چالش های ایران و دنیا بعد از انتخاب رئیس جمهور جدید

بعد از گمانه زنی‌ها در داخل و خارج کشور درمورد نامزدهای احتمالی ریاست جمهوری و تحلیل‌های اولیه، حضور آقای رئیسی واکنش‌‌های موافق و مخالفی را میان دوستان و دشمنان ایران به همراه داشت. « یدیعوت آحارنوت » از روزنامه‌های عبری زبان اسرائیل طی گزارشی عنوان می‌کند: « رئیس جمهور جدید ایران به هم سویی با رهبر ایران معروف است. یکی از مهم ترین نقاط مشترک ایران و ابراهیم رئیسی، بی‌ اعتمادی عمیق آنها به ایالات متحده است.»

هم چنین این گزارش تاکید می‌کند:‌ « رئیسی یکی از دشمنان سرسخت اسرائیل است. قبلا دفتر وی اعلام کرده بود ایران آمادگی برقراری روابط با تمامی کشورهای جهان به جز اسرائیل را دارد.» به عبارت دیگر پیروزی آقای رئیسی چالش بزرگی است که تا پشت دروازه‌های اسرائیل رسیده و آن را تهدیدی جدی علیه خود می‌دانند.

خبرگزاری آذربایجانی آذرتاج هم در تحلیلی آورده است: « جمهوری اسلامی ایران به رغم همه‌ی مشکلات توانست انتخابات ریاست‌ جمهوری سرنوشت ساز خود را با موفقیت برگزار و مرحله‌ی جدید آینده‌ی ایران را آغاز کند.»

با توجه به دغدغه های کشور در سال‌های اخیر و بروز بی‌ اعتمادی مردم نسبت به دولت در پس مشکلات اقتصادی و کم‌ کاری‌ها، عدم کارآیی و کارآمدی سیاست‌های دولت درمورد سه سال ماجرای توافق هسته‌ای برجام، تمایل به حضور در انتخابات به میزان قابل توجهی کاهش یافت.

تمامی تبلیغات و ضد تبلیغات انجام شده درمورد اصل انتخابات و مردم سالاری در ایران، با موضوع انتخابات از پیش تعیین شده، ضرورت تحریم انتخابات، مشروعیت زدایی از شورای نگهبان به عنوان یکی از حساس‌ترین و مهم‌ترین نهادهای ایران که نقش بزرگی در عدم فساد و زوال ایران دارد و... با سازماندهی هماهنگ از داخل و خارج کشور صورت گرفت.

از طرفی شخص سید ابراهیم رئیسی به عنوان کاندیدای مطرح، با تصویری مخدوش و تحریف شده معرفی شد. کسی که قرار است آزادی‌های اساسی مردم ایران را تضعیف کند یا محافظه‌کار تندرویی که نمی‌تواند با دنیا تعامل سازنده داشته باشد.

دولت سیزدهم با مشکلات داخلی مهمی مواجه است. بازیابی سرمایه اجتماعی، مبارزه‌ی گسترده با فساد و بهبود شرایط اقتصادی از سخت‌ترین آنها به نظر می‌رسد. چراکه دولتی بدون شایستگی و کارآمدی لازم، همانند آنچه در سال‌های اخیر شاهد آن بودیم به تنهایی می تواند موجب ایجاد چالش‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی شود.

روند متوقف شده‌ی مذاکرات وین برای احیای برجام با دو رویکرد مواجه است؛ رویکرد اول رئیسی و دولت آینده را موافق برجام می‌داند و معتقد است در دولت سیزدهم هم مذاکرات پیگیری خواهد شد. چنان که « علی حرب » تحلیل‌گر میدل ایست آی می‌گوید: « انتخاب آیت الله رئیسی، ایران را تا حد زیادی از حیث سیاست داخلی منسجم‌ تر خواهد کرد که این مسأله می‌‌تواند موضع ایران را در مذاکرات هسته ای غرب تقویت کند. «

رویکرد دیگری که متعلق به طرف‌‌های ایران در برجام است قبل از ۲۸ خرداد بر این باور بود که مذاکرات وین قبل از انتخابات به نتیجه نخواهد رسید و توقف آن را در دور آخر دیدیم. در واقع نظر آنها این است که دولت فعلی تا قبل از واگذاری قدرت به دولت جدید حتی با دادن امتیازاتی به طرف غربی حاضر به امضای توافقنامه هست تا پیروزی در مذاکرات را به نام خود ثبت کند. پس بهتر است تا پایان همین دولت به توافقی جامع با ایران رسید چون در غیر این صورت رسیدن به خواسته ها و امتیازات حداکثری برای طرف غربی ایران سخت تر و دور از دسترس خواهد شد.

این نخستین بار است در طول حیات جمهوری اسلامی ایران که تمامی قوا با رویکردی مشترک و هم سو در کنار هم قرار می‌گیرند. انتظار می‌رود که با مدیریت درست و اصولی و استفاده از توان و ظرفیت‌های موجود و با نگاه به داخل گره از مشکلات کشور باز کند. با سیاست‌های درست در رفع تحریم‌ها و بدون معطوف کردن مسائل کشور به تصمیم گیری و سیاست دیگر کشورها، ایران را از بن‌بست‌های اقتصادی و اجتماعی که درگیر آن است آزاد کند.

امیدواریم دولت جدید با شایستگی و کارآمدی لازم و مدیریت اصولی برنامه‌ها، سرمایه‌ی اجتماعی را بازیابی کند و با کسب پشتوانه مردمی لازم، دولتی مقتدر و قوی در سطح داخلی، منطقه ای و بین‌المللی به نمایش بگذارد.

فاطمه علم الهدی

کارشناسی ارشد روابط بین المل