دولت قصد دارد تمام ظرفیت های قانون مطبوعات را آزاد کند

به گزارش خبرنگار سیاسیخبرگزاری تسنیم، برنامه تلویزیونی «دیروز، امروز، فردا» شب گذشته با حضور حسین انتظامی معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد و حمیدرضا مقدم فر فعال و کارشناس مسائل فرهنگی از شبکه سوم سیما پخش شد.

انتظامی در پاسخ به سوال مجری برنامه مبنی بر اینکه بسته ترین فضای سیاسی از نظر نقدپذیری در ۳۵ سال گذشته را متعلق به کدام دوران می دانید، اظهار داشت: اگر منظورتان دولت های مختلف جمهوری اسلامی است، تقریبا در تمامی دوره ها این فضا مشابه بوده است.

وی با اشاره به اینکه این مسئله از ساخت دیوانی و فرهنگ عمومی کشورمان ناشی می شود، افزود: دولت ها در این زمینه خیلی نقش موثری نداشته اند، ممکن است تفاوت هایی را داشته باشند، اما تفاوت های موجود آن قدر آشکار نیست که بتوانیم نقاط عطفی را برای آن تعریف کنیم و براساس آن بگوییم دولتی با دولتی دیگر در این زمینه تفاوت داشته است. با این وجود طبیعتا در بعضی از دولت ها و دورانها فضای رسانه ای کمی متفاوت تر و آزادتر بوده است.

معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا شما نیز تقسیم بندی آقای مقدم فر را در این زمینه قبول دارید که مثلا در دوران آقای هاشمی رفسنجانی جسارت نقد کمتر بوده است و یا در دوران آقای خاتمی فضا بازتر بوده و آسیب هایی را به همراه داشته است، پاسخ داد: طبیعتا در دولت آقای خاتمی به دلیل اینکه شعار دولت شعار فضای باز سیاسی بود و به رسانه ها توجه بیشتری شد، فضای نقد بیشتر وجود داشت.

انتظامی با اشاره به اینکه بنده اشکالاتی که متوجه آن دوره بوده است را مربوط به نقد نمی دانم، تصریح کرد: به تبع باز شدن فضای سیاسی ممکن بود اشکالات دیگری ایجاد شود که در عرصه های دیگر خود را نشان دهد، اما اینکه فضای نقادی در آن دوره فعال تر بود، یک واقعیت است.

وی ادامه داد: اساسا ما در فرهنگ عمومی مان با وجود اینکه شعار نقدپذیری را زیاد سر می دهیم، خیلی از نقد استقبال نمی کنیم. به طور مثال اگر در اجتماع و در بین سیاسیون حضور پیدا کنید، نمی توانید کسی را پیدا کنید که بگوید من نقدپذیر نیستم. اما وقتی نقد به شکل جدی درباره همین افراد مطرح می شود آنها منتقدان را متهم به تخریب می کنند. همه خود را نقدپذیر می دانند، اما مهم این است که در وادی عمل این مسئله وجود داشته باشد.

انتظامی با اشاره به اینکه قطعا عبارت نقد سازنده را بسیار شنیده اید، افزود: بنده ۲ سال پیش مطلبی را نوشتم که موجب گله مندی برخی شد. در آن مطلب عنوان کرده بودم که اساسا کسی که پسوند سازنده را در کنار نقد به کار برده است، شاید برای این بوده که بخواهد مانع نقد شود.

وی با اشاره به اینکه نقد سازنده و غیرسازنده با این مفهوم وجود ندارد، اضافه کرد: ما چیزی به اسم نقد داریم که یا نقد ما وارد است و یا نقدی نسبت به این موضوع وجود ندارد. حتی زمانی که منتقد نیت کینه توزانه داشته باشد، باز هم نمی توانیم بگوییم این نقد نیست.

معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد در همین زمینه گفت: البته نقد باید چارچوب مشخصی داشته و روشمند باشد. ما در آموزه های دینی مان مسئله امر به معروف و نهی از منکر را داریم که می گوید حتما باید با هدف خیر و اصلاح باشد. کینه وجود نداشته باشد و حتی المقدور در فضای مخفی و به دور از چشم دیگران مطرح شود، چون هدف به نتیجه رسیدن است. اما در بحثنقد انگیزه خیلی مهم نیست و مهم رعایت چارچوب های موجود در این زمینه است.

انتظامی با اشاره به اینکه در این بخش از فرهنگ عمومی مان نقص داریم، یادآور شد: باید همه کمک کنیم تا این فضا در فضای عمومی و اجتماعی کشور ایجاد شود و رسانه ها و مردم هر کدام وظایف خود را در این بین انجام دهند.

وی در ادامه سخنان خود ضمن تایید سخنان مقدم فر در خصوص وجود مشکل در زمینه نقد در کشور گفت: در شرایط فعلی هم نقدکننده مشکل دارد و هم اینکه نقدشونده چندان پذیرنده نقد نیست و ما هنوز در حال تمرین این فضا هستیم و هزینه هایی را نیز در این زمینه پرداخت می کنیم.

معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد با اشاره به اینکه یکی از کارویژه های اصلی رسانه ها در کنار آموزش و اطلاع رسانی نظارت اجتماعی است، افزود: اساسا رسانه ها با این کارویژه و کارکرد خود مطرح می شوند و در این بخش است که نقد برای آنها به عنوان یک مسیر حیاتی جلوه می کند و غیر از آن نمی توانند کاری انجام دهند.

انتظامی با اشاره به شرایط کشور در این زمینه تصریح کرد: شرایط کشور ما به گونه ای که وقتی کسی وارد مقوله نقد می شود می گویند این مسئله خط قرمز است یا طرف دیگر نقد را نمی پسندد و یا اینکه فرد دیگری که قصد انتقاد از او دارید دوست شماست و در نهایت نمی توان در این فضا نقد کرد.

وی با اشاره به اینکه نقدکننده معمولا تخصص لازم در این حوزه را ندارد، با ذکر مثالی ادامه داد: قطعا این را شنیده اید که سینماگرها به منتقدین سیاسی می گویند سینماگران ناموفق، از نظر آنها منتقدین سینماگرانی هستند که ناموفق بودند و سپس منتقد شدند، اما هیچ کدام نمی گویند که این افراد در زمینه اصول مربوط به فیلم سازی بی اطلاع هستند.

معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد با اشاره به اینکه باید فرهنگ درست نقد کردن و انتقاد درست و تخصصی را در فرهنگ مان ایجاد کنیم، افزود: کسی که در یک حیطه تخصص ندارد بسیار جدی باید در مقابل او بایستیم و بگوییم تو برای انتقاد در این حوزه مناسب نیستی و تنها می توانی احساسات خود را بیان کنی. اگر این نکته را در فرهنگ خود ایجاد کردیم، آنگاه اگر نقدی انجام شد و مقامی مورد نقد قرار گرفت و به آن بی توجهی کرد، آن زمان می توانیم به آن فرد مسئول بگوییم این فرد متخصص و با اطلاع بوده که انتقاد می کند.

انتظامی در پاسخ به این سوال که فضای نقد و انتقادپذیری دولت موجود را شبیه به کدام دوران می دانید، گفت: طبیعتا دولت تلاش می کند که فضای رسانه ها را در این مقوله باز کند و به طبع آن فضای نقد نیز باز می شود.

وی افزود: ما در حال حاضر در دوره ای هستیم که این مسئله باید به فرهنگ عمومی تبدیل شود و طبیعتا هزینه هایی دارد و ممکن است اشتباهاتی هم در آن رخ دهد.

معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد با ذکر مصداقی در این زمینه افزود: به عنوان مثال دولت در انتخاب معاون مطبوعاتی خود به مطبوعاتی ها اعلام می کند نماینده شما را در فضای مطبوعات، به عنوان معاون مطبوعاتی قرار می دهم و به این شکل به این صنف احترام می گذارد. از طرف دیگر آقای رئیس جمهور در سخنرانی های رسمی خود بر روی این فضا تاکید دارند و می توان گفت که این، مشرب دولت است.

انتظامی با اشاره به اینکه طبق قانون مطبوعات اختیار توقیف رسانه ها به هیئت نظارت بر مطبوعات و دادسراها داده شده است، گفت: در بحثحدود مطبوعات که پس از فصل مربوط به حقوق مطبوعات آمده است، ۱۲ مورد وجود دارد که در ۸ مورد آن هیئت نظارت بر مطبوعات می تواند رسانه ها را توقیف کند. حرف دولت و خواسته رسانه ها در این زمینه این است که اگر رسانه ای اشتباه کرد، بلافاصله ابزار آخر را در این زمینه به کار نگیریم و با ابزارهای دیگری مانند تذکر، اخطار و حتی یک رویه دیگری که هیئت نظارت بر مطبوعات در دستور کار خود قرار داده که به رسانه ابلاغ شود که مدیرمسئول را عوض کنیم، با رسانه متخلف برخورد کنیم.

" در بین ما رسانه ای ها این بزرگترین مجازات است که مدیر مسئول یک رسانه عزل شود، لذا مسیر دولت این است که صبر و تحمل جامعه بالا برود. هر دولتی مشرب خود را در این بخش دارد و این دولت نیز دولت اعتدال است. "

منتقد نباید در تاریکی بایستد و تیراندازی کند

معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد در ادامه در پاسخ به این سوال که نظر شما درباره شرط و شروط گذاشتن برای نقد و نقادی چیست، اینکه باید شناسنامه منتقد ارائه شود یا نه، گفت: بنده شخصا جزو مدافعین و موافقینی هستم و معتقدم اسم و رسم منتقد باید مشخص باشد. منتقد نباید در تاریکی بایستد و تیراندازی کند. اگر حرفش درست و قابل دفاع است رسما بیاید و اعلام کند.

انتظامی در همین زمینه تصریح کرد: به نظر من این فضا به فضایی که عنوان کردم باید آن را تمرین کنیم، کمک می کند و به فرهنگ عمومی مان در این زمینه نیز کمک خواهد کرد. به این شکل که فرد باشجاعت و شهامت از حرفش دفاع کند و طرف دیگر هم این مسئله را بپذیرد.

وی با اشاره به اینکه یکی از اساتید ما عنوان می کرد که توفان ذهنی در فرهنگ ما خیلی جواب نمی دهد، ادامه داد: این به آن دلیل است که ما در ضرب المثل های خود چیزی را داریم به این عنوان که " زبان سرخ سر سبز را بر باد می دهد " و این در حالی است که توفان ذهنی برای شرایطی است که رئیس و مرئوس کنار یکدیگر می نشینند و مرئوس حرف خود را بسیار راحت بیان می کند. اما ما در فرهنگمان عباراتی مانند اینکه " بعد از جلسه حسابت را می رسم " داریم که اگر بخواهیم وارد این فضا شویم، باید تمرین کنیم و البته لازم است که شناسنامه دار نقد کنیم.

معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد با اشاره به سیاست های دولت و معاون مطبوعاتی در این بخش گفت: یکی از سیاست های جدی دولت این است که تمام ظرفیت های قانون مطبوعات را آزاد کند. یک عده معتقدند قانون مطبوعات قانون بسته ای است، زیرا در دوران جنگ و سال های دفاع مقدس و در آن شرایطی که کشور در فضای امنیتی بوده است، نوشته شده است، اما من که سال ها با این قانون از زوایای مختلف کار کرده ام، می گویم اتفاقا قانون خوبی است.

انتظامی در همین زمینه افزود: ما در قانون مطبوعات حقوق مطبوعات را مقدم بر حدود مطبوعات داریم و در ماده ۴ آن آمده است که هیچ مقام دولتی و غیردولتی نمی تواند مطبوعات را سانسور کند و یا به آنها بگوید که چه چیزی را منعکس کنند. ماده ۵ قانون مطبوعات هم تصریح می کند که که جمع آوری اخبار و اطلاعات جزو حقوق رسانه هاست به شرطی که آنها قانون را در این مسیر رعایت کنند و همه مقامات باید با آنها همکاری کنند. بلافاصله پس از ماده ۴ و ۵ تبصره ای عنوان می شود که دستگاه ها و کارکنان دولتی به شرط داشتن شاکی خصوصی در این زمینه بین ۶ تا ۲ سال و در صورت تکرار مادام العمر از خدمت منفصل می شوند.

وی با اشاره به اینکه ظرفیت بالایی در قانون مطبوعات وجود دارد که باید از آن استفاده شود، به قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات اشاره کرد و گفت: این قانون در سال ۸۸ تصویب و به دولت ابلاغ شد، اما دولت به آن عمل نکرد. در یکی از بندها، تشکیل کمیسیون ماده ۱۸ نیازمند دستور رئیس جمهور است و من اطلاع دارم که دستور آن به زودی ابلاغ می شود، لذا این دولت با فشار و سرعت درصدد است که این قانون را اجرایی کند.

انتظامی با اشاره به اینکه نقد از طرف منتقد شناسنامه دار به اعتلای جامعه کمک می کند، یادآور شد: وظیفه دولت این است که فضای رسانه ها را در این مسیر باز کند و تلاش کند که اگر اشتباهی هم از طرف رسانه ها شد، با چشم پوشی بگذرد. الا در موارد بسیار حساس که در حوزه امنیت ملی و یا در حوزه اعتقادات دینی مردم باشد که در قانون مطبوعات هم آمده است که جای شوخی نیست و هیچ جای دنیا هم این مسئله شوخی بردار نیست.

وی ادامه داد: در عین حال وظیفه دولت این است که فضای تبادل اطلاعات را امن نماید. یعنی اینکه از زندگی خصوصی افراد مراقبت شود و مسائل خصوصی افراد در فضای رسانه ها فاش نشود. البته مردم نیز این انتظار را از حاکمیت دارند که رعایت شناسنامه دار بودن به ایجاد این فضا کمک می کند. در شرایط حاضر برخی از سایت ها را داریم که نقش شب نامه الکترونیکی را دارند و ما مطابق تاکید قانونی و مصوبه سال ۸۸ قانون مجلس و ماده واحده ای که به قانون مطبوعات الحاق شد، موظفیم جلوی آنها را بگیریم.

" در عین حال تا به حال ۲۰۰ سایت مجوز فعالیت گرفته اند و این یعنی اینکه اینها مجوز بگیرند و به اصطلاح شناسنامه داشته باشند. چیزی که در حال حاضر در روزنامه ها مشخص است و نام مدیر مسئول و آدرس و تلفن آن بر روی آن وجود دارد و برای مخاطب اعتمادبخش و اطمینان بخش است. "

معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد در ادامه سخنان خود با بیان اینکه یک نقص در کشور ما وجود دارد و بارها کارشناسان متعدد به آن اشاره کرده اند، گفت: در کشورهای مختلف چون رقابت ها حزبی است و یک ساماندهی مشخصی وجود دارد که به افکار مسیر می دهد، در آنجا حزبی که رای نمی آورد دولت سایه می شود و دولت به آن امکانات، دفتر و اطلاعات می دهد. مثل همان چیزی که در اختیار وزرا است و طبیعتا آنها می توانند با استفاده از اطلاعات نقد و تحلیل داشته باشند و بعضا در پارلمان آن را مطرح کنند، اما متاسفانه در روابط سیاسی و رفتار مدیریتی و رفتار دیوانی ما چنین چیزی وجود ندارد.

وی با اشاره به اینکه در ادبیات تقنینی و قانونی مطبوعات نقد سازنده تعریف دارد، گفت: نقد به شرط داشتن اصولی مانند استدلال، منطق، دوری از تخریب، توهین و افتراء سازنده است، چنین نقدی باید محکم و با استدلال باشد.

معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد با بیان اینکه رهبر انقلاب نیز در سخنان خود در مشهد به مسئله نقد و میدان دادن به جوانان نقد کننده تاکید کردند، گفت: ایشان شروطی را نیز عنوان کردند که تکفیر، تهمت زنی و جنجال آفرینی در آن نباشد. تکفیر همان چیزی است که منطقه را به آشوب کشیده است. تکفیر همان دیدگاهی است که شیعیان را کافر و تنها خود رامسلمان می داند که تبعات آن را در منطقه می بینیم.

" رهبری نظرشان این است در نقد مراقب باشیم به کسی نگوییم که تو جاسوسی، عامل بیگانه هستی، از جای دیگر فرمان می گیری و یک مشی عمومی که ایشان دارند این است که هر دولتی که بر سر کار بوده اند را حمایت کردند و تاکید داشتند که دولت در حال حاضر کار می کند و باید به این مسئله توجه داشته باشیم. "

انتظامی گفت: با این وجود در بعضی از مسائل برخی چیزها خطوط امنیتی پیدا می کند و در جایگاه امنیت ملی قرار می گیرد. من جزو کسانی هستم که به هر چیزی انگ امنیت ملی نمی زنم و معتقدم هر کشوری در هر زمان حداکثر دو یا سه موضوع برای بحثامنیت ملی دارد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود در پاسخ به این سوال که آیا قبول دارید برخی از حاشیه ها از سوی خود دولت ایجاد شده است، گفت: حاشیه سازی ها و نوارسازی ها همه ضد سازندگی است و اگر می خواهیم رو به جلو حرکت کنیم باید از این حاشیه سازی ها فرار کنیم؛ البته حاشیه ها معمولا ایجاد کننده اولیه دارد.

معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد با اشاره به مصداقی در این زمینه گفت: فرض کنیم نشستی به عنوان دلواپسیم برگزار می شود. به قول آقای دکتر مقدم فر افراد می توانند دلواپس باشند و هیچ اشکالی ندارد. به هر حال این کشور برای همه است. اما برخی نکات را هم باید مدنظر قرار داد. در این نشست پلاکاردهایی با این مضمون روی دست گرفته بودند که قاتل شهید احمدی روشن را از اتاقش بیرون کنید. این یعنی چه؟!

انتظامی ادامه داد: اگر منظورشان بازرسان خارجی است که آنها در اتاق شهید احمدی روشن نیستند. آنها بازرسی شان را انجام داده اند و رفته اند. پس منظور در این بین چیست؟ این دیگر نامش نقد و دلواپسیم نیست، بلکه تشویش افکار عمومی است. در عناوین مجرمانه نیز همانطور که گفتم نباید توهین و افترا وجود داشته باشد، چون در این صورت دیگر نقد نیست، بلکه افتراء است.

انتظامی ادامه داد: نکته دیگری که باید در این زمینه بگویم این است که آمریکای ها دو جنگ در خلیج فارس داشتند. آمریکایی هایی که مدعی جهان آزاد اطلاعات هستند و خیلی از روشنفکرهای ما آنها را الگو قرار می دهند به خبرنگاران خود گفتند چون ایام، ایام جنگ است، هیچ خبرنگاری حق ندارد خبری را قبل از هماهنگی با دایره ویژه ای در پنتاگون منتشر کند و یا اینکه آنها را در جنگ با مسائل و تجهیزات همراهی می کند. در حالی که این خلاف اصول روزنامه نگاری است. خبرنگار نباید در جنگ طرف خاصی را بگیرد. اما روزنامه نگاران اعتراضی به این مسئله نکردند، چون این مفاهیم برای آنها درونی شده است و می دانند امنیت ملی آمریکا را در زمان جنگ روزنامه نگار، نماینده پارلمان و کنگره هر چقدر هم دلسوز باشد، تامین نمی کند بلکه پنتاگون است که در زمان جنگ این مسئله را پیگیری می کند.

وی با اشاره به اینکه نباید به هر چیزی مسئله ای برچسب امنیت ملی زد، گفت: حداکثر مقوله های امنیت ملی برای هر کشوری دو یا سه موضوع است. البته این تدبیر یک کشور است که این مقوله ها را از سطح امنیت ملی به سطح امنیت اجتماعی و سیاسی بیاورد.

معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد خاطرنشان کرد: ما در آستانه یک مذاکرات حساس قرار داریم. همانطور که می دانید مذاکرات این دوره بسیار حساس است و قرار است روی ادبیات و کلمه به کلمه مسائل مذاکره انجام شود و این در حالی است که ما حمایت های مقام معظم رهبری را هم می بینیم. بالاخره ولی فقیه چارچوب های مذاکرات را تایید کرده اند و چند بار گفتند که این کسانی که به مذاکره می روند مورد اعتماد من و فرزندان انقلاب هستند، اما متاسفانه برخی در آستانه مذاکرات و دو روز قبل از اعزام وزیر خارجه می گویند از ظریف در مجلس سوال کنیم و به او کارت زرد بدهیم.

انتظامی همچنین با اشاره به مستند " من روحانی هستم "، گفت: این سی دی(مستند من روحانی هستم) ساخته می شود و در آن گفته می شود که آقای روحانی با مک فارلین ملاقات داشته و نعل عشق می بافتند و بعدا گفته می شود که این واقعیت تاریخی ندارد و ما این را از خاطرات آقای هاشمی برداشته ایم و یا اینکه اینگونه القاء کنیم که این کلیدی که شعار انتخاباتی شده است، از روی آن کیک ساخته شده است و این مسائل را به یکدیگر وصل کنیم. اینها چه تصویری از رئیس جمهور می دهد؟

معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد در بخش پایانی سخنانش، در واکنش به انتقاد مقدم فر از اظهارات وزیر ارشاد که بدون دیدن مستند " من روحانی هستم " از آن انتقاد کرده بود، گفت: درست است که آقای جنتی سی دی را ندیده اند، اما می دانند مضمون آن چیست. البته قبول دارم اگر فرد ببیند خیلی تاثیر آن بیشتر است.

وی در پاسخ به انتقاد مقدم فر از موضع گیری جنتی درباره ممیزی کتاب پیش از انتشار نیز گفت: ایشان دیدگاه خود را مطرح کردند و بعد که دیدند دیدگاه مقام معظم رهبری چیست، دیدگاه خود را اصلاح کردند و دقیقا نمایشگاه کتاب امسال هم بر همین اساس برپا شد. شما قطعا نامه های مراجع تقلید را دیدید که نمایشگاه از نظر آنها نمایشگاه طاهر و مطهری بود که این نتیجه زحمات وزیر ارشاد طی چند ماه اخیر بود.

انتهای پیام /