جیران کیست؟

خدیجه خانم تجریشی که به نام فروغ‌السلطنه نیز معروف بود، دختر باغبانی به نام محمدعلی بود.

خانواده او از اهالی تجریش و قریه کوهسار بودند. جایی که در آن زمان خوش آب‌وهوایی‌اش زبانزد خاص و عام بود.

او بااینکه در خانواده‌ای کاملاً معمولی و روستایی بزرگ شده بود، روحیه‌ای جسور، کنجکاو و بلندپرواز داشت.

از ویژگی‌های شخصیتی ذکر شده درباره جیران می‌توان به علاقه بی‌حدوحصر او به سوارکاری اشاره کرد.

در آن سال‌ها که عمده زن‌ها به کارهای خانه مشغول بودند و سوارکاری و شکار برای دختران چندان رواج نداشت، خدیجه تجریشی مدام به اسب‌سواری می‌رفت و نقل است که لباس و چکمه مردانه می‌پوشید و روبنده‌اش را به گرد سر می‌پیچید و بسیار چالاک اسب‌سواری می‌کرد و به شکار می‌پرداخت. 

اولین دیدار ناصرالدین‌شاه و جیران 

در کتاب اعلم‌السطلنه (تقی‌ دانشور) نحوه ملاقات ناصرالدین‌شاه با جیران به این صورت ذکر شده است: 

اینجا بخوانید:

بیوگرافی فرح پهلوی 

«شاه روزی در اطراف شمیران و تجریش سواره به شکار بلدرچین رفته بود. غفلتاً چند بلدرچین روی درخت توتی پریدند و شاه برای زدن آنها زیر درخت توت رفت. دختری دهاتی بالای درخت رفته و مشغول خوردن توت بود.

دخترک اعتنایی به شاه نکرد. ولی شاه فریفته جمال دختر دهاتی شد و بر سبیل مزاح خطاب به وی گفت: دختر! زن من می‌شی؟

دخترک شانه‌هایش را بالا انداخت و بدون آنکه بداند طرف صحبتش شاه مملکت است، گفت: تو که داخل آدم نیستی. من زن شاه می‌شم!

و بعد با لفظ برو گم شو! مکالمه را تمام شده حساب کرده بود. اما وقتی ملازمان شاه ترسان و لرزان او را شیرفهم کردند که این مرد با این لباس و این خدم و حشم شاه مملکت است، جیران از درخت پایین پرید و با رفتاری مؤدب و شرمسار، عذرخواهی کرده بود.

شاه جوان که از همان ابتدا شیفته سکنات و وجنات او شده بود، او را به ارگ سلطنتی دعوت کرد و از او خواست تا با شاه ازدواج کند.» 

در روایت دیگری هم مونس الدوله که ندیمه و کنیز انیس الدوله (همسر و سوگلی ناصرالدین‌شاه بعد از جیران) اولین دیدار ناصرالدین‌شاه و جیران را این‌گونه شرح می‌دهد: 
شاه که در حین تفرج، زیر درخت توتی به جمعی از دختران که جیران نیز میان آن‌ها بود برخورده بود، فریفته چشمان درشت و سیاه او شد و ملازمان خود را فرستاد تا از نام و نشانش سؤال کنند و پدرش را بیابند.

ناصرالدین‌شاه آن‌قدر آنجا منتظر ایستاد تا خواجه‌ها و پیشخدمت‌ها آمدند و خبر آوردند که اسم او خدیجه است و اسم پدرش هم «میرزا محمدعلی».

دیگر کار تمام بود و به حکم قبله عالم، جیران را از درخت پائین آوردند و پیش خانم‌های اندرون بردند. رختش را عوض کردند، حمامش بردند و ملاباشی او را نودونه سال برای ناصرالدین‌شاه صیغه کرد. 
اما حسین لعل در کتاب «قبله عالم» این دیدار را کاملاً متفاوت از دیگران نقل می‌کند، او نوشته است که ناصرالدین‌شاه در دوران پیری‌اش با جیران دیدار کرده و سوار بر کالسکه‌ای به‌طرف صاحبقرانیه در حرکت بوده که ناگهان صدای آواز دلنشینی می‌شنود؛ از کالسکه پیاده شده و به دنبال صدا می‌گردد تا این‌که به دیوار باغی می‌رسد و نهایتاً صاحب صدا (جیران) را می‌یابد و همان‌جا یک دل نه، صد دل عاشق جیران می‌شود؛ جیران هم مدهوش زرق‌وبرق و لباس پرطمطراق شاه شده به‌سرعت همسری او را می‌پذیرد. 
هر کدام از این روایت‌ها که آغاز آشنایی جیران و ناصرالدین‌شاه باشد آغازی برای یک زندگی پر و پیچ خم برای یک زن و تأثیرگذاری او بر دربار قاجار و تاریخ است. 

جیران پس از ورود به دربار قاجار 

 خدیجه تجریشی احتمالاً در سال ۱۲۳۰ وارد دربار ناصرالدین‌شاه شد و با توجه به این‌که شاه‌ پیش از او ۴ زن عقدی داشت، امکان عقد دائم وجود نداشت و او به‌عنوان یکی از زنان صیغه‌ای وارد حرمسرا شد، از همان بدو ورود و به خاطر توجه بسیار ناصرالدین‌شاه به او مورد غضب و بی‌مهری برخی از زنان ناصرالدین میرزا واقع شد و از سوی دیگر مهدعلیا – مادر ناصرالدین‌شاه – نیز او را دوست نداشت و معتقد بود او پسرش را جادو و جمبل کرده است! 
اما علاقه و عشق شاه به جیران سبب شد او به عقد نکاح دائمی شاه دربیاید!‌ همان‌طور که گفتیم پیش از جیران، شاه ۴ زن عقدی داشت که همگی از تبار قاجار بودند و به همین دلیل فرزندانشان امکان ولیعهدی داشتند، اما ناصرالدین‌شاه تصمیم گرفت از عقد دائم خود با ستاره خانم – زن چهارم عقدی‌اش – صرف‌نظر کند و عقد دائم او را تبدیل به متعه کرد که بتواند جیران را به جای او به عقد نکاح دائمی دربیارود. 
باید در نظر داشت زنِ عقدی شاه بودن آن هم در حرمسرایی که به قولی ۱۱۲ زن برای شاه در آن بود، امر بسیار مهمی محسوب می‌شد و همین حرکت شاه باعث شد جیران جایگاه بالاتری در حرمسرا پیدا کند. 
از نظر درباریان و به‌خصوص زنانِ حرمسرا که بیش‌تر آن‌ها رگ و ریشه‌های پادشاهی و مناسب دولتی داشتند، حضور یک دختر «دهاتی» – به قول آن‌ها- به‌عنوان سوگلی شاه پذیرفتنی نبود.

اینجا بخوانید:

بیوگرافی اصغر فرهادی

از سوی دیگر نحوه رفتار و اقدامات جیران در سال‌های بعد از ورود به حرمسرا باعث شد کینه‌های بیش‌تری علیه او شکل بگیرد. 
از جیران به‌عنوان پرنفوذ‌ترین زنِ عهد ناصری نیز نام می‌برند،‌ او زنی کنجکاو، جسور و پرجنب‌وجوش و جوش بود و به‌واسطه تفاوت طبقاتی‌اش با زنان قدرتمند حرمسرا معمولاً خود را در موقعیت‌های سخت دخالت می‌داد و سعی می‌کرد توانایی‌هایش را بیش‌ازپیش به رخ شاه بکشد تا بتواند نفوذ بیش‌تری در دربار داشته باشد.

او با این‌که چهار فرزند به دنیا آورد اما نتوانست هیچ‌کدام را به‌عنوان جانشین شاه و در کسوت ولیعهدی او بگذارد، چون از بخت بدش هر چهار فرزندش خیلی زود فوت کردند و عمر هیچ‌کدام کفاف نداد تا جانشین پدر باشد. 
بااینکه هیچ‌کدام از فرزندان جیران عمر طولانی برای ولیعهدی نداشتند اما او هیچ‌گاه برای به قدرت رسیدن فرزندانش از پای ننشست و فرزندش امیرنظام را با نقشه‌ای مفصل به ولیعهدی هرچند کوتاه‌مدت‌ رساند. 

ماجرای ولیعهدی امیرنظام چه بود؟ 

محمدقاسم که فرزند دوم جیران بود در پنج‌سالگی از سوی پادشاه به لقب امیرنظام و فرماندهی کل قشون ایران منصوب شد! در آن زمان ناصرالدین‌شاه ولیعهدی به نام سلطان معین‌الدین داشت که فرزند خجسته خانم تاج الدوله دختر شاهزاده سیف‌الله میرزا بود.

فوت این پسر در مهرماه ۱۲۳۵ عرصه را برای ولیعهدی زودتر امیرنظام آماده کرد. اما با توجه به اینکه جیران نسبی غیر قاجاری داشت و در آن زمان هنوز به عقد دائم شاه در نیامده بود، امکان اعلام ولیعهدی امیرنظام وجود نداشت، به همین دلیل جیران با تحت‌فشار قراردادن میرزا آقاخان نوری (صدراعظم ناصرالدین‌شاه) و همدستی با مستوفی الممالک و عزیز خان مکری، فهرستی از جرائم میرزا آقاخان تنظیم کرده و شخصاً آن را به شاه تحویل داد.

البته در اینجا جیران از هوش خود استفاده کرده و تنها بخشی از جرائم را به نزد شاه برد تا میرزا آقا خان مجاب شود موافقت شاه را برای ولیعهدی امیرنظام بگیرد. 
میرزا آقا خان هم برای افشا نشدن هر چه بیش‌تر فساد و جرائمش نزد شاه تمام توان خود را به کار گرفت و با دولت‌های روسیه و بریتانیا سر این موضوع مذاکراتی کرد، همچنین پزشک دربار یاکوب پولاک را راضی کرد تائید کند که مظفرالدین میرزا به دلیل ضعف عقلی‌ و جسمی شایستگی به سلطنت رسیدن پس از ناصرالدین‌شاه را ندارد (مظفرالدین میرزا به خاصر نسب قاجاری و عقدی بودن مادرش گزینه بعدی ولیعهدی بود). 
قدم بعدی جیران برای ولیعهدی پسرش تهیه تباری جعلی بود که او را به ایلخانان مغول و شاهان ساسانی نسبت می‌داد. همه این موارد به‌علاوه عقد دائم جیران توسط شاه زمینه کامل ولیعهدی برای امیرنظام را فراهم ساخت. 
باید متذکر شوم این رویدادها در حالی اتفاق می‌افتاد که مهدعلیا به‌هیچ‌وجه از هیچ‌کدام آن‌ها راضی نبود و تنفر عمیق از جیران در دل او ریشه دواند. سرانجام در شهریور ۱۲۲۶امیرنظام به‌صورت رسمی به‌عنوان ولیعهد ناصرالدین‌شاه،‌ سلطان صاحبقران، اعلام شد. 

اینجا بخوانید:

بیوگرافی آقای مجری 

چیزی نگذشت که امیرنظام بیمار شد و برخی از اقوال بر این است که نوری ولیعهد را مسموم کرده بود. عمر ولیعهدی امیرنظام فقط یک هفته دوام داشت و مرگ او صدمه بسیاری به روح و روان جیران و البته شاه زد.

شایعات بسیاری در خصوص مرگ امیرنظام و دخالت میرزا آقاخان نوری بر سر زبان‌ها بود که همین شایعات باعث شد مخالفت جیران با نوری بار دیگر آغاز شود و زمانی که او در سال ۱۲۳۷ از صدارتش عزل شد به درخواست جیران تمام بستگانش اعم از بچه‌ها،‌عموها و بردار و برادرزاده‌هایش نیز از دربار رانده شدند. 

مرگ جیران 

جیران پس از فوت امیرنظام دچار افسردگی بسیاری شد او که هر چهار فرزندش یعنی سلطان محمد میرزا، محمدقاسم میرزا، رکن‌الدین میرزا و خورشید کلاه خانم را از دست داده بود دیگر امیدی به آوردن فرزند دیگر نداشت و از سوی دیگر مدام تحت‌فشار و کینه مهدعلیا بود.

او خیلی زود و در سال ۱۲۳۸ و تنها یک سال پس از مرگ امیرنظام جان باخت. 
در خصوص بیماری جیران گمانه‌زنی‌هایی نیز وجود دارد ازجمله اینکه او دچار بیماری سل بود و تا لحظه آخر پادشاه از کنار تخت بیماری‌اش تکان نخورد. 

پریناز ایزدیار در نقش جیران: 

حالا و پس از گذشت بیش از صد و پنجاه سال پریزناز ایزدیار وظیفه ایفای نقش شخصیت سوگلی ناصرالدین شاه در سریال جیران را دارد.  

سریال «جیران» قصه عاشقانه-تاریخی به کارگردانی حسن فتحی و تهیه‌کنندگی اسماعیل عفیفه است. بهرام رادان ، پریناز ایزدیار ، امیرحسین فتحی ،مریلا زارعی ، امیرجعفری ، رویا تیموریان ، مهدی پاکدل ، رعنا آزادی ور ، کتانه افشاری نژاد ، ستاره پسیانی ، غزل شاکری و... از بازیگران سریال تاریخی جیران هستند. 

اینجا بخوانید:

بیوگرافی امیر تتلو

پریناز ایزدیار در این سریال خانگی نقش جیران را بر عهده دارد. داستان این سریال پس از مرگ امیرکبیر و آشنایی ناصرالدین شاه با جیران آغاز می‌شود و تا حدود شش سال از زندگی ناصرالدین شاه و جیران را در بر می‌گیرد. 

بیوگرافی پریناز ایزدیار 

پریناز ایزدیار متولد 8 شهریور 1364 در بابل مازندران ، بازیگر سینما و تلویزیون است 

فارغ التحصیل لیسانس رشته گرافیک می باشد که فعالیت خود را از تلویزیون شروع کرد و با کار سینمایی به سیمرغ رسید و از پیروان رژیم غذایی گیاهخواری است 

بعنوان فرزند آخر خانواده در شهر بابل مازندران به دنیا آمده است ، خواهر و برادرش هر دو در رشته پزشکی تحصیل کردند. مادرش خانه دار و پدرش وکیل است 

تا مقطع دبستان در بابل درس خوانده و از مقطع راهنمایی به تهران مهاجرت کردند 

بخاطر شغل پدر دوباره دبیرستان به بابل بازگشت و زمان پیش دانشگاهی را در تهران خواند تا اینکه توانست در دانشگاه قبول شود 

با اینکه عاشق رشته سینما بود و در این رشته هم قبول شد اما بخاطر مخالفت خانواده به اجبار گرافیک خواند اما با این حال مطالعات سینمایی اش را ترک نکرد 

اینجا بخوانید:

بیوگرافی سحر قریشی

قبل از شروع بازیگری ، زمان دانشجویی در یکسری از شوهای اسلامی بعنوان مدل مانتو و روسری شرکت میکرد و بحث مدل بودن وی هم از همین شوهای اسلامی بود 

سال 1385 به پیشنهاد یکی از دوستانش که از علاقه او باخبر بود در تست فیلم «بازی خطرناک» حسن هدایت حاضر شد و با نقش مکمل جلوی دوربین رفت 

این فیلم هیچگاه مجوز اکران نگرفت تا اینکه بعد از یکسال و نیم تمرین با دانشجوهای بازیگری سال 87 برای بازی در «تله فیلم همان روز» دعوت شد 

از سینما تا شهرت با شهرزاد 

سال 1389 با فیلم «اینجا بدون من» وارد سینما شد سپس همین سال با سریال «شاید برای شما هم اتفاق بیفتد» بازی در تلویزیون را نیز تجربه کرد 

با سریال «5 کیلومتر تا بهشت» در سال 1390 شناخته شد اما یکسال بعد با سریال «زمانه» در نقش ارغوان کنار حمید گودرزی و هومن برق نورد به شهرت رسید 

همچنین از سال 93 تا 97 نیز با سریال شبکه خانگی «شهرزاد» در نقش شیرین دیوانسالار بازی بسیار موفق و تحسین شده ای را نیز از خود به جای گذاشت 

عاشق فست‌ فود هستم ولی خیلی سعی می‌ کنم کمتر بخورم ، چون می‌ دانم چیز خوبی نیست و در بیشتر مواقع خودم را برای نخوردن کنترل می‌ کنم 

اینجا بخوانید:

بیوگرافی طناز طباطبایی

بالاخره گاهی مجبور می‌ شوم وقتی غذای خانگی ندارم و عجله دارم فست‌ فود بخورم 

 پریناز ایزدیار دارای استایل خوبی است، او برای اینکه وزن متناسبی داشته باشد، از رژیم غذایی سالمی پیروی کرده و سعی می کند شب ها برنج نخورد یا خوردنی های مضر را حذف نماید. 

تنقلات و پوست 

قدیم‌ ترها عاشق تنقلات بودم اما از آن موقع که فهمیدم تا چه حد برای پوست مضر است مخصوصا برای ما بازیگران که مدت‌ های زیادی گریم روی پوست خود داریم به کلی کناز گذاشتم 

ازدواج 

ازدواج کردن را دوست دارم بخصوص که عاشق بچه هستم و عاشق تجربه کردن احساس مادری اما فکر می کنم ازدواج یک پختگی لازم دارد که هنوز به آن نرسیده‌ ام 

این پختگی دوطرفه است هم زن و هم مرد باید به جایی رسیده باشند که مسئولیت یک زندگی را دونفری به دوش بکشند 

گیاهخواری بخاطر حیوانات 

مدتی است که گیاهخواری را شروع کرده‌ ام؛ البته بیشتر از آنکه بگویم یک رژیم سلامت با کاهش وزن و این‌ طور چیزهاست، یک علت مهم و اصلی دارد ، اینکه دلم برای حیوانات می‌ سوزد … 

موسیقی 

خیلی دوست داشتم که موسیقی کار کنم و نواختن ساز را یاد بگیرم اما شاید در این زمینه بی‌ استعداد بودم یا به آن شکل جدی و حرفه‌ ای دنبالش نرفتم 

درباره سبک های مورد علاقه‌ ام در موسیقی باید بگویم مقید به هیچ سبک خاصی نیستم و هر آهنگی که خوب باشد را می‌ شنوم 

اینجا بخوانید:

بیوگرافی ترلان پروانه

آدم پیچیده ای نیستم 

پررنگ ترین خصوصیات اخلاقی ام بی تردید سادگی است ، سادگی از این جهت که من اهل روابط پیچیده و سیاست عجیب رفتاری در برخوردم با مسائل مختلف نیستم و ترجیح می دهم حس واقعی ام را نشان دهم 

سیمرغ بلورین 

ایزدیار سال 1394 وقتی 30 ساله بود توانست در سی و چهارمین جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم «ابد و یک روز» سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن را بگیرد 

قبول دارم که تلویزیون خیلی زیاد به دیده شدنم کمک کرد اما من هم خیلی برای آن وقت گذاشتم اما اینکه خودشان من را دعوت کنند و خودشان هم مانع حضور من شوند رفتار بدی است 

این بانوی هنرمند در تله فیلمهای زیادی نقش آفرینی کرد اما پنج کیلومتر تا بهشت، اولین سریال وی بود که در ماه رمضان پخش شد و موفقیت زیادی در آن کسب کرد اما با ایفای نقش ارغوان در سریال زمانه توانست شهرت و محبوبیت فراوانی به دست‌آورد.

اینجا بخوانید:

بیوگرافی اشکان خطیبی

افتخارات 

● جایزه سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن در جشنواره فیلم فجر برای فیلم «ابد و یک روز» – 1394 

● جایزه بهترین بازیگر زن سینما در شانزدهمین جشن حافظ برای فیلم «ابد و یک روز» – 1395 

● جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن در شانزدهمین فستیوال بین المللی داکا برای فیلم «تابستان داغ» – 1396 

● جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن در هجدمین جشن حافش برای بای در فیلم «ویلایی ها» – 1397 

فیلم سینمایی 

● ملاقات خصوصی – 1400 

● مغز استخوان – 1398 

● سه کام حبس – 1398 

● لتیان – 1397 

● متری شیش و نیم – 1397 

● سرخ پوست – 1397 

● خوک – 1396 

● مقیمان ناکجا – 1396 

● هت‌ تریک – 1395 

● تابستان داغ – 1395 

● ویلایی ها – 1395 

● یک روز به خصوص – 1394 

● ابد و یک روز – 1394 

● 360 درجه – 1393 

● این سیب هم برای تو – 1393 

● استخر – 1393 

● زنده به گور – 1393 

● خط ویژه – 1392 

● ورود آقایان ممنوع – 1392 

● در امتداد شهر – 1389 

● فال قهوه – 1389 

● گور به گور – 1388 

● همان روز – 1387 

● یک مرد یک شهر – 1386 

سریال تلویزیونی 

● زمانه – 1391 

● پنج کیلومتر تا بهشت – 1390 

● مثل یک کابوس – 1390 

شبکه خانگی 

● جیران – 1400 

● شهرزاد 3 – 1396 

● شهرزاد 2 – 1395 

● شهرزاد 1 – 1394