نشر الکترونیک؛ به کام ناشر و کتابخوان / یک ایده خوب برای آنها که در شبکه های اجتماعی غرق شدند

گروه فرهنگی مشرق- در این که اغلب مردم ما کتابخوان نیستند و تورق یک کتاب خوب شاید اولویت صد و چهلمشان هم نباشد هیچ شکی نیست. در این که کتاب ها اگر رایگان هم عرضه شوند باز امیدی به جابجایی چشمگیر در آمار کتابخوان ها نمی رود هم شکی نیست. اما تعارف که نداریم! خرید کتاب این روزها حتی برای آن عده اندکی که واقعا از خواندن کتاب لذت می برند هم دل شیر می خواهد.

این مطلب را برای دانشجویان، پژوهشگران و خوره کتاب هایی منتشر کردیم که کتاب را به عنوان یک نیاز می بینند نه صرفا یک عامل زیبایی در دکور خانه و در تلاشیم دنبال یک راه حل خوب و منطقی برای کتاب خواندن بگردیم بدون این که ردپایی از کاغذ و صحافی و چاپ در میان باشد. این بود که به نشر دیجیتال رسیدیم! فروش یک کتاب در قالب های مجازی(pdf - word) و قیمت های بسیار پایین.

در گزارش قبلیصحبت از صرفه جویی شد! این که با الکترونیکی شدن کتاب ها می توان به حفظ محیط زیست و کاهش چشمگیر وابستگی به واردات کاغذ کمک شایانی کرد. از طرفی با کنار گذاشتن قیمت کاغذ، هزینه خرید یک کتاب تا ۸۰ درصد کاهش می یابد و چه چیزی بهتر از داشتن یک کتاب ارزان قیمت جمع و جور که می توان آن را به راحتی حمل کرد. تا اینجای کار همه چیز به نفع مخاطبان کتاب، اقتصاد کلان کشور و البته محیط زیست بود اما جای ناشران کتاب کجاست؟ آنها چه سودی از این به روز شدن و همراهی با فناوری خواهند برد؟

به غرفه "کتابخانه موزه و مراکز اسناد مجلس شورای اسلامی" سر زدیم و با یکی از کارشناسان این انتشاراتی وارد مذاکره شدیم. مصاحبه که نه! یک گپ و گفت خودمانی داشتیم که البته سرنخ ها و اطلاعات خوب و جدیدی دستگیرمان شد.

مسئول غرفه مجلس شورای اسلامی در ابتدای صحبت های خود گفت: همگام شدن با فناوری خوب است اما نه به این معنی که کتاب کاغذی را به صورت کامل کنار بگذاریم. بیل گیتس درمورد مجازی شدن فرهنگ در یکی از مصاحبه های خودش گفته بود تعادل در ارائه محتوای فرهنگی کتابها باید به صورت ۵۰ - ۵۰ باشد. یعنی هم در قالب کاغذی به دست مخاطبان برسد و هم به صورت مجازی برای فروش عرضه شود. از نظر ما هم حد مطلوب همین است. یعنی ما باید دو حق انتخاب برای مخاطب قائل باشیم.

کارشناس حوزه کتاب ادامه داد: گرچه پیشرفت فناوری باعثشده تا شرایط مطالعه کتاب باقیمتی بسیار اندک و در قالب یک فایل کم حجم فراهم باشد اما از طرفی هنوز بسیاری از مردم کتاب را در قالب قدیمی آن می پسندند و دوست دارند کتاب را در دست بگیرند و آن را ورق بزنند. امروز در بزرگترین نمایشگاه کتاب دنیا(فرانکفورت) هم که وارد شوید باز می بینید کتاب در قالب کاغذی ارج و قرب والایی دارد.

وی سپس درباره مشکلات نشر کاغذی برای ناشران و فواید دیجیتالی شدن کتاب گفت: ناشر با چاپ یک کتاب ریسک بالایی را برای خودش می خرد. ممکن است یک کتاب بعد از چاپ با استقبال روبرو نشود و ناشر بماند با صدها و شاید هزاران کتاب بی استفاده ای که هر روز باید برای آنها هزینه نگهداری در انبار را پرداخت کند. این مشکل بزرگی است! هزینه نگه داری کتاب یکی از آن هزینه هایی است که بعد از چاپ کتاب به ناشر تحمیل می شود. چاپ دیجیتال این معضل و هزینه اضافی را ندارد و ناشر به شکل مستقیم با مخاطب روبرو می شود.

مسئول غرفه مرکز اسناد تاکید کرد: ما سعی کردیم در کنار چاپ هر نسخه از کتاب های خود یک نسخه دیجیتالی نیز از همان محصول داشته باشیم. به هر حال بعضی کتب نظیر دایره المعارف ها که اغلب به صورت چند جلدی و بالای ۱۲ - ۱۳ جلد تولید و عرضه می شوند قیمت بسیار بالایی داشته و پرداخت هزینه آنها برای هرکسی ممکن نیست. مثلا کتاب های " پیام بهارستان " که از محصولات معنبر و شناخته شده ما است در قالب ۲۰ جلد و هر جلد ۵۰۰ الی ۷۰۰ صفحه عرضه شده و هر کدام ۲۰ هزارتومان قیمت دارد. سری کامل این دایره المعارف تاریخی ۴۰۰ هزارتومان هزینه دارد در حالی که مخاطب ما می تواند همین محصول را در قالب یک سی دی ۵ هزارتومانی خریداری کند.

وی در پایان اظهار داشت: ما ضمن احترام به مخاطبان سنتی خودمان اخیرا در تلاشیم که با مسئولان شهر کتاب و چند سایت معتبر برای عرضه آثار دیجیتالی و مجازی مرکز اسناد مجلس به توافق برسیم. در نهایت خود من طرفدار کتاب های قدیمی هستم و با کتاب در قالب فایل الکترونکی و سی دی ارتباط برقرار نمی کنم.

یکی از غرفه هایی که به آن سر زدیم غرفه " چند پیکسل کتاب " واقع در سالن یاس بود که یک بنر هم در ورودی آن نصب کرده و فعالیت خودشان را شرح داده بودند:

" یکی از بهترین کارهایی که می تواند اشتیاق مخاطب را نسبت به خواندن کتاب بالا ببرد، این است که ما بخش زیبایی از کتاب را در حضور او بخوانیم یا نشانش دهیم. این بخش های زیبا که آنها را اغلب علامتگذاری یا bookmark می کنیم، گاهی به عنوان بریده یک کتاب، تایپ می شود و در فضای مجازی رد و بدل می شود. به ذهنمان رسید که میبایست بستری مفید و کارآمد را برای این فعالیت جدید ایجاد کنیم که به " چند پیکسل کتاب " رسیدیم. سامانه ای متشکل از یک وب سایت و نرم افزار تلفن همراه. شاید بعضی افراد در ارتباط با اینجا کمی کتاب بخوانند. شاید بعضی دوستان با دیدن این صفحات کتابی(در اینترنت) راغب به تهیه آن گردند. یک تفریح مفید و جدید از جنس کتاب کتابخوانی… "

چه ایده جالبی! اگر این بنر را نمی دیدیم شاید یک مورد مهم از قلم می افتاد که دیجیتالی شدن کتاب یک ویژگی بی نظیر دارد و آن ورود به دنیای آدم هایی است که به هزار و یک دلیل از دنیای کتاب قهر کرده اند.

جماعتی که این روزها عمر خود را در کوچه پس کوچه های رایانه و تبلت و شبکه های مجازی می گذرانند و خیلی وقت است وایبر و فیس بوک و تانگو جای " کاغذ " را برایشان پر کرده است.

حالا که نمی توان آنها را از پای فناوری بلند کرد و پای کتاب نشاند باید کتاب را به دنیای فناوری آنها " اتچ " کرد. پس دوباره می رسیم به کتاب دیجیتالی و مطالعه مجازی.

وقتش رسیده که نظر چند نویسنده را هم در این رابطه بدانیم در ادامه این سلسله گزارش ها به سراغ اهالی قلم می رویم. آنهایی که کاغذ و قلم را برکت عمرشان می دانند.

ادامه دارد…