرنیه: قطره‌هایی که حاوی کورتیکواستروئید یا داروی سرکوب‌کننده ایمنی سیکلوسپورین هستند می‌توانند التهاب را در سطح چشم برطرف کنند. به دلیل عوارضی که کورتیکواستروئیدها دارند، نباید از آن‌ها برای مدت طولانی استفاده کنید.
• افزودنی‌های چشمی که مانند اشک مصنوعی عمل می‌کنند: اگر اشک مصنوعی در درمان این مشکل متوسط یا شدید موثر نباشد، باید یک بار در روز هیدروکسی‌پروپیل سلولز را بین پلک پایینی و چشم خود قرار ‌دهید. این دانه ریز به آرامی حل می‌شود و ماده‌ای ترشح می‌کند که باعث روان شدن چشم می‌شود.
• داروهای محرک اشک: داروهایی به نام کولینرژیک وجود دارند که به افزایش تولید اشک کمک می‌کنند. این داروها به صورت قرص، ژل یا قطره در دسترس هستند. از عوارض جانبی آن‌ها می‌توان به تعریق اشاره کرد.
• قطره‌های چشمی که از خون خود شما ساخته می‌شوند: این قطره‌ها می‌توانند خشکی شدید چشم را برطرف کنند. برای ساخت این قطره‌ها، گلبول‌های قرمز از خون جدا می‌شوند و باقیمانده خون با محلول نمک مخلوط می‌شود.
• استفاده از اسپری بینی برای تولید اشک: سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) استفاده از اسپری وارنیکلین را برای افزایش تولید اشک تایید کرده است.

روش های پیشگیری و درمان خشکی چشم

• به طور مرتب از اشک مصنوعی (قطره چشم پلی وینیل الکل) استفاده کنید.
• هنگام مطالعه  یا کار با رایانه  زیاد پلک بزنید و بعد از هر ۲۰ دقیقه، ۲۰ ثانیه چشمانتان را ببندید.
• غذاهایی که حاوی امگا ۳ هستند مانند ماهی سالمون، ساردین و روغن کتان را مصرف کنید.
• در کارهای طولانی مدت وقفه های کوتاه برای استراحت دادن به چشم ها در نظر بگیرید.
• برای تصفیه و مرطوب نگه داشتن هوا از دستگاه بخور استفاده کنید.
• ازسپرهای عینک جهت جلوگیری از گرد و غبار به چشمانتان استفاده کنید.
• صفحه کامپیوترتان را جوری تنظیم کنید که پایین تر از سطح چشمان شما قرار گیرند.
• کمپرس آب گرم به درمان خشکی چشم بسیار کمک می کند.
• از عینک های آفتابی استفاده کنید.
• از استعمال دخانیات خودداری کنید.
• چشمانتان را ورزش دهید.
• از ماساژ دادن چشم هایتان غافل نشوید.
• مرتب چشم هایتان را شستشو دهید.
• از مواد غذایی اسیدی کمتر استفاده کنید.

عوارض خشکی چشم

افرادی که چشم خشک دارند ممکن است این عوارض را تجربه کنند:

• عفونت چشم: اشک های شما سطح چشم شما را از عفونت محافظت می کند. بدون اشک کافی ، ممکن است خطر عفونت چشم افزایش یابد.
• آسیب به سطح چشم: در صورت عدم درمان، خشکی شدید چشم ممکن است منجر به التهاب چشم، سایش سطح قرنیه، خشکی چشم و مگس پران، زخم قرنیه و مشکلات بینایی شود.
• کاهش کیفیت زندگی: خشکی چشم می تواند انجام کارهای روزمره مانند خواندن را دشوار کند.
• در نظر داشته باشید که عوارض خشکی چشم؛ شامل بدتر شدن قرمزی چشم و حساسیت نسبت به نور، افزایش درد چشم و اختلالات بینایی می‌شود.
• در بعضی بیماران گاهی خشکی زیاد چشم باعث تحریک بیش از حد جزء آبکی اشک شده و علت سوزش و آبریزش چشم خواهد شد.
• گاهی نیز بیمار احساس وجود جسم خارجی در چشم می‌کند.