سومین امید قالیباف برای رسیدن به ریاست جمهوری / ضعف عملکرد مالی شهرداری تهران و شعار اصلاح گسترده اقتصادی

بهگزارش گروه سیاسی امیدنیوزاین سومین امید قالیباف برای رسیدن به ریاست جمهوری است. وی با وجود ضعف عملکرد مالی شهرداری تهرانشعار اصلاح گسترده اقتصادیرا برای سومین دوره نامزدی اش برگزیده است.

هفته نامه صدا - مینا یوسفی: زمان ثبت نام از داوطلبان نامزدی برای انتخابات ریاست جمهوری که آغاز شد، زمزمه هایی در مورد شکل گیری کمپینی برای دعوت ازمحمدباقر قالیبافدر این دوره از انتخابات نیز از سوی برخی منتقدان شهردار تهران به گوش رسید؛ کمپینی که هدف آن قرار دادن قالیباف در معرض پاسخگویی بود.

جدا از عملکرد مالی شهرداری و وضعیت حمل و نقل و ترافیک پایتخت که در سال های گذشته همیشه محل مجادله بین برخی اعضای شورای شهر و منتقدان با شهردار تهران بوده است، در چند ماه گذشته حادثه ساختمان پلاسکو، افشای واگذاری املاک نوجومی شهرداری به برخی مدیران و استخدام های پرابهام در مترو تهران بیش از پیش شهردار را زیر ذره بین منتقدان قرار داد؛ مواردی که برای هیچ کدام شهردار تهران حاضر به پاسخگویی کامل به شورای شهر تهران نشد.

حالا هرچه که به روز رای گیری نزدیک تر می شویم، این انتقادها شدیدتر و موارد جدیدی از ضعف عملکرد محمدباقر قالیباف در کسوت شهردار تهران مطرح می شود.

قالیباف ۱۲ سال پیاپی سکان شهر تهران را در دست گرفت و در این مدت سه شورای شهر را در کنار خود داشته است. اعضای شورای شهر دوم که در آخرین روزهای کاری خود، قالیباف را به عنوان شهردار انتخاب کردند و شورای سوم از نظر سیاسی بیشترین نزدیکی را به او داشتند و در شورای چهارم نیز با وجود ۱۴ عضو اصلاح طلب، اما همچنان شمار حامیان قالیباف کم نیست.

در دوره پیشین و این دوره از شورای شهر تهران نام های آشنایی همچون مهدی چمران، مرتضی طلایی، علیرضا دبیر، معصومه آباد و احمد دنیا مالی به عنوان یاران و همفکران قالیباف دیده می شود که سر بزنگاه های مختلف تمام قد از او دفاع کرده اند. «شورای همراه» عبارتی است که منتقدان به کار می برند و می گویند: ۱۲ سال فرصت در کنار شورایی همراه زمانی کافی برای ایجاد تحول و اجرای برنامه های تدوین شده در تهران بود. فرصتی که قالیباف از آن به خوبی استفاده نکرد.

وعده انتخاباتی قالیباف زیر سوال

قالیباف امسال که برای سومین بار نامزد ریاست جمهوری می شود شعار اصلاح گسترده اقتصادی را در دستور کار خود قرار داده و به شدت از عملکرد دولت در این بخش انتقاد کرده است. این در حالی است که در چند سال گذشته ضعف عملکرد مالی شهرداری تهران از موارد مورد بحثو مجادله در شورای شهر تهران بوده است.

به گفته محمدمهدی تندگویان، عضو شورای شهر دوره مدیریت قالیباف دوره طولانی مدتی بود؛ بنابراین نمی توانند توجیه کنند که وقت برای انجام کار نبود. اما در ۱۲ سال اخیر تقریبا هیچ نوع درآمد پایداری را در شهر نداشتیم و پایه هیچ نوع درآمد پایداری هم ایجاد نشد.

حداقل کاری که می شد؛ انجام شود، تولید درآمد از زباله شهر است که هیچ گاه اتفاق نیفتاد؛ در تهران روزانه ۷ هزار زباله ایجاد می شود در حالی که هیچ درآمد پایداری را در این بخش نداشتیم؛ این زباله ها نه تبدیل به نیروی برق شد و نه تبدیل به فرآورده های دیگر و این در حالی است که عوارضش از مردم اخذ می شود.

به گفته تندگویان احداثپل طبقاتی صدر یا تونل نیایش ممکن است نیاز شهر باشد، ولی جزو اولویت های ما نبود. به طور قطع احداثو بهره برداری مترو واجب تر است، اما ایشان به دلیل بهره برداری های تبلیغاتی این پروژه ها را در اولویت قرار داد که البته بعد از ۴ سال هنوز عدد و رقم اجرایی شدن این پروژه ها را نداریم.

بی انضباطی در مسائل مالی، انحراف از برنامه بودجه شهر تهران و اتکا به درآمدهای ناشی از عوارض ساخت و ساز و فروش تراکم از مهم ترین مشکلات شهرداری تهراناست.

براساس گزارش شورای شهر تهران حجم مجموعه بدهی به یپمانکاران، اشخاص، بانک ها و پروژه های نیمه کاره حدود ۶۰ تا ۷۰ هزار میلیارد تومان است. درواقع شهرداری ۱۴ هزار میلیارد تومان به اشخاص و ۲۰ میلیارد تومان به بانک ها بدهکار است که متاسفانه سررسید هم دارد و هر ماه و هر سال با توجه به ضرایب بانکی این مبلغ افزایش می یابد؛ همچنین ۴۵ هزار میلیارد تومان هزینه پروژه های نیمه کاره و پروژه هایی است که در برنامه ۵ ساله آمده است.

تندگویان می گوید: در این ۱۲ سال نه تنها درآمد پایدار ایجاد نشده، بلکه سرمایه های شهر خام فروشی شده و کلی بدهی به بارگذاشته است شهردار بعدی که بیاید با کلی دیون و بدهی مواجه است.

به گفته علی نوذرپور، کارشناس مسایل شهری و نماینده وزارت کشور در کمیسیون ماده ۱۰۰ طرح جامع تهران در سال ۸۶ تدوین و با ۵ سال تاخیر طرح تفضیلی که طرح اجرایی آن بود تهیه شد که این یکی از نقاط ضعف مدیریت شهری است. اما بدتر از آن این بود که یک کمیته پایش طرح تفصیلی در شهرداری تهران تشکیل شد که در عمل این کمیته تخلفات و انحراف ها از طرح تفصیلی را ممکن می کرد.

او با اشاره به شمار زیاد پرونده تخلفات ساختمانی می گوید: «این میزان از تخلفات نشان از ناتوانی شهرداری تهران یا اطلاع مدیران شهرداری از تخلفات دارد. یک مدیریت سوداگرانه در شهر تهران وجود دارد که این مدیریت در حال نابود کردن پایتخت است.»

براساس آمار بیش از ۶۵ درصد درآمد شهرداری تهران از محل عوارض ساخت و ساز و فروش تراکم تامین می شود، در حالی که قالیباف در ابتدای کار خود وعده داده بود که به جای اتکا به درآمدهای ناپایدار یعنی عوارض ساخت و ساز منابع درآمدی پایدار برای شهر ایجاد کند. همچنین درمدت مدیریت قالیباف بر شهرداری تهران بیش از ۷۰ هزار نیرو در شهرداری تهران استخدام شده اند که این موجب شده است که شهرداری بیش از حد بزرگ و حجیم شود.

پاشنه آشیل قالیباف

مسائل مالی از یک سو و حمل و نقل عمومی از سوی دیگر دو نقطه حساس کار شهرداری تهران است. اما از یک سو اعضای شورای شهر تهران از عملکرد غیرشفاف شهر تهران در بخش بودجه، تامین و هزینه کرد درآمدها انتقاد دارند و از سوی دیگر بسیاری نه تنها اقدامات شهرداری در بخش توسعه حمل و نقل عمومی را ناکافی می دانند بلکه می گویند آن بخش از کارهای انجام شده نیز سیاسی و تبلیغاتی بوده است.

پس از آنکه در سال ۱۳۸۴ محمود احمدی نژاد از شهرداری تهران به ریاست جمهوری رسید، نگاه ها به شهرداری پایتخت تغییر کرد. حالا منتقدان قالیباف نیز می گویند او نیز در تلاش بوده است با استفاده از امکاناتی که در دست دارد و با انجام کارهای تبلیغاتی خود را به پاستور برساند.

دو برنامه ۵ ساله شهر تهران که سال های ۸۵ تا ۹۵ را هدف داشت و همچنین برنامه جامع تهران که چشم انداز سال ۱۴۰۴ را در نظر دارد بیش از بخش های دیگر روی حمل و نقل عمومی پایتخت تاکید دارد. در بیش از یک دهه گذشته نیز شهردار تهران توسعه خطوط مترو و حمل نقل عمومی را به عنوان یکی از دستاوردهای خود همواره مطرح کرده است. اما تحلیل آمارهای شهرداری تهران نشان می دهد که کامیابی شهرداری در این حوزه بسیار کمتر از آنچه است که تاکنون اعلام شده.

براساس گفته های مسئولان شهرداری تهران در سال ۸۴ یعنی ابتدای حضور قالیباف در شهرداری تهران ۸۹ کیلومتر مترو در تهران شامل ۳ خط، ۳۳۱ دستگاه واگن مترو و ۴۹ قطار در تهران موجود بود که این مترو ۲۶۲ میلیون مسافر را به طور سالانه و به طور متوسط ۸۵۵ هزار نفر را روزانه جا به جا می کرد.

این گزارش ها می گویند تا پایان سال ۹۵ یعنی ۱۲ سال بعد ۱۷۰ کیلومتر مترو شامل ۵ خط ۱۲۰۰ واگن است. براساس گزارش های شهرداری این مترو در حال حاضر سالانه ۷۱۷ میلیون مسافر را به طور سالانه و ۲ میلیون و ۳۳۹ مسافر را به صورت روزانه جا به جا می کند.

شهرداری تهران یکی از نقاط قوت بزرگ خود را توسعه مترو و بهره برداری سالانه ۳۰ کیلومتر مترو در تهران عنوان می کند اما مقایسه اعداد و تحلیل آنها نشان می دهد که این اعداد و ارقام با ادعاهای توسعه حمل و نقل عمومی در تهران با محوریت مترو فاصله زیادی دارد. درواقع در ۱۲ سال گذشته تنها ۸۱ کیلومتر مترو به خطوط مترو در تهران اضافه شده است و مورد بهره برداری قرار گرفته است. این یعنی سالانه کمتر از ۷ کیلومتر در تهران ساخته شده است که این اختلاف فاحشی با گزارش های رسمی شهرداری دارد.

از سوی دیگر گزارش های رسمی شهرداری نشان می دهد تعداد واگن های مترو و قطارها نیز افزایش چشمگیری داشته است. اما به گفته کارکنان شرکت بهره برداری بیشتر این قطارها و واگن ها همان دستگاه های قدیمی هستند که شست و شو و تعمیر و دوباره وارد خطوط می شوند.

براساس گزارش هایی که شهرداری تهران از مراسم رونمایی از قطارهای جدید مترو ارائه کرده است در اواخر تیرماه سال گذشته ۴۳ واگن معادل ۶ قطار وارد خطوط مترو شده است، همچنین در اواخر تابستان نیز ۵۸ واگن معادل ۸ قطار، در نیمه دی ماه همان سال ۹ قطار و در روزهای پایانی اسفندماه نیز ۸ قطار وارد خطوط مترو تهران شده است یعنی در مجموع ۳۳ قطار به ناوگان قطار تهران افزوده شده است. بنابراین تعداد واگن های مترو تهران اکنون باید بیش از ۱۴۰۰ دستگاه باشد و این درحالی است که اعداد رسمی با این اعداد همخوانی ندارد و اعداد رسمی همان ۱۲۰۰ مترو است.

همچنین آمارهایی که از ظرفیت جا به جایی مترو گزارش می شود نشان می دهد که از سال ۸۴ تاکنون تعداد مسافرانی که روزانه با مترو سفر می کنند به ۳ و نیم میلیون نفر رسیده است. اما مایسه همین آمارهای رسمی نشان می دهد حداکثر روزانه ۲ میلیون و ۳۱۳ نفر با مترو جا به جا شده اند. این اختلاف های آماری نشان از اشتباهات شهرداری تهران در آمارسازی دارد.

تهران شهر خودرو محور

یکی از انتقادهایی که این روزها به شهردار تهران وارد است، انجام پروژه های حمل و نقل تبلیغاتی همچون ساخت تونل ها و بزرگراه ها با هزینه های زیاد به جای پرداختن به توسعه مترو است. آمارهای استخراج شده از شهرداری تهران نشان می دهد که در ۱۲ سال گذشته شهرداری تهران سه برابر خطوط مترو بزرگراه ساخته است. درواقع از سال ۸۴ تاکنون بیش از ۲۴۲ کیلومتر در مقابل تنها ۸۹ کیلومتر مترو ساخته شده است.

در سال ۸۴ طول بزرگراه های تهران ۳۰۳ کیلومتر بوده ست که این عدد در حال حاضر به ۵۴۵ کیلومتر رسیده است. از این منظر شهر تهران ۹۸ درصد برنامه های طرح جامع تهران را که افق ۱۴۰۴ را در نظر دارد عملی کرده است. اما این در حالی است که براساس دو برنامه ۵ ساله تهران طول خطوط مترو باید به ۳۰۷ کیلومتر می رسید. از این منظر شهردار تهران در ۱۲ سال گذشته تنها ۵۵ درصد از برنامه های توسعه مترو را اجرایی کرده است.

این موارد همان هایی هستند که منتقدان عملکرد شهرداری تهران از آنها به عنوان عملکرد تبلیغاتی قالیباف یاد می کنند و می گویند او در ۱۲ سال مدیریت تهران چندان هم که می گوید کارآمد نبوده است.