اجرای درست هدفمندی، بر شاخص های کلان اقتصاد ایران اثر مثبت می گذارد

به گزارشخبرگزاری تسنیم، پایگاه اینترنتی المانیتور طی گزارشی نوشت: ایران در حال آماده شدن برای اجرای فاز دوم اصلاح یارانه هاست که موجب جنب و جوش در بین سیاستمداران، فعالان اقتصادی و اقشار مختلف جامعه شده است.
فازاول هدفمندی یارانه ها در دسامبر ۲۰۱۰ توسط دولت محمود احمدی نژاد به اجرا گذاشته شد و موجب افزایش قابل توجه نرخ تورم در طی سه سال گذشته شد. منتقدان احمدی نژاد، دولت وی را به بی توجهی به بندهای قانونی این طرح از جمله اختصاص تنها ۵۰ درصد از درآمدهای حاصل از افزایش قیمت ها به یارانه های نقدی متهم می کنند. متعاقبا، دولت حسن روحانی متعهد شده است تا فاز دوم هدفمندی یارانه ها را در انطباق بیشتری با قانون اصلی این طرح و با تبعات تورمی کمتری اجرا کند. دولت همچنین زمینه سازی هایی را برای توقف پرداخت یارانه به بخشی عظیمی از خانواده های با درامد متوسط و بالا ایجاد کرده است.
دستورالعمل دولت که به موجب آن نحوه اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها مشخص می شود، شامل شرایط زیر است:
- پرداخت نقدی در فروردین ماه آخرین پرداخت در قالب سیستم پرداخت یارانه نقدی قدیمی است و از ماه آینده سیستم جدیدی که در آن تعداد مشمولان دریافت یارانه کاهش خواهد یافت، به اجرا گذاشته می شود.
- خانواده هایی که مشمول دریافت یارانه هستند باید توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به ثبت برسند. دولت اعلام کرده است به صورت کامل اطلاعاتی را که خانواده ها در فرم های ویژه به ثبت می رسانند بررسی خواهد کرد. از قرار معلوم، تنها خانواده های کم درآمد صلاحیت دریافت یارانه خواهند داشت. خانواده های تحت تکفل سازمان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی(ره) به صورت اتوماتیک مشمول دریافت یارانه قرار خواهند گرفت، اما دیگر درخواست کنندگان دریافت یارانه باید از سوی دولت مورد تایید قرار گیرند. عدم ثبت نام به منزله انصراف از دریافت یارانه است. بر اساس این دستور العمل، جریمه های سنگینی برای شهروندانی که اطلاعات غلط درباره میزان درآمد خانواده خود ارائه کنند، اعمال خواهد شد. دولت همچنین از افراد مشهور جامعه خواسته است تا خانواده های با درآمد متوسط و بالا را به عدم ثبت نام برای دریافت یارانه تشویق کنند.
- به علاوه دولت قصد دارد تمام خانواده ها را تحت حمایت بیمه بهداشت و درمان نیز قرار دهد. در صورت اجرای صحیح، این طرح گامی مهم به سمت عدالت اجتماعی خواهد بود، زیرا پرداخت هزینه های درمان برای خانواده های با درآمد پایین دشواری هایی را برای آنها به همراه دارد.
- دولت همچنین قصد دارد ۳۰ درصد از مجموع درآمد اجرای فاز دوم را برای حمایت از صنایعی که از افزایش قیمت سوخت آسیب می بینند و همچنین ارتقای بهره وری در مصرف انرژی و سرمایه گذاری در بخش حمل و نقل عمومی هزینه کند.
- به منظور حفظ شفافیت اطلاعات مالی اصلاح یارانه ها، دولت به خزانه دستور داده است تا حساب جدیدی را برای دریافت پرداخت های سازمان های دخیل در این طرح، شامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران اصلی ترین بازیگر در بحش سوخت، شرکت ملی گاز ایران در بخش گاز و وزارت نیرو در بخش آب و برق ایجاد کند. دولت با این روش، تصویری روشن از درآمدهای حاصل از اجرای طرح خواهد داشت که باید در برنامه های مختلف هزینه شوند.
- در حالی که بخشی از افزایش قیمت ها قبلا اعمال شده اند(از جمله افزایش ۲۰ درصدی قیمت آب، افزایش ۲۳ درصدی قیمت پایه مصرف برق و افزایش ۲۰ درصدی قیمت گاز خانگی)، شاخص کلیدی، قیمت بنزین است که هنوز نهایی نشده است. نظرات مختلفی وجود دارد در مورد اینکه چه رویکردی اتخاذ خواهد شد. برخی استدلال می کنند که قیمت بنزین باید دو نرخی باقی بماند. برخی دیگر استدلال می کنند که قیمت بنزین باید برای جلوگیری از فساد در مصرف بنزین با قیمت پایین تر، باید تک نرخی شود. مشکل اصلی آن است که کاهش ارزش ریال استراتژی اصلی قیمت گذاری را تضعیف کرده است. در سال ۲۰۱۱، قیمت ۷۰۰۰ ریال برای هر لیتر بنزین، معادل ۰.۷۰ دلار بود. اما اکنون قیمت جدید ۱۰ هزار ریالی معادل ۰.۴۰دلار است و تاثیر چندانی بر رفتار مصرفی شهروندان نخواهد داشت. افزایش بیشتر قیمت بنزین نیز می تواند منجر به تبعات تورمی قابل توجه شود که دولت قادر به کنترل آن نخواهد بود. به بیان دیگر، قیمت کالاها و خدمات به محض اعلام نرخ جدید بنزین، افزایش خواهد یافت.
اقتصاددانان در مورد تبعات تورمی اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه ها به دو دسته تقسیم می شوند. عده ای همچون محسن رنانی، استاد دانشگاه معتقدند که تاثیرات تورمی اجرای این طرح را نمی توان کنترل کرد و دولت به اشتباه تصور می کند که می تواند جلوی انفجار نقدینگی را بگیرد. این عده معتقدند که فاز دوم نباید اجرا شود. عده ای دیگر، همچون شاهین شایان ارانی، اقتصاد دان، معتقدند که سیاست های مالی انقباضی دولت جلوی فشارهای عمده تورمی را خواهد گرفت.
به طور کلی، اگر فاز دوم با موفقیت اجرا شود، می تواند تاثیر مثبتی بر شاخص های کلان اقتصادی بگذارد و جلوی افزایش بی رویه مصرف انرژی و سوخت را بگیرد. اما مشکل مهم در کشورهایی نظیر ایران، نحوه طراحی قوانین و آئین نامه ها نیست، بلکه مهم این است که قوانین چگونه اجرا شوند.
انتهای پیام / / ۲۲