از جمله مشکلات گوارشی که بسیاری از افراد ممکن است با آن درگیر شوند یبوست است.هر چند یبوست مشکل خاصی نیست اما اگر درمان نشود میتواند مشکلات زیادی را برای شما به وجود آورد. درمان یبوست در خانه راه های زیادی دارد و با تغییر سبک زندگی میتوان آن را درمان کرد.با ما همراه باشید تا ساده ترین روش ها برای درمان یبوست را مطرح کنیم.
راه های درمان یبوست در خانه
یکی از مشکلات شایعی که زندگی مدرن امروز با خود به ارمغان آورده است، عارضه یبوست می باشد. با مدرنیزه شدن، تحرک افراد کم شده و اکثر مسافت ها با ماشین طی می شود، همچنین فست فود و تنقلات جای میوه و سبزیجات را در سبد غذایی گرفته است.
پیش از آنکه به دنبال راه‌هایی برای درمان یبوست باشیم، بهتر است با یبوست و علائم آن آشنا شویم.
یبوست عارضه ای است که به علت کند شدن حرکات روده و جذب بیشتر آب مایه داخل روده بزرگ و سفت شدن مدفوع یاتفاق میافتد. هر فردی در طول زندگی خود حتما چندباری تجربه یبوست را دارد. قبل از هرچیز باید بدانیم که هر فردی الگوی دفع خود را دارد، مثلا فردی معمولا روزی سه بار ولی فرد دیگری هفته ای سه بار دفع دارد.
اگر شما دارای چند علامت از علائم زیر هستید، دچار یبوست شده اید و باید در صدد رفع آن باشید.
- بعد از دفع احساس کنید که کامل تخلیه نشده اید
- دفعات دفع مدفوع شما کمتر از دفعات همیشگی باشد
- سردرد داشته باشید
- مدفوع شما سفت باشد
- نفخ و درد داشته باشید
- هنگام دفع نیاز به زور زدن داشته باشید
درمان یبوست با استفاده از درمان‌های خانگی
درمان یبوست با استفاده از درمان‌های خانگی پیدا کردن داروهای گیاهی برای درمان یبوست ساده است. در واقع بسیاری از ملین‌ها بدون نیاز به نسخه، حاوی ترکیبات گیاهی هستند. گیاهان ملین به حرکت روده کمک می‌کنند و باعث خارج شدن مدفوع از بدن می‌شوند. همچنین اضافه کردن فیبر و مایعات به برنامه غذایی افرادی که یبوست دارند، ضروری است.
ارجنگ
ارجنگ یکی از گیاهان دارویی شناخته شده با خاصیت ملین است که از عصاره پوستِ درختی با همین نام گرفته شده است. این عصاره باعث تحریک و حرکت روده‌ها می‌شود. استفاده کوتاه مدت از آن، معمولا برای بدن به خوبی قابل تحمل است، اما ممکن است باعث بروز دردهای شکمی شود، اما استفاده بلند مدت از آن میتواند منجر به مشکلاتی برای کبد شود که از ناراحتی‌های خفیف تا از دست دادن کبد را در بر بگیرد.
اسفرزه
اسفرزه فیبر طبیعی ملین است که به سفت شدن مدفوع کمک می‌کند. اسفرزه معمولا برای درمان یبوست مزمن مورد استفاده قرار می‌گیرد و ممکن است با دیگر ملین‌های طبیعی و مصنوعی ترکیب شود. این دارو ممکن است عوارض جانبی از قبیل واکنش آلرژیک، حالت تهوع، معده درد و استفراغ داشته باشد.
ریواس
این گیاه نیز هم در پخت و پز و هم به صورت مستقیم برای از بین بردن یبوست استفاده می‌شود. این گیاه فقط باید به صورت کوتاه مدت مورد استفاده قرار بگیرد.
سنا
سنا برای درمان یبوست و خالی کردن روده، قبل از برخی از روش‌های پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. تاثیر میوه این گیاه از برگ آن خفیف‌تر است. سنا را باید به صورت کوتاه مدت و دوزی که پزشک تعیین می‌کند استفاده کنید. استفاده بلند مدت و دوز بالای آن میتواند به کبد آسیب وارد کند.
نارون آمریکایی
این گیاه، سابقه بلند مدتی در درمان یبوست دارد. باعث تحریک اعصاب دستگاه گوارش و تولید مخاط می‌شود و یبوست را التیام می‌دهد. نارون آمریکایی حاوی مواد چسبنده‌ای است که مسیر گوارشی را می‌پوشاند. در نتیجه ممکن است جذب برخی داروهایی را که همراه با آن استفاده می شود کاهش دهد.
برگ درخت زبان گنجشک
برگ‌های درخت زبان گنجشک صاف و سبز تیره هستند. بو و عطر این برگ‌ها تا حدودی شبیه به چای سبز است. میتوان این برگ‌ها را به طور دست‌نخورده یا پاک‌کرده خشک کرد یعنی بدون ساقهٔ میانی. خشک کردن برگ‌ها باید بلافاصله بعد از چیدن باشد. از این برگ‌ها به صورت دمنوش استفاده می‌کنند. به این صورت که یک نوک انگشت از برگ‌های خشک را در یک فنجان کوچک آب در حال جوش ریخته و به مدت ۱۰ دقیقه بجوشانید. درخت زبان گنجشک باعث سهولت عمل دفع شده و روده‌ها را تحریک می‌کند. توصیه می‌کنیم چندین هفته از این گیاه استفاده کنید. البته می‌توانید متناسب با مشکلتان با پزشک داروساز مشورت کنید تا میزان مصرفتان را مشخص کند. خوشبختانه تاکنون مواردی برای عوارض جانبی این گیاه ذکر نشده است.
ریشه گل ختمی
گل ختمی از آن «جامهٔ مخملی»اش گرفته تا در ترکیب تمام بخش‌هایش سرشار از موسیلاژ است برای همین هم یکی از ملین‌های طبیعی محسوب می‌شود. می‌توانید از ریشهٔ خردشدهٔ آن دمنوش تهیه کنید و یا اینکه آن را بجوید. مورد منع مصرفی برای این گیاه وجود ندارد اما اگر شما مشکل خاصی دارید قبل از مصرف حتماً با پزشکتان مشورت کنید.
بارهنگ
بارهنگ یکی از آن گیاهان معروف و با خاصیت است. مصرف آن به صورت دمنوش با یبوست مقابله می‌کند. می‌توانید یک نوک انگشت از برگ‌های خشک این گیاه را در یک فنجان آب جوش دم و میل کنید. همچنین می‌توانید برگ‌های تازه آن را داخل سالاد ریخته و مصرف کنید.
درمان یبوست با عرقیات گیاهی
عرق‌گیری از گیاه شیوه‌ای است که در طب سنتی برای استفاده از خواص درمانی گیاهان دارویی استفاده می‌شود. در استفاده از عرق گیاهی برای درمان یبوست چند نکته را باید در نظر داشته باشید.
- میزان مجاز نوشیدن عرقیات گیاهی روزانه یک الی دو فنجان است و نباید در نوشیدن آنها زیاد‌روی نمود.
- استفاده از تمام عرقیات گیاهان برای خانم‌های باردار مجاز نیست
درمان یبوست با عرق گزنه
گیاه گزنه برای درمان اختلالات گوارشی توسط متخصصان طب سنتی پیشنهاد می‌شود. خواص درمانی این گیاه سبب می‌شود حرکات روده منظم‌تر و بیشتر شود و مواد غذایی زائد به‌راحتی از روده دفع شود. به‌همین جهت نوشیدن یک فنجان عرق گزنه در شب‌ها یبوست را رفع می‌کند.
درمان یبوست با عرق رازیانه
عرق رازیانه خاصیت ضدالتهابی و رفع مشکلات گوارشی مانند یبوست، نفخ معده و دل‌پیچه دارد. افرادی که برای پاکسازی روده دچار مشکل می‌شوند با نوشیدن عرق رازیانه می‌توانند مشکل را رفع کنند.
درمان یبوست با دمنوش‌های گیاهی
خیلی از افراد می‌پرسند برای درمان سریع یبوست چه بخوریم؟ در پاسخ این افراد میتوان استفاده از دمنوش‌های گیاهی را پیشنهاد داد. در ادامه چند دمنوش گیاهی موثر برای درمان یبوست را معرفی می‌کنیم.
درمان یبوست با دمنوش اسفرزه
اسفرزه یک گیاه سفت است که که از یک ماده‌ی جاذب آب به نام موسیلاژ تشکیل شده است. این ماده باعث می‌شود این گیاه بعد از خیس شدن حالت لعابی به خود بگیرد. استفاده از دمنوش اسفرزه باعث نرم شدن مواد غذایی داخل روده می‌شود و یبوست را درمان می‌کند.
درمان یبوست با دمنوش سنا
سنا یکی از گیاهانی است که به عنوان ملین و درمان موثر یبوست شناخته می‌شود. این گیاه حاوی گلیکوزوئید است که میتواند مدفوع را نرم و دفع آن را راحت کند. ریشه و برگ این گیاه برای تهیه‌ی دمنوش استفاده می‌شود. استفاده‌ی بیش از اندازه از سنا باعث اسهال می‌شود پس حواستان به میزان استفاده از آن باشد.
درمان یبوست با دمنوش بادرنجویه
استرس یکی از عوامل ایجاد کننده یبوست است. بنابراین استفاده از دمنوش‌های آرامش‌بخش استرس را کم می‌کند و مشکلات گوارشی را برطرف می‌کند. همچنین استفاده از دمنوش‌ها سبب جذب آب اضافی در بدن می‌شود و باعث نرم شدن مدفوع می‌شود.
درمان یبوست با دمنوش زنجبیل
از مهمترین خواص زنجبیل، خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد و میتواند فرایند هضم غذا را آسان‌تر کند و حتی به آن سرعت دهد. به‌همین دلیل نوشیدن دمنوش زنجبیل برای افرادی که مشکلات هضم غذا دارند و با یبوست مواجه می‌شوند بسیار مفید است.زنجبیل برای لاغری و کاهش وزن هم مفید است.
درمان یبوست با دمنوش بابونه
بابونه گیاه آرامش‌بخش است و میتواند با تسکین دردهای عصبی و کاهش استرس میزان حرکات روده را تنظیم کند. برای درمان یبوست عصبی تهیه‌ی دمنوش بابونه یک روش بسیار موثر و کاربردی است. البته به خاطر داشته باشید استفاده از دمنوش بابونه برای خانم‌های باردار ممنوع است. پس در صورتی‌که به یبوست بارداری دچار هستید از روش‌های دیگر استفاده کنید.
درمان یبوست با دمنوش نعناع
گیاه نعناع دارای ماده‌ای به نام منتول است که میتواند فرایند هضم غذا را تسهیل کند و مشکلات گوارشی مانند نفخ، سوءهاضمه و یبوست را رفع کند. اگر مشکلات شدید گوارشی دارید و به دنبال یک گیاه دارویی برای درمان هستید استفاده از دمنوش نعناع بعد از وعده‌های غذا قطعا وضعیت گوارش شما را بهبود می‌بخشد.
شیوه‌های دیگر استفاده از نعناع هم مفید است. مثلا می‌توانید روزانه یک فنجان عرق نعنا بخورید یا آن را داخل چای بریزید.
در تهیه‌ی دمنوش‌ها نکات زیر را رعایت کنید.
- برای تهیه‌ی دمنوش از آب جوشیده که کمی سرد شده استفاده کنید. گیاه را داخل آب جوشیده بریزید و با حرارت غیر مستقیم روی توری یا کتری در حال جوش آن را دم کنید.
- برای تهیه‌ی دمنوش از قوری چینی یا بلور استفاده کنید و از قوری استیل استفاده نکنید.
- گیاهان دارویی را باهم ترکیب نکنید، چون ممکن است استفاده‌ی همزمان آنها باعث تداخل در اثر آنها و ایجاد مشکلات گوارشی شود.
میوه ها و سبزیجات ملین
میوه‌ها و سبزیجات ضدیبوست مصرف میوه و سبزیجات (از همه نوع) به مقابله با یبوست کمک می‌کند. بهترین حالت این است که میوه‌ها را با پوست میل کنید. تا جایی که امکان دارد از میوه‌ها و سبزیجات ارگانیک استفاده کنید. توجه داشته باشید که در بین میوه‌ها و سبزیجات برخی خواص ملینی بالایی دارند مانند کیوی، آب سیب، طالبی، آلو خشک و میوه‌های خشک دیگر و در بین سبزیجات نیز میتوان به اسفناج اشاره کرد. برای مقابله با یبوست علاوه بر مصرف مواد غذایی ملین باید فعالیت بدنیتان را نیز بالا ببرید. بی‌تحرکی باعث تنبلی روده‌ها و تشدید مشکل یبوست می‌شود.
آلو سیاه
این التیام دهنده قدیمی یبوست نه تنها سرشار از فیبر است (6 گرم فیبر در هر نصفه فنجان) بلکه حاوی دی هیدروکسی فنیل ایزاتین نیز می‌باشد، ترکیب طبیعی که روده را تحریک می‌کند و همچنین نوعی قند(سوربیتول) که اثر ملین دارد. به‌علاوه آلو سیاه دو برابر موز حاوی پتاسیم است. اگر به اندازه کافی پتاسیم دریافت نکنید ممکن است دچار یبوست و خستگی شوید. آلو سیاه را به صورت مستقیم، در سالاد یا به همراه ماست میل کنید.
تمشک
تمشک یکی از غذاهای سرشار از فیبر است و هر فنجانش حدود 8 گرم فیبر دارد – این میزان، برابر فیبر توت فرنگی است. فیبر حجم مدفوعتان را افزایش می دهد تا کمک کند غذا به نرمی در مسیر گوارش به حرکت درآید. به‌علاوه فیبر باکتری های درون روده را برای گوارش بهینه تغذیه می‌کند.
پرتقال
پرتقال در این زمینه کمک زیادی میتواند به شما بکند. پرتقال مقدار زیادی ویتامین C دارد که به نرم شدن مدفوع کمک می‌کند، فیبر دارد که به حجم گرفتن مدفوع کمک می‌کند و همچنین حاوی فلاونوئیدی به نام نارینجنین است که محققان می گویند مانند ملیّن عمل می‌کند. پرتقال را به صورت میان وعده یا در سالاد مورد استفاده قرار دهید.
گیاهانی که برگ سبز دارند
اسفناج، برگ چغندر و کلم سرشار از مواد مغذی هستند که به فعال شدن دستگاه گوارش از جمله فیبر کمک می‌کند(یک فنجان برگ چغندر حاوی 4 گرم فیبر است). منیزیم به منقبض شدن روده و پتاسیم که برای تنظیم تعادل مایعات و انقباض عضلات مفید است کمک می‌کند. این سبزیجات را به سالاد و ساندویچ خود اضافه کنید و یا با روغن زیتون و سیر تفت دهید و میل نمایید.
پوست میوه‌ها
اگر دچار یبوست هستید، سعی کنید پوست میوه را جدا نکنید. چون پوست میوه ها سرشار از فیبر هستند. در نتیجه به افزایش سرعت حرکت غذاها به سمت روده و اجابت مزاج شما کمک می‌کنند.
درمان یبوست با روغن‌های گیاهی
روغن‌های گیاهی برای درمان یبوست به صورت خوراکی یا استعمالی استفاده می‌شوند.
درمان یبوست با روغن زیتون
روغن گیاه زیتون را میتوان در پخت و پز استفاده کرد یا روزانه یک قاشق غذاخوری از آن را به تنهایی برای نرم شدن روده‌ها استفاده کرد.
درمان یبوست با روغن بنفشه
ماساژ شکم با روغن بنفشه حرکات روده را بیشتر می‌کند و موجب حرکت روان‌تر مواد غذایی در روده و دفع آسان‌تر آنها می‌شود.
درمان یبوست با روغن کرچک
استفاده از روغن کرچک برای درمان یبوست شدید در طب سنتی یک گزینه‌ی موثر و قابل پیشنهاد است. ماساژ دورانی شکم با روغن کرچک یا استفاده‌ی خوراکی از آن باعث خروج مواد غذایی از روده و رفع یبوست می‌شود.
محصولات پروبیوتیک
پروبیوتیک‌ها باکتری خوب موجود در دستگاه گوارش، به ویژه روده بزرگ را از نو ذخیره و احیا کرده است. به این ترتیب با مشکلات گوارشی از جمله یبوست مقابله می‌کنند. بر اساس برخی مطالعات، تعداد دفعات مزاج در افراد مبتلا به یبوست، حداقل پس از ۱۴ روز مصرف روزانه BB-12، به طور قابل توجهی بهبود می‌یابد. با این حال باید توجه داشته باشید که لاکتیویا داروی ملیّن نیست. بلکه یک نوع ماست حاوی باکتری‌های طبیعی است که پیش‌تر نام بردیم و به تنظیم دستگاه گوارش کمک می‌کند. به طور کلی مکمل‌های پروبیوتیک بر کارکرد سیستم ایمنی، سرطان، اسهال ناشی از مصرف آنتی‌بیوتیک، اسهال مسافرتی، آلرژی، عدم تحمل لاکتوز و کلسترول افزایش یافته خون و تولید ویتامین‌ها در بدن اثرات مثبتی دارند. مصرف پروبیوتیک در تمام موارد ذکر شده باید با مشورت پزشک صورت بگیرد.
کفیر
نوشیدنی‌های لبنی تخمیر شده سرشار از پروبیوتیک هستند. کفیر 10 برابر بیشتر از ماست پروبیوتیک دارد. پروبیوتیک‌ها در اصل غذای باکتری های درون روده هستند و کمک می‌کنند گوارشتان تقویت شود. محققان به این نتیجه رسیده‌اند که پروبیوتیک میتواند به بهبود یبوست کمک و مدفوع را نرم‌تر کند. کفیر و ماست‌های حاوی پروبیوتیک را به صورت میان وعده یا همراه با وعده‌های اصلی میل کنید.
آب
تامین آب بدن برای حرکت دادن روده‌ها ضروری است. بدون آب فراوان، مدفوع نمی‌تواند نرم شود و به راحتی در مسیر گوارش حرکت کند. جای تعجب نیست که چرا کم آب شدن بدن یکی از عوامل یبوست است. در روز همیشه به خاطر داشته باشید که آب بنوشید. می‌توانید با قطعات لیمو و خیار به آبی که می‌نوشید طعم اضافه کنید.
لیمو تازه
یکی از بهترین روش‌ها برای درمان یبوست مصرف لیمو تازه است. برای این کار کافیست چند قطره لیمو به آب خود اضافه کنید و با شکم خالی آن را بنوشید. اگر دچار یبوست مزمن هستید، این کار را به مدت یک هفته ادامه دهید.
سبوس گندم و قهوه، چای یا نوشیدنی‌های بدون کافئین
جای تعجب نیست که سبوس گندم به درمان یبوست و بهبود گوارش کمک می‌کند. لایه بیرونی دانه گندم حاوی فیبر است و هر فنجان آن 25 گرم فیبر دارد. می توانید از سبوس گندم در پخت و پز استفاده کنید تا مزایایش به بدنتان برسد و اگر به تنهایی برایتان کارساز نبود یک فنجان قهوه یا چای را نیز اضافه کنید.
درمان یبوست با خاکشیر
یکی از مواردی که به درمان یبوست شما کمک می کند خاکشیر می باشد، به این صورت که خاکشیر را همراه با آب داغ و پس از اینکه ولرم شد، لیمو ترش و یک قاشق غذاخوری عسل مخلوط کرده و صبح وقتی که ناشتا هستید و هنوز چیزی نخورده اید میل کنید.
مصرف انجیر
شب‌ها مقداری انجیر را در آب خیس کنید و صبح، ناشتا این انجیرها را همراه آب آن بخورید. این کار کمک زیادی به رفع یبوست و سهولت دفع خواهد کرد.
بادام
بادام‌ها سرشار از چربی‌های مفید برای قلب، پروتئین و فیبر هستند اما این میزان منیزیم بالای بادام است که روده را هیجان زده می‌کند. منیزیم اسید معده را خنثی می‌کند و مدفوع را در روده به حرکت در می‌آورد. تنها یک مشت بادام ( 28 گرم ) حاوی 25 درصد از منیزیم مورد نیازتان در طول روز است. بادام میان وعده خوبی است می‌توانید حتی در حال حرکت هم از آن استفاده کنید، می توانید از آرد بادام در پخت و پز و یا اسموتی نیز استفاده کنید.
درمان دارویی یبوست
اگر درمان‌های اولیه و اصلی مانند تغییر برنامه غذایی و تحرک و ورزش، تغییری در سیستم گوارش و دفع بیمار ایجاد نکند یا تغیرات جزئی باشد و منجر به بیماری‌هایی مانند بواسیر شود، آن وقت پزشک درمان دارویی را تجویز می‌کند. این نوع تجویز با توجه به هر شخص ممکن است متفاوت باشد. داروهای ضدیبوست به صورت قرص، شربت، پودر یا شیاف تولید می‌شوند. بهتر است به جای خرید و مصرف خودسرانه داروهای درمان یبوست، با پزشک مشورت کنید. داروهای اورژانسی بدون نسخه به طور کلی برای درمان هر نوع بیماری باید به پزشک مراجعه شود تا با توجه به مشخصات و ویژگی‌های یک فرد نسخه تجویز شود. ممکن است برخی افراد دارای بیماری دیگری باشند و تداخل داروها اثر آنها را کمرنگ می‌کند یا به یک دارو حساسیت داشته باشند. اگر در شرایط اورژنسی قرار داشته باشید وامکان دسترسی به پزشک نباشد می‌توانید با مشورت پزشک داروخانه، یک داروی بدون نسخه برای درمان یبوست دریافت کنید. در ادامه به معرفی این داروها می‌پردازیم.
داروهای مکمل فیبر
این داروها باید به همراه آب زیاد نوشیده شود تا موجب حجیم شدن مدفوع شوند و روده را فعال کنند. از جمله مشهورترین مکمل‌های فیبر میتوان به این مواد اشاره کرد:
- کلسیم پلی کروبفیل
- فیبرمتیل سلولزگ
- پسیلیوم
- دکسترین گندم
اسموتیک‌ها
این نوع دارو به جذب آب در دستگاه گوارش کمک می‌کنند:
- سیترات منیزیم
- منیزیم هیدروکسید لاکتیتول
- پلی اتیلن گلیکول
محرک‌ها
این دسته از داروهای درمان یبوست، با ایجاد انقباض در روده بزرگ، دفع مدفوع را تسهیل می‌کنند:
- بیزاکودیل
- سنوزید
- نرم‌کننده‌های مدفوع
- شیاف
- دوکوزات سدیم
- گلیسیرین
- روغن مینرال
درمان یبوست با نسخه پزشک
- لاکتوز
- لیناکلوتید
- لوبیپروستون
- پلکاناتید
- پلی اتیلن گلیکول
- پروکالوپراید
داروهای گیاهی موجود در داورخانه‌ها برای درمان یبوست
اغلب داروهای گیاهی‌ای که برای درمان یبوست در داروخانه‌ها موجود است، ترکیبات و عملکرد مشابهی دارند اما میزان دوز آنها متفاوت است و برخی از آنها از ترکیب چند نوع گیاه ملین ساخته شده‌اند؛ مانند سنا، رازیانه، گل‌سرخ، گیاه اسفرزه و…
این ترکیبات با فعال کردن باکتری‌های مفید روده‌ها و نرم کردن مدفوع، به دفع راحت‌تر کمک می‌کنند و مانع بواسیر می‌شوند. این داروهای گیاهی فرآوری‌شده را بهتر است زیر نظر پزشک استفاده کنید چون میزان اثرگذاری متفاوتی دارند:
- سیلاکس
- پسیلینیوم
- پودر رولاکس
- پودر ماء‌الجبن
- شربت سناگل
- کپسول لاکسافول
- قرص سنالاکس
- کپسول فیتولاکس
- روغن کرچک
- روغن پارافین خوراکی
- قرص کاستورکس
درمان یبوست با ورزش
همان‌طور که گفتیم عدم تحرک، میتواند منجر به یبوست شود. انجام حرکات نرمشی و ورزشی مناسب میتواند به انقباضات روده‌ها کمک کند تا عمل دفع به راحتی انجام شود. بهتر است برای درمان یبوست از دو روش نرمش و ورزش استفاده کنید. به عنوان مثال یوگا بهترین ورزش کششی برای کاهش استرس و کمک به عضلات شکمی است. همچنین پیاده‌روی سریع و ورزش‌های پرتحرک مانند بسکتبال و والیبال در گنار یک رژیم غذایی پرفیبر، بسیار مفید و موثر خواهد بود.
درمان یبوست در نوزادان
اگر نوزاد شما دچار یبوست شود، با انجام چند روش ملایم و سبک میتوان به دفع راحت‌تر نوزاد کمک کرد مانند قرار دادن نوزاد در وان آب گرم، ماساژ شکم نوزاد، حرکات نرمشی و کششی پاهای او و عدم استفاده از شیرخشک که نسبت به شیر مادر هضم دیرتری دارد.
درمان یبوست در کودکان
برای درمان یبوست کودک ابتدا در خانه برنامه غذایی و حرکتی او را تغییر دهید. به عنوان مثال میوه یا آب‌میوه‌های ملین بیستری به برنامه غذایی او اضافه کنید. مانند آب هویج، سیب، انجیر، برگه زردآلو و قیسی. همچنین بازی‌هایی طراحی کنید که کودکتان، بیشتر زمان خود را مقابل تلویزیون ننشیند و به بازی و جست‌و‌خیز مشغول شود.
پزشک کودک شما ممکن است برای کمک به درمان یبوست به کودکتان یک تنقیه یا ملین بدهید. بیشتر ملین‌ها داروهایی هستند که بدون نسخه تجویز می‌شوند تا زمانی که حرکات روده کودک شما طبیعی شود، از طریق دهان مصرف می‌شوند. پزشک کودک شما ممکن است پس از اینکه کودک شما عادات غذا خوردن و اجابت مزاج بهتری داشت، قطع مصرف ملین را توصیه کند. شما نباید به کودک ملین بدهید مگر اینکه پزشک به او گفته باشد.
درمان خانگی یبوست کودکان با عسل
استفاده از یک قاشق غذاخوری عسل قبل از خواب باعث نرم شدن روده‌ها می‌شود و دفع مدفوع را برای کودک راحت‌تر می‌کند. این کار را هر شب انجام دهید تا اثربخشی آن افزایش یابد. البته این روش در مورد کودکان کمتر از یک سال به دلیل حساسیت احتمالی به عسل امکان‌پذیر نیست.
درمان خانگی یبوست کودکان با ماساژ معده
افزایش تحرکات معده و روده با ماساژ دادن یک روش موثر در درمان یبوست کودکان است. برای این‌کار چند قطره روغن نارگیل یا روغن زیتون روی شکم کودک بریزید و در جهت عقربه‌های ساعت شکم را ماساژ دهید. حواستان باشد با نوک انگشت این‌کار را انجام دهید و فشاری به شکم وارد نکنید.
درمان خانگی یبوست کودکان با حمام آب گرم
گرمای آب باعث شل شدن مقعد و افزایش حرکات روده می‌شود. پس اگر نوزاد را به مدت ۲۰دقیقه داخل وان آب گرم قرار دهید و شکمش را به آرامی ماساژدهید، می‌توانید عمل دفع را آسان‌تر کنید و یک اقدام موثر برای درمان یبوست و نفخ انجام دهید.
درمان یبوست در دوران بارداری
بسیاری از خانم‌ها در دوران بارداری، حتی پس از میزان افزایش فیبر و مایعات در برنامه غذایی خود، یبوست را تجربه می‌کنند. مهمترین نکته این است که آیا درمان بی‌خطری برای یبوست بارداری وجود دارد که به جنین آسیبی وارد نشود؟ اگرچه درمان توصیه شده مقدم، برای یبوست شامل افزایش فیبر، مایعات و ورزش است، اما گاهی اوقات این درمان‌ها بی‌اثر هستند.
بنابراین، ملین‌ها مانند عوامل حجیم‌ساز، ملین‌های روان‌کننده، نرم‌کننده‌های مدفوع، ملین‌های اسمزی و ملین‌های محرک ممکن است در نظر گرفته شوند. اگرچه تعداد کمی از انواع مختلف ملین‌ها از نظر ایمنی در بارداری ارزیابی شده‌اند، اما حداقل جذب سیستمیک را دارند. بنابراین، انتظار نمی‌رود که آنها با افزایش خطر ناهنجاری‌های مادرزادی همراه باشند. با این حال، توصیه می‌شود برای جلوگیری از کم‌آبی یا عدم تعادل الکترولیت در زنان باردار، از ملین‌های اسمزی و محرک فقط در کوتاه مدت یا گاهی اوقات استفاده شود.
درمان یبوست در سالمندان
یبوست یکی از مشکلات رایج در افراد سالمند است. اگرچه یبوست جزو پیامدهای فیزیولوژیکی پیری طبیعی نیست، با این حال به دلیل کاهش تحرک و سایر شرایط پزشکی افراد مسن، ممکن است به افزایش شیوع یبوست در آنها کمک کند. یبوست عملکردی زمانی تشخیص داده می‌شود که هیچ علت ثانویه‌ای مانند یک وضعیت پزشکی یا عوارض دارویی شناسایی نشود.
درمان تجربی ممکن است در ابتدا برای بیماران مبتلا به یبوست عملکردی آزمایش شود. مدیریت یبوست مزمن شامل یادداشت روزانه مدفوع برای ثبت ماهیت حرکات روده، مشاوره در مورد تمرین روده، افزایش مصرف مایعات و فیبر غذایی و افزایش فعالیت بدنی است.
انواع مسهل های بدون نسخه و نسخه ای برای درمان یبوست وجود دارد. فیبر و ملین ها دفعات مدفوع را افزایش می دهند و علائم یبوست را بهبود می بخشند. اگر یبوست نسبت به درمان دارویی مقاوم باشد، ممکن است ارزیابی تشخیصی بیشتر برای ارزیابی زمان انتقال کولون و اختلال عملکرد آنورکتال ضروری باشد. ممکن است روش های درمانی جایگزین مانند بیوفیدبک و جراحی برای این بیماران در نظر گرفته شود.
درمان یبوست در بیماران
بسیاری از بیماری‌ها به دلیل ایجاد اختلال در سبک غذایی، بستری شدن وعدم تحرک بیمار، عملکرد دستگاه گوارش بیمار و عوارض مصرف داروها موجب یبوست می‌شوند. در هر بیماری باید دقت شود داروهای ملینی که برای بیماران تجویز می‌شود با تداخل دارویی همراه نباشد. به ویژه کسانی که دارای بیماری‌های خاص هستند یا سکته قلبی را گذرانده‌اند، حتما باید زیر نظر پزشک خود داروهای ضد یبوست مصرف کنند.
عوامل به وجود آورنده یبوست
باید به این نکته توجه کنید که یبوست خود به خود ایجاد نمی شود بلکه عواملی هستند که این عارضه را به وجود می آورند،این عوامل عبارتند از:
نداشتن خواب کافی، مصرف کم آب و مایعات، مصرف کم میوه و سبزیجات (فیبرها)، مصرف زیاد کافئین، بی تحرکی یا کم تحرکی، افزایش سن، استرس، چاقی، اختلالات هورمونی، مصرف بیش از حد ملین ها (منجر به تنبلی روده می شود)، مصرف بعضی از داروها (مانند داروهای فشارخون بالا، داروهای آنتی اسید، آهن، داروهای ضد افسردگی و…) و…
چه زمانی یبوست خطرناک است؟
زمانی که دچار یبوست به همراه درد شکم و احساس پری بوده، همچنین دفع گاز روده و مدفوع نداشته باشید باید فورا به پرستار یا پزشک خود مراجعه کنید.همچنین زمانی که تهوع و استفراغ و خونریزی از مقعد و سرگیجه و ضعف عمومی با یبوست همراه باشد، هرگز خوددرمانی نکرده و سریعا به پزشک متخصص گوارش و معده مراجعه کنید.
مسئله مهم در مورد این عارضه این است که، شما حواستان باشد که در صورت همراه بودن با موارد زیر، حتما با پزشک خود مشورت کنید:
- تغییر الگوی دفع (دفعات و چگونگی دفع مدفوع)، برای بیش از دو هفته
- وجود خون همراه مدفوع
- وجود درد هنگام دفع
- کاهش وزن ناگهانی و یا بدون رژیم لاغری
- قطر مدفوع شما کم شده باشد
ارسال نظر