تربیت دانش آموزان وفادار به فرهنگ ملی در مدارس دنبال خواهد شد

به گزارش خبرنگار اجتماعیخبرگزاری تسنیم، مهدی نوید ادهم دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش در دیدار با واتانا پژوهشگر و نویسنده ژاپنی اظهار داشت: مادرصدد هستیم که نظام آموزشی خود را از دستگاه انتقال دهنده دانش به نهاد فرهنگی – تربیتی تبدیل کنیم.

وی افزود: آموزش یک مقوله شخصی است، باید نسبت به فرهنگ جامعه حساس باشیم، کشور ما بر خلاف ژاپن، کشوری چند فرهنگی و جزو ۱۱ کشوری است که بیشترین تنوع فرهنگی را دارد.

نوید با اشاره به این که ما در ایران اقوامی را داریم که بیش از ۵ هزار سال قدمت داشته و فرهنگ و آیین خاص خود را دارند، متذکر شد: آموزش و پرورش نمی تواند نسبت به این تنوع فرهنگی بی توجه باشد، البته به دلایل مختلف، آموزش و پرورش ما یک نظام متمرکز است و تنوع فرهنگی در آن کمتر دیده شده و بیشترین تمرکز در آن نیز به بحثانتقال دانش و اطلاعات مربوط می شود.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش تأکید کرد: با توجه به تحولات محیطی و تکنولوژیکی، هر چند انتقال دانش و مهارت ها، ضروری است، ولی تقویت شایستگی ها در دانش آموزان نیز بسیار مهم است، در این راستا، می خواهیم در عرصه تحولات، آموزش و پرورش شایسته محور را مبنا قرار دهیم.

وی با بیان این که در نظام حکومتی ما، معنویت و اخلاق نقش اساسی دارد، تصریح کرد: آموزش ارزش ها و مسائل اخلاقی و معنوی در زندگی، در عصر تکنولوژی و نسبت به شایستگی های فن آورانه، اولویت دارد و اینها از جمله تغییراتی است که ما به دنبال آن هستیم.

نوید همچنین در پاسخ به پرسش این پژوهشگر ژاپنی درباره چگونگی تبیین و تلفیق اخلاق و ارزش های فرهنگی با روند تغییرات و تحولات در نظام آموزشی کشور، گفت: ۲۰سال پیش در سفری که به ژاپن داشتم در ملاقات با وزیر آموزش و پرورش کشورتان پرسیدم شما با چه مشکلاتی مواجه هستید، که وی در جواب ۳ مشکل را مطرح کرد: یکی از آنها، مسأله مطرح در همین سئوال شما بود. وی می گفت که ما دانش آموزان ژاپن را برای زندگی در این دوره و زمان و مطابق فرهنگ و ارزش های خود تربیت می کنیم، نه برای خارج از کشور و جهان آینده، البته برنامه هایی نیز برای آشنایی و تربیت بچه هایمان در رابطه با دنیا و جهان آینده داریم.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش نیز با اشاره به علاقه مردم ما به مردم و فرهنگ ژاپن و دستاوردهای آنها در عرصه های مختلف، افزود: در کشور ما تحولات و دستاوردهای شما در آموزش و پرورش ژاپن رصد می شود، با بسیاری از تحولاتی که شما به آن اشاره کردید، آشنا هستیم و سیر آن را پیگیری کرده و مشابه برخی از مشکلات شما را در ایران هم داریم، از جمله این که نظام آموزشی ما نیز به شدت متأثر از کم و کیف آزمون دوره ای دانشگاه هاست. در دو سه سال گذشته سعی کردیم که نحوه ورود به دانشگاه ها را تغییر دهیم ولی هنوز موفق نشده ایم حتی این موضوع به مجلس شورای اسلامی نیز کشانده شد.

نوید تصریح کرد: امتیاز و تفاوتی که ساختار نظام تصمیم گیری شما در ژاپن دارد، این است که از یک مدیریت و مرکز واحد دستور می گیرد و مانند ایران از دو وزارتخانه آموزش عالی و آموزش و پرورش متأثرنیست، در محبثجهانی شدن، شما در ژاپن می خواهید بین دو هویت و فرهنگ ژاپنی و جهانی هم آهنگی و توازن ایجاد کنید، ولی در ایران، ما در این رابطه با سه مؤلفه روبرو هستیم که یکی، هویت ایرانی با قدمت چند هزار ساله، دومی، هویت اسلامی شامل باورها و اعتقادات ما و سومی نیز هویت جهانی با اقتضائات فرهنگ غربی است.

وی با بیان این که تعادل برقرار کردن بین این سه مؤلفه جزو مشکلات جدی ماست، متذکر شد: به گونه ای برنامه ریزی می کنیم که هیچ کدام از این مولفه ها قربانی دیگری نشود، فکر کنم شما هم در ژاپن، از این منظر با مشکلاتی مواجه هستید که بخشی از جوانان بیش از پدران و مادران خود متأثر از فرهنگ غربی هستند.

دبیر کل شورای عالی آموزش و پرورش با تأکید بر این که حفظ فرهنگ ملی وهویت ملی یکی از مأموریت های آموزش و پرورش در هر کشور است، خاطر نشان کرد: باید شرایطی را در مدارس ایجاد کنیم که دانش آموزان فرهنگ ملی را بشناسند و به آن وفادار بمانند و این مسأله، مسئولیت و مأموریت معلمان را سخت می کند در این ارتباط، ما غیر از قالب های درسی، از قالب های غیر درسی نیز استفاده می کنیم.

خانم واتانابه در ادامه این دیدار و در پاسخ به سوالات دبیر کل شورای عالی آموزش و پرورش و دیگر اعضای دبیرخانه شورای عالی آموزش و پرورش، تصریح کرد: ما سعی کرده ایم راه سومی را در برخورد با مسأله جهانی شدن پیش بگیریم که متفاوت با کشوری مانند چین که تقریباً جذب شده و فرانسه که آن را رد و دفع کرده است باشد.

این استاد ژاپنی تعلیم و تربیت، در پاسخ به پرسش یکی از اعضای دبیرخانه شورای عالی گفت: برخی از پروژه ها و طرح ها در ژاپن دهها سال و حتی صد ساله تعریف و تبیین می شود. برای نمونه، ۲۵ سال قبل پروژه ای تعریف و مطرح شد که آیا ژاپن می تواند تمدن ساز باشد و امروز پس از یک ربع قرن، پس از بررسی، ارزیابی و تحقیقات مستمر، مشخص شد که ژاپن، مشخصاً در عرصه محیط زیست می تواند الگو و تمدن ساز باشد.

واتانا در سخنان خود، در پاسخ به پرسش دبیر کل شورای عالی آموزش و پرورش که تعبیر و برداشت شما از روند حرکتی و کم و کیف کنونی آموزش و پرورش ژاپن چیست؟ گفت: ما بسیار تلاش کرده ایم در ۲۰ سال گذشته که دنیا به شدت در حال تغییر و تحول بوده، ببنیم چه چیزی برای بچه هایمان مفید و مثبت و به درد بخور بوده و برای این که دانش آموزان در مواجهه با دنیای بیرون و موج جهانی شدن سالم و زنده بمانند، به این سمت رفته ایم که نظام آموزشی توانایی تصمیم سازی و مشارکت را کاملاً به دست آورد.

وی متذکر شد: سعی کرده ایم که نظام آموزشی ما معلم محور نباشد و دانش آموزان، خود با همه مسائل علمی و آموزش های علمی درگیر شوند و تصمیم گیر باشند، براین اساس، یک سری طرح درس برای معلمان تهیه کرده ایم که طی آن، مجموعه ای از پرسشها برای دانش آموزان مطرح می شود و آنها باید جواب آن را بیابند و در کلاس بیان کنند.

این پژوهشگر ژاپنی عنوان کرد: در این راستا، مشکلی که وجود داشته، آزمون ورودی دانشگا ه ها در ژاپن است به خاطر آن که این آزمون و کنکور دانش محور است و دانش آموزان برای آماده شدن جهت شرکت در آزمون باید همه داشته ها و توانایی های خود را کنار می گذاشتند و در مدار دانش آموز محوری قرار می گرفتند، در این ارتباط، چندسال است که تصمیم گرفته ایم که آزمون ورودی دانشگاه ها را تغییر دهیم به گونه ای که نظام آموزشی ما را دچار خدشه نسازد.

وی خاطر نشان کرد: بسیار سعی کرده ایم که اصلاحات لازم در نظام آموزشی خود را ایجاد کنیم، ولی چون آزمون ورودی دانشگاه ها نیز مهم و اساسی است، این امر باعثشده که کنترل و سمت و سوی نظام آموزشی از دستمان خارج شود و روند برخی از برنامه های ما تغییر کند، در این ارتباط، بیشترین ضربه را معلمان ما دیده اند چون برنامه کاری آنها بر اساس دانش آموز محوری بود و تناقض و تضاد بین آن شیوه با شیوه دانش محوری، مشکلات و تنگناهای جدی ایجاد کرده است.

استاد دانشگاه ناگویای ژاپن تصریح کرد: ما به ناچار به سمت و سویی می رویم که بخش های دانش محور و تحقیقات محور خود را یک پارچه و یکسان کنیم تا دانش آموزان مجبور نشوند فقط یک طرف و یک شیوه را انتخاب کنند، نوع آموزش های ما در رشته های دانش محور مانند ریاضیات و فیزیک مانند دانشگاه ها بوده ولی در نظام جدید آموزشی خود به این سمت می رویم که این دانش را نیز بر پژوهش سوار کنیم و آن هم بیشتربه صورت عملی، کاربردی و مهارتی تا برای آینده دانش آموزان مفید و موثر باشد.

خانم واتانابه در پاسخ به پرسش دیگر، افزود: سعی کرده ایم که در ژاپن دانش محوری را بر اساس محتوا و شرایط کشورمان، بومی سازی کنیم هرچند که پس از جنگ جهانی دوم به خاطر تقلید از غرب و کپی سازی، مقداری از ارزش های فرهنگی تاریخی و بومی ما تضعیف شده است.