زائری: اگر بخواهند ظرفیت های کاروان صلح را ایجاد کنند هزینه زیادی باید بپردازند

گروه فرهنگی مشرق- «کاروان زائران صلح سوریه» اگرچه در نگاه اول حرکتی سیاسی، تبلیغاتی و امدادرسانی به نظر می رسید اما از منظری دیگر یک حرکت برجسته در عرصه دیپلماسی فرهنگی و دیپلماسی ادیان به شمار می رفت؛ حضور هنرمندان ایرانی و چهره های روحانی از ادیان و مذاهب مختلف اعم از علوی، سنی، شیعه و کاتولیک و ارمنی این قدرت را به این حرکت داد تا بتواند برای فعالیت در این دو عرصه مدل سازی کند.

برای این منظور از حجت الاسلام محمدرضا زائری مسئول مجموعه فرهنگی شهدای انقلاب اسلامی(سرچشمه) و از اعضای کاروان و حسین همازاده و مجتبی احمدی از مسئولان اتحادیه بین المللی امت واحده، مجری این حرکت و هماهنگ کننده تیم ایرانی کاروان دعوت کردیم تا بخشی از تحربیات آنها در این عرصه را به رشته تحریر در آوریم.

* همازاده: با گفتمان موجود در فضای سیاسی داخلی نمی توان در حوزه بین الملل کار کرد

نخستین سوال این بود که چگونه اتحادیه بین المللی امت واحده به چنین تجربه ای رسید و چه مسیری را برای رسیدن به آن طی کرد؛ حسین همازاده مسئول بخش فرهنگی این اتحادیه در این باره گفت: مجموعه امت واحده بر اساس یک آسیب شناسی نسبت به کارهای سابق مردمی در عرصه بین الملل - که البته اندک است - شکل گرفت.

وی با بیان اینکه امت واحده عجله ای برای ورود به کار میدانی نداشت، افزود: معتقدیم فعالیت های مربوط به ارتباطات بین فرهنگی نیازمند ظرافت هایی است که تا به درک عمیق از آنها نرسیم نباید وارد کار میدانی شد و معتقدم اگر کار نشود بهتر از آن است که کار بد صورت بگیرد.

همازاده ادامه داد: مثلا اگر کسی بخواهد با گفتمانی که در فضای سیاسی داخلی بین مذهبیون در جریان است وارد حوزه بین الملل شود اساسا نمی تواند کار کند؛ با گفتمان فتنه و انحراف و… تنها به جمع محدودی در عرصه بین الملل می رسیم که توانایی کارکردن با آنها را داریم و نمونه اش همین جمع های تکراری است که در برخی همایش های رسمی دیده می شوند.

وی با انتقاد از کسانی که به نظریه بالون برای انقلاب اسلامی معتقدند تاکید کرد: این افراد می گویند انقلاب به مثابه بالون است که هر چه ناخالصی ها را پایین بریزی بیشتر اوج می گیرد در صورتی که با این ذهنیت ها نمی شود در حوزه بین الملل ورود کرد.

همازاده یکی از اصول کار بین الملل را این سخن امیرالمومنین(ع) دانست که «الناس صنفان اما اخ لک فی الدین اما نظیر لک فلی الخلق» و افزود: بر این اساس ما با همه ملت ها و - مطابق فرمایش رهبری - حتی ملت آمریکا مشکل نداریم و با مردم نه تنها مشکل نداریم که هیچ، بلکه مامور به ارتباط گیری و تعامل و اصلاح ذهنیت ها هستیم الا کسانی که خوی استکباری دارند که حسابشان جدا و مشخص است و این جزو اولین مقدماتی است که بر آن تاکید کردیم.

وی ادامه داد:بر این اساس داریم یاد می گیریم که با کسانی که متفاوتند تعامل و گفت وگو کنیم و به زمینه های فکری فرهنگی ئی که مخاطب ما دارد توجه کنیم و فرضا اگر ما مهمان سلفی داریم باید بدانیم که طرف با چه پیش زمینه ای وارد می شود، شبهات ذهنی او چیست و انتظار چه پاسخی دارد و از آن طرف یک مهمان اروپایی چه سوالات و شبهاتی دارد؛ چه تصویر ذهنی ئی از جمهوری اسلامی و شیعیان ایران دارد و چه چیزی از ما شنیده است و چطور با او گفت وگو کنیم؛حال بخشی از آن برطرف می شود بخشی از آن برطرف نمی شود و حتی ممکن است او از بیرون چیزی را ببیند که ما متوجه آن نبوده باشیم و مقدمه همه اینها همدلی است و بر این مبنا شروع به فعالیت میدانی کردیم.

همازاده با اشاره به تجربه های اتحادیه امت واحده در کاروان آسیایی شکست حصر غزه و کاروان الی بیت المقدس و کاروان زائران صلح سوریه، اظهار داشت: مثلا در کاروان آسیایی از هندو و مسیحی گرفته تا مسلمان شیعه و سنی همه حضور داشتند و ما احساس کردیم با موضوعات ضدظلم و نژادپرستی می شود گرایشات مختلف را گرد هم جمع و کار مشترک تعریف کرد.

وی افزود: این چیزی بود که نظام تجربه آن را دارد ولی آن را تسری نمی دهد؛ مثلا ما وقتی با جنبش های سلفی می توانیم علیه اسرائیل وارد کار مشترک شویم طبیعتا می توانیم دایره را گسترده تر کنیم. چراکه معتقدیم اگر درباره کسی که به آنها فحش می دهیم بیشتر تحقیق کنیم و وارد بطن ماجرا شویم حتی با آنها نیز در عین وجود اختلافات و کوتاه نیامدن از ممیزات خودمان، زمینه گفت وگو و دیالوگ و تعریف کار مشترک داریم و بر این اساس بود که کارهای میدانی چون کاروان آسیایی شکست حصر غزه، الی بیت المقدس و زائران صلح سوریه شکل گرفت.

* حجت الاسلام زائری: کاروان زائران صلح سوریه می تواند الگوی کارهای بعدی و بزرگتر شود

حجت الاسلام محمدرضا زائری که نقش موثری در کاروان زائران صلح سوریه داشت در ادامه این نشست به تنوع حضور چهره های حاضر در این کاروان اشاره کرد و گفت: یکی از امتیازات حرکت امت واحده همین بخش از کار است که یک موضوع و محوری که جمع شدن دور آن راحت تر است انتخاب شد.

وی به نکات مهم این حرکت اشاره کرد و افزود: حوزه کار بین الملل جایی است که چون افق ها و فضا ها بازتر می شود ظرفیت برای تماس و ارتباط بیشتر به وجود می آید و آن وقت یک تجربه ای اتفاق می افتد که مثل این تجربه، موفق و قابل توجه است چراکه قابل تکرار و قابل الگوبرداری است.

زائری نخستین ثمره چنین تجربیاتی را چنین بیان کرد: چنین تجربیاتی کمک می کند که اولا حرکت های غیردولتی و غیررسمی اتفاق بیفتد که متاسفانه در فضای داخلی هم تجربه چندانی نداریم و حتی شاهد NGOهای برساخته هستیم که موجب آسیب هایی می شوند چراکه در واقع استحکام و انسجام اجتماعی و زیرساختی را پیدا نمی کنند و با جابجایی یک مسئول به هم می ریزند.

وی افزود: به نظرم ورود به فضای بین الملل خیلی با تاخیر اتفاق می افتد هرچندما از آغاز انقلاب و حتی قبل از انقلاب تجربه های پراکنده ای داریم که گاهی شخصی و گاهی در حد مجموعه های شبه شخصی اتفاق افتاده اما کار منسجمی که در واقع دولتی نباشد و غیردولتی و منسجم در حوزه بین الملل فعالیت کند، نداشتیم و این امر به نظرم به صورت جدی مورد نیاز است.

زائری دومین ثمره این سفر را نیز اینگونه بیان کرد: این سفر تجربه ای بود که می تواند الگوی کارهای بعدی و بزرگتر شود و فضایی برای برقراری دیالوگ با مخاطب گسترده بین الملل به وجود بیاوریم و در واقع بسیاری از شبهات و سوالات و ابهامات برطرف و زمینه شناخت مهیا شود چراکه خیلی ها در آن صورت با ما همراهی خواهند کرد و خیلی موضوعات کلان ما چون انرژی هسته ای و… زمانی به نتیجه می رسد که تصویر موجود از جمهوری اسلامی در خارج از کشور اصلاح شود.

وی ضمن مستثنی کردن مخاطب هدایت شده نظام مندتوسط صهیونیست ها، افزود: طبیعتا اگر تصویر مخاطبان ما حتی مخاطبانی که در غرب و در فضای بین الملل عمومی هستند تفنگ و گلوله و فریاد و بزن بُکُش باشد خروجی او برای تصمیم گیری درباره حقوق بشر و انرژی هسته ای یک چیز است و اگر تصویر او تمدن و پیشینه تاریخی و فرهنگی و چهره های هنری و فضای متفاوت اجتماعی باشد خروجی او چیز دیگری می شود لذا بارها تجربه کرده ایم که کسانی که به ایران سفر کرده اندو از نزدیک فضای اجتماعی ایران را دیده اند به راحتی دیدگاه شان تغییر کرده است.

* زائری: جمع شدن نخبگان متفاوت داخلی بر سر یک سوژه خارجی می تواند شروعی برای یک انسجام در داخل باشد

مسئول مرکز فرهنگی انقلاب علاوه بر این دو نکته که به متن ماجرای کاروان صلح سوریه مربوط می شود، به نکته سومی اشاره کرد و گفت: نکته ای که شاید در حاشیه کاروان برای آن برنامه ریزی نکرده بودیم اما بسیار بسیار مهم است این است که وقتی یک سوژه و فضایی برای گردهم آیی این نخبگان در خارج از کشور پیش می آید، آغاز و شروعی برای یک انسجام در داخل کشور می شود.

وی افزود: شاید اگر ما از اینجا می خواستیم شروع کنیم اتفاقی رخنمی افتاد، شاید اگر به همین ترکیب می گفتید که برای یک موضوع داخلی دور هم جمع شوید ممکن بود همه اینها دور هم جمع نشوند اما وقتی فضا می رود به سمت خارج از کشور و سوژه ای که کمابیش روی آن اتفاق نظر وجود دارد یعنی مظلومیت مردم و یا تعهد به کمک، شاید بتوان این نخبگان را دور هم جمع کرد اما شاید این سفر که اتفاق می افتد برمی گردند ارتباط ها دیگر متفاوت است.

زائری ادامه داد: یعنی آقای فلانی که تا دیروز مثلا فکر می کرد با فلانی نمی تواند ارتباط برقرار کند حالا به هم وصل می شوند و این آثار و برکاتی دارد که ممکن است در تولید یک فیلم سینمایی، تالیف یک کتاب و یا کار جمعی دیگری تبلور یابد و آرام آرام از آنجا برای کار در داخل کشور به هم ملحق می شویم و معلوم می شود انسان ها چقدر به هم نزدیک هستند و ما آن را نمی دانیم و حجاب رسانه ای بعضا بر روی آن قرار گرفته است.

وی به حضور خود و مولوی یعقوب حسین بر امام جمعه اهل سنت خاش در کاروان زائران صلح اشاره کرد و گفت: ما وقتی همدیگر را می بینیم با اینکه بنده در تهران هستم و ایشان در خاش؛ شاهد هستیمکه چقدر نقاط افتراق ما کم و چقدر نقاط اشتراک ما زیاد است چون ما با یک دشمن مشترک و تهدید مشترک روبرو شده ایم لذا این فرصت همکاری مشترک و برابر با هم خود را بیشتر نشان می دهد.

* احمدی: گفتمان های خاص، قشر گرا، طائفه ای، فرقه ناجیه و… هیچگاه گفتمان ناب نبوده است

مجتبی احمدی از مسئولان اتحادیه بین المللی امت واحده نیز در این نشست با اشاره به بحثهای فکری شکل گرفته پیرو چنین حرکت هایی گفت: این طرح بحث، مسئله ای است که ما ۳-۴ سال به فکر آن بودیم که چگونه می شود فاصله ها را کم کرد.

وی ضرورت این امر را بازگشت به خویشتن دانست و افزود: در این مدت چون نیازمند مبانی جدید هستیم و با گفتمان رایج و مشهورات زمانه نمی توان پیش رفت تاملی در قرآن کردم که به ۳-۴ آیه رسیدیم.

احمدی با قرائت آیه «لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَیِّنَاتِ وَأَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْکِتَابَ وَالْمِیزَانَ لِیَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ» گفت: به نظرم اگر جز این یک آیه، در قرآن آیه دیگری نبود می توانستیم تمام استراتژی فرهنگی مان رابر آن بنا نهیم.

وی افزود:این امر «قیام مردم به قسط» به عنوان هدف غایی انبیا خیلی معنا دار است چراکه اولا هدف انبیاء عموم گراست یعنی ناس چیزی دارند که می توانند به قسط قیام کنند و گوهری دارند که می گوییم فطرت لذا انبیا به دنبال ناس و عموم بودند؛ گفتمان های خاص، قشر گرا، طائفه ای، فرقه ناجیه و… هیچگاه گفتمان ناب و اولیه و اصیل نبوده است این یعنی یک هویت انسانی وجود دارد که می توانیم از همین هویت انسانی دین را شروع کنیم و انبیا را بفرستیم و هدایت کنند.

احمدی ادامه داد: بحثدوم، «قسط» است که آن ارزشی کاملا فطری است و قبل از اینکه یک ارزش دینی و آورده انبیاء باشد یک ارزش انسانی است و بحثسوم عنوان «قیام» است یعنی بحثبر سر عمل است نه نظر لذا انبیا هیچ وقت یک حرکت انتزاعی انجام ندادند بلکه آمدند یک قیام و بستری برای قیام فراهم کردند چرا که ما معتقدیم یک معرفت عملی است که انسان را نجات می دهد.

وی با قرائت آیه «قُلْ إِنَّمَا أَعِظُکُم بِوَاحِدَةٍ أَن تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَی وَفُرَادَی ثُمَّ تَتَفَکَّرُوا مَا بِصَاحِبِکُم مِّن جِنَّةٍ» تصریح کرد: در اینجا خدا می گوید بعد از قیام و معرفت عملی درک می کنید که پیغمبرتان درست گفته است و این معرفت عملی مبنای حرکت می شود لذا بر اساس این چیزها آمدیم این قالب سازی ها را بر اساس مبانی جدید راه انداختیم که عبارتند از عموم گرایی، فطرت گرایی، انسان گرایی، قیام گرایی، قسط گرایی و… یعنی سراغ یک فضای جدید با تبیین جدید باید برویم که می تواند حتی در فضای داخل کشور هم همدلی ایجاد کند.

* احمدی: قیام موجب معرفت عملی می شود که می تواند از قیام انبیاء به عنوان الگوی حرکتفرهنگی استفاده کنیم

احمدی نمونه دیگری از آیات قرآن بر ضرورت حرکت برای کسب معرفت را آیات ۱۳ و ۱۴ سوره کهف دانست و افزود: در این آیات خدا برای اصحاب کهف می گوید «نَحْنُ نَقُصُّ عَلَیْکَ نَبَأَهُم بِالْحَقِّ إِنَّهُمْ فِتْیَةٌ آمَنُوا بِرَبِّهِمْ وَزِدْنَاهُمْ هُدًی* وَرَبَطْنَا عَلَی قُلُوبِهِمْ إِذْ قَامُوا…»؛ یعنی «اذقاموا» شرطی است که همه هدایت و ایمان اصحاب کهف پشت آن می آید لذا اگر بخواهیم از الگوی قیام به عنوان الگوی فرهنگی انبیا استفاده کنیم بسیار است و تک تک آنها قابل تئوریزه شدن است.

مجتبی احمدی نکته بعدی را کار انبیا با مردم دانست و گفت: انبیاء اینقدر در دل مردم هستند که اعتراض می کنند این چه پیامبری است که غذا می خورد و در بازار قدم می زند و فکر می کنند او باید در یک دیری باشد و دین خراباتی داشته باشد و عده ای بگویند این شد پیغمبر و پیغمبری که در بین مردم است و در بازار قدم می زند گویا پیغمبر نیست اینها مولفه هایی است که پیامبر می تواند یک انقلاب فرهنگی در جاهلیت ایجاد کند.

وی با قرائت آیه «کَانَ النَّاسُ أُمَّةً وَاحِدَةً» افزود: این یعنی ارزش های انسانی می تواند ما را به امت واحده برساند چرا که ما امت واحده بوده ایم و علامه طباطبایی ذیل این آیه می فرمایند که انبیاء آمده اند که این اختلافات را حل کنند که این اختلاف به خاطر نبود اخلاق پیش آمده و اینجاست که پیغمبر می گوید «انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق».

احمدی ادامه داد: سخن من این است که ما از مبانی دور شده ایم و مشهورات زمانه راه ما را بسته است و نمی توانیم با این مشهورات که اصل را بر تکفیر گذاشته است حرکت کنیم در صورتی که از خصائص رسول ا…(ص) است که «لَقَدْ جَاءکُمْ رَسُولٌ مِّنْ أَنفُسِکُمْ عَزِیزٌ عَلَیْهِ مَا عَنِتُّمْ حَرِیصٌ عَلَیْکُم» پیغمبر حریص بر هدایت است نه تکفیر لذا وقتی بحثاز سلفی ها می شود اینکه سفی های جهادی حریص بر تکفیر هستند حتی مبنای قرآنی ندارد چرا که پیغمبر این گونه بوده تا جایی که خدا می گوید «فَلَعَلَّکَ بَاخِعٌ نَّفْسَکَ»(خودت را به کشتن می دهی).

این مسئول در اتحادیه بین المللی امت واحده تصریح کرد: به نظرم ما در منظومه جهان اسلام که ما ایرانی ها بخشی از آن هستیم یک خلا گفتمانی جدی داریم که ما را به مشهورات زمانه می رساند که همه به دلیل ساخت تاریخی مبتنی بر اختلافات و تکفیر و تضاد و شقاق است؛ یعنی هویت انسانی وجود ندارد یک هویت دینی داریم که با این قرائت تفسیر شده و بعد هویت مذهبی داریم که به شدت با قرائت تکفیر و تضاد و تئوریزه شده است.

وی افزود:این امام خمینی(ره) بود که ما را به عقب برگرداند و از مستضعفین و مستکبرین سخن گفت و ما را سر هویت انسانی خودمان آورد چراکه اگر دین با یک هویت انسانی همراه نشود مستعد آن است که ابزار خشونت شود چراکه جامع اضداد است؛هم مبارزه با ظلم دارد هم صلح طلبی دارد اما اگرهویت انسانی و قوه عاقله ما که ریشه در فطرت و وجدان اخلاق گرا دارد آماده نباشد، شهوت خشونت طلب می رود سراغ دین و مصداق نومن ببعض و نکفر ببعض می شود و جهاد و مبارزه با ظلم را تبدیل می کند به ابزاری برای جنایت و خونریزی و از دین ابزاری برای تکفیر می سازد نه هدایت.

* همازاده: مجموعه رسمی رسانه ای خیلی اعتقادی به این تیپ حرکت های همراه با روایت نظام ندارد!

به گزارش فارس یکی از ضروریت های موفقیت چنین کارهایی و رسیدن آن به اهدافش کار رسانه ای است؛ ضرورت های رسانه ای نقطه بعدی سخن در این نشست بود که حسین همازاده گفت: این تیپ حرکت ها حقش هست و جا دارد که بیشتر نمایش داده شود و متاسفانه این یکی از موانع جدی است که مجموعه رسمی خیلی اعتقادی به آن ندارد و ما در فرهنگی بزرگ شده ایم که بسیاری از امور در آن انحصاری است.

وی با بیان اینکه هندسه رسانه ای ما بیمار است، افزود: شما می بینید که مثلا اخبار را که باز می کنید یک مسئول درجه دو در همایشی که نه ارتباطی به او دارد و نه صحبت ویژه ای داشته سخنرانی کرده و خبرش در سرفصل اخبار قرار می گیرد یاآقای ایکس از مجموعه صداوسیما می رود یک جا بازدید و این مساله ضریب می گیرد اما یک حرکت از مجموعه ای انقلابی که جا دارد دیده شود نه بیشتر از حد خودش بلکه در حد خودش هم ضریب نمی گیرد و همین قدر هم که کاروان زائران صلح سوریه دیده شد در ساختار رسمی صدا و سیما نبوده بلکه بر اساس ارتباطات موجود در کف بوده و با یک بخش خبری هماهنگ می شود که آنها به کار ضریب می دهند.

وی ادامه داد: ما بارها گفته ایم که این کارها در راستای اهداف نظام است؛ مثلا شما اگر می خواهید پیام ثبات را از دمشق مخابره کنید بالاترین کاری که فعلا دارید انجام می دهید برگزاری دعای کمیل در حرم حضرت زینب(س) است که از چند نفر مداحان اهل بیت دعوت می کنید و با تاخیر یک ساعته از شبکه قرآن پخش می کنید که مثلا امنیت به دمشق برگشته است. حال چی بهتر از این که یک هیئت ۱۳-۱۴ نفری از شخصیت های علمی هنری و برجسته دارند می روند سوریه و نه فقط دمشق بلکه مسیر حمص و لاذقیه را هم به صورت زمینی طی می کنند و اتفاقا روایتشان هم همانی است که نظام می خواهد؟

* زائری: اگر دستگاه رسمی بخواهد ظرفیت های کاروان صلح سوریه را ایجاد کند هزینه زیادی باید انجام دهد

حجت الاسلام زائری نیز در این باره گفت: اتفاقا ظرفیت هایی در این فرصت ها به وجود می آید که همان نظام حاکم رسمی برای ایجاد آنها مدت ها باید تلاش و هزینه کند؛ حال چه فرصتی از این بهتر؟ چراکه جمع کردن این افراد خودش موضوعیت داشت.

وی افزود: بنده روز یکشنبه ی اول هفته آلام مسیح در مهمترین کلیسای دمشق و سوریه ایستاده ام میکروفون را دست من داده اند؛ سوره مریم خوانده ام و دعا کرده امبعد از آن اسقف لحام میکروفون را گرفته و رو به مسیحی ها و جمعیت انبوه آنجا گفته است که حرف هایی که فلانی زد حرفهایی بود که ما می زنیم؛ حرف های خودمان است؛ حال چه چیز از این بالاترکه من به عنوان یک مسلمان از موضع خودم تنزل نکردم، سوره مریم را تلاوت کردم دعا هم کرده ام مسیحی ها آمین گفته اند اسقف نیز آن طور سخن می گوید آن هم در برابر مریدانش نه یک جلسه حاشیه ای.

زائری ادامه داد: خب ما در جمهوری اسلامی چه می خواهیم برای حقوق بشر، حقوق اقلیت ها و… به دنیا بگوییم؛ برای اینکه ما خودمان را از این جماعتی که به اسم اسلام جنایت می کنند جدا کنیم اما متاسفانه اینها دیده نمی شود.

وی به نمونه های دیگر از حوادثرخ داده و قابلیت ارائه رسانه ای داشته اشاره کرد و گفت: این همه هزینه و این هم افراد رفته اند تا دیده بشود تا حرف آخر زده شود؛ اینکه مادر اگنس و خانم ماگوایر برنده جایزه صلح نوبل چادر سرش کند در حرم حضرت زینب(س) یا پدر جولیان آسانژ آن گونه دو زانو جلوی ضریح حضرت زینب(س) نشسته بود این فضایی است که معلوم نیست چقدر باید هزینه کنیمو کار کنیم که به جایی برسیم که این اتفاق بیفتد آن هم نه بالاجبار.

زائری افزود: پس از مهمانی سفارت خانم ماگوایر و آن دوستش التماس می کردند که می خواهیم بیاییم زیارت چراکه برای او سوال است که اینجا کجاست که اینقدر تکفیری ها می خواهند آن را بزنند؟ این جا کجاست؟ این شخصیت کیست و داستانش چیست؟؛ حال ما باید چقدر هزینه کنیم که مخاطب بین المللی و مخاطب داخلی مان را به جایی برسانیم که این بخش از روایت را بشنود اما متاسفانه نگاه رسمی موجود یک نگاه متفاوتی است.

* همازاده: لیست کاروان را جوری بستیم تا نشان دهیم آنچه در مورد این شخصیت ها شنیده می شود حقیقت ندارد یا با وجود اختلافات می توان کار مشترک تعریف کرد

*کاروان زائران صلح سوریه شخصیت های ایرانی متفاوتی داشت؛ از دو کارگردان تا دو چهره دینی شیعه و سنی، دو چهره دانشگاهی و چند چهره ادبی متفاوت؛ رسیدن به این اسامی سوالی بود که از مسئولان اتحادیه امت واحده پرسیدیم آنها از وجود اسامی افرادی چون خانم «حورا صدر» حاتمی کیا یا خانم شریعتی در لیست دعوت و مقدور نشدن حضور برخی چون آقای طالقانی گفتند.

همازاده در این باره گفت: ما یک لیست اولیه ای داشتیم که در واقع دسته بندی شخصیت های هنری علمی دانشگاهی حتی سیاسی و… را دیده بودیم اما جمع بندی بچه ها به دلیل فضای مریض رسانه ای این بود که چهره های سیاسی نباشد چون قصد داشتیم همانطور که جناب حسین بر در کنار حجت الاسلام زائری یا آقای افخمی در کنار طالبی بودند در حوزه سیاسی نیز چنین کاری را بکنیم اما ممکن بود حاشیه کار آنقدر زیاد شود که اصل کار را تحت الشعاع قرار بدهد.

وی افزود: تلاش ما این بود که حداقل نشان دهیم آنچه که در رسانه ها در مورد فاصله این شخصیت ها دیده و شنیده می شود حقیقت ندارد یا حداقل می شود با وجود اختلافات کار مشترک تعریف کرد و البته سراغ عده دیگری هم رفتیم که یا مشکل سفر داشتند یا برنامه کاری آنها نمی خوردمثلا ما علاوه بر جناب حسین بر که به نمایندگی از برادران اهل سنت تشریف داشتند دنبال حضور نماینده ای از ارامنه ایران نیز بودیم که در آخرین لحظات به مشکل برخوردند و می خواستیم نشان دهیم که ما در ایران با اقلیت های دینی و مذهبی هم کار مشترک تعریف می کنیم و با همه آنچه رخ داد فکر می کنم در مجموع تیم خیلی خوبی را شاهد بودیم.

* زائری: کمبودهای کاروان طبیعی بود / نیازمند تجربه بیشتر در عرصه دیپلماسی فرهنگی هستیم

کمبودهای موجود در کاروان سوالی بود که از حجت السلام زائری پرسیدیم؛ وی با بیان اینکه تجربه های ما در این حوزه ها تجربه های اندکی است، گفت: یک نقصی که همه ما حتی نهادهای رسمی ما دارند ارتباط داشتن با فضاهای فرهنگی و فعالان فرهنگی اجتماعی خارج از کشور است که یکی از دلایلش زبان است و علاوه بر آن تجربه های مکرری نداریم؛ یادم هست که نمایشگاه کتاب بولونیا که تمام شد با یکی از آنها که در آنجا آشنا شده بودیم صحبت می کردم در روزهای پایانی به من گفت خب در نمایشگاه فرانکفورت هم را می بینم من کمی تامل کردم و گفتم که نمی دانم گفت برنامه ندارید بیایید باز کمی فکر کردم گفتم کجا، چی؟ و دیدم که تقویم جیبی اش را در آورد و در آن ماهی یکی دو نمایشگاه از قبل با برنامه ریزی دقیق و مشخص و… جزو برنامه کاری اش بود و از قبل پیش بینی کرده بود که غرفه ای که خواهد داشت چند متر است چقدر دکوراسیون می خواهد نورش چگونه است و… اما ما طبیعتا چون تجربه های زیادی در این زمینه نداریم خیلی تصویر روشنی هم برایمان وجود ندارد که چه اتفاقاتی آنجا برای ما می افتد.

وی افزود: اگر این تجربه ها افزایش یابد، می توانیم از فرصت ها بهتر بهره برداری کنیم و این نقصی در کاروان بود که به نظر من طبیعی است و فکر می کنم با تکرار این تجربه ها دستمان می آید که آنجا پیش بینی کنیم که چه کارهایی می شود کرد؛ چه ظرفیت هایی را می شود فعال کرد و چه ارتباطات تازه ای را می شود به وجود آورد که همه اینها نیازمند زمان است.

* همازاده: فعالیت های دیپلماسی فرهنگی نیازمند الزاماتی است که مجموعه های رسمی نمی توانند آن را محقق کنند

همازاده در همین راستا یک گلایه داشت که گفت: گفتمان مربوط به مباحثبین الملل متاسفانه آنچنان در کشور ما سیاسی و امنیتی است که خیلی مجموعه حاکمیت علاقه ندارد که این اتفاق بین تشکل های مردمی بیفتد و ملاحظات دارند.

وی با اشاره به برخی از این ملاحظات امنیتی افزود: هر چند ممکن است برخی از این ملاحظات درست باشد اما وقتی برنده صلح نوبل حرف شما را بزند خیلی قشنگ تر از کسی است که همه می دانند چه می گوید و این البته الزاماتی دارد و آن الزامات به نظر من در مجموعه های رسمی نمی تواند محقق شود و حتی اگر مجموعه رسمی بخواهد ورود کند باید نهادهای مردمی ای را تقویت کند که از طریق آنها این اتفاق بیفتد به ویژه درباره کسانی که در برخورد با سیستم رسمی گارد می گیرند.

* احمدی: ملاحظات امنیتی در کارهای فرهنگی برون مرزی در جاهایی موجب افراط می شود / وقوع انقلاب مردمی بوده و صدورش هم باید مردمی باشد

احمدی دیگر مسئول در اتحادیه امت واحده گفت: دوستان بیشتر نگرانی و احتیاط شدید دارند و این نگرانی در یک جاهایی خوب است اما در یک جاهایی نه؛ و این موجب افراط می شود چراکه غلبه نگاه امنیتی بر نگاه فرهنگی خطرناک است.

وی افزود: واقعی اگر بخواهیم ببینیم انقلاب در یک دهه اول کاملا امنیتی است؛ از منافقین و… تا جنگ و ترور و لانه جاسوسی را شاهد بوده است لذا باید حق داد که برخی ملاحظات در این کارهای بین المللی ایجاد شود اما آنجا که مردمی حرکت شده موفقیت به دست آمده است لذا باید گفت ما این نکته را باید تکرار کنیم که این مردم هستند که باید به قسط قیام کنند.

احمدی با بیان اینکه برخی قیام مردم را اصل نمی دانند بلکه می گویند خوب است که مردم همه باشند؛ تصریح کرد: آنها این امر را حاشیه ای می دانند لذا این باید نقد شود و دائما باید گفته شود که وقوع انقلاب مردمی بوده و صدورش هم باید مردمی باشد چرا کهاصالت با قیام مردم به قسط است نه حتی قیام مومنین به قسط چراکه اگر اینگونه فکر کردیم آن وقت گفتمان ما خیلی خاص می شود و اصلا نمی توانیم با عموم حرف بزنیم و فقط بین خودمان می توانیم حرف بزنیم و بعضا از همین جا ضربه می خوریم و ما نقد صحیحی که داریم همین است.

وی با بیان اینکه باید حق داد که حوادثپس از انقلاب امنیتی بوده، افزود: البته به قول معروف اکل میته ما را به کباب خوری نمی اندازد لذا باید گفت اگر نتوانیم راه اصلی را ترویج کنیم که حضور مردمی از داخل تا فضای بین الملل هست که موجب موفقیت می شود آن وقت برخی حاشیه ها که ضمانت موفقیت کار است نه اصل کار، اصیل می شود.

زائری: کاروان صلح سوریه فضا برای عملیات کردن جریان های غیردولتی در عرصه دیپلماسی وحدت را باز می کند

*کاروان زائران صلح اگر چه یک حرکت بین المللی بود می تواند یک الگو برای «دیپلماسی وحدت اسلامی» مورد تاکید مقام معظم رهبری نیز باشد؛ چگونگی الگو برداری از این کاروان در این راستا سوال بعدی از حجت الاسلام زائری بود که وی گفت: اولین اتفاقی که با این جور حرکت ها رخ می دهد این است که فضا برای عملیات کردن جریان های غیردولتی باز می شود.

وی با اشاره به فعالیت چهره های مسیحی چون مادر اگنس و پدر دیوید اسمیت، افزود: این فضاها در آنجا طبیعی است و چون حاکمیت اینقدر گسترده نیست طبیعتا یک کشیش به عنوان یک چهره صلح طلب مطرح می شود اما اینجا چون همه دستگاه ها را حاکمیتی دیده ایم این فضاها وجود نداشته لذا این یک شروع است برای اینکه جریان های غیردولتی وارد گود شوند.

زائری نکته دوم را اینچنین بیان کرد: اتفاق مهمتری که به نظرم می تواند با این نوع حرکت ها بیفتد این است که تهدید های مشترک و دشمن و خطر های مشترک را می تواند برجسته کند چراکه یکی از دلایلی که فضا برای تحقق آرمان وحدت اسلامی مقام معظم رهبری به وجود نمی آید این است که ما تهدید های مشترک را خیلی برجسته نکردیم چون مثلا در رسانه نخواستیم مردم را نگران کنیم و از چیزهای منفی صحبت کنیم یا به خطا فکر کردیم که بیان این موضوعات ممکن است امنیت ملی را مخدوش کند و ممکن است مخاطب را نگران کند و… لذا از این تهدید ها سخن نگفتیم.

* زائری: همنشینی ما با یک مسلمان قائل به شهادتین به آرمان الهی نزدیک تر است یا سکوت و سپردن مخاطب به دست هزار و یک فرقه خطرناک

وی افزود: این در حالی است که اگر صراحتا و مردانه روی این مباحثمانور دهیم که جریان های انحرافی در بیخ گوش ما در تهران کلیسای خانگی دارند و فعال هستند و در این وضعیت که بچه های مردم در گروه های شیطان پرستی چنین و چنان می کنند آیا همنشینی ما با یک مسلمان قائل به شهادتین به آرمان الهی و توحیدی نزدیک تر است یا سکوت و سپردن مخاطب به دست هزار و یک فرقه خطرناک از بهایی و شیطان پرستی تا جریان های سیاسی و اجتماعی و مواد مخدر و فساد اخلاقی؟ لذا چون این تهدید ها برجسته نشده زمینه اتفاق نظر و وحدت رویه به وجود نیامده است و این حرکت ها مقدمه ای است تا این فضا ایجاد شود.

زائری ادامه داد:البته انتظار نباید داشت که با یک حرکت این اتفاق بیفتد؛ چند روز پیش خبرنگاری با کنایه از من پرسید سفر شما فقط تبلیغاتی بود یا اتفاقی هم افتاد گفتم نه فقط تبلیغاتی بود چون اتفاقا ما قرار بودکار تبلیغاتی بکنیم چون این کارها جنسش تبلیغاتی است مگر قرار بوده مثلا جاده بسازم؟!؛ خود این حرکت یک اتفاق است و جمع شدن این آدم ها و این سفر و حرکت قیام است و این متن است که در کنار هم قرار بگیریم و از یک موضوع حرف بزنیم و حتی آن سیاستمداران هم در این باره کنار هم قرار بگیرند و معلوم شود که علی رغم اختلافات یکجا کنار هم ایستاده ایم راجع به وطن مان، رهبری، آرمان انقلاب یا هر چیز دیگر مثل بیداری اسلامی یا مستضعفین؛ چرا که اینجا فرق نمی کند که ابوالقاسم طالبی باشد یا بهروز افخمی یا… بلکه همه یک معیار و یک شاخص داریم و اینها در چنین فرصتهایی پیش می آید و مردم هم می پذیرند.

وی گفت: این همان «لیقوم الناس بالقسط» است؛ قسطی کهمبنای واحدی است که همه انسانها در برابر آن خاضع می شوند و می پذیرند و می بینیم آن اسقف در کلیسای دمشق برمی گردد می گوید حرف فلانی حرف ماست؛ اتفاقا من انجیل نخواندم قرآن خواندم چند کلیسای دیگر هم صحیفه سجادیه خواندیم اما طرف احساس می کند حرف خودش را می شنود و این چیزی است که سال ها اگر بخواهیم با ادبیات و چارچوب کار حاکمیتی دنبال کنیم نمی توانیم آن را محقق کنیم.

* زائری: سازمان های بین المللی در عرصه فرهنگ به جای دنبال کردن اهداف شان از روند اداری دنبال تحقق سریعتر آن از روند غیردولتی باشند

زائری در پایان سخنان خود توصیه اش به سازمان هایی چون سازمان فرهنگ و ارتباطات و مجمع تقریب اسلامی در این زمینه این بود که: این سازمان ها باید این ظرفیت ها را قدر بدانند؛ این ظرفیت هایی که با هزینه کمتر و تاثیر بیشتر می تواند اهداف آنها را محقق کند.

وی افزود:این سازمان ها بهتر است به جای دنبال کردن اهدافی که جزو بیانیه ماموریت آنهاست از ساز و کارهای اداری و حکومتی دنبال تحقق سریعتر و ارزانتر آن اهداف از غیر سازوکار دولتی باشند که به راحتی قابل تحقق یافتن است.