حاشیه‌نشین‌ها نه روستایی‌اند نه شهرنشین

به گزارشامیدنیوزبه نقل از تسنیم، معصومه ابتکار درباره معضلات حاشیه‌نشینی، ‌ اظهار داشت: جوامعی که دوره گذار از جامعه مبتنی بر کشاورزی به یک جامعه صنعتی را با سرعت بالایی طی کردند و برخی تغییر و تحولات، جامعه آنها را به سمت گرایشات شهرنشینی آن هم بدون آمادگی کافی برای این مسئله پیش‌برد، ‌ دچار معضل حاشیه نشینی شدند.

وی با بیان اینکه گسترش اطراف شهرهای بزرگ بر اثر مهاجرت جوامع روستایی پیش آمد، ‌ ادامه داد: این پدیده در حالی شکل گرفت که آمادگی لازم برای پذیرایی از این جمعیت‌ها و زیر ساخت‌های لازم برای این امر وجود نداشت اما افراد مهاجر خود را به نوعی به شهرها متصل کردند.

رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران خاطرنشان کرد: طبیعتاً به دلیل فراهم نبودن زیر‌ساخت‌ها و فقدان برنامه ریزی، حاشیه‌نشینی دشواری‌هایی را به وجود آورد که شهر تهران از آن مستثنی نیست و بسیاری دیگر از کلانشهرهای کشور نیز با آن رو به رو هستند.

وی با بیان اینکه حداقل ۶ شهر کشورمان با معضل حاشیه نشینی رو به رو است‌، ‌ گفت: یکی از محورهای مهم بحث‌های محیط زیست در دولت هشتم ضرورت مطالعه این جمعیت‌‌‌ها از لحاظ جهت مسائل اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بود زیرا آسیب‌هایی که در حوزه‌های مذکور و در اثر حاشیه نشینی ایجاد می‌شود بالاست.

ابتکار تأکید کرد: جمعیت‌های قابل توجهی درگیر مسئله حاشیه نشینی هستند این در حالی است که برخی از جمعیت‌های حاشیه نشین به شهرک و شهر تبدیل شده‌اند و خدماتی به آنها تعلق گرفته است و متأسفانه تهران همچنان از طریق این معضل در حال گسترش است.

وی افزود: مسئله نگران کننده این است که افراد حاشیه نشین به دلیل اینکه دوره گذار از تبدیل شدن به جامعه صنعتی را به سرعت طی کرده‌اند از لحاظ برخی مبانی فرهنگی، ‌ نه روستایی و نه شهر نشین به شمار می‌آیند در واقع از فرهنگ شهر نشینی مطلع نیستند و آمادگی مقابله با بسیاری از آسیب‌ها را ندارند.

رئیس کمیته محیط زیست شورای شهر تهران در ادامه با بیان اینکه همه فناوری‌ها و تکنولوژی‌های جدید خوب است ولی به آموزش و یکسری مبانی فرهنگی نیاز دارد، گفت: این مبانی در روستاها وجود دارد ولی با انجام مهاجرت بسیاری از آنها تغییر می‌کند و زمانی که فرد بدون آمادگی در این نوع جا به جایی قرار می‌گیرد طبیعتاً با آسیب‌هایی رو به رو می‌شود.

وی تصریح کرد: نوعاً برای کسانی که در حاشیه شهرها زندگی می‌کنند اشتغال در محیط روستایی فراهم نبوده است یا با مشکلاتی مانند نبود آب برای کشاورزی رو به رو بوده‌اند.

ابتکار یادآور شد: بر اساس آماری در سال ۹۰، نرخ جمعیت شهرنشین در ایران حدود ۷۶ درصد اعلام شد این در حالی است که جمعیت حاشیه نشین نیز جزء این آمار به حساب می‌آید و این مسئله بسیار نگران کننده است زیرا یکباره رشد جمعیت حاشیه نشین را در یک روند کوتاه مدت شاهد بودیم. گذشته از اینکه این وضعیت به بافت، ‌ تولیدات و اقتصاد روستایی لطمه بسیاری وارد می‌‌کند، الگو‌ها نیز تغییر می‌یابد که این مسئله مظهر توسعه ناپایدار است.

وی با بیان اینکه توسعه ناپایدار لطمات بسیاری را پدید می‌آورد که یکی از آنها رشد حاشیه نشینی و فقدان هویت است، خاطرنشان کرد: هرکجا که توسعه را به صورت یکپارچه ندیدیم و عوامل اجتماعی، ‌ زیست محیطی و اقتصادی در نظر گرفته نشد، به توسعه ناپایدار منتهی شد. بنابراین فکر می‌کنم چاره حل این معضل انجام مطالعات اساسی و استفاده از تجربه‌ کشورهای موفق در این زمینه است.

عضو کمیسیون توسعه و عمران شورای شهر تهران با بیان اینکه شهر تهران سال‌هاست از نظر جمعیتی اشباع شده است، گفت: تهران ۱.۵ درصد مساحت کل کشور را در برمی‌گیرد اما ‌۴۰ درصد فعالیت‌های اقتصادی در آن متمرکز شده و متأسفانه این امر به صورت نامتعادل و ناپایدار در حال وقوع است.

وی تأکید کرد: باید در سیاست‌‌های کلان کشور برای این مسئله چاره اندیشی کرد البته به طور قطع به راه‌کارهای کوتاه مدت نیز نیاز داریم و در عین حال باید به مسائل بهداشتی و زیست محیطی حاشیه شهرها نیز توجه شود زیرا از این حیثوضعیت اسف‌باری در حاشیه شهرها حاکم است.

به گفته ابتکار، ‌ سرعت افزایش این معضل بسیار نگران کننده است و باید وزارت مسکن باید به صورت جدی به این موضوع بپردازد.