واریس و آنچه باید درباره این درد شایع بدانید
عده زیادی از مبتلایان به واریس هیچ نشانه و علامت خاصی ندارند و تا آخر عمر هم هیچ مشکلی نخواهند داشت. یکی از نشانه های شایع در افرادی که علامت دارند، درد و احساس سنگینی پاست.
باید توجه داشت که همه وریدهای بدن قابلیت واریسی شدن را دارند و این عارضه فقط مخصوص پاها نیست. برای مثال می توان به سه بیماری شایع که بر اثر واریسی شدن وریدها ایجاد می شوند، اشاره کرد:
هموروئید(بواسیر): عبارت است از سیاهرگ های گشاد شده(واریسی) در راست روده یا مقعد. بواسیر ممکن است در مجرای مقعدی(بواسیر داخلی) یا در مدخل مقعد(بواسیر خارجی) و یا توأما به صورت داخلی و خارجی(بواسیر مختلط) واقع شده باشد. بواسیر ممکن است سال ها وجود داشته باشد اما تنها با وقوع خونریزی بدان پی برده شود.
واریکوسل: اتساع و پیچ خوردگی غیرطبیعی شبکه وریدی بالای بیضه را واریکوسل می گویند که به علت اختلال در تخلیه وریدی با نارسایی دریچه های وریدی بیضه ایجاد می شود. شیوع آن زیر ده سال نادر است ولی بالغین جوان ۱۵ درصد و در مردان نابارور ۲۰ تا ۴۰ درصد می باشد. ۹۰درصد موارد طرف چپ و ۱۰ درصد موارد دوطرفه است. واریکوسل شایع ترین علت قابل اصلاح ناباروری در مردان است. واریکوسل می تواند باعثکاهش رشد بیضه ها شود و همچنین با اثر بر اسپرم ها باعثکاهش حرکت و تعداد آنها و تغییر مورفولوژی(شکل ظاهری) آنها خواهد شد.
واریس مری: این بیماری معمولا در افرادی که مبتلا به مراحل پیشرفته سیروز و سرطان کبدی هستند رخ می دهد و به دلیل پاره شدن این وریدها و خونریزی شدید آنها به داخل مری(بالا آوردن خون توسط بیمار) می تواند بسیار خطرناک باشد. با توجه به فشار زیادی که با ایستادن و راه رفتن به اندام های تحتانی بدن(پاها) وارد می شود احتمال بروز این بیماری در سیاهرگ های پا بیشتر است. به همین دلیل معمولا وقتی از عبارت «واریس» استفاده می شود، منظورمان واریس وریدهای پاست.
علت واریس چیست؟
شریان ها(سرخرگ ها) که خون پر اکسیژن را از قلب به سراسر بدن می برند دیواره ای عضلانی و ضخیم دارند که دارای بافت الاستیک است. وریدها(سیاهرگ ها) خون را از بدن به قلب برمی گردانند که دیواره آنها عضلانی است و شبکه ای از دریچه ها درون آنها وجود دارد که فقط به سمت قلب باز می شوند. این دریچه های یکطرفه موسوم به دریچه های لانه کبوتری هستند. وقتی خون در وریدها به حرکت درمی آید دریچه ها به نوبت باز می شوند تا خون حرکت کند و به جلو برود و بعد بسته می شوند تا خون به عقب برنگردد. در وریدهای واریسی این دریچه ها خوب کار نمی کنند به صورتی که خون در وریدها جمع می شود و عضلات به راحتی نمی
توانند خون را به سمت قلب حرکت دهند. خون به جای اینکه از یک دریچه به دریچه دیگر به جریان درآید به صورت جمع شده در ورید حرکت می کند، فشار وریدی و احتمال احتقان ورید زیاد می شود و ورید متورم شده حالت پیچ درپیچ پیدا می کند. به دلیل اینکه وریدهای سطحی عضلات دیواره ای قوی ندارند احتمال واریس در این وریدها بیشتر از وریدهای عمقی است؛ چراکه دیواره عضلانی وریدهای عمقی قوی تر است. هر شرایطی که باعثفشار بیش از حد روی پاها یا شکم شود می تواند منجر به واریس شود. شایع ترین فشار زمان بارداری در افراد چاق یا افرادی که طولانی مدت می ایستند وجود دارد.
واریس معمولا در پشت ماهیچه های ساق پا یا داخل پا دیده می شود. ممکن است در برخی از این عروق به دلیل راکد بودن خون، لخته و التهاب به وجود آید که به این حالت ترومبوفلبیت سطحی می گویند. این بیماری مشکلی جدی به حساب نمی آید ولی گاهی انسداد در وریدهای عمقی پا به وجود می آید که به آن ترومبوز وریدی عمقی(DVT) گفته می شود که حتما نیاز به بررسی و درمان دارد چون می تواند باعثمسدود شدن جریان خون قسمتی از ریه(آمبولی ریه) شود که بسیار خطرناک و کشنده است.
عوامل موثر در این بیماری:
بیش از ۴۰ درصد زنان بالای ۵۰ سال به این بیماری دچارند. عوامل این بیماری شامل موارد زیر است:
۱ - توارث: به نظر می رسد که تمایل به این بیماری به ویژه در سنین جوانی، میان بعضی خانواده ها بیشتر باشد. در خانواده هایی که اعضای آن واریس دارند احتمال درگیری بیشتر است ولی تاکنون دلیل قطعی برای آن یافت نشده است.
۲ - شغل: بررسی های اخیر درمورد کارگران دانمارکی نشان داد زنانی که ۷۵ درصد مدت زمان کار خود را به حالت ایستاده یا در حال راه رفتن گذرانده بودند، تقریبا دو برابر زنانی که مدت زمان کمتری روی پاهایشان ایستاده بودند، نیاز به درمان واریس پیدا کردند. پژوهشگران تخمین می زنند در بزرگسالانی که سنین فعالیت و اشتغال را می گذرانند، ایستادن های طولانی مدت مسبب بیش از ۲۰ درصد موارد پیدایش واریس است.
۳ - سن: خطر واریس با افزایش سن زیادتر می شود. رگ های خونی و عضلات پشت ساق پا که در موقع راه رفتن با فشار بر وریدها بازگشت خون را به سمت قلب تسهیل می کنند، با گذشت زمان ضعیف تر می شوند. کمتر از ده درصد زنان زیر ۳۰ سال و بیش از ۷۵ درصد زنان بالای ۷۰ سال به واریس مبتلا هستند.
۴ - جنسیت: زنان بیش از مردان مستعد واریس هستند و بارداری عامل اصلی آن است. در دوران بارداری، وریدهای ساق پا پرتر بوده و راحت تر پاره می شوند زیرا حجم خون و فشار شکمی در این دوران افزایش می یابد و هورمون ها سبب گشاد شدن رگ های خونی می شوند. هرچه حاملگی به پایان خود نزدیک می شود، خطر واریس افزایش می یابد. بعضی زنان با دریچه های وریدی با کارایی پایین تر یا دیواره های عروقی ضعیف تر به دنیا می آیند.
۵ - وزن: وزن اضافی به ویژه در اطراف شکم، فشار اضافی را بر وریدهای ساق پا تحمیل می کند. زنانی که اضافه وزن دارند، نسبت به زنان لاغر بیشتر در معرض ابتلا به واریس هستند و این خطر در مورد زنان چاق سه بار بیشتر است. در مطالعات انجام شده روی مردان، ارتباط چندانی بین بروز واریس و وزن بدن دیده نمی شود.
۶ - رژیم غذایی: کسانی که از فیبر کمتری در تغذیه خود استفاده می کنند، به خاطر یبوست مدت زمان طولانی تری را در توالت به سر می برند که فشار حاصله باعثواریسی شدن رگ ها می شود.
چطور واریس خودش را لو می دهد
عده زیادی از مبتلایان به واریس هیچ نشانه و علامت خاصی ندارند و تا آخر عمر هم هیچ مشکلی نخواهند داشت. یکی از نشانه های شایع در افرادی که علامت دارند، درد و احساس سنگینی پاست. سوزش، خارش، گرفتگی عضلات و تورم آنها از دیگر علائمی است که به طور شایع دیده می شود. این نشانه ها با ایستادن یا نشستن طولانی مدت بدتر می شوند. این علائم در روز تشدید می شوند و با استراحت در شب ها بهبود می یابند. در برخی از افراد تورم قوزک پا نیز دیده می شود و وریدهای واریسی از روی پوست به رنگ آبی تیره هستند و گرمی و حساسیت در صورت لمس این نواحی وجود دارد. یکی از ابتدایی ترین علائم پیشرفت واریس
ایجاد اگزمای خفیف به همراه خارش پاست. این اگزما دقیقا بالای قوزک پا قرار دارد.
در عده ای از افراد رنگ پوست در محل واریس قهوه ای کمرنگ شده و با پیشرفت ضایعه به رنگ قهوه ای تیره در می آید. زخم های واریسی از دیگر علائمی هستند که با پیشرفت بیماری در قوزک پا پدید می آیند. بعضی از این زخم ها بسیار دردناک و برخی کاملا بی درد هستند.
ارسال نظر