در پشت پرده «ژنو ۲» چه می گذرد؟

به گزارشامیدبه نقل از شبکه خبری المنار، به نظر می رسد، برگزاری کنفرانس «ژنو ۲» برای حل بحران سوریه هنوز با ابهاماتی مواجه است، وعده هایی که داده شده بود با شروط کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در تعارض قرار گرفته، تا جایی که ریاض اعلام کرده است، از هم پیمانان سابق خود از جمله آمریکا «گسسته» است.

دیپلمات های غربی در محافل بین المللی از پیام های عربستان سعودی به اروپا وآمریکا خبر می دهند که سراسر گلایه و شکایت از آمریکا و تغییر سیاست هایش در قبال بحران سوریه است.

این منابع می گویند: اقدام عربستان سعودی در رد کرسی شورای امنیت و همچنین عدم حضور در مجمع عمومی سازمان ملل و عدم سخنرانی در این مجمع حاکی از خشم شدید ریاض از تنها گذاشته شدن در میدان سوریه درست در وقتی است که آمریکا پشت ایران درآمده و با آن به طور مستقیم و از طریق «باراک اوباما»، رئیس جهوری آمریکا گفت وگو کرده است.

این منابع دیپلماتیک از جزئیاتی خبر می دهند که مربوط به انتخاب عربستان در شورای امنیت است، آنان می گویند کشورها برای به دست آوردن کرسی عضویت در شورای امنیت سعی و تلاش بسیاری می کنند که بیش از یک سال به طول می انجامد، این موضوع درباره عربستان سعودی نیز صدوق می کند و این کشور برای دست یافتن به این کرسی سعی و تلاش بسیاری انجام داد.

اما در این میان تغییر سیاست های آمریکا و ایران و مواضع واشنگتن در قبال بحران سوریه عربستان سعودی را بسیار خشمگین کرد، چراکه این امور به معنای این بود که سناریوی عربستان در خاورمیانه و منافع آل سعود در منطقه از سوی واشگتن و بدون قائل شدن اعتباری برای کشورهای عربی حوزه خلیج فارس نه تنها تهدید شده، بلکه به شدت ضربه خورده است.

عربستان سعودی پس از شکست تلاش هایش در بحران سوریه هم اکنون کاملا تنها مانده است، بسیاری از کشورهای جهان هم اکنون پرونده سوریه را برای خود بسته می دانند. دیگر کسی از عدم پا برجا بودن نظام سوریه و برکناری «بشار اسد»، رئیس جمهوری این کشور از قدرت سخن نمی گوید. برنامه های حمایت نظامی و مالی از گروه های مسلح به شدت کاهش یافته است و این گروه های تروریستی دیگر برنامه و نقشه ای برای سرنگونی «دمشق» ندارند.

ورق به طور کامل برگشته و «بشار اسد» ستاره شبکه های تلویزیونی و مطبوعات شده و به طور نسبی روزی نمی گذرد که وی در یکی از شبکه های آمریکایی و اروپایی ظاهر نشود و درباره خطرهای سازمان تروریستی «القاعده» و تلاش سوریه برای جلوگیری از گروه های مسلح جهادی سلفی وابسته به القاعده و بازگرداندن آرامش به سوریه سخن نگوید.

پس از ظهور «امارت اسلامی شام و عراق» یا همان «داعش» و دیگر گروه های مشابه در میدان، دیگر جایی برای «ارتش آزاد سوریه» باقی نماند. گزارش های رسانه های غربی هر روز از جنایت جدیدی توسط این گروه های تندرو پرده برمی دارند. قطع سرها، جهاد نکاح، به اسارت درآوردن زنان، دزدی، رو برگرداندن عناصر مسلح از ارتش آزاد و پیوستن به ارتش نظام برای رویارویی با «داعش» و «جبهه النصره» همه و همه گوشه ای از این خبرها است.

یک منبع دیپلماتیک در این ارتباط از احتمال به تاخیر افتادن کنفرانس «ژنو ۲» خبر می دهد و به نشست های مکرر آمریکایی ها با روس ها به منظور دستیابی به توافقاتی برسر بحران سوریه به گونه ای که منافع آمریکا را هم تامین کند، خبر می دهند.

در میان اروپایی ها نیز می خواهند همچون آمریکا منافع و آبروی خود در سوریه و منطقه را حفظ کنند. رژیم صهیونیستی نیز تلاش می کند تا تسویه حساب ها به گونه ای باشد که امنیت آینده آنها را تضمین کند. شیوخ عرب خلیج فارس از آنچه در حال رخ دادن است، ضربه خورده اند. در این بین روس ها هرگونه چانه زنی درباره برکناری «بشار اسد» از قدرت و یا ممانعت از کاندیدا شدن وی برای انتخابات آینده ریاست جمهوری در سوریه را رد می کنند و ایرانی ها نیز همچنان حامی بشار اسد هستند. از این رو تسویه حساب ها ممکن نیست، به سرعت انجام شود.

به همین دلیل این منابع دیپلماتیک از امکان به تاخیر افتادن زمان کنفرانس یا برگزاری نشست های مقدماتی بسیار سخن می گویند، این درحالی است که تاکید می کنند که نظام سوریه و هم پیمانانش برای تسویه حساب عجله ای ندارند، چراکه وقت، هم اکنون در خدمت آنان است و تحولات میدانی به نفع آنان در است. از این رو این احتمال وجود دارد که برگزاری کنفرانس «ژنو ۲» تا زمان قانع شدن سعودی ها به این تسویه به عقب بیفتد، اما این امر چگونه ممکن خواهد شد؟

منابع آگاه و مطلع می گویند، برکناری یا سرنگونی «بشار اسد»، رئیس جمهوری سوریه و یا ممانعت از کاندیدا شدن وی در انتخابات آینده ریاست جمهوری این کشور از قبل مطرح بوده است. چون نظرسنجی های صورت گرفته توسط بسیاری از مراکز نظرسنجی در آمریکا از پیروزی بشار اسد در انتخابات آینده ریاست جمهوری این کشور خبر داده اند. به همین دلیل آمریکایی ها به فکر مشارکت دادن معارضان در ساختار نظام حکومتی و اقتصادی، از طریق ایجاد اصلاحات اساسی و دادن صلاحیت ها و اختیارات بیشتر به حکومت افتاده اند. هیچ طرفی با این برنامه مخالف نیست، اما چگونه و چه طرف هایی در آن مشارکت خواهند کرد؟

اما در خصوص کنفرانس ژنو ۲ دیدگاه های مختلفی در «ائتلاف معارضان سوری» مطرح است. برخی مشارکت در ژنو بدون در نظر گرفتن شرط و شروطی برای معارضان و رزرو جایگاهی برای آنان در حکومت آتی سوریه را نمی پذیرند، برخی خواهان مشارکت در کنفرانس بدون قید و شرط هستند و گروهی هم هستند که این کنفرانس را به طور کلی رد می کنند و بر این باورند که در صورت رسیدن به تسویه ای نهایی برای سوریه، هیچ جایگاهی در آینده آن ندارند.

این اختلاف دیدگاه ها، اختلاف میان معارضان را تشدید کرده و موجب شده تا نشست های معارضان بارها به تعویق بیافتد. این درحالی است که طرف های خارجی بعد از رویارویی ریاض با هم پیمانان غربی خود، نظرات خود در قبال سوریه و ریاض و بحران و معارضان و در کل همه چیز را تغییر داده اند.

در این بحبوحه آنچه نگاه ها را به خود جلب می کند، نظام سوریه است که از حقایق جاری در میان معارضان و اختلافات آنها و سردرگمی گروه های مسلح اشان در میدان و تغییر دیدگاه مردم سوریه نسبت به آنها و روی گردانی از این گروه ها و معارضان به خوبی آگاه است، به همین دلیل به نظر می رسد که نظام سوریه هم اکنون بیش از هر طرف دیگری در عرصه بحران سوریه قوی تر نشان می دهد، تا جایی که می تواند هرآنچه بخواهد با معارضان انجام دهد.

اگر بخواهیم به مهمترین موفقیت ها و پیروزی ها نظام سوریه از زمان آغاز بحران تاکنون اشاره کنیم، می توان آن را در موارد زیر مشاهده کرد:

- پرچم سوریه را همچنان سربلند در تمام نقاط این کشور بالا نگه داشته است.

- هر روز جمع کثیری از عناصر ارتش آزاد که زمانی از ارتش سوریه فرار کرده بودند، به آن باز گشته و به آغوش کشور باز می گردند.

- همه نهادهای حکومتی همچنان به قوت پابرجا و برقرار هستند و به فعالیت خود ادامه می دهند.

- هر روز نظام برگ برنده جدید و قوی در اختیار می گیرد که موجب می شود، در ژنو ۲ قدرتمندتر ظاهر شود.

تمام این امور موجب شده تا بسیاری از منابع دیپلماتیک تاکید کنند که سوریه هر روز در حال حرکت به سمت وضعیت بهتر است و همین موجب می شود تا دشمنان این کشور در قبالش سردرگم و حیران بمانند و نتوانند زمان معینی را برای برگزاری کنفرانس ژنو ۲ مشخص کنند و اینکه پیش بینی کنند، ژنو ۲ به کجا منتهی خواهد شد، همچنین نمی دانند که چگونه باید سعودی ها را به حضور در این کنفرانس راضی کنند؟ چراکه تضمین موفقیت ژنو وابسته به حضور کشورهای تاثیرگذار در بحران است تا سوریه به عراقی دیگر تبدیل نشود، اما این منابع دیپلماتیک انتظار دارند که تحرکاتی موازی با تحرکات ژنو ۲ و تهران – واشنگتن، میان ریاض و تهران به وقوع بپیوندد و به نظر می رسد با از پیش رو برداشته شدن موانع موجود میان آمریکایی ها و ایرانی ها بسیاری از امور نیز تسهیل شود.