۷۴ سالگی دستگاه حبس صدا در ایران
معاون صدا معتقد است اگر روزگاری مخاطبان رادیو به خاطر موسیقی و طنز پای آن می نشستند، امروز به خاطر آگاهی یافتن از اخبار و آموزش دهی رادیو به آن گوش می سپارند.
گروه فرهنگی مشرق- تا قبل از اینکه پای رادیو و تلویزیون به ایران باز شود، گرامافون های بوقی در ایران پادشاهی می کردند و تماشاخانه های لاله زار و نمایش های روحوضی سر مردم را گرم می کردند.
گرامافون ها از طریق کمپانی های انگلیسی وارد ایران شده بودند و به واسطه قیمت بالایی که داشتند، هرکسی قدرت و توان خرید آنها نداشت و فقط در خانه اعیان و اشراف می شد آن را دید.
البته خیلی ها که آن زمان هنوز نمی دانستند گرامافون چیست، خیلی ها فکر می کردند که نوازندگان و خواننده در داخل دستگاه نشسته و مشغول اجرای موسیقی زنده هستند و پس از پایان کار از آن بیرون می آیند. به همین خاطر به گرامافون دستگاه حبس صوت یا زندان صدا می گفتند.
بعدها با درخواست وزارت جنگ و اواسط سال ۱۳۰۳ دولت یک ایستگاه رادیویی با قدرت ۲۰ کیلو وات و آنتن ۱۲۰ متری و طول موج کوتاه برای تهران تامین کرد و ۶ فرستنده هم برای تبریز، مشهد، کرمان، شیراز، کرمانشاه و خرمشهر از روسیه تهیه کرد.
فرستنده تهران پس از ورود به ایران در زمینی به مساحت ۲۰هکتار پشت کاخ قاجار در جاده شمیران حوالی سیدخندان نصب شد که بعدها معروف به ایستگاه بی سیم شد. وقتی هم که رضاخان روی کار آمد آنجا تبدیل به زندان قصر شد و به مرور با همکاری شرکت تلفنکن آلمانی دو فرستنده دیگر در میدان توپخانه و محله تیر دوقلو نصب شد.
اولین برنامه رادیوی ایران در ۴ اردیبهشت ۱۳۱۹ افتتاح و صدای نغمه موسیقی ایرانی از بلندگوهای نصب شده در محوطه اداره بی سیم سیدخندان شنیده شد. اداره رادیو در کمرکش جاده قدیم شمیران کمی پایین تر از ایستگاه سیدخندان قرار گرفته بود که بعدها ساختمان وزارت پست و تلگراف و هتل بین المللی تهران نیز همراه پل سیدخندان روبه روی آن ساخته شد.
اولین برنامه های رادیویی پخش موسیقی سنتی ایرانی و عربی و گفتارهای فرهنگی و مذهبی بود. به مرور زمان از استادانی چون سعید نفیسی و ذبیح الله صفا و چند نفر گوینده نیز دعوت به کار شد تا نیازهای رادیو را برطرف و برنامه سازی کنند. رادیو ایران در طول روز دارای دو نوبت پخش برنامه بود که بخش اول از ساعت ۱۱:۳۰ صبح تا ۱۴ بود و بخش دوم هم از ساعت ۵:۴۵ دقیقه تا ۱۲:۳۰ شب ادامه داشت؛ برنامه هایی که به زبان های فارسی، عربی، انگلیسی، فرانسه و آلمانی پخش می شد. سازمان های ارتشی هم برای خود صاحب برنامه بودند و در ساعات مشخصی با عنوان رادیو نیروی هوایی یا زمینی و دریایی برنامه های ویژه خود را پخش می کردند.
اولین رادیوهایی که به خانه تهرانی ها راه یافتند رادیوهای بزرگ لامپی از مارک وستینگ هاوس و زیمنس بودند. زمانی که آنها را روشن می کردند مدتی زمان می برد تا لامپ ها داغ شده و رادیو شروع به کار کند.
این رادیوها از لحاظ جثه و بزرگی چیزی شبیه تلویزیون های ۲۱ اینچ امروزی بودند و از رادیو ترانزیستوری خبری نبود. پای رادیو ترانزیستوری در اواسط دهه ۴۰ به ایران باز شد که هم کوچک تر و هم ارزان تر از رادیوی لامپی بود؛ همان رادیوهای لامپی که امروز عتیقه و جزو لوازم دکوری منازل شده است. شرکت سونی ژاپن برای اولین بار در سال ۱۹۶۵ میلادی به صورت انبوه تولید رادیوی ترانزیستوری را شروع کرد که با یک باتری کوچک کار می کرد و از لحاظ جثه و قیافه به اندازه کف دست بود و در جیب جا می شد.
حدود ۲۰ سال پس از تاسیس رادیو، ساختمان آن به مرکز شهر(میدان ارگ) و جنب کاخ گلستان منتقل شد و
تحت نظارت نخست وزیری کار خود را ادامه می داد. بعد از آن تحت عنوان اداره انتشار و رادیو به وزارت اطلاعات و جهانگردی واگذار شد و در نهایت با تاسیس تلویزیون در اواخر دهه ۴۰ با آن ادغام شد.
از آن روز تا امروز؛ سال های زیادی بر رادیو گذشته و فراز و نشیب فراوانی را به خود دیده است. رادیو در دوره هشت ساله جنگ تحمیلی نقش پررنگی داشت و مهم ترین وسیله ارتباط جمعی به شمار می رفت. اما حالا سال ها از آن گذشته و رادیو که این روزها دیگر کهنسال شده، باید هم گام با رقبای تازه نفس و جوانی قدم بردارد که سرعت بیشتری از او دارند.
الان بیش از ۲۰ شبکه رادیویی در ایران مشغول کار هستند و هرکدام هم با ورود به حوزه ای تخصصی تلاش می کنند که مخاطب گریزپا را پای خود نگه دارند و به همین دلیل است که در حال حاضر نیروهای بسیاری در ساختمان شهدای رادیو فعالیت می کنند تا جا پای بزرگانی نظیر منوچهر نوذری بگذارند که به تنهایی میلیون ها نفر را پای رادیو می نشاند و آنها با لذت به هنرنمایی وی گوش می سپردند.
اما در این میان محمدحسین صوفی معاون سیما معتقد است رسانه رادیو همچنان مخاطبان خاص خود را دارد و کسانی هستند که در کنار رسانه های ارتباط جمعی دیگر عاشقانه دل به برنامه های رادیو می سپارند و همراه با او گام برمی دارند.
او می گوید: یکی از دلایلی که مردم هنوز دل به برنامه های رادیو می سپارند، بخشی به برنامه ریزی برمی گردد. مرتب مدیران بخش های مختلف رادیویی با رصد نظرات و دیدگاه ها و توقعات و مطالبات مخاطبان و همچنین با بررسی اوضاع سیاسی و اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور در داخل و خارج کشور مدام تلاش می کنند هم سو باذائقه مخاطب برنامه سازی کنند.
وی معتقد است: در عین حال سرعت پیام رسانی، به آن بودن، به لحظه بودن، همراه بودن و در همه جا در دسترس بودن از جمله دلایلی است که رسانه رادیو همواره مورد اقبال و استقبال اقشار مختلف مردم قرار بگیرد. رادیو سعی کرده مردم هرآنچه توقع دارند متناسب با نیازشان و مصلحتشان و همچنین ضرورت های رادیو برنامه بسازد.
وی اعلام می کند که رویکرد فعلی رادیو اطلاع رسانی و آموزش است. به عنوان مثال شبکه سلامت مدام اطلاع رسانی های پزشکی دارد یا رادیو اقتصاد فقط در حوزه مسائل اقتصادی وارد می شود. مخصوصا از زمانی که ما شبکه های تخصصی راه اندازی کرده ایم دیگر صرفااطلاع رسانی نیست و آموزش و آگاهی بخشی است. البته بخشی هم به سرعت برنامه های رادیویی ارتباط دارد. گاهی اطلاع رسانی بر کارهای دیگر سبقت می گیرد. مثلا در حال حاضر پرداختن به موضوع هدف مندی یارانه ها باعثشده که ما به موضوع اطلاع رسانی بیشتر بپردازیم. وقتی هم موضوع اطلاع رسانی در اولویت نیست به مباحثآموزشی می پردازیم.
وی درباره شبکه های رادیویی جدید هم می گوید: امسال همه شبکه هایی که مد نظرمان بود افتتاح خواهد شد.
گرامافون ها از طریق کمپانی های انگلیسی وارد ایران شده بودند و به واسطه قیمت بالایی که داشتند، هرکسی قدرت و توان خرید آنها نداشت و فقط در خانه اعیان و اشراف می شد آن را دید.
البته خیلی ها که آن زمان هنوز نمی دانستند گرامافون چیست، خیلی ها فکر می کردند که نوازندگان و خواننده در داخل دستگاه نشسته و مشغول اجرای موسیقی زنده هستند و پس از پایان کار از آن بیرون می آیند. به همین خاطر به گرامافون دستگاه حبس صوت یا زندان صدا می گفتند.
بعدها با درخواست وزارت جنگ و اواسط سال ۱۳۰۳ دولت یک ایستگاه رادیویی با قدرت ۲۰ کیلو وات و آنتن ۱۲۰ متری و طول موج کوتاه برای تهران تامین کرد و ۶ فرستنده هم برای تبریز، مشهد، کرمان، شیراز، کرمانشاه و خرمشهر از روسیه تهیه کرد.
فرستنده تهران پس از ورود به ایران در زمینی به مساحت ۲۰هکتار پشت کاخ قاجار در جاده شمیران حوالی سیدخندان نصب شد که بعدها معروف به ایستگاه بی سیم شد. وقتی هم که رضاخان روی کار آمد آنجا تبدیل به زندان قصر شد و به مرور با همکاری شرکت تلفنکن آلمانی دو فرستنده دیگر در میدان توپخانه و محله تیر دوقلو نصب شد.
اولین برنامه رادیوی ایران در ۴ اردیبهشت ۱۳۱۹ افتتاح و صدای نغمه موسیقی ایرانی از بلندگوهای نصب شده در محوطه اداره بی سیم سیدخندان شنیده شد. اداره رادیو در کمرکش جاده قدیم شمیران کمی پایین تر از ایستگاه سیدخندان قرار گرفته بود که بعدها ساختمان وزارت پست و تلگراف و هتل بین المللی تهران نیز همراه پل سیدخندان روبه روی آن ساخته شد.
اولین برنامه های رادیویی پخش موسیقی سنتی ایرانی و عربی و گفتارهای فرهنگی و مذهبی بود. به مرور زمان از استادانی چون سعید نفیسی و ذبیح الله صفا و چند نفر گوینده نیز دعوت به کار شد تا نیازهای رادیو را برطرف و برنامه سازی کنند. رادیو ایران در طول روز دارای دو نوبت پخش برنامه بود که بخش اول از ساعت ۱۱:۳۰ صبح تا ۱۴ بود و بخش دوم هم از ساعت ۵:۴۵ دقیقه تا ۱۲:۳۰ شب ادامه داشت؛ برنامه هایی که به زبان های فارسی، عربی، انگلیسی، فرانسه و آلمانی پخش می شد. سازمان های ارتشی هم برای خود صاحب برنامه بودند و در ساعات مشخصی با عنوان رادیو نیروی هوایی یا زمینی و دریایی برنامه های ویژه خود را پخش می کردند.
اولین رادیوهایی که به خانه تهرانی ها راه یافتند رادیوهای بزرگ لامپی از مارک وستینگ هاوس و زیمنس بودند. زمانی که آنها را روشن می کردند مدتی زمان می برد تا لامپ ها داغ شده و رادیو شروع به کار کند.
این رادیوها از لحاظ جثه و بزرگی چیزی شبیه تلویزیون های ۲۱ اینچ امروزی بودند و از رادیو ترانزیستوری خبری نبود. پای رادیو ترانزیستوری در اواسط دهه ۴۰ به ایران باز شد که هم کوچک تر و هم ارزان تر از رادیوی لامپی بود؛ همان رادیوهای لامپی که امروز عتیقه و جزو لوازم دکوری منازل شده است. شرکت سونی ژاپن برای اولین بار در سال ۱۹۶۵ میلادی به صورت انبوه تولید رادیوی ترانزیستوری را شروع کرد که با یک باتری کوچک کار می کرد و از لحاظ جثه و قیافه به اندازه کف دست بود و در جیب جا می شد.
حدود ۲۰ سال پس از تاسیس رادیو، ساختمان آن به مرکز شهر(میدان ارگ) و جنب کاخ گلستان منتقل شد و
تحت نظارت نخست وزیری کار خود را ادامه می داد. بعد از آن تحت عنوان اداره انتشار و رادیو به وزارت اطلاعات و جهانگردی واگذار شد و در نهایت با تاسیس تلویزیون در اواخر دهه ۴۰ با آن ادغام شد.
از آن روز تا امروز؛ سال های زیادی بر رادیو گذشته و فراز و نشیب فراوانی را به خود دیده است. رادیو در دوره هشت ساله جنگ تحمیلی نقش پررنگی داشت و مهم ترین وسیله ارتباط جمعی به شمار می رفت. اما حالا سال ها از آن گذشته و رادیو که این روزها دیگر کهنسال شده، باید هم گام با رقبای تازه نفس و جوانی قدم بردارد که سرعت بیشتری از او دارند.
الان بیش از ۲۰ شبکه رادیویی در ایران مشغول کار هستند و هرکدام هم با ورود به حوزه ای تخصصی تلاش می کنند که مخاطب گریزپا را پای خود نگه دارند و به همین دلیل است که در حال حاضر نیروهای بسیاری در ساختمان شهدای رادیو فعالیت می کنند تا جا پای بزرگانی نظیر منوچهر نوذری بگذارند که به تنهایی میلیون ها نفر را پای رادیو می نشاند و آنها با لذت به هنرنمایی وی گوش می سپردند.
اما در این میان محمدحسین صوفی معاون سیما معتقد است رسانه رادیو همچنان مخاطبان خاص خود را دارد و کسانی هستند که در کنار رسانه های ارتباط جمعی دیگر عاشقانه دل به برنامه های رادیو می سپارند و همراه با او گام برمی دارند.
او می گوید: یکی از دلایلی که مردم هنوز دل به برنامه های رادیو می سپارند، بخشی به برنامه ریزی برمی گردد. مرتب مدیران بخش های مختلف رادیویی با رصد نظرات و دیدگاه ها و توقعات و مطالبات مخاطبان و همچنین با بررسی اوضاع سیاسی و اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی کشور در داخل و خارج کشور مدام تلاش می کنند هم سو باذائقه مخاطب برنامه سازی کنند.
وی معتقد است: در عین حال سرعت پیام رسانی، به آن بودن، به لحظه بودن، همراه بودن و در همه جا در دسترس بودن از جمله دلایلی است که رسانه رادیو همواره مورد اقبال و استقبال اقشار مختلف مردم قرار بگیرد. رادیو سعی کرده مردم هرآنچه توقع دارند متناسب با نیازشان و مصلحتشان و همچنین ضرورت های رادیو برنامه بسازد.
وی اعلام می کند که رویکرد فعلی رادیو اطلاع رسانی و آموزش است. به عنوان مثال شبکه سلامت مدام اطلاع رسانی های پزشکی دارد یا رادیو اقتصاد فقط در حوزه مسائل اقتصادی وارد می شود. مخصوصا از زمانی که ما شبکه های تخصصی راه اندازی کرده ایم دیگر صرفااطلاع رسانی نیست و آموزش و آگاهی بخشی است. البته بخشی هم به سرعت برنامه های رادیویی ارتباط دارد. گاهی اطلاع رسانی بر کارهای دیگر سبقت می گیرد. مثلا در حال حاضر پرداختن به موضوع هدف مندی یارانه ها باعثشده که ما به موضوع اطلاع رسانی بیشتر بپردازیم. وقتی هم موضوع اطلاع رسانی در اولویت نیست به مباحثآموزشی می پردازیم.
وی درباره شبکه های رادیویی جدید هم می گوید: امسال همه شبکه هایی که مد نظرمان بود افتتاح خواهد شد.
ارسال نظر