تاثیر دعوای والدین بر فرزندان+راهکارهای کاربردی
گاه برخی دعواهای والدین که به نظر پیش پا افتاده هستند و اصطلاحا به آن نمک زندگی می‌گویند، بر روی کودکان اثرات مخرب و جبران ناپذیری می‌گذارد.
دعوای والدین چه تأثیراتی بر فرزندان دارد؟ گاه برخی دعواهای والدین که به نظر پیش پا افتاده هستند و اصطلاحا به آن نمک زندگی می‌گویند، بر روی کودکان اثرات مخرب و جبران ناپذیری می‌گذارد. در بسیاری از اوقات آتش دعواهای والدین، دامن گیر فرزندان می‌شود. نادیده گرفتن اثرات مخرب دعوای والدین بر کودکان منجر به بروز مشکلات بیشتر در آینده می‌شود. در اغلب موارد والدین در دعواهای میان خود به فرزندان اهمیتی نمی‌دهند و گمان می‌کنند کودکشان متوجه چنین مسائلی نمی‌شود. آگاهی از تأثیرات مخرب دعوای والدین به آنها کمک می‌کند تا به اصلاح رفتار و ارتباطات خود بپردازند.
دعوای والدین
دعوا و مشاجره برخاسته از اختلافات عقیده و سوء تفاهمات میان زوجین می‌باشد. در واقع زوجین وقتی نتوانند مسئله پیش آمده بین خود را به نحو صحیح مدیریت کنند، ممکن است کار به دعوا بکشد. البته که دعوا و مشاجره تا حدی امری طبیعی بوده و نمی‌توان خانواده‌ای را یافت که در آن هیچ اختلافی وجود نداشته باشد. ولی مسئله مهم این است که چگونه با اختلافات و مشکلات خانوادگی برخورد کنیم تا میزان آسیب در حداقل باشد.
به طور کلی دعوا کردن باعث فشار روانی روی طرفین می‌شود و به جای حل مسئله، مسئله را بغرنج‌تر می‌کند و هر دو طرف دعوا آسیب و صدمه می‌بینند. زن و شوهری که از قبل ازدواج مهارت حل مسئله را نیاموخته‌اند نمی‌توانند در مواجهه با چالش‌های پیش آمده واکنش‌های مناسبی از خود نشان دهند و از طرفی نمی‌توانند چنین مهارتی را به فرزندان خود انتقال دهند.
در این بین در خانواده‌های دارای فرزند، والدین علاوه بر آسیب به رابطه زناشویی خود، به کودکشان بیشتر آسیب می‌زنند؛ چرا که کودکان در مقابل مشکلات آسیب پذیرتر هستند. بنابراین آگاهی از روش‌های کــنترل خشم در برابر کودک اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
واکنش کودکان هنگام دعوای والدین چیست؟
- کودکان وقتی در معرض مشاجره‌های داغ والدین خود قرار می‌گیرند ترسیده و احساس ناامنی می‌کنند.
- گاهی ساکت، آرام و سردرگم می‌شوند زیرا نمی‌دانند چه واکنشی باید نشان دهند.
- کودکان نوپا زمانیکه والدین خود را در حال مشاجره می‌بینند شروع به گریه می‌کنند.
- بیشتر کودکان رفتار والدینشان را حین بازی، مدرسه و رفتار با خواهر و برادرشان تقلید می‌کنند. ازاین‌رو ممکن است آنها نیز رفتار والدین خود را تقلید کرده و به زورگویی و قلدری بپردازند.
- برخی هم از لحاظ جسمی به خود آسیب وارد می‌کنند و یا ممکن است با موجودات اطراف خود از قبیل حشرات، حیوانات خانگی و ... خیلی بی‌رحمانه رفتار کنند.
- برخی کودکان نیز عصبانیت و پرخاشگری خود را به والدین منتقل می‌کنند.
- برخی نیز خودشان را مقصر مشاجره والدین می‌دانند.
- کودکان بزرگتر هم ممکن است به فکر فرار از خانه بیفتند و یا ماندن در مدرسه و یا هر مکانی خارج از خانه را به حضور در منزل ترجیح دهند.
چرا تاثیر دعوا کردن پدر و مادر بر بچه ها زیاد است؟
برخی از تحقیقات نشان می دهند که کودک ۶ ماهه می تواند تحت تأثیر مشاجرات تند والدین قرار گیرد، به همین مشاورین هشدارهای زیادی درباره تاثیر دعوای والدین بر نوزاد داده اند. اما فقط خردسالان و کودکان نیستند که تحت تأثیر دعوای والدین قرار می گیرند!
طبق مطالعات انجام شده بزرگسالان جوان تا سن ۱۹ سالگی ممکن است نسبت به تعارضات والدین خود حساس باشند. به همین خاطر تاثیر دعوای والدین در بزرگسالی بیشتر خود را نشان می دهد و آسیب های روانی شدیدی در رفتار و افکار افراد دیده می شود!
به این ترتیب کودکان در تمام سنین، از دوران نوزادی تا اوایل بزرگسالی، تحت تأثیر نحوه برخورد والدین با تفاوت هایشان قرار می گیرند. محققان معتقدند ازدواج های پر تعارض بر سلامت روان کودک تأثیر می گذارند. نحوه تحت تأثیر قرار گرفتن کودکان، در ادامه این مطلب ذکر شده است.
-
دعوای والدین می تواند باعث ناامنی کودک شود
دعوا احساس امنیت کودکان در مورد ثبات خانواده را تضعیف می کند و آنها را از خصوصیات یک کودک سالم دور نگه می دارد. کودکانی که در معرض دعواهای زیاد قرار دارند ممکن است نگران رفتار یکی از والدین بوده و نگران طلاق باشند. از آنجایی که دعوا ممکن است غیرقابل پیش بینی باشد، احساس امنیت در خانواده را برای آنها دشوار کند.
-
می تواند بر روابط والدین و فرزند تأثیر بگذارد
موقعیت های پر تعارض برای والدین نیز استرس زا هستند. والدینی که استرس دارند ممکن است زمان زیادی را با بچه ها نگذرانند. علاوه بر این، کیفیت رابطه ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد، زیرا برای والدین دشوار است هنگام عصبانیت و ناراحتی از طرف مقابل، گرمی و محبت نشان دهند.
یکی از بدترین اثرات دعوا بر کودکان ایجاد تغییر در نحوه روابط آنها با والدین است، به همین دلیل والدین بمنظور جلوگیری از شیوه رفتاری بچه ها یا حد جلوگیری از منزوی شدن بچه ها، باید دعواهای خود را مدیریت کنند.
-
دعوا پدر و مادر می تواند یک محیط استرس زا را برای کودک ایجاد کند
استرس در کودکان یکی از معضلات دنیای امروز ما است، شنیدن دعواهای مکرر یا شدید برای بچه ها استرس زا است. ترشح هورمون های استرس زا بر سلامت جسمی و روانی آنها تأثیر می گذارد و در رشد طبیعی و سالم اختلال ایجاد می کند. در واقع منظور از تاثیر دعوای والدین در بزرگسالی بروز همین مشکلات روان تنی در آینده بچه ها است!
-
اثرات بلند مدت بر سلامت روان
تاثیر دعوای والدین بر کودک در بلند مدت بیشتر خود را نشان می دهد!
کودکان خردسالی که والدیشان مکرر دعوا می کنند، احتمال بیشتری دارد تا رسیدن به کلاس هفتم افسردگی بچه ها، اضطراب و مشکلات رفتاری را تجربه کنند. بچه ها در هنگام دعوای والدینشان، تنها با این مشکلات مواجه نیستند.
ایجاد عادت های نامناسب مانند شب ادرای در کودکان یکی از این اثرات مخرب است.
مهم ترین تاثیرات دعوای والدین روی فرزندان
-
کاهش عملکرد شناختی
یک مطالعه در سال ۲۰۱۳ که درباره رشد کودک منتشر شد، نشان داد استرس مرتبط با زندگی در خانه ای با درگیری بالا ممکن است عملکرد شناختی کودک را مختل کند. محققان دریافتند وقتی والدین با هم دعوا می کنند، بچه‌ها در تنظیم توجه و احساسات خود با مشکل بیشتری مواجه می شوند.
-
مسائل مربوط به رابطه از اثرات دعوا بر کودکان است
مواجه با دعوای والدین، این احتمال را افزایش می دهد که بچه ها با دیگران رفتار خصمانه داشته باشند. بچه ها شروع در دعواهای خواهر و برادری همان تاکتیک هایی را به کار می‌گیرند که شاهد بوده اند.
اگر بچه ها به اختلافات خانوادگی عادت کرده اند ممکن است در تشخیص اینکه واقعا در زندگی به چه کسی می توانند اعتماد کنند و برای حفظ روابط سالم با مشکل مواجه می شوند.
-
مشکلات رفتاری نتیجه تاثیر دعوای والدین در بزرگسالی است
تعارض والدین با افزایش پرخاشگری، بزهکاری و مشکلات رفتاری در کودکان مرتبط است. علاوه بر این، کودکان بیشتر در معرض مشکلات اجتماعی و مشکلات بیشتر در مدرسه هستند. در صورت مشاهده هر یک از موارد فوق، والدین می بایست سریعا با مشاور روانشناس کودک صحبت کنند تا آسیب ها جدی تر نشود.
-
اختلالات خوردن و مشکلات جسمی
چندین مطالعه اختلالات خوردن مانند بی اشتهایی و پرخوری عصبی را با اختلافات والدین مرتبط دانسته اند. همچنین ممکن است کودک مشکلات فیزیکی داشته باشد، مانند مشکلات خواب، معده درد یا سردرد.
-
استفاده از مواد مخدر دیگر تاثیر دعوای والدین بر کودک است
محققان دریافته اند زندگی در خانه ای با اختلافات زیاد، احتمال سیگار کشیدن، مصرف مشروبات الکلی و مصرف ماری جوانا را افزایش می دهد. در واقع میل به اعتیاد یکی از بدترین اثرات دعوا بر کودکان است که در سنین بالاتر دیده می شود.
آنها از مواد مخدر و الکل به عنوان راهی برای دوری از تنش های خانه استفاده می کنند!
-
تاثیر استرس بر خواب کودک
استرس خواب کودک را آشفته می‌کند، زیرا هورمون‌های مربوط می‌توانند ساعت‌ها در بدن کودک باقی بمانند. از آنجا که بچه‌ها در این مواقع نمی‌توانند به راحتی به بزرگسالان مراجعه کنند تا ترسشان برطرف شود، بعدا این اضطراب به صورت رفتار نامناسب یا سرکشی نیز دیده می‌شود.
شاید از همه بدتر، وقتی بزرگسالان سر یکدیگر فریاد می‌زنند به کودکان این پیام را می‌دهند که فریاد زدن روش «بزرگسالانه‌ای» برای کنترل مشاجرات با یکدیگر است.
مطالعات مشخص نشان داده است که درگیری در مقابل فرزندان شما می‌تواند از نظر روانی به آنها آسیب برساند. همچنین دعوا کردن نمونه بدی است که مانع یادگیری الگوهای سالم مذاکره و صحبت در فرزندان می‌شود.
پس مشاهده جنگ والدین می‌تواند سطح اضطراب کودکان را افزایش دهد و محیط خانه را به محیطی ناامن تبدیل کند.
فرزندان با مشاهده تکرار دعواها پس از مدتی مدام نگران طلاق والدین خواهند بود. قرار گرفتن در معرض ناملایمات در دوران کودکی و نوجوانی بزرگترین عامل خطر برای بیماری‌های روانی بزرگسالی است.
برای کودک یا نوجوان قرار گرفتن حتی در معرض مشکلات خفیف خانوادگی (نه فقط انواع شدید سوءاستفاده، بی‌توجهی و بدرفتاری) ممکن است مغز نوجوان در حال رشد را تحت‌تأثیر قرار دهد.
- اضطراب عاطفی
خانواده هایی که در مقابل کودک خود جر و بحث می کنند ، نوعی اضطراب را به کودک القا می کنند . دعوای پدر و مادر می تواند تاثیرات منفی را از لحاظ عاطفی روی کودک بگذارد و این کار باعث احساس ناامنی در کودکان خواهد شد و در نتیجه این احساس نا امنی باعث می شود که کودکان در آینده از مشکلاتی مثل اضطراب و افسردگی رنج ببرند.
- پرخاش
خانواده هایی که جلوی فرزندان خود دعوا می کنند، در واقع به فرزند خود این گونه یاد می دهند که برای حل مشکلات باید پرخاش کرد و دعوا راه انداخت و بنابراین کودکان سعی می کنند که مشکلات خود را از همین طریق حل کنند و نتیجه این اتفاق باعث روابط شکست خورده و پرخاش گری می شود.
- ناتوانی در تمرکز برای مطالعه و افت تحصیلی
دعوا کردن در مقابل کودک باعث می شود که ذهن او یکسره مشغول باشد و در نتیجه نمی تواند فکر خود را از این دعوا ها به درس هایش متمرکز کند و تمرکز او پایین خواهد آمد .
- اعتماد به نفس پایین
ترکیب احساساتی مثل گناه ، خجالت ، بی ارزشی و نا امیدی در کودکی با این شرایط ایجاد می شود و باعث می شود که او به طور کلی احساس اعتماد به نفس پایینی داشته باشد .
- فحاشی و بد دهنی کودک
در نهایت این که معمولا در دعواها الفاظ خوشایندی استفاده نمی‌شود و دو طرف به یکدیگر توهین می‌کنند. چنین کاری باعث تخریب تصویر خوب والدین در برابر کودک می‌شود. به علاوه آن که کودکان این الفاظ را یاد گرفته و تکرار می‌کنند.
- بروز احساس گناه در کودک
کودکان در سنین خیلی پایین به درستی متوجه علت دعوای پدر و مادر خود نمی‌شوند. همین امر ممکن است موجب شود در این شرایط احساس گناه پیدا کنند و فکر کنند در دعوای پدر و مادرشان مقصر هستند. با ایجاد احساس گناه در کودکان آسیب‌های دعوا چند برابر می‌شود. برای درک بهتر این مسئله توصیه می‌کنیم مقالهاحساس گناه را مطالعه کنید.
- اختلالات اشتها
داشتن اختلالات خوردن در کودکانی که شاهد مشاجره مداوم والدینشان در خانه هستند دور از ذهن نیست. گاهی کودکان پرخور و چاق می‌شوند و گاه غذا نمی‌خورند و ناتوان می‌شوند. اختلالات خوردن می‌تواند منجر به عوارض جسمی طولانی‌مدت در رشد و سلامت کودکان شود.
- نگرش منفی به زندگی
کودکانی که در خانه هایی با درگیری های زیاد بزرگ می شوند، احتمالا دیدگاه‌های منفی نسبت به روابط خانوادگی خود دارند. همچنین آنها نسبت به خود بیشتر بدبین هستند.
- بی اعتمادی در روابط
کودکانی که دائما در معرض دعوای والدین خود قرار دارند ممکن است بی اعتمادی را پرورش دهند. کودک همواره یکی از والدین خود را مقصر بداند و او را در ذهن خود متهم سازد و همین امر باعث تخریب رابطه کودک با آن والد شده و تبدیل به اتحادی نانوشته و ناگفته با والد دیگر می‌شود. این امر ممکن است از طرف والدین هم بر کودک تحمیل شود.
در کودکان بزرگتر این بی اعتمادی گفته شده ممکن است ادامه پیدا کرده و کودک نسبت به ازدواج و روابط زن و مرد باورهای غلطی را شکل دهد که در آینده گذر از آنها برایش دشوار باشد. علاوه بر این کودک ممکن است این الگوی ارتباطی والدین خود را درونی کرده و در بزرگسالی دقیقا به همان شیوه با همسر یا شرکای عاطفی‌اش رفتار کند.
راهکارهای کاهش مشاجره والدین
- در بحث شرکت نکن
اختلافات همیشه به دو سمت نیاز دارد. در صورت عدم شرکت در بحث، شریک زندگی شما نمی‌تواند با شما بحث کند.
اگر این مسئله در یک زمان نامناسب پیش آمد، می‌توانید یک حل و فصل موقتی پیدا کنید (موقتاً تسلیم شوید، به خانه بروید، از رستوران خارج شوید) و منتظر بمانید تا اوضاع آرام شود تا در مورد آنچه اتفاق افتاده است بحث کنید. سپس درمورد آنچه می‌توانید به‌جای آن انجام دهید، صحبت کنید و در صورت مشاهده وخیم بودن اختلافات، از مشاور کمک بگیرید.
درباره مشکلات تکراری بحث کنید
برای حل مشکلات تکراری، تصمیمات مربوطه را با همسرتان در میان بگذارید و قبل از تصمیم‌گیری مهم، بفهمید که هرکدام از شما به چه چیزهایی نیاز دارید.
مطمئنا در مقابل مشکلات گزینه‌های زیادی دارید و بنابراین اجازه ندهید گیجی ناشی از مشکل بر استرس بیفزاید.
- به دنبال درک یکدیگر باشید
قبل از شروع به حل مشکل مطمئن شوید که شما و شریک زندگیتان دیدگاه یکدیگر را درک کرده‌اید.
شما باید بتوانید جایگاه احساسات آنها را درک کرده و در مورد احساسات خود شفاف باشید. این موضوع به معنای توافق با یکدیگر نیست، فقط بدین معنی است که یکدیگر را درک می‌کنید.
- مشکل را دوسویه برطرف کنید
با نادیده گرفتن نیازهای دیگران، راه‌حلی ارائه دهید که فقط برای شما دو نفر مفید باشد. حل مسئله برای شما دو نفر بسیار آسان‌تر از دیگرانی است که ممکن است شما را درک نکنند.
بعد از اینکه نسبت به دیدگاه همدیگر روشن شدید، با روانشناس یا مشاور مسائل را در میان بگذارید.
مشاجره اغلب به این دلیل رخ می‌دهد که شما الگوی عادتی خودکاری را دنبال می‌کنید که منجر به بروز مشکل می‌شود.
این مشکل حتی قبل از اینکه آن را بشناسید، باعث بروز ناراحتی بین شما و همسرتان می‌شود.
استفاده از این دستورالعمل‌ها به شما کمک می‌کند بر الگوهای منفی عادت‌هایی که خودتان ممکن است ایجاد کرده باشید، غلبه کنید و از مشاجره یا دعوا جلوگیری کنید.
به یاد داشته باشید، حتی اگر می‌خواهید باهم مشاجره کنید، مطمئن شوید که در مقابل فرزندانتان دعوا نمی‌کنید.
راه های کم کردن تاثیر دعوای والدین بر فرزند
گاهی اوقات، اختلاف نظر از کنترل خارج می شود. گاهی والدین مسائلی را مطرح می کنند و بدون آنکه متوجه شوند، کودکان نیز به آنها گوش می دهند. یکی دوبار دعوا و بحث به این معنی نیست که به طور جبران ناپذیری به فرزندتان آسیب رسانده اید. با این حال، ممکن است بخواهید تأثیرات آنچه را که دیدند و شنیدند را کاهش دهید.
اگر اختلاف نظر شما باعث بی احترامی شد، این اقدامات را برای رسیدگی به وضعیت فرزندانتان انجام دهید:
- در مورد دعوا، صحبت کنید
برای کم تر کردن تاثیر دعوای والدین بر کودک باید با آنها صحبت کرده و موضوعاتی را شفاف کنید.
لازم نیست در مورد آنچه شما و همسرتان در مورد آن اختلاف نظر داشتید وارد جزئیات شوید، یک جلسه خانوادگی برگزار کنید و چیزی شبیه این بگویید: «من و بابا دیشب با هم دعوا کردیم که از کنترل خارج شد. ما در مورد چیزی که برای هر دوی ما مهم بود، نظر یکسانی نداشتیم، اما اشتباه بود که اینطور دعوا کنیم.”
- به بچه ها اطمینان دهید
یکی از دلایل آسیب پذیر بودن بچه ها در قبال دعوای پدر و مادر، ترس از آینده و عدم اطمینان است.
به آنها یادآوری کنید که این فقط یک استدلال بود و نشان دهنده مشکلات بزرگتر نیست. به آنها اطمینان دهید که هنوز همدیگر را دوست دارید و قرار نیست طلاق بگیرید (البته با فرض اینکه این یک جمله درست باشد).
- خاتمه دادن به دعوا
مطمئن شوید که فرزندانتان درک می کنند که شما هنوز یک خانواده قوی هستید. توضیح دهید که گاهی اوقات مشاجره اتفاق می افتد و مردم ممکن است عصبانی شوند. با این حال، همه شما با وجود اختلاف نظرها یکدیگر را دوست دارید.
نکات مهم در مورد دعوای والدین
- رعایـت نکات حساس برای تربیت فرزند مقوله مهمی است. والدین تا جای ممکن از دعوا در مقابل کودکان خود بپرهیزند و در صورت وجود اختلاف، بحث در مورد آن را به زمانی موکول کنند که کودکانشان در منزل حضور ندارند.
- در صورت پیش آمدن دعوا کودکان را واسطه خبر رسانی و پیغام فرستادن به یکدیگر نکنید و از کودکان نخواهید که در میان شما و همسرتان قضاوت کنند.
- یادگیری مهارت‌های حل مسئله، کنـترل خشم، مهارت‌های گفتگو و روش‌های حل اختلاف به شما کمک می‌کند تا موقع عصبانیت و پیش آمدن تعارض بتوانید هیجانات ناخوشایندتان را کنترل کنید.
- سعی کنید در ارتباط با همسر خود با جــرات مندی خواسته‌های خود را به شکل منطقی بیان کنید و به در خواست‌هایتان برسید بدون اینکه به خود، همسر، رابطه و فرزندتان آسیب بزنید.
- ممکن است پیش آید که در مقابل کودکتان دعوا کرده باشید و بعد از این کار پشیمان شده باشید. بهتر است در زمانی که آرامش پیدا کرده‌اید، درباره دعوا برای کودکتان توضیح دهید که چه اتفاقی افتاده و او مقصر نیست، از این کار پشیمان هستید و الان اوضاعتان با همسرتان رو به راه شده و جای نگرانی وجود ندارد.
- لازم است پیش از آن که آسیب‌های بیشتری به فرزند خود وارد کنید با مراجعه به مشاوره خانواده به حل مشکلات و اختلافات زندگی زناشویی بپردازید و مهارت‌های برخورد با همسر را بیاموزید.
توصیه های کاربردی برای والدین
-
در برابر فرزندان به یکدیگر احترام گذاشته و هیچ‌وقت در مقابل فرزندان به هم توهین نکنید.
-
وضعیتی ایجاد نکنید که کودک شما از آن سوءاستفاده کند.
-
به زبان و لحن مورداستفاده خود با یکدیگر دقت کنید.
-
در مورد بحث و اختلاف نظرات با کودکتان صحبت کنید.
-
هیچگاه برای آشتی فرزندتان را به عنوان واسطه قرار ندهید و به آنها نشان دهید که بزرگسالان خودشان مسئول حل‌وفصل اختلافات هستند.
-
هنگام مشاجره کودکان را درگیر بحث خود نکنید.
-
با مراجعه به مشاور خانواده، طریقه رفتار با همسرتان را اصلاح کنید.
-
اگر مشاجره را در حضور کودکان آغاز کرده‌اید سعی کنید با حضور آنها به مشاجره‌تان خاتمه دهید.
-
ناراحتی هایتان را روی کاغذ بیاورید. به این ترتیب می توانید آنها را به همسرتان نشان داده و آنها هم
-
جوابتان را روی کاغذ بیاورند. معمولاٌ آوردن افکار روی کاغذ شما را متوجه می کند که موضوع چندان شدیدی برای دعوا و مشاجره وجود نداشته است. وقتی افکار در ذهن ما بماند، شدت آنها بیشتر و بیشتر خواهد شد.
-
یک قدم به عقب بردارید، تا ده بشمارید، آرام شوید و خودتان را از محیط خطر دور کنید. بهترین علاج عصبانیت، به تاخیر انداختن آن است.
-
سعی نکنید با سکوت عصبانیتتان را نگه داشته یا آنرا مخفی کنید. بچه ها به همان اندازه که نسبت به دعوا و مشاجرات حساسند، به ناسازگاری های غیرکلامی نیز حساسیت دارند.
-
با نشان دادن علاقه خود به همسرتان جلوی چشم بچه ها، مشاجراتتان را با محبتتان متوازن کنید. در مورد ناسازگاری ها با فرزندتان صحبت کن
ارسال نظر