گذری در پس کوچه های شهر تاریخی یزد

وقتی از ورودی های بافت تاریخی شهر یزد عبور می کنی و پای در کوچه پس کوچه های باریک و خشتی می گذاری، مانند آن است که سوار بر ماشین زمان در فاصله ای کوتاه، از خیابان های پر از خودرو در مرکز شهر، به دنیایی وارد می شوید که تفاوت زیادی با زندگی ماشینی دارد.
هنوز هم خوش رویی و میهمان نوازی پیرمردان و پیرزنانی که گذر عمر کمر آنان را خم کرده در بافت تاریخی شهر یزد مشهود است؛ پیران اصیلی که همچنان رسم قدیمی نظافت و آب پاشی محوطه مقابل خانه به عنوان برنامه صبحگاهی پابرجا نگه داشته اند.
با گذر از بافت تاریخی، کوچه های تنگ و باریک، نوع معماری خانه ها، ساباط ها، بادگیرها و درهای چوبی با حلقه های متفاوت جلب توجه می کند؛ نفسی عمیق می کشی و از ذوق، هنر و سختکوشی گذشتگان به وجد می آیی و به یزدی بودن خود افتخار می کنی.
بافت تاریخی شهر یزد 18 تیر 1396در چهل و یکمین نشست کمیته میراث جهانی سازمان علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد (یونسکو) در کراکوف لهستان به ثبت رسید و به این ترتیب نخستین پرونده یکی از شهرهای تاریخی ایران ثبت جهانی شد.
یزد با توجه به شرایط طبیعی و موقعیت جغرافیایی با خشت، گل و کاهگل عجین شده و در این بین کوچه های کاهگلی باریک با نام آشتی کنان حکایتی جذاب دارد؛ کوچه هایی که اکثرا در محله تاریخی فهادان قرار گرفته و به یکدیگر راه دارد و به اندازه ای به هم پیچ می خورد تا یک شبکه بزرگ از کوچه های متصل را بسازند.
کوچه های آشتی کنان، کوچه هایی تنگ و باریک است که 2 نفر به سختی می توانند از آن عبور کنند. دلیل ساخت این کوچه ها این بود که آنقدر آن را تنگ بسازند تا مردمی که رد می شده اند، به هم برخورد کنند و این برخورد باعث نزدیکی و صمیمت بین آنها شود.
در خصوص کوچه های آشتی کنان گفته می شود، 2 نفری که با هم قهر بوده اند، خیلی اتفاقی از این کوچه در جهت مخالف هم رد می شوند و وقتی سعی می کنند تا خودشان را به نحوی از کوچه رد کنند، به هم گیر می کنند و این وضعیت، لبخند 2طرف را به دنبال دارد و بین آنها آشتی بوجود می آید.
از آنجا که کوچه های آشتی کنان در محله قدیمی شهر قرار گرفته، دیوارهای کاهگلی بلند آن، بارزترین ویژگی است که در نگاه نخست به چشم می خورد، البته هنگام عبور از این کوچه ها دق الباب های شگفت انگیزی مورد توجه قرار می گیرد.
خانه های قدیمی واقع در بافت تاریخی، بزرگ و زیبا با حوض هایی فیروزه رنگ و پنجره های مشبک هستند که ترکیبی از سلیقه و خلاقیت معماران ایرانی را نشان می دهد.
روی درهای این کوچه ها، دق الباب هایی به اشکال مختلف وجود دارد، دق الباب های شگفت آوری که با آیه قرآن تزیین شدند و بعضی از آنها هم به شکل حیوانات است.
باغ دولت آباد، مسجد جامع کبیر، قنات زارچ، محله تاریخی فهادان و آثاری از جمله زندان اسکندر (مدرسه ضیائیه)، بقعه 12 امام و خانه لاری ها، تکیه امیرچخماق، آتشکده و دخمه زرتشتیان، آب انبار 6بادگیر، بازار و حمام خان از جمله بناهای تاریخی شهر است که توجه گردشگران داخلی و خارجی را به خود جلب می کند.
اغلب این گردشگران مکان های سنتی و اقامتگاه هایی را که زندگی مردم سالیان دور تداعی می کند، برای استراحت ترجیح می دهند و بر این اساس سفری لذت بخش و ماندگارتر را برای خود رقم می زنند.
توجه به اقامتگاه های بوم گردی مدتی است که به عنوان یکی از مهمترین اولویت های اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد در دستور کار قرار گرفته است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان یزد می گوید: بوم گردی یا اکوتوریسم یعنی احترام به گذشته و حال مردمانی که از سال ها قبل در یک زیست بوم خاص زندگی می کنند.
فاطمه دانش یزدی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می افزاید: بوم گردی، واژه پیچیده و غریبی نیست، سفری است مسئولانه که سبب رشد و پایداری زیست بوم، فرهنگ و کیفیت زندگی ساکنان منطقه گردشگری خاصی می شود.
وی خاطر نشان کرد: در حوزه بوم گردی 51 واحد در استان به بهره برداری رسیده که 60 درصد این واحدها در بافت تاریخی قرار دارد.
استان یزد 2هزار و 270 هکتار بافت تاریخی و یکهزار و 720 اثر ثبت ملی دارد.
با توجه به غنای یزد از لحاظ بناهای تاریخی، فرهنگی تاکنون پنج اثر استان شامل بافت تاریخی یزد، باغ های دولت آباد یزد و پهلوان پور مهریز و قنات های زارچ و حسن آباد در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید.
یزد نخستین شهر خشت خام و دومین شهر تاریخی جهان، در کنار استان های فارس و اصفهان به عنوان مثلث طلایی گردشگری ایران، مقصد اول گردشگران خارجی و اروپایی است، به گونه ای که استقبال از این شهر تا پنج برابر افزایش یافت و همین امر گردشگری را محور توسعه استان قرار داد.
استان یزد ظرفیت پذیرش روزانه 95 هزار و 840 مسافر را دارد که در مدارس، هتل ها، خانه های مسافر و کمپ های اقامتی استان اسکان داده می شوند.
پارسال، 113 هزار و 500 گردشگر خارجی یزد را به عنوان مقصد سفر خود به ایران انتخاب کردند.
گذشته از سفر گردشگران خارجی، صدها هزار گردشگر داخلی سال گذشته از بناهای تاریخی، فرهنگی و چشم اندازهای طبیعی، عرصه های بیابانی و کویری استان دیدن کردند.
استان یزد با داشتن 40 رشته صنایع دستی پویا، افزون بر سه هزار هنرمند فعال در این بخش دارد.
یزد با عناوینی همچون شهر بادگیرها، دارالعباده، حسینیه ایران، دوچرخه ها، شیرینی، قنات، قنوت و قناعت و آفتاب شناخته می شود.
7532 / 2047/
@irnayazdd