نمک به زخم جان نپاشید

ایران یکی از پر مصرف ترین کشورهاست که میانگین روزانه مصرف نمک مردمانش ۳برابر استاندارد جهانی است. نمک یکی از مواد مورد نیاز برای سوخت و ساز مواد غذایی در بدن، انتقال پیام های عصبی و کارکرد صحیح عضلات است اما مصرف آن مرز باریکی بین سلامتی و بیماری دارد. براساس استاندارد های سازمان جهانی بهداشت، حد پایین تعیین شده برای مصرف نمک ۲گرم و حد بالای آن ۵گرم در روز است.

طبق نظر محققان میزان مصرف نمک در ایران حدود ۱۰ تا ۱۵ گرم در روز است که این میزان بسیار بیشتر از حد استاندارد مصرف نمک(۵ گرم) است. یکی از برنامه های جدی وزارت بهداشت در سال جدید تلاش برای کاهش مصرف نمک است. هم اکنون وزارت بهداشت توانسته میزان نمک غلات حجیم شده تولیدی صنایع را از ۲.۵ به ۱.۵ درصد کاهش دهد.

به طور کلی ۸۷درصد کشور ها بیشتر از ۳گرم در روز نمک مصرف می کنند و فقط ۶کشور پیشرفته دنیا هستند که با اجرای برنامه های جهانی کاهش مصرف نمک، حد پایین تعیین شده توسط WHO را مصرف می کنند.

عوارض مصرف ۳برابری نمک

نتایج بررسی های انجام شده مشخص کرده درصورتی که افراد تنها ۳ گرم از مصرف روزانه نمک خود را کاهش دهند، حدود ۵۰ درصد از بیماری های قلبی عروقی کاهش خواهد یافت. همچنین حدود ۳۵ درصد از بیماری های مربوط به فشار خون نیز کاهش می یابد. وقتی میزان مصرف نمک در جامعه ای بالا باشد می توان بیماری های احتمالی آنها را در آینده نه چندان دور پیش بینی کرد. ازجمله بیماری هایی که مصرف نمک فراوان می تواند ایجاد کند، فشار خون است. کاهش مصرف نمک، فوراً باعثکاهش فشارخون بالا می شود.

افزایش فشار خون، خطر سکته یا حمله قلبی را افزایش می دهد. نمک زیاد، کلسیم را از استخوان ها می گیرد و باعثدفع آن از ادرار می شود در نتیجه منجر به نازک شدن استخوان می شود. همچنین کاهش مصرف نمک خطر شیوع سرطان معده و آسم و بیماری های کلیوی را کاهش می دهد. برخی افراد معتقدند که با نوشیدن آب هم چاق می شوند. مصرف نمک زیاد، باعثافزایش مایعات در بدن می شود. کاهش مصرف نمک دراین شرایط، حدود ۲لیتر از مایعات بدن(یا ۲کیلوگرم از وزن بدن) را کاهش می دهد.

چطور نمک را کم کنیم

غذای صنعتی فرآوری شده مصرف نکنید. غذاهای ساده و سالم مانند انواع ماهی، مرغ و گوشت قرمز کم چربی را خودتان در منزل بپزید. سعی کنید غذاهای آماده مثل انواع کنسرو و غذای بیرون از منزل را نخورید. نمکدان بر سر سفره نگذارید. ذائقه تان کم کم با نمک کم تغییر خواهد کرد. در برچسب بعضی مواد غذایی هم مقدار سدیم موجود در ۱۰۰گرم از ماده غذایی ذکر شده است. برای تبدیل مقدار سدیم به نمک بایستی آن را در عدد ۵/۲ضرب کنید.

منابع اصلی نمک

بخش عمده نمک مصرفی از غذاهای فرآوری شده به دست می آید و فقط یک چهارم آن را در سر سفره یا هنگام پخت غذا، اضافه می کنیم. انواع سس های فرآوری شده و چاشنی ها، کنسرو ها، سوسیس و کالباس، انواع پنیر ها، انواع غذاهای آماده، غلات صبحانه، انواع نان ها و کیک های صنعتی، انواع اشتها آورها مانند ترشی ها ازجمله منابع اصلی ورود نمک به بدن هستند. چه نمکی بهتر است؟

با وجود اینکه ایرانی ها ۳برابر حداکثر مجاز مصرف نمک در روز را استفاده می کنند با این حال کیفیت نمک دریافتی شان بسیار پایین است به طوری که به گفته دکتر کیمیاگر متخصص تغذیه ایران روی کمربند کمبود ید قرار دارد البته این به معنای آن نیست که ما افراد را برای مصرف نمک بیشتر ترغیب کنیم.

نمک دریا:

نمک دریا به نمک حاصل از تبخیر آب دریا گفته می شود. این نمک، تصفیه نشده و دارای انواع ناخالصی ها ازجمله فلزات سنگین است که خطر سرطان زایی آنها به اثبات رسیده است. علاوه بر ناخالصی، میزان ید آن کم یا حتی فاقد آن است که نیاز روزانه بدن به ید را تأمین نمی کند. هر چند نمک دریا حاوی مواد معدنی ازجمله فلوئور و پتاسیم است اما با توجه به اینکه در مصرف مقادیر زیاد آن، این املاح تأمین می شوند، این ویژگی نمک دریا بسیار کم اهمیت بوده و ارزش کاربری ندارد.

نمک تصفیه شده و ید دار:

ید یکی از عناصر نادر و ضروری است که بدن انسان برای تنظیم ترشحات ضروری غدد به مقدار بسیار کم آن در روز نیاز دارد. ید به طور طبیعی در خاک و آب وجود دارد ولی مقدار آن در برخی مناطق بسیار پایین است. نمک تصفیه شده نمکی است کاملا بهداشتی که ناخالصی های آن حذف شده است. نگهداری و ذخیره کردن نمک یددار به مدت طولانی(بیش از یک سال) موجب از دست رفتن بخشی از ید آن می شود. برای حفظ ید در نمک، باید نمک را دور از نور و رطوبت و در ظرف در بسته پلاستیکی، چوبی، سفالی و یا شیشه های رنگی و تیره نگهداری کرد و جهت اضافه کردن آن به غذا در زمان طبخ، نمک را در انتهای پخت اضافه کرد تا ید آن در حداکثر مقدار حفظ شود.