بالاخره نوزادمان را قنداق کنیم یا نه؟!

به گزارشافکارنیوز، ما شاید تصویری از نوزادی خودمان نداشته باشیم، اما خاطره قنداق کردن خواهر یا برادرهای کوچک تر مان را در ذهن داریم. اینکه نوزاد را در پارچه ای محکم می بستند، طوری که قادر به انجام کوچک ترین حرکتی نبود و فقط می توانست با چشم ها و لب هایش اعلام حیات کند. پارچه قنداق هم جزء ضروری ترین لوازم سیسمونی به حساب می آمد. اما این روزها میزان استقبال از این روش کم و کمتر شده است. نظرات مختلف و بعضا متناقض پزشکان باعثشده است تا مادرها با حساسیت بیشتری سراغ قنداق کردن بروند یا اصلا درباره درستی این کار دچار تردید شوند و عطایش را به لقایش ببخشند. اینجا سراغ جواب دادن به همین سوال ها و تردیدها رفته ایم که بالاخره خوب است نوزادمان را قنداق کنیم یا بد است؟ اگر خوب است، چطور و اگر نه چه خطراتی با قنداق کردن نوزاد را تهدید می کند؟

قبل از اینکه سراغ خوب یا بد بودن عمل قنداق کردن برویم، بهتر است منظورمان از قنداق کردن را روشن کنیم. اینکه اصلا قنداق کردن یعنی چه و شکل آن به چه صورت است؟

شکل سنتی قنداق به این ترتیب است که یک پارچه مثلثی را زیر نوزاد قرار می دادند و بعد از صاف کردن دست و پای او، دو طرف پارچه را در جهت مخالف می کشیدند تا سفت شود و به این ترتیب حرکت دست و پای نوزاد محدود می شد و تقریبا به صفر می رسید. با استفاده از این روش معتقد بودند که محدودیت حرکت دست و پای نوزاد باعثآرامش او و فراهم کردن محیطی شبیه به محیط رحم می شود. علاوه بر این ها گرمای قنداق باعثآرام شدن نوزاد شده و او را به خواب آرام تری می برد.

قنداق کردن نوزاد در صورتی اشکال دارد که سفت باشد. اگر این طور نباشد مشکلی ایجاد نمی کند. نوزاد را قنداق کنید ولی نه خیلی محکم و سفت. برای اینکه مطمئن شوید نوزاد را خیلی سفت قنداق نکرده اید، باید بتوانید انگشت اشاره تان را به راحتی بین بدن او و قنداق قرار دهید.

قنداق کردن و محدود شدن حرکات دست و پای نوزاد می تواند جلوی سندروم مرگ ناگهانی نوزاد را بگیرد. وقتی نوزاد را قنداق می کنیم و او را به پشت می خوابانیم، احتمال برگشتن روی شکم کمتر و درنتیجه احتمال وقوع سندروم مرگ ناگهانی نوزاد کم می شود.

بچه هایی که قنداق می شوند، راحت تر و بهتر می خوابند.

با قنداق کردن، نوزاد احساس امنیت می کند و احتمال حرکات ناگهانی و خطرناک او کم می شود. یکی از بهترین روش های آرام کردن نوزادان نق نقو و ایرادگیر قنداق کردن است. نوزادی که بیش از حد معمول گریه می کند اغلب با قنداق کردن آرام می شود. محققان به این نتیجه رسیده اند که تمایل بچه ها به گریه در قنداق، کمتر از دیگر اوقات است و اینکه بعد از اولین قنداق، نوزادان در خارج از قنداق احساس ناامنی می کنند.

تقریبا تمام بچه ها وقتی به دنیا می آیند پاهای شان به خاطر وضعیت داخل رحم، جمع شده است و مدتی طول می کشد تا بتوانند پای شان را به طور کامل صاف کنند. بعد از مدتی، کمی پاهای شان را صاف و گاهی جمع می کنند. ولی تقریبا در ماه های اول اغلب پاهای نوزادان جمع یا به شکل پرانتزی است. خیلی وقت ها مادرها نوزادشان را به خاطر اصلاح پرانتزی بودن پاها یا جهت صاف کردن آنها، قنداق می کنند. در حالی که متخصصان ارتوپد معتقدند قنداق کردن به هیچ وجه باعثرفع عیب پای پرانتزی نمی شود و کمکی به صاف شدن پای بچه ها نمی کند. یک عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این مورد گفته قنداق کردن روش سنتی ناصحیحی است و توصیه می شود به شدت از آن جلوگیری شود، زیرا به هیچ وجه باعثترمیم یا بهبود مشکل استخوانی در نوزاد نمی شود.

در صورتی که نوزادان دچار اختلال رشد در مفاصل ران باشند، قنداق کردن آنها می تواند باعثدررفتگی سر استخوان ران شود که این یکی از جدی ترین ضررها و آسیب های قنداق کردن نوزادان است.

قنداق کردن کودک باعثایجاد اختلالات مفصلی خصوصا مفصل لگن در کودک می شود. قنداق کردن دختر بچه ها خطرناک تر است چرا که خطر دررفتگی مادرزادی لگن و اختلالات مفصل لگن در دختر بچه ها بیشتر است و قنداق کردن باعثایجاد اختلال در رشد لگن و بعدها در راه رفتن کودک شود.

روی شکم و زانوهای نوزاد را سفت و محکم نبندید. زانوهای کودک را هم به هم نچسبانید زیرا حالت طبیعی زانوهای نوزاد این است که از هم باز باشد. علاوه بر این، اگر او را محکم نبندید، کودک می تواند ران هایش را از هم باز نگه دارد که این عمل از دررفتگی لگن خاصره او جلوگیری می کند.

چیزی که هر دو گروه مخالفان قنداق و موافقان، بر سر آن تفاهم دارند ضررهای سفت قنداق کردن نوزادان است. یعنی کاری که خیلی وقت ها در قدیم انجام می شده است. سفت قنداق کردن باعثمحدودیت بیش از حد حرکت در نوزاد و در ماه های بالاتر باعثاختلال در رشد مفاصل او و مشکلات حرکتی می شود. از طرفی بیشتر کارشناسان، قنداق را تنها در طی ماه اول بعد از تولد توصیه کرده اند، چون در ماه های دیگر قنداق سبب وقفه در رشد کودک می شود. هدف اصلی قنداق ایجاد احساس اطمینان و امنیت در بچه است. تنها زمانی از قنداق استفاده کنید که نوزاد ایراد می گیرد یا گریه می کند یا نمی تواند بخوابد یا به سرعت دست و پایش را تکان می دهد. پس با همه خطرهایی که گروه مخالفان احتمال آن را می دهند، بهتر است اگر نوزاد آرامی داریم دور قنداق را خط بکشیم و اگر ناآرامی و گریه های نوزاد مجبورمان می کند به استفاده از قنداق، قنداق کردن نباید سفت و خیلی محکم باشد، بلکه با پارچه ای نرم و نازک و به صورت نه شل و نه سفت انجام بگیرد.