تخلفات طلایی در بازار زرگران

به گزارشامید، خراسان نوشت: فروشندگان، طلاسازان و خریداران را نوسانات بازار طلاآزار می دهد. در این میان شاید بیش از همه خریداران در این بازار خوش آب و رنگ اما دمدمی سر در گم اند. جدای از نوسانات قیمتی طلا، تفاوت های فاحش قیمت گذاری یک قطعه طلا در یک زمان مشخص در مغازه های مختلف طلا فروشی خود حکایتی دیگر دارد. کافی است خریدار قطعه ای طلا باشید آن وقت معنای سردرگمی را بهتر احساس می کنید.

گران فروشی طلایی

در راسته طلا فروشان خیابان کریم خان زند تهران، مغازه های پر رنگ و لعاب و شیک طلا کنار هم صف کشیده اند. ساعت ۱۱ صبح است و از مشتری خبری نیست. طلاهای طلافروشی های خیابان کریم خان شیک هستند اما از آن جا که گفته می شود طلاهای این منطقه گران تر از بقیه طلافروشی هاست مشتری های خاص خود را دارد. اما خود طلافروش ها درباره این تصور که قیمت طلاهای این منطقه گران تر از دیگر مناطق است نظر دیگری دارند.

چیدمان زیبا و خیره کننده ویترین یکی از این مغازه ها جلب توجه می کند. جواهری سروش ویترینی متفاوت دارد با انواع و اقسام طلا و جواهراتی که هر کدام زیبایی خاص خود را دارند. علیرضا قزوین نژاد صاحب طلافروشی می گوید: قیمت طلای خام در تمام ایران یکی است. اگر قیمت در منطقه ای نوسان داشته باشد در همه کشور این نوسان وجود دارد. البته اجرت ها متغیر است. اجرت هر کار به نوع کار و سازنده آن بستگی دارد. برخی از کارها تک هستند و قیمت آن هم نسبت به کارهای دیگر بالاتر است. ضمن آن که طلاهایی که کار دست هستند نسبت به دیگر قطعه ها، قیمت اجرت بالاتری دارند.

او می گوید: قیمت اجرت ساخت و میزان مالیات بر ارزش افزوده در فروش هر نوع طلا مشخص است و بر این اساس نباید قیمت طلا در مناطق مختلف تفاوت داشته باشد ولی متاسفانه برخی طلافروشان گران فروشی می کنند. این طلا فروش ها درصد سود بیشتری دریافت می کنند. به طور مثال در خرید طلای ساده طلا فروش اجازه دارد ۷ درصد سود و ۶ درصد ارزش افزوده دریافت کند و گرفتن ۱۷ تا ۲۵ درصد سود برای جواهر هم قانونی است اما اگر یک طلا فروش گران تر حساب کند و مثلا ۱۷ درصد را ۳۰ درصد بگیرد تخلف کرده است. وی ادامه می دهد: اما لازم است تا در زمان خرید طلا به مغازه دار اطمینان داشته باشید اگر هم این اعتماد و اطمینان وجود نداشت و احساس کردید تخلفی شده است، می توانید به بازرسانی مراجعه کنید که از طرف اتحادیه طلافروشان در هر محدوده طلا فروشی در نظر گرفته شده اند. این بازرسان می توانند در مورد طلایی که خرید کرده اید نظر بدهند.

حضور نامحسوس بازرسان

حضور بازرسان اتحادیه به صورت دایم در بین مغازه های طلافروشی را نشنیده بودم. گاهی فروشنده، طلا را گران می فروشد اما عملا نمی توانی کاری انجام دهی. این که بازرسانی از اتحادیه در بین طلافروشان حضور دارند موضوعی جدید است. از قزوین نژاد می پرسم از کجا متوجه شوم کدام یک از طلافروشان بازرس اتحادیه هستند؟ می گوید: می توانید از دیگر طلافروشی ها بپرسید. اصولا همه مغازه داران می دانند نماینده اتحادیه در کدام مغازه مشغول به کار است آن وقت می توانید با نشان دادن طلای خریداری شده و مشخصات و قیمت آن، اگر گران فروشی شده باشد به حقتان برسید. در چنین شرایطی نماینده اتحادیه به مغازه دار خاطی زنگ می زند و اخطار می دهد که یا جنس را از مشتری پس بگیرد یا رقم اضافه ای را که دریافت کرده است پس بدهد. اگر چه این طلا فروش تاکید می کند که مغازه داران می دانند کدام یک از طلافروشی ها نماینده اتحادیه هستند و مشتری را راهنمایی می کنند اما امتحان کردن این قضیه نتیجه دیگری دارد. وقتی از یکی از طلافروشان می پرسم بازرسان اتحادیه در کدام مغازه هستند بیراه نگفت که «مغازه دارها هوای هم را دارند، کسی به شما آدرس درست نمی دهد».

هیچ کس آدرس نمی دهد!

در راسته بازار زرگرها در بازار بزرگ تهران، جایی که نبض قیمت طلا و جواهر است، آدم های زیادی در رفت و آمدند. زن و مرد جوانی که جعبه ای کوچک در دست دارند از طلافروشی بیرون می آیند. سر صحبت را با آن ها باز می کنم. خانم می گوید: انگشتری را همین الان از مغازه ای آن طرف تر به قیمت یک میلیون و ۴۰۰ هزار تومان خریده ام اما از آن جا که شنیده ام برخی از طلافروشان از بی اطلاعی مشتری ها سوء استفاده می کنند آن را چند جای دیگر قیمت کردم و همه گفتند طلایم را گران خریده ام. برایش توضیح می دهم که خبرنگارم و در حال تهیه گزارش. همراه هم به طلافروشی می رویم اما طلا فروش زیربار گران فروختن نمی رود.

با ماشین حساب دائم اعدادی را به سرعت وارد می کند و همان رقمی را که در صورت حساب قید شده نشان می دهد. مبلغی برای ارزش افزوده، اجرت ساخت و…. او دقیقا اعدادی را محاسبه می کند که در صورت حساب اثری از آن ها نیست. می گویم: همین ارقامی را که محاسبه می کنید در صورت حساب قید کنید، پاسخ می دهد: ما در صورت حساب اجرت ساخت را نمی نویسیم فقط قیمت نهایی طلا و عیار آن کافی است. بعد هم با دلخوری می گوید: از نوع کار ما خبر ندارید آن وقت توقع بی جا دارید؟ و بالاخره هم نه متقاعد می شود طلا را گران داده است و نه راضی می شود که میزان اجرت ساخت و قیمت روز طلا و یا ارزش افزوده را در صورت حساب قید کند. گزینه مراجعه به بازرسان بازار طلا فروشان بهترین گزینه است اما ماجرا از همین جا آغاز می شود. " نمی دانم " بیشترین جوابی است که می شنوم. برخی با لبخند مدعی می شوند نمی دانند بازرس اتحادیه در کدام مغازه است و برخی هم می پرسند مشکل چیست؟ بگو ما آن را حل کنیم. «هیچ کس آدرس درست نمی دهد.»

سرانجام در یکی از مغازه ها، به نتیجه می رسم! «طلافروشی گلچین نماینده اتحادیه در بازار طلا هستند چند مغازه آن طرف تر در همین راسته. به مغازه مظفریان هم سربزن آقای مهرداد مظفریان هم از اعضای هیئت مدیره اتحادیه هستند و می توانند مشکلت را حل کنند» طلا فروشی گلچین را پیدا می کنم اما صاحب آن حضور ندارد. به سراغ طلافروشی معروف مظفریان می روم. مهرداد مظفریان در مغازه است اما می گوید اکنون دیگر سمتی در اتحادیه ندارد. وی توضیح می دهد که فروشنده موظف است در صورت حساب ریز جنس، وزن، عیار، قیمت، ارزش افزوده و کد اقتصادی مغازه و اجرت ساخت را قید کند حتی در برخی موارد عکس جنس هم در آن منعکس می شود. او تاکید می کند: قید تمام این موارد در صورت حساب الزامی است و در صورتی که فروشنده ای کوتاهی کند تخلف کرده است و می توان آن را پی گیری کرد. به گفته وی بیشتر تخلفی هم که در این صنف صورت می گیرد در مورد گران فروشی یا تخلف در عیار طلا است.

تلاش می کنم تا اطلاعات بیشتری در مورد استقرار بازرسان طلافروش به دست بیاورم اما با وجود نامه نگاری و تماس های مکرر، گفت وگو با رئیس اتحادیه طلا و جواهر یا یکی دیگر از مسئولان اتحادیه بی نتیجه می ماند. منشی رئیس اتحادیه می گوید: بر اساس تصمیم هیئت مدیره فقط رئیس می تواند مصاحبه کند و وی فعلاً تمایلی به گفت وگو ندارد.

صورت حساب های بی محتوا!

به صورت حسابی که از خرید طلا دارم مراجعه می کنم، نوع جنس، وزن، عیار و مبلغ و البته امضای فروشنده تنها مواردی است که در آن قید شده است. هر صورت حساب دیگری را که نگاه می کنم به همین شکل است و هیچ گزینه دیگری در آن ها دیده نمی شود. این مسئله از آن جا که مردم در هنگام مراجعه به طلا فروشی از قیمت ساخت، سود و مالیات بر ارزش افزوده و چگونگی محاسبه آن اطلاعی ندارند می تواند باعثابهام در قیمت واقعی طلا و حتی متضرر شدن خریدار شود. صاحب طلافروشی سروش در این باره می گوید: وزن و عیار طلا، اطلاعات مربوط به مشتری و مشخصات کامل طلای خریداری شده از جمله ۷ درصد ارزش افزوده باید در صورت حساب قید شود اما از آن جا که قانون مستدلی درباره میزان مالیات نیست، درباره آن رقمی در صورت حساب قید نمی شود. تلاش کردم تا درباره این موضوع از رئیس اتحادیه طلا و جواهر سئوال کنم اما بعد از نامه نگاری و تماس مکرر فقط از منشی پاسخ شنیدم که آقای کشتی آرای نه تنها مصاحبه نمی کنند بلکه با هیچ مرجع دیگری هم نمی توانم مصاحبه کنم چون طبق تصمیم هیئت مدیره اتحادیه طلا و جواهر فقط ایشان مجوز مصاحبه دارند.

همه چیز وجدانی است

دقت کنید! اگر به طلا فروشی مراجعه و جنسی را خرید کردید و فردای همان روز پشیمان از خرید، حتی بدون استفاده از طلا، آن را به فروشنده برگردانید، اجرت پرداخت و سودی که طلا فروش برده است از جنس طلا کسر می شود و جنس طلای شما، به قیمت طلای کهنه از شما خریداری خواهد شد بی آن که طلا فروش تخلفی کرده باشد. البته طلا فروش حق ندارد طلای نویی را که به قیمت طلای کهنه می خرد، دوباره به فرد دیگر بفروشد و این عمل خلاف قانون است. قزوین نژاد در این باره می گوید: خرید و فروش طلای کهنه قانونی نیست و اگر در مغازه ای خرید و فروش شود جرم است. وی ادامه می دهد: در برخی موارد تشخیص طلای کهنه از نو برای خریدار وجود ندارد و برخی از فروشنده ها طلایی را که می خرند همان گونه می فروشند و ممکن است که طلای دست دوم توسط مغازه دار دوباره به فروش برسد. به هر حال همه چیز بستگی به وجدان فروشنده دارد.

نگین اتمی یا برلیان

تشخیص نگین اصل از نگین اتمی هم معمولا برای خریدار مشکل است و ممکن است که مشتری را دچار اشتباه کند. قزوین نژاد در این باره می گوید: معمولا نگین ها صد در صد اصل هستند اما کیفیت آن ها متفاوت است. حتی خود من که ۲۰ سال در این صنف مشغول به کارم باز هم نمی توانم کیفیت برلیان را تشخیص بدهم. چرا که کیفیت برلیان طوری است که فقط با دقت زیاد در زمان خرید می توان متوجه آن شد با چنین شرایطی مشتری باید به مغازه دار اطمینان داشته باشد. وی ادامه می دهد: زمانی که شما قصد فروش جواهر اصل خود را دارید جواهر فروش نباید قیمت برلیان را از قیمت طلا به صورت مجزا محاسبه کند البته در مورد نگین اتمی، این رقم مجزا محاسبه می شود یعنی نگین اتمی و سود مغازه دار کسر می شود.

یک طلا فروش دیگر هم در این باره می گوید: نگین اتمی شیشه است و رنگ آن بعد از مدتی استفاده تغییر می کند ولی جواهر این طوری نیست. البته از آن جا که کار جواهر تخصصی است تشخیص اصل بودن نگین جواهر برای خریدار وجود ندارد. محمدی ادامه می دهد: طلا و جواهر دو رسته متفاوت است. هر کسی می تواند طلا فروش باشد ولی هر طلا فروش نمی تواند جواهر فروش باشد. خرید و فروش نگین اصل باید در زمان فروش به همان شکل اولیه محاسبه شود ضمن آن که حتما باید صورت حساب خرید را همراه داشته باشید چرا که با توجه به صورت حسابی که در اختیاردارید اگر نگین اصل نباشد، بار قانونی پیدا می کند و مصداق کلاهبرداری است و می توان به مراجع قانونی شکایت کرد.

صرفه اقتصادی در خرید از بنکدارها

پاساژ بزرگ اردیبهشت در بازار بزرگ تهران مرکز دیگری برای خرید طلاست. در طبقات فوقانی این پاساژ و بخشی که با عنوان پاساژ خرداد و فروردین نام گرفته است بنکدارهای طلافروش فعال اند و مانند بازار دیگر اجناس، وقتی جنسی را از بنکدار و عمده فروش بخری، امکان خرید با قیمت مناسب تر نصیبت شده است. خرید طلا هم از این قاعده مستثنی نیست البته با این شرط که بنکدارها به شما طلا بفروشند چرا که فروش طلای جزء غیرقانونی است. این موضوع را «شکیب» یکی از بنکدارهای بازار اردیبهشت می گوید «قانونا بنکدارها حق خرده فروشی ندارند. فقط مغازه دارهایی که خرده فروش هستند می توانند از بنکدار خرید کنند چون تفاوت قیمت طلا در این بازار با بیرون زیاد است. هر چند بعضی بنکدارها به خریداران جزء هم طلا می فروشند».

دیدن برخی از زنان و مردان جوان که برای خرید قطعه ای طلا به این بازار آمده اند نشان می دهد که می توان از بنکدارها هم با قیمتی مناسب تر خرید کرد. «شکیب» میزان اونس جهانی طلا و دلار را بر نحوه محاسبه قیمت طلا در بخش بنکداری موثر می داند و می گوید: در بخش خرده فروشی علاوه بر قیمت اونس جهانی طلا و دلار، مبلغی به عنوان ارزش افزوده و سود مغازه نیز به مبلغ طلا اضافه می شود به عبارتی ما قیمت را به خرده فروش اعلام می کنیم و آن ها طبق آن، سود و مالیات ارزش افزوده را اضافه می کنند و نرخ طلایی را که به خریدار می فروشند محاسبه می کنند. او می گوید: اصولا در صنف ما امکان گران فروشی نیست چون خرده فروش ها، خودشان به بازار و صنف آشنا هستند و اگر گران بدهیم از ما نمی خرند عملا این جا رقابت بسیار زیاد است اما در خرده فروشی امکان گران تر فروختن هست چرا که مردم برای خرید طلا اطلاع چندانی از بازار ندارند.

وی می گوید: بیشترین موردی که ممکن است خریداران طلا را متضرر کند از جانب اجرت ساختی است که طلا فروش از مشتری دریافت می کند. به عنوان مثال ما قطعه ای طلا را به خرده فروش گرمی ۲ هزار تومان می دهیم اما همان طلا را خرده فروش به مشتری، گرمی ۵ هزار تومان می فروشد. درحالی که حتی با اضافه کردن مالیات و ارزش افزوده نباید تا این اندازه قیمت طلا بالا برود و اینجاست که چون مشتری اطلاعی ندارد طلای مورد نظر خود را می خرد و ضرر می کند. وی با بیان این که اجرت ساخت باید حتما در صورت حساب ثبت شود تاکید می کند: خرده فروش می تواند تا ۷ درصد سود بگیرد و اگر متوجه شدید که فروشنده ای سود بیشتری دریافت کرده است ابتدا به مغازه دار مراجعه کنید چون متوجه می شود که قیمت واقعی را می دانید و مبلغ اضافی را بر می گرداند.

دقت کنید!

و سرانجام این که نکاتی وجود دارد که لازم است هنگام خرید طلا به آن ها دقت کنید. شنیدن این نکات از زبان صاحبان فن بیشتر کمک می کند. قزوین نژاد توصیه می کند: سعی کنید از مغازه های مطمئن خرید کنید. به ویژه در مورد جواهر مطمئن شوید که آن مغازه طبق برچسب هایی که اتحادیه داده است متعلق به خود مغازه دار باشد. متاسفانه مشتری هایی داشته ایم که جواهر خریداری کرده اند و پس از مدتی آن مغازه بسته شده یا مدیریت آن تغییر کرده است. مشخصات کامل خرید شما باید در صورت حساب ذکر شده باشد. نرخ طلای روز، وزن عیار طلا و اگر جواهر خرید کرده اید مشخصات کامل جواهر باید داخل صورت حساب قید شده باشد چرا که اگر تخلفی صورت بگیرد طبق همان صورت حساب می توانید به حقتان برسید. توصیه های محمدی شامل موارد دیگری است.

این طلافروش می گوید: در خرید طلا اجرت کار بسیار مهم است. طلایی بخرید که اجرت ساخت کمتری دارد. ضمن آن که حتما به اعتبار و سابقه طلا و جواهر فروشی توجه کنید. در هر شغلی افراد سودجو وجود دارند. وی خاطرنشان می کند: کاری بخرید که اجرت ساخت آن کمتر باشد. می توانید از فروشنده بپرسید که کدام یک از طلاهای مورد نیاز شما، اجرت ساخت کمتری دارد اگر چه خودتان هم می توانید متوجه این موضوع شوید.

عزیزیان نیز درمورد خرید جواهر توصیه هایی دارد. این عضو هیئت امنای بازار طلا می گوید: تشخیص جواهر اصل به وسیله چشم انجام می شود و تخصصی است. حتی من طلا فروش با این همه تجربه چون رشته ام جواهر نیست، جواهر را نمی شناسم. قیمت گذاری جواهر بسیار سخت و مهم است. بنابراین در خرید آن باید دقت شود و به مغازه های مطمئن مراجعه شود. وی به به ویترین مغازه اشاره می کند و با نشان دادن چندین گردن بند مروارید هم شکل می گوید: آن یکی ۴۵ میلیون تومان ارزش دارد آن یکی ۲۰میلیون و دیگری ۵ میلیون تومان. قیمت هر کدام از آن ها متفاوت است. مهم است که بتوانید گردن بند مروارید اصل را تشخیص بدهید، بنابراین از هر مغازه ای خرید نکنید.

روزگاری بهترین توصیه بزرگ ترها برای داشتن یک کسب و کار پرطمطراق و دهان پر کن، فقط تجارت " آهن و طلا " بود. اما امروز نه تنها ورود به بازار طلایی " طلا " بدون پشتوانه، تقریبا محال است بلکه خرید طلا هم برای برخی آن چنان راحت نیست. گاهی فقط می توان از بازار زرگرها رد شد. قلب تپنده طلای کشور در هر شرایطی جذاب است.