ورود بی حد و مرز فضای مجازی در سبد اوقات فراغت کاربران

به گزارش گروه " رسانه های دیگر "خبرگزاری تسنیم، کیهان نوشت: اینترنت در همه جا حضور دارد، در خانه، در مدرسه و حتی در مراکز خرید و کاربران بسیار زیادی بی هدف و صرفا از روی یک عادت غلط و پر کردن وقت خود، زمان طولانی را پشت کامپیوتر نشسته و چشم به این صفحه پررمز و راز دوخته و در دنیای بی انتهای اینترنت و وب های مختلف وبگردی می کنند.

همزمان با دسترسی گسترده افراد به اینترنت شاهد نوع جدیدی از اعتیاد یعنی «اعتیاد اینترنتی» نیز هستیم که مسئله خاص عصر اطلاعات است.
همانند تمامی انواع دیگر اعتیاد، اعتیاد به اینترنت نیز با علائمی همراه است همچون اضطراب، افسردگی، کج خلقی، بی قراری و تفکرهای وسواسی و خیالبافی راجع به اینترنت. از طرفی، در عین حال که روابط این افراد بویژه در نوجوانان و جوانان، در جهان مجازی افزایش می یابد، در مقابل از دامنه روابط آنان در جهان واقعی کاسته می شود. ضمن آنکه، احتمال لطمه دیدن عملکرد آموزش نیز بین آنها خیلی شایع می شود.
حجم رو به رشدی از تحقیقات صورت گرفته پیرامون اعتیاد اینترنتی، حکایت از آن دارد که اختلال اینترنتی نوعی اختلال روانشناختی - اجتماعی است که از مشخصه های آن، علائم کناره گیری، اختلالات عاطفی و از هم گسیختگی روابط اجتماعی است.
به هر حال پدیده اعتیاد اینترنتی، همزمان با افزایش دسترسی روزانه مردم به منابع آن لاین، شایع تر می شود. وب، اطلاع دهنده، مفید و دارای منابع غنی و سرگرم کننده است. اما بسیاری از افراد و مردمی که به آن معتادند، این منافع در حال تبدیل شدن به آسیب ها و نابهنجاری های روانی و رفتاری است.
مطالعات نشان داده است که ۱۴درصد از کاربران اینترنت، دچار علائم رفتارهای وسواسی، حالت روان شیدایی، افسردگی و… هستند. بنا به اعتقاد روانشناسان، اعتیاد اینترنتی، انسانها را به افرادی رها شده تبدیل کرده و بر روابط اجتماعی آنها تأثیر می گذارد. بهره وری و بازده کاری کاربران اینترنت، در نتیجه استفاده بیش از حد از اینترنت پایین می آید. آنها با تأخیر به محل کار می روند و دچار کم کاری می شوند. عدم تحرک جسمی و چاقی به همراه علائمی همچون درد کمر، پشت و ماهیچه از دیگر پیامدهای این مسئله اند. این کاربران حتی در صورت کناره گیری از اینترنت نیز دچار علائم اختلال می شوند.
امان از این بچه های کنجکاو!
مریم عباسیان مادر دو فرزند پسر ۱۶ و ۱۰ ساله است. او خانه دار است و به همراه تعداد دیگری از خانم ها که در جلسه انجمن و اولیاء فرزندشان شرکت کرده اند مشغول صحبت در مورد استفاده بی رویه بچه ها از کامپیوتر و اینترنت هستند. جلسه هنوز شروع نشده است. بنده هم فرصت را غنیمت دانسته و وارد بحثمی شوم. قریب به اتفاق مادران از اینکه بچه هایشان به بازی های کامپیوتری و بخصوص اینترنت در این سن معتاد شده اند گله مند هستند. خانم عباسیان ریاست جلسه را برعهده دارد و خیلی عصبانی از این وضعیت می گوید: «نمی دانم با این بچه ها چه کنم هنوز از مدرسه نیامده اند و کیفشان را بر زمین نگذاشته اند دکمه کامپیوتر را روشن می کنند. سه، چهار ساعت وقت گرانبهایشان را پای کامپیوتر می گذرانند و در دنیای اینترنت سیر می کنند و نمی دانم از آن چه می خواهند؟!»
به او می گویم چرا اینترنت را به راحتی در اختیارشان قرار می دهید؟ آیا نظارتی بر آنها دارید، می گوید: «الان دیگر نمی توانیم آنها را از این تکنولوژی ها منع کنیم. معلمان تحقیق می دهند و اطلاعات سایت موردنظر را به آنها نمی دهند. در ضمن بچه ها دوست ندارند از دیگر هم کلاسی های خود عقب بمانند. ما هم ناچاریم ولی از اینکه می بینیم بچه ها وقت زیادی را پشت کامپیوتر می نشینند خیلی ناراحت هستیم.»
یکی دیگر از مادران رشته کلام را در دست می گیرد و می گوید: «این اعتیاد تنها مختص بچه ها نیست. همسرم هنوز از سر کار نیامده لپ تابش را برمی دارد و روی مبل لم می دهد و دو سه ساعت بدون آنکه یک کلام حرفی با من و بچه ها بزند سرش توی کامپیوتر است. وقتی هم معترض می شویم می گوید: خانم باید ایمیل هایم را چک کنم، کامنت های دوستانم را در فیس بوک جواب دهم والا آبرویم می رود و بی معرفت معرفی می شوم. واقعاً این تکنولوژی های جدید بلای جان روابط خانوادگی شده است. امیدواریم امروز در این جلسه مشاوران مدرسه بتوانند به ما کمک کنند.»
استفاده صحیح از ابزارهای اطلاع رسانی
اصولاً اعتیاد به هر چیزی مضر است، می خواهد اعتیاد به اینترنت یا شبکه های اجتماعی باشد یا حتی تلویزیون و کامپیوتر یا اعتیاد به درآمدهای نفتی و… و طبیعتاً شبکه های اجتماعی، تلویزیون و سینما هم مثل خیلی از امور دیگر نیز می تواند به صورت مثبت یا منفی مورد استفاده قرار گیرد و ما باید تلاش گسترده ای برای استفاده صحیح از هر ابزاری که ما را به سمت مطلوب چه به صورت فردی یا جمعی، کشوری یا حتی جهانی باشد، داشته باشیم.
دکتر محمدحسن قدیری ابیانه، دکترای علوم استراتژیک و سفیر سابق ایران در ایتالیا و مکزیک با بیان نقطه نظرات مفیدی درمورد آسیب های فردی و اجتماعی استفاده بی رویه از اینترنت درمورد اعتیاد به شبکه های اجتماعی یا اینترنت چنین می گوید: «تلاش همه ما باید به این سمت باشد که افراد و کاربران را به استفاده صحیح از این رسانه و ابزار ارتباط جمعی سوق دهیم.»
به او می گویم چگونه این تلاشها باید صورت گیرد، پاسخ گزارشگر کیهان را این طور می دهد: «یک بخش از تلاش سلبی است و یک بخش دیگر ایجابی. باید استفاده سلبی از اینترنت و شبکه های اجتماعی را منع کنیم و درعین حال باید افراد را به استفاده صحیح از این امکانات تشویق نماییم.»
دکتر قدیری ابیانه با ذکر مثالی درمورد معرفی دین مبین اسلام از اینترنت خاطرنشان می کند: «مثلاً شبکه های اجتماعی یا اینترنت ابزاری برای معرفی اسلام و ایران و پشت سر گذاشتن دیوار بلند سانسور در غرب و رساندن پیام اسلام به مخاطبان است. بنابراین باید از این امکان مهم برای پیشبرد اهدافمان استفاده کنیم و در عین حال مراقب امکان سوءاستفاده و انحراف در این شبکه ها باشیم و این یعنی همان برخورد سلبی و ایجابی است.»
این دکترای علوم استراتژیک با اظهار تأسف از اینکه برخی چه در جهت مثبت و چه در جهت منفی دچار اعتیاد شده اند تصریح می کند: «تعداد زیادی از کاربران بیش از اندازه و ضرورت وقت صرف این گونه امور می کنند یا مثلاً برخی افراد وقت زیادی را صرف تماشای برنامه های تلویزیونی خودمان می کنند و به نوعی دچار اعتیاد در تماشای تلویزیون شده اند و این امر در ارتباط با اعضای خانواده اختلال ایجاد کرده است.»
از آقای دکتر قدیری ابیانه می پرسم اصلاً این اعتیاد از کجا آغاز شد، وی با دقت و وسواس زیاد در پاسخ منطقی و مستدل با تأکید بر این نکته بسیار مهم و کلیدی که ما وارد عصر ارتباطات شده ایم در توضیحات بیشتر این موضوع می گوید: «در این عصر ارتباطات فرد می تواند در محیطی تنگ محصور بوده و از طریق اینترنت بر تحولات جهان اطلاع و اشراف داشته باشد.
در حقیقت این امکانات گسترده و این جعبه جادویی که از طریق موبایل و تبلت قابل حمل نیز می باشد امکانات گسترده ای را فراهم کرده است که این امکانات به خودی خود کارایی ندارد.
مثلاً سی سال پیش تصور نمی شد که شما به عنوان یک خبرنگار یا روزنامه نگار با افرادی در مسافرت یا در طول مسیری که در خودرو هستید مصاحبه کنید.»(شایان ذکر است مصاحبه با دکتر قدیری ابیانه دقیقاً در شرایط فوق الذکر و درحالی که وی در طول مسیر در جاده بود انجام شده است).
سفیر سابق ایران در ایتالیا و مکزیک در ادامه اظهارات خود اضافه می کند: «این تکنولوژی امروزه خیلی جذاب و مفید است، اما همین مصاحبه اگر بنده پشت فرمان درحال رانندگی بودم، خطرناک بود. لذا باید برخورد و رفتارمان با این امکانات ایجابی باشد تا سلبی و این به معنای آن نیست که برخورد سلبی یا سوءاستفاده ها و استفاده بد از این امکانات نداشته باشیم.»
وی در توضیح بیشتری می گوید: «زمانی که پلیس رانندگانی را که حین رانندگی از طریق تلفن همراه خود صحبت می کنند را جریمه می کند، این هشدار به نفع راننده و برای حفظ جان آنها و مسافران است.»
به اعتقاد دکتر قدیری ابیانه گاهی هم امکانات خوب و برنامه های خوب موجب چنین اعتیادی می شود، مثلاً برنامه های خوب تلویزیونی مردم را به تماشای مستمر برنامه های تلویزیونی ترغیب می کند و نمی توان گفت تلویزیون برنامه خوب نداشته باشد، بلکه مردم را باید ترغیب کرد تا برنامه و وقت خود را به نحو مطلوب تقسیم کنند تا اخلالی در سایر بخشهای زندگی رخ ندهد.
عوارض جبران ناپذیر وب گردی های بیهوده
گشت و گذارهای بی هدف در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی یا به به عبارت دیگر اعتیاد به اینترنت کامپیوتر چه عوارض جبران ناپذیری برای کاربران دارد؟
سیدمحمدرضا فخری، مدیر سرویس اجتماعی پارسی بلاگ و شبکه فارسی پارسی یار در گفت وگو باگزارشگر کیهان بر این عقیده است که شبکه های اجتماعی یک فرصت بی نظیر برای تفریح و سرگرمی ایجاد کرده است. به خصوص با وجود گوشی های اندروید و تبلت های متنوع. این فرصت دامنه وسیع تری در اختیار جوانان و کاربران داده که با توجه به کاستی هایی که در زمینه پرکردن اوقات فراغت و تفریحات سالم داریم کاربران به این سمت جذب شوند.
به او می گویم پس به نظر شما استفاده زیاد از اینترنت و ورود در شبکه های مجازی خوب است، وی با اشاره به اینکه استفاده از هر امکانات و ابزاری در حد معقول مجاز و پسندیده است، می گوید: «چون فضای اینترنت یک فضای مجازی است و شخص با افراد مختلف به صورت چهره به چهره در ارتباط نیست و اکثرا صدا شنیده نمی شود ولی ارتباط برقرار است، باعثعملکرد غیرطبیعی در رفتار انسان می شود و بعضا اثرات سوئی هم به دنبال دارد.»
آقای فخری می گوید: «فضای مجازی یک واقعیت غیرقابل انکار است که بدون اجازه وارد منزل ما شد و به خصوص در سبد اوقات فراغت جوانان جای زیادی باز کرد. اگر مسئولان و خانواده ها بتوانند تفریحات سالم را در فضای فیزیکی توسعه دهند شاید بتوانیم از این اعتیاد بکاهیم.»
وی می گوید: «ما کاستی های زیادی داریم تلویزیون سرگرم کننده است ولی برنامه های جذاب و مفید زیادی ندارد و مسابقات صرفا برای پرکردن زمان فراغت است که نقاط ضعف زیادی دارد و معمولا براساس جوایز پولی و منابع مالی است که حرص و طمع را در افراد تقویت می کند و این یک نقطه ضعف بزرگ فرهنگی است.»
به او می گویم شما راه حل این مشکل را در چه می دانید، می گوید: «باید در فضای مجازی تفریحات سالم برای سنین مختلف با گرایش های مختلف به وجود آید.»
مدیر سرویس اجتماعی پارسی بلاگ با اشاره به اینکه هر یک از کاربران با انگیزه های مختلفی وارد فضای مجازی و شبکه های اجتماعی می شوند، علل اعتیادهای اینترنتی را اطلاع رسانی روز به روز بهنگام و آنلاین بودن آن بر می شمرد و می گوید: «رسانه های جمعی ما در اطلاع رسانی شفاف و بهنگام کاستی دارند. مثلا در صدا و سیما در سیاست داخلی ضعیف هستیم و تمرکز روی سیاست خارجی است حال آن که مردم بیشتر دنبال مسائل داخلی هستند.»
نکته دیگری که آقای فخری به آن اشاره می کند مسائل رقابتی و شفافیت های اقتصادی و فرصت های شغلی است.
به اعتقاد او «اطلاع رسانی های فکری و اجتماعی مستلزم این است که فضای مجازی در اختیار سنین مختلف قرار گیرد. ارتباط برقرار کردن و ایجاد شبکه های مجازی، انگیزه ورود افراد در سنین بالاست که جایگزینی می تواند راه حل خوبی برای استفاده مناسب از فضای مجازی باشد.»
مدیراجتماعی پارسی بلاگ خاطر نشان می کند: «متاسفانه بی اخلاقی در برخی از فضاهای رسانه ها بیداد می کند. عدم پایبندی به صداقت و متقن بودن، عدم جلوگیری از درز شایعات و اخبار ضد و نقیض در مباحثورزشی و عدم رعایت مسائل اخلاقی نقاط ضعف موجود در برخی از رسانه هاست.»
فخری به تبلیغاتی هم که از صدا و سیما در مورد برخی از بانکها و اپراتورها پخش می شود انتقاد کرده و می گوید: «این تبلیغات مبتنی بر تحریک حس حرص و مال دنیاست و این خود یک ارزش ضددینی است در آیات و روایات داریم که هر کس از دست بخل نفسانی خود رهایی یابد، رستگار می شود ولی دائما در رسانه ملی می گویند برای پولدار شدن حرکت کنید و بدوید. مشکل ما ارتباط کاستی های رسانه با اینترنت است که رسانه ملی به نحو احسن کار خود را انجام نمی دهد و بینندگان در صدا و سیما اقناع نمی شوند درحالی که جذابیت اینترنت زیاد است و کاربران روز به روز به فضای مجازی معتادتر می شوند.»

انتهای پیام /

خبرگزاری تسنیم: انتشار مطالب خبری و تحلیلی رسانه های داخلی و خارجی لزوما به معنای تایید محتوای آن نیست و صرفا جهت اطلاع کاربران از فضای رسانه ای بازنشر می شود.