تأثیر افزایش فاصله طبقاتی بر جامعه ایران

آیدین ابراهیمی در گفتگو با «امیدنیوز» اظهار کرد: شکاف طبقاتی و افزایش فاصله بین طبقات اجتماعی یکی از مهم‌ترین چالش‌های جامعه ایران در سال‌های اخیر است. این پدیده نه‌تنها به نابرابری اقتصادی دامن می‌زند، بلکه بر ساختارهای اجتماعی، فرهنگی و سیاسی نیز تأثیرات عمیقی می‌گذارد.

وی با اشاره به تأثیرات اجتماعی شکاف طبقاتی گفت: نابرابری اقتصادی به‌طور مستقیم با افزایش آسیب‌های اجتماعی مانند اعتیاد، خودکشی، طلاق و انواع بزهکاری اعم از سرقت، قتل، زورگیری، نزاع و درگیری، مرتبط است. بر اساس آمارهای رسمی، ۶۷ درصد از زندانیان در ایران به‌دلیل جرائم مرتبط با فقر (مانند سرقت و قاچاق) در زندان به‌سر می‌برند. همچنین شکاف طبقاتی باعث کاهش اعتماد بین افراد و نهادهای اجتماعی می‌شود. بر اساس پژوهش‌های دانشگاه تهران، سطح اعتماد اجتماعی در مناطق فقیرنشین به‌طور میانگین ۴۰ درصد کمتر از مناطق برخوردار است.

این تحلیلگر مسائل اجتماعی در خصوص تاثیرات فرهنگی و روانی این موضوع گفت: شکاف طبقاتی باعث ایجاد احساس نارضایتی و محرومیت در میان اقشار کم‌درآمد می‌شود. این احساس به‌طور مستقیم بر سلامت روانی افراد تأثیر می‌گذارد. بر اساس مطالعات انجام‌شده، افسردگی و اضطراب در میان افراد فقیر به‌طور میانگین ۲ برابر بیشتر از سایر اقشار جامعه است.

ابراهیمی در ادامه تصریح کرد: شکاف طبقاتی نه‌تنها بر شرایط فعلی جامعه تأثیر می‌گذارد، بلکه پیامدهای بلندمدتی نیز برای نسل‌های آینده به همراه دارد. برخی از این تأثیرات شامل چرخه فقر است، به این مفهوم که کودکان خانواده‌های فقیر به دلیل محرومیت از دسترسی به آموزش و سلامت مناسب، با احتمال بیشتری در بزرگسالی به فقر دچار می‌شوند. بر اساس آمارها، ۷۰ درصد از کودکان فقیردر بزرگسالی نیز در فقر باقی می‌مانند. از سوی دیگر شکاف طبقاتی باعث کاهش فرصت‌های تحرک اجتماعی (حرکت از طبقه پایین به طبقه متوسط یا بالا) می‌شود. این مسئله به تثبیت نابرابری در بلندمدت منجر می‌شود. همچنین نابرابری اقتصادی باعث کاهش سرمایه‌گذاری در آموزش و مهارت‌آموزی می‌شود. این مسئله به کاهش بهره‌وری نیروی کار و کاهش رشد اقتصادی در بلندمدت منجر می‌شود.

این تحلیلگر با اشاره به راه‌حل‌های مقابله با این پدیده بیان کرد: اجرای نظام مالیاتی پیشرفته و عادلانه‌تر که در آن ثروتمندان سهم بیشتری از درآمد خود را به دولت پرداخت کنند. ایجاد فرصت‌های شغلی پایدار از طریق حمایت از بخش‌های تولیدی و صنعتی، افزایش دسترسی به آموزش و سلامت با کیفیت برای همه اقشار جامعه، به‌ویژه در مناطق محروم، تقویت نهادهای نظارتی و شفاف‌سازی در توزیع منابع عمومی و افزایش مشارکت مردم در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی و اجتماعی به‌منظور کاهش نارضایتی و افزایش انسجام اجتماعی ازجمله راهکارهای مقابله با این پدیده است. در این میان ازجمله راه‌حل‌های اصولی برای کاهش شکاف طبقاتی و تأثیرات منفی آن، اتخاذ سیاست‌های بلندمدت و ساختاری است.

وی خاطرنشان کرد: شکاف طبقاتی و افزایش فاصله بین طبقات اجتماعی یکی از مهم‌ترین چالش‌های جامعه ایران است که تأثیرات منفی گسترده‌ای بر ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی دارد. برای مقابله با این معضل، نیازمند سیاست‌های جامع و مشارکت همه‌جانبه نهادهای دولتی، غیردولتی و جامعه مدنی هستیم. بدون توجه به این مسائل، شکاف طبقاتی به‌عنوان یک چرخه معیوب، نسل‌های آینده را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد.