توسعه فناوری در خدمت معیشت مردم

جریان تجارت در میان کشورهای مختلف بستگی به تفاوت­های دانش تکنولوژیک این کشور­ها دارد. تجارت مصنوعات با فناوری بالا در حال حاضر ارزش افزوده بالایی را با خود به همراه دارد و ظرفیت های یک کشور در پیشبرد فرایند تحقیق و توسعه را نشان می دهد و امکان توسعه دانش جدید در آن کشور برای تولید کالا و فروش آن در بازار­های جهانی را منعکس می­کند. تمامی این موارد نشانه­ هایی از افزایش کارایی، تقویت چرخه علم و دانش، بهبود بهره وری و ارتقای شرایط رقابت پذیری یک کشور است.

گذشته از این، فرایند مذکور باید بر جنبه های داخلی توسعه فناوری و آثار آن بر رفاه افراد در درون کشور هم تاکید کند. اما در ایران، در گذر از پیچ و خمِ دشواری­هایِ مسائل اقتصادی کشور و تلاش دست­ اندرکاران برای رفع آن، اخبار متعددی از موفقیت­های فناورانه پژوهشگران کشور در حوزه ­های فناوری های بالا همچون نانوتکنولوژی، فناوری صلح ­آمیز هسته ­ای، صنایع هوا و فضا و… به گوش می­رسد که از توانمندی نخبگان علمی کشور حکایت دارد.

با وجود اینکه تحقیقات مذکور به نوبه خود از اهمیت بالایی برخوردار است، باید پرسید: دست­اوردهای محققان کشور تا چه میزان بر ارتقاء کیفیت زندگی و افزایش رفاه آحاد جامعه اثرگذار بوده است. آنچه اهمیت دارد آن است که توسعه فناوری تا چه میزان در خدمت معیشت مردم و بهبود استانداردهای زندگی آنان قرار می گیرد. تنها تاکید کردن بر انتشار مقالات یا اجرای پروژه ­های تحقیقاتی در محیط­ های آزمایشگاهی نمی ­تواند کشور را به این مهم رهنمون سازد(نویسنده با این موارد مخالف نیست بلکه آن را به تنهایی مفید نمی داند). ایران درحال حاضر با چند مشکل اساسی دست به گریبان است که آلودگی هوای کلان­ شهرها ناشی از کیفیت پایین خودرو و سوخت و درنتیجه عارضه ­های ناشی از آن، بالاترین آمار تصادفات جاده ­ای در جهان و آمار مرگ ­ومیر ناشی از آن، آسیب­ پذیری از بلایای طبیعی همچون سیل و زلزله جملگی از مهمترین آن­ها به­ شمار می ­آیند. تقریبا اکثر افراد جامعه ایرانی با مشکلات یادشده دست به گریبانند و آسیب­ های فراوانی از این مشکلات متحمل شده ­اند. می­توان پرسید دستاوردهای فناورانه تا چه میزان در حل این مشکلات موثر است؟ آیا اولویت­ های پژوهشی کشور در حوزه فناوری­ های پیشرفته در مسیر بهبود استاندارد زندگی مردم قرار دارد؟ هر یک از مخاطبین پس از خواندن متن، می­توانند در خصوص این سوالات قضاوت کنند و نویسنده پاسخی برای آن ها ارایه نمی ­کند.

می­ توان تاکید کرد تا زمانی­ که دست­اوردهای فناورانه به حل مشکلات بیان­ شده ختم نشود، نمی ­تواند به ارتقاء سطح معیشت مردم کمک چندانی کند؛ زیرا در دنیای امروزی توسعه فناوری پایدار نخواهد ماند، اگر در خدمت توسعه انسانی، استانداردهای زندگی و توسعه پایدار قرار نگیرد. از این رو پیشنهاد می­ شود سیاست­گذاری ­ها و مشوق­ها به ­گونه ­ای ساماندهی شوند که بتوان به این هدف دست یافت.

استادیار موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی

انتهای پیام /